sntoumanis's blog

Από την εφημερίδα “ΤΟ ΕΘΝΟΣ”

Ταλαιπωρούνται από ημικρανίες, υπέρταση και καρδιαγγειακές ασθένειες που οφείλονται στο εργασιακό άγχος, στην κακή συμπεριφορά των μαθητών και στην υποβάθμιση του επαγγέλματός τους

Αγχωμένοι πηγαίνουν στα σχολεία οι εκπαιδευτικοί, ενώ πλήττονται από διάφορες ασθένειες, οι οποίες οφείλονται στο έντονο εργασιακό στρες, στην κακή συμπεριφορά που έχουν οι μαθητές απέναντί τους αλλά και γιατί θεωρούν ότι βρίσκονται σε χαμηλή κοινωνική θέση και συνεπώς δεν απολαμβάνουν τον σεβασμό που τους αρμόζει. Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού θεωρείται από τα πλέον στρεσογόνα (μαζί με αυτό της νοσοκόμας), με αποτέλεσμα μεγάλο ποσοστό εκπαιδευτικών να υποφέρει από ημικρανίες, καρδιαγγειακές ασθένειες, υπέρταση και συναισθηματική εξάντληση.
Το εργασιακό στρες είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί τους εκπαιδευτικούς σε παγκόσμιο επίπεδο και στο πλαίσιο αυτό έγινε πριν από ένα μήνα στην Αθήνα σχετικό συνέδριο της Πανευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Εκπαιδευτικών, με τη συμμετοχή δασκάλων, καθηγητών και πανεπιστημιακών από όλες τις χώρες της ΕΕ. Στόχος ήταν να μελετηθούν οι αιτίες που δημιουργούν το εργασιακό στρες δασκάλων και καθηγητών, ώστε οι εκπαιδευτικές οργανώσεις να ασκήσουν πολιτικές που θα καταπολεμήσουν τις αιτίες του.

Οπως τόνισαν κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου οι εκπαιδευτικοί από διάφορες χώρες αλλά και από την Ελλάδα οι κυριότερες πηγές «πίεσης» είναι ο εργασιακός φόρτος και η ένταση, ο μεγάλος αριθμός των μαθητών αλλά κι η κακή συμπεριφορά προς τους δασκάλους τους. Επίσης η έλλειψη πόρων και στήριξης από τις διευθύνσεις των σχολείων, το άσχημο κλίμα του σχολείου αλλά και η χαμηλή κοινωνική θέση (τα στοιχεία προέρχονται από έρευνα του 2009).

Σε αρκετές χώρες υπάρχει σκληρό σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, με αποτέλεσμα, όπως τόνισαν σύνεδροι από την Εσθονία, η μισθολογική τους εξέλιξη να εξαρτάται άμεσα από την αξιολόγηση, γεγονός που τους προκαλεί έντονο στρες, ενώ πολλές φορές δέχονται και περικοπές στους μισθούς. Οσον αφορά τη χώρα μας, οι εκπαιδευτικοί διακατέχονται από στρες από τα πρώτα χρόνια της δουλειάς, αφού διαρκώς βρίσκονται σε καθεστώς ανασφάλειας (αργοπορημένος διορισμός και καθεστώς ωρομισθίων- αναπληρωτών), ενώ και στη συνέχεια οι απανωτές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα τους προκαλούν αγωνία και φόβο, αφού επιπλέον θεωρούν ότι το σύστημα τους απαξιώνει.

Σε κάποιες χώρες έχουν αναπτυχθεί κάποιες προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί το άγχος των εκπαιδευτικών, αλλά συνήθως οι κυβερνήσεις ρίχνουν τις ευθύνες στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς και δεν λαμβάνουν μέτρα για να τους βοηθήσουν. Στη Μάλτα, για παράδειγμα, υπάρχουν εκπαιδευτικοί που εργάζονται μέσα στα σχολεία και βοηθούν τους συναδέλφους τους που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα.

Στη Γαλλία προσφέρονται στους εκπαιδευτικούς φυλλάδια με πληροφορίες για την πρόληψη του στρες, ενώ στην Πολωνία υπάρχει μια εθνική τηλεφωνική γραμμή για συμβουλές και υποστήριξη των δασκάλων και των καθηγητών. Ανάλογα προγράμματα εφαρμόζει και η Φινλανδία, ώστε να εξασφαλιστεί η καλή τους υγεία.

Αναφερόμενος στο θέμα του εργασιακού στρες ο κ. Θέμης Κοτσιφάκης, μέλος του ΔΣ της ΟΛΜΕ, υπογραμμίζει ότι «ζούμε σε μια εποχή που οι κυβερνώντες διακηρύσσουν στα λόγια την αξία της εκπαίδευσης για το μέλλον της κοινωνίας. Και όμως, ενώ οι εκπαιδευτικοί θεσμοί διευρύνονται και ο ρόλος τους αναβαθμίζεται, το ίδιο το εκπαιδευτικό επάγγελμα υποβαθμίζεται συνεχώς, και σε ό,τι αφορά τη θέση των εκπαιδευτικών στη σύγχρονη κοινωνική διαστρωμάτωση και σε ό,τι αφορά το κύρος και την κοινωνική τους καταξίωση». Οπως τονίζει ο κ. Κοτσιφάκης, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί στη χώρα μας, αλλά όχι μόνο σε αυτή, συνδέονται:

α) με την οικονομική πολιτική (δαπάνες για την εκπαίδευση στο 3% του ΑΕΠ, χαμηλοί μισθοί, περικοπή ασφαλιστικών δικαιωμάτων κ.λπ.),

β) με τη νεοφιλελεύθερη εκπαιδευτική πολιτική που ασκούν οι κυβερνήσεις (ιδιωτικοποίηση, ανταγωνισμός κ.λπ.) και

γ) με τις εργασιακές συνθήκες και τις ελαστικές σχέσεις εργασίας.

Ο κ. Κοτσιφάκης παρέθεσε στοιχεία έρευνας του Πάντειου Πανεπιστημίου, όπου το 67% των ερωτηθέντων αποδίδει την κύρια ευθύνη για το καθημερινό στρες στην κακή οργάνωση και λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, ενώ το 57% αισθάνεται εξάντληση στη διάρκεια της εργασίας και το 53% θα ήθελε να την αλλάξει αν μπορούσε. Από την άλλη, το 55% κρίνει την οικοδόμηση μιας γόνιμης σχέσης ανάμεσα στον δάσκαλο και τον μαθητή ως τη μεγαλύτερη δυσκολία στο επάγγελμά τους.

ΝΙΚΟΛ. ΤΡΙΓΚΑ

Σε εμβρυακό επίπεδο η υποστήριξη
Παύλος Χαραμής, πρόεδρος Κέντρου Μελετών ΟΛΜΕ

Οι διαδικασίες εντοπισμού και αξιολόγησης των στρεσογόνων παραγόντων στην ελληνική εκπαίδευση είναι σε εμβρυακό επίπεδο, ενώ τα συστήματα ουσιαστικής επιστημονικής υποστήριξης των εκπαιδευτικών που κινδυνεύουν από το εργασιακό στρες ουσιαστικά είναι ανύπαρκτα. Στόχος μας είναι τα ζητήματα αυτά να ενταχθούν στο πλαίσιο συλλογικών διαπραγματεύσεων με το κράτος, να αποκτήσουν υπόσταση και να συνδεθούν τα προβλήματα του στρες με τα γενικότερα προβλήματα της εκπαίδευσης, τα οποία την κρατούν υποβαθμισμένη.

Πηγή: ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΤΡΙΓΚΑ – ΕΘΝΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑ, 3/12/2009

Πώς οι μαθητές με μικρά τρικ μπορούν να αποθηκεύσουν γνώσεις και την κατάλληλη στιγμή να τις ανακαλέσουν και να τις χρησιμοποιήσουν με επιτυχία

Μπορεί οι μαθητές που προετοιμάζονται για τις εξετάσεις να μελετούν ατέλειωτες ώρες, αλλά σπάνια καταφέρνουν να αποθηκεύσουν μεμιάς όλο αυτόν τον τεράστιο όγκο πληροφοριών, ώστε όταν έρθει η ώρα της εξέτασης να τις ανακαλέσουν στη μνήμη τους και να τις χρησιμοποιήσουν με επιτυχία. Η ανάκληση της μνήμης που σχετίζεται με τη γνώση αποδεικνύεται σε ορισμένες περιπτώσεις δυσχερής, κυρίως για τους μαθητές των τελευταίων τάξεων του Λυκείου, δεδομένης της πληθώρας πληροφοριών που δέχονται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις εξετάσεις.

Η διεργασία της μελέτης διευκολύνεται και ο μαθητής απομνημονεύει και ανακαλεί με σχετική ευκολία τις πληροφορίες που λαμβάνει μέσω ειδικών τεχνικών μελέτης, που μπορεί να ακολουθεί στην προσπάθειά του. Οι τεχνικές μελέτης είναι μικρά τρικ για την αποθήκευση της πληροφορίας στον εγκέφαλο σε συνδυασμό με μία εικόνα, μία ιστορία, έναν ήχο, μία μέθοδο, δηλαδή με απλά πράγματα που την κατάλληλη στιγμή λειτουργούν ως «κορδόνι μνήμης» για την ανάκληση της πληροφορίας.

Η βιολόγος Νότα Λαζαράκη, διευθύντρια ακαδημαϊκού τμήματος των φροντιστηρίων «Πουκαμισάς», αναλύει στο «Έθνος – Παιδεία» μερικές από αυτές τις τεχνικές που αποδεικνύονται χρήσιμες στην εφαρμογή τους από τους μαθητές και οι οποίες είναι:

Τεχνική σταδιακού «zoom»

Βήμα 1ο: Διάβασε τον τίτλο και τους υπότιτλους και προσπάθησε να καταλάβεις το νόημά τους.
Βήμα 2ο: Ξεκίνα με ανάγνωση, προκειμένου να σχηματίσεις μια γενική εικόνα.
Βήμα 3ο: Προχώρησε στην κανονική μελέτη του κειμένου, δίχως να ασχοληθείς από την αρχή με λεπτομέρειες. Εντόπισε το κύριο νόημα της κάθε παραγράφου, υπογράμμισέ το και βάλε πλαγιότιτλους σε κάθε θεματική ενότητα.
Βήμα 4ο: Ολοκλήρωσε την κατανόηση και την αποστήθιση με τις λεπτομέρειες. Θα παρατηρήσεις ότι τώρα είναι πιο εύκολο να απομνημονευτούν, δεδομένου ότι ο σκελετός ήδη υπάρχει.

Τεχνική νοητικών χαρτών

Συμπύκνωσε την ύλη ενός μαθήματος σε μία σελίδα, γράφοντας στο κέντρο το θέμα και γύρω του ακτινωτά τις θεματικές ενότητες που σχετίζονται με αυτό.

Δημιούργησε, δηλαδή, νοητικούς χάρτες του κειμένου που μελετάς, ώστε αυτή η χαρτογράφηση να αποτυπωθεί στον εγκέφαλό σου ως εικόνα και κάθε φορά που χρειάζεται να ανακαλείς μέρη από το κείμενο, να θυμάσαι πρωτίστως τη χαρτογράφηση που δημιούργησες.

Θα κατανοήσεις στην πορεία ότι είναι πιο εύκολη η απομνημόνευση της ύλης που έχεις χαρτογραφήσει.

Τεχνική φανταστικής ιστορίας

Στηρίζεσαι στον ήχο των λέξεων που πρέπει να απομνημονεύσεις και δημιουργείς μία φανταστική ιστορία που κάθε της λέξη παρασύρει μία αποθηκευμένη στη μνήμη σου γνώση.

Όσο πιο φανταστική και αστεία η ιστορία, τόσο το καλύτερο!

Σαν παράδειγμα αναφέρουμε πώς μπορεί να θυμάσαι στα Αρχαία Ελληνικά τα ρήματα που κατεβάζουν τον τόνο στο β ενικό προστακτικής στον αόριστο β μέσω μίας ιστορίας: «Ήρθα (Ελθέ) σε ένα μαγαζί, είδα (Ιδέ) τα ρούχα που είχε, βρήκα (Ευρέ) αυτό που ήθελα, το πήρα (Λαβέ) και σου το είπα (Ειπέ)!».

Εναλλακτικά, μπορείς να δημιουργήσεις μία τελείως φανταστική ιστορία με παραλληλισμούς με ένα δύσκολο κείμενο που πρόκειται να αποστηθίσεις.

Τεχνική ενεργού συμμετοχής

Η μέθοδος αποτελεί συστηματική μελέτη κυρίως κειμένων θεωρίας.

Βήμα 1ο: ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΕ: Ξεφύλλισε το κεφάλαιο που έχεις να μελετήσεις και διάβασε τους τίτλους και υπότιτλους. Διάβασε την εισαγωγή και την περίληψη που πιθανόν υπάρχει στο τέλος του κεφαλαίου. Παρατήρησε τις εικόνες, τους πίνακες, τα σχήματα.

Βήμα 2ο: ΔΙΕΡΩΤΗΣΟΥ: Δημιούργησε ερωτήσεις για τον τίτλο, τις κεφαλίδες και τους υπότιτλους, καθώς και για το πώς σχετίζονται μεταξύ τους. Χρησιμοποίησε λέξεις όπως: ποιος, τι, πότε, πού, γιατί, καθώς αναπτύσσεις τις ερωτήσεις σου. Η διαμόρφωση καλών ερωτήσεων είναι πιθανώς το πιο σημαντικό μέρος της μελέτης ενός κειμένου. Άλλωστε, αναλαμβάνοντας ενεργητικό ρόλο κατά τη μελέτη, μπορείς να επικεντρώσεις πιο εύκολα την προσοχή σου και να κατανοήσεις πιο γρήγορα τα νοήματα.

Βήμα 3ο: ΔΙΑΒΑΣΕ: Διάβασε με προσοχή το κείμενο, προσπαθώντας να βρεις τις απαντήσεις. Διαβάζω ένα κείμενο δεν σημαίνει κάνω ανάγνωση, αλλά σκέφτομαι.

Βήμα 4ο: ΑΝΑΚΑΛΕΣΕ: Χωρίς να κοιτάζεις το βιβλίο, προσπάθησε να ανακαλέσεις τα βασικά σημεία του κειμένου. Επανέλαβε δυνατά τις απαντήσεις. Μπορείς να κοιτάζεις το βιβλίο σου μόνον όταν είναι απαραίτητο.

Βήμα 5ο: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕ: Ανασκόπησε τα βασικά σημεία του κειμένου και ήλεγξε τις ερωτήσεις που έθεσες από την αρχή και τις απαντήσεις που έδωσες, ώστε να διαπιστώσεις πόσο καλά μπορείς να ανακαλέσεις τις πληροφορίες.

Τεχνική θετικών μαθημάτων

Τα θετικά και τεχνολογικά μαθήματα απαιτούν επιμονή στην κατανόηση της λειτουργικότητας και χρησιμότητας των τύπων και εννοιών, γι αυτό είναι αποτελεσματικό το σύστημα της αργής αλληλουχίας!

Διαβάζεις μία μία τις νέες έννοιες και μην προχωρείς στο επόμενο εάν δεν καταλάβεις το προηγούμενο. Μάθε για κάθε νέα έννοια ή τύπο να θέτεις τις ερωτήσεις:

1. Πώς συνδέεται με προηγούμενες έννοιες.

2. Ποια είναι η σημασία του ή η λειτουργία του.

3. Ποια η χρησιμότητά του.

Με αυτόν τον τρόπο θα μπορείς να συνδέσεις τις ενότητες μεταξύ τους, ώστε να έχεις μία ολική εικόνα στο μυαλό σου, παρά αποσπασματικές πληροφορίες, ενώ θα αυξηθεί η αποτελεσματικότητά σου σε συνδυαστικά θέματα.