Από την εφημερίδα “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”
Ερευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος
Του Αποστολου Λακασα
«Είναι δύσκολο μάθημα που θέλει… παπαγαλία». Αυτό, εν ολίγοις, παραδέχεται η πλειονότητα των εκπαιδευτικών για το μάθημα της Ιστορίας, υποστηρίζοντας ότι η επιτυχία έρχεται μέσα από την αποστήθιση της διδακτέας ύλης… Οσο για τις περιόδους στις οποίες δίνουν βάρος οι καθηγητές και ενδιαφέρουν περισσότερο τους μαθητές είναι εκείνες που σχετίζονται «αμιγώς» με την ελληνική ιστορία και όχι με τη συγκριτική παρουσίαση των ιστορικών περιόδων. Αυτό, έστω κι αν οι περισσότεροι καθηγητές υποστηρίζουν ότι η Ιστορία διδάσκεται ώστε οι μαθητές να αποκτήσουν, κυρίως, ιστορική κρίση και συνείδηση, ενώ λιγότεροι καθηγητές προτάσσουν ως στόχο τη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης και ταυτότητας.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, η οποία δείχνει ότι η διδασκαλία της ιστορίας πρέπει να αλλάξει καθώς ο χαρακτήρας της είναι στείρος. Ειδικότερα, η έρευνα (με επιστημονική υπεύθυνο την κ. Αναστασία Κυρκίνη l Κούτουλα, και τη συμμετοχή της κ. Εφης Αργυρού, του κ. Δημητρίου Γιαννακόπουλου και της κ. Βασιλικής Σακκά) πραγματοποιήθηκε με συμμετοχή 971 φιλολόγων που έχουν διδάξει σε λύκεια, τα οποία επελέγησαν αντιπροσωπευτικά από όλους τους νομούς. Τα βασικότερα συμπεράσματα είναι τα ακόλουθα:
– Οι δύο στους τρεις (ακριβές ποσοστό 67,5%) εκπαιδευτικοί θεωρούν τη διδασκαλία της Ιστορίας αρκετά ή πολύ δύσκολη. Ετσι, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση την διδάσκουν οι εμπειρότεροι καθηγητές ηλικίας 56 έως 65 ετών.
– Η συντριπτική πλειονότητα των καθηγητών χρησιμοποιεί για τη διδασκαλία μόνο το σχολικό εγχειρίδιο. Για παράδειγμα, μόλις το 6% χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο ως εναλλακτική πηγή. Και αυτό παρότι αρκετοί καθηγητές αναφέρουν ότι τα βιβλία Ιστορίας στο λύκειο είναι δυσνόητα, με ύλη συμπυκνωμένη και κουραστική.
– Εύλογο είναι, λοιπόν, τα παιδιά να ωθούνται στην… παπαγαλία. Αλλωστε, ο ένας στους δύο εκπαιδευτικούς (52,10%) δήλωσε ότι ο βαθμός στην Ιστορία στις πανελλαδικές εξετάσεις εξαρτάται «από την αποστήθιση της εξεταστέας ύλης».
– Η Σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας, η Νεότερη Ιστορία και η Κλασική αρχαιότητα είναι οι πρώτες ενότητες που, σύμφωνα με τους καθηγητές, θα πρέπει να διδάσκονται οπωσδήποτε στο λύκειο. Αντίθετα, σε δεύτερη μοίρα βρίσκονται ενότητες για τη Ρωμαϊκή Περίοδο, τον Μεσαίωνα, Ανατολικούς Πολιτισμούς, το Ισλάμ, την Κίνα, τη Λατινική Αμερική. Οπως αναφέρουν οι ερευνητές, η στάση των εκπαιδευτικών είναι τοπικιστική και ελληνοκεντρική.
– Για τη διαμόρφωση της στάσης αυτής συμβάλλουν και οι σπουδές στο πανεπιστήμιο, όπου διδάσκονται κυρίως οι περίοδοι της ελληνικής ιστορίας. Από την άλλη, τα πανεπιστημιακά τμήματα της Ιστορίας στις φιλοσοφικές σχολές δεν προσφέρουν επαρκή μαθήματα διδακτικά της Ιστορίας, με αποτέλεσμα το μάθημα να γίνεται ανιαρό και οι «οπαδοί του» να φυλλορροούν. Ετσι, όλο και λιγότεροι μαθητές λυκείου την επιλέγουν για τις πανελλαδικές εξετάσεις…
Τελικά επικράτησε το «διωγμός»
Ο «συνωστισμός της Σμύρνης» θα γίνει «διωγμός», αφού αυτή είναι η λέξη που θα αντικαθιστά την επίμαχη, στο νέο βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, αλλάζοντας την παράγραφο εκείνη λόγω της οποίας το βιβλίο (από τη συγγραφική ομάδα με επικεφαλής την πανεπιστημιακό κ. Μαρία Ρεπούση) ξεσήκωσε αντιδράσεις, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί το 2007. Βέβαια, το νέο βιβλίο θα παραδοθεί στα σχολεία το 2010 και… αν. Η διαδικασία επιλογής ενός νέου βιβλίου είναι χαρακτηριστικά βραδεία, τόσο επειδή υπήρξε απροθυμία στην ανάληψη του έργου συγγραφής όσο και επειδή… «όποιος καεί στο χυλό φυσάει και το γιαούρτι». Ετσι, η συγγραφή του γίνεται με μεγάλη προσοχή.
Οπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Σωτήρης Γκλαβάς, έως τώρα έχουν σταλεί στη συγγραφική ομάδα οι επισημάνσεις των κριτών του Π. Ι. για το πρώτο μέρος του βιβλίου και αναμένονται οι διορθώσεις από τη συγγραφική ομάδα, η οποία έχει επικεφαλής τον καθηγητή Νεότερης Ιστορίας στο ΑΠΘ κ. Ιωάννη Κολιόπουλο. Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι οι παρατηρήσεις των αρμοδίων του Π. Ι. για το πρώτο τεύχος (περίπου 70 σελίδες για την περίοδο από την Αλωση έως την έναρξη της Επανάστασης του 1821) αφορούσαν κυρίως τη δυσαναλογία ανάμεσα στην πλούσια εικονογράφηση και τον συμπυκνωμένο γραπτό λόγο.
Από την άλλη, η υπουργική απόφαση για την ανάθεση της συγγραφής του βιβλίου στην ομάδα Κολιόπουλου (κανείς δεν διεκδίκησε το έργο στον διαγωνισμό για το έργο παρά τις δύο παρατάσεις από το Π. Ι.) έχει πολύ συγκεκριμένες οδηγίες. «Τα ιστορικά γεγονότα είναι δεδομένα. Διαφοροποιούνται οι οπτικές και οι προσεγγίσεις. Είναι προτιμότερη η παράθεση αντικρουόμενων απόψεων ή πηγών παρά η αποσιώπηση ή η μονομερής παρουσίαση γεγονότων» λέει η υπουργική απόφαση του 2007.
