Κατοχή
Στην κατοχή οι Έλληνες δεν είχαν να φάνε. Έτρωγαν τα αποφάγια των Γερμανών για να μην πεθάνουν από την πείνα. Κάποια μέρα έμαθαν ότι οι Γερμανοί είχαν στρατοπεδεύσει στους Κουρμουλούς (περιοχή ΝΔ των Μεγάρων) με όλα τους τα εφόδια. Δέκα Μεγαρίτες πήγαν να κλέψουν τα εφόδια των Γερμανών νομίζοντας ότι αυτοί κοιμούνται. Ξεκίνησαν για τους Κουρμουλούς αλλά πριν φθάσουν εκεί κάποιοι άλλοι τους πρόδωσαν στους Γερμανούς οι οποίοι δεν κοιμήθηκαν αλλά τους περίμεναν. Μόλις έφθασαν οι Μεγαρίτες, οι Γερμανοί τους συνέλαβαν όλους. Στο τέλος τους σκότωσαν και τους δέκα. Bίκτωρας Πανταζής
Η πείνα και τα αντίποινα
Το 1940 ξέσπασε ο πόλεμος κι έτσι αρχίζει το άγιο πάθος της Ελλάδας. Ο γερμανικός στρατός έχει κατακτήσει την Ελλάδα. Έτσι έφθασε και στα Μέγαρα ο Γερμανός κατακτητής. Είναι όλοι θλιμμένοι. Σιγά σιγά τα αποθέματα τροφίμων τελειώνουν. Ο κόσμος πεινάει. Οι εκκλησίες αρχίζουν να δίνουν συσσίτιο. Οι μέρες περνούν με πολλή δυστυχία κάτω από το γερμανικό ζυγό. Σε συμπλοκή σκότωσαν ένα Γερμανό στρατιώτη. Μόλις το έμαθε ο Γερμανός διοικητής αμέσως κάνει μπλόκο και μαζεύει όλους άνδρες των Μεγάρων στο Γυμνάσιο για εκτέλεση. Ο τότε δήμαρχος Θεόδωρος Τσεκές καλεί το βράδυ το Γερμανό διοικητή και του κάνει το τραπέζι. Του ζητάει συγγνώμη και τον παρακαλεί να μην κάνει τέτοιο κακό. Γιατί ο Γερμανός διοικητής είχε πει αν πειράξει κανείς Γερμανό στρατιώτη, γι’ αντίποινα θα σκοτώσει 100 Μεγαρίτες. Ο δήμαρχος κατάφερε να του αλλάξει γνώμη και την επόμενη μέρα το πρωί δεν έγινε η εκτέλεση κι αφέθηκαν όλοι οι αιχμάλωτοι Μεγαρίτες ελεύθεροι. Παρασκευή Γκέλη
Το 1940
Εκείνη τη χρονιά ζήτησε ο Μουσολίνι, ο υπουργός της Ιταλίας, να μας πάρει την Ελλάδα και είπαμε ΟΧΙ δε θα πάρετε τη χώρα μας. Ο στρατός μας ήταν έτοιμος και χτύπησε το στρατό της Ιταλίας. Τους πήραμε τη Βόρεια Ήπειρο κι ο κόσμος είχε βγει στους δρόμους και χειροκροτούσε τους Έλληνες στρατιώτες, χτύπαγαν τις καμπάνες στις πόλεις που περνούσε ο ελληνικός στρατός. Κορυτσά, Τεπελένι κ.α. Οι Έλληνες χαίρονταν που έβλεπαν το τραίνο να περνάει γεμάτο με Ιταλούς αιχμαλώτους. Είχαμε και μια τραγουδίστρια, τη Σοφία Βέμπο που άρχισε να τραγουδάει το τραγούδι «Κορόιδο Μουσολίνι» κι έδινε χαρά και θάρρος στους στρατιώτες. Μετά μας επιτέθηκαν οι Γερμανοί με τανκς. Η Ελλάδα αντιστάθηκε και πάλι αλλά δε νικήσαμε και μας σκλαβώσανε για τέσσερα χρόνια. Μετά έφυγαν οι Γερμανοί και ξανάρθε η λευτεριά στην πατρίδα μας. Δημήτριος Κάντας
Το 1940 που έγινε η εισβολή των Ιταλών στα Μέγαρα ήμουν πολύ μικρή στην ηλικία αλλά κάποιες αναμνήσεις μου έρχονται στο νου. Οι Ιταλοί τα μαγειρεία τους πίσω από το σπίτι μου. Εγώ, σαν μικρή που ήμουνα, πήγαινα κι ανέβαινα στον τοίχο του σπιτιού μας κι αυτοί μ’ έβλεπαν και μου φώναζαν να μου δώσουν φαγητό. Μου έδιναν λάχανο με ρύζι κουραμάνα και γαλέτα που ήταν το αγαπημένο τους. Μετά από λίγο καιρό ήρθαν οι Γερμανοί. Κάθε βράδυ απαγορευόταν η κυκλοφορία, γιατί έκαναν περιπολία. Εμείς δεν μπορούσαμε να βγούμε από τα σπίτια μας. Οι Γερμανοί ήταν πολύ πιο σκληροί από τους Ιταλούς. Μας έπαιρναν τις προμήθειες, επιτάσσανε τα σπίτια μας και παίρνανε τους άντρες. Στο γειτονικό μου σπίτι είχαν το διοικητήριό τους. Πήγαινα και κρυφοκοίταζα κι έβλεπα ότι ήταν πολύ σκληροί. Φώναζαν πολύ δυνατά, είχαν μεγάλα σκυλιά, φόραγαν μπότες, είχαν μηχανές και τα όπλα τους που δεν τα αποχωρίζονταν ποτέ. Πήγαινα με τους γονείς μου στη Λάκκα σ’ ένα περιβόλι που έπεφταν τα αλεξίπτωτα. Όταν ήθελαν ν’ αποχωρήσουν οι Ιταλοί επίταξαν το σπίτι κι έμειναν ένα βράδυ και όταν έφυγαν, πάνω στο τραπέζι είχαν αφήσει μια σοκολάτα. Αμαλία Παπασίδερη
Ξημερώματα 28ης Οκτωβρίου 1940 ο Ιταλός πρέσβυς στην Αθήνα Γκράτσι παρέδωσε στον Ιωάννη Μεταξά τελεσίγραφο και ζητούσε την ελεύθερη διέλευση ιταλικών στρατευμάτων από την Ελλάδα. Ο Μεταξάς αρνήθηκε λέγοντας ΟΧΙ. Σε λίγες ώρες ξεκίνησε η ιταλική επίθεση. Ο λαός ξεχύθηκε στους δρόμους τραγουδώντας πατριωτικά τραγούδια. Ολόκληρο το έθνος ενώθηκε ενάντια στους Ιταλούς. Οι άνδρες έτοιμοι να πιάσουν τα όπλα, είχαν γεμίσει τους δρόμους για να φύγουν για το αλβανικό μέτωπο. Πολλοί Μεγαρίτες πήγαν να πολεμήσουν στα βουνά της Αλβανίας, στην Κορυτσά στο Τεπελένι, στους Αγίους σαράντα. Ο προπάππους μου που πολέμησε στα χιονισμένα βουνά έλεγε ότι ο λόχος τους είχε πολλά προβλήματα. Κάποιοι στρατιώτες είχαν πάθει κρυοπαγήματα και τους είχαν κόψει τα πόδια κι άλλοι ήταν γεμάτοι ψείρες και ξύνονταν συνέχεια σ’ όλο τους το σώμα. Τρώγανε λίγο καλαμπόκι κι ήταν πάντα πεινασμένοι. Ένα πρωί ο ταχυδρόμος τους μοίρασε ημερολόγιο της εποχής με το νεογέννητο βασιλιά Κωνσταντίνο. Αφροδίτη Πέγκου
– Παππού, πες μου τι έκαναν οι Μεγαρίτες το 1940 όταν χτύπαγε η σειρήνα; – Κρυβόντουσαν σε πηγάδια και σε δυο καταφύγια. Το ένα ήταν κάπου στο λόφο του Αγίου Δημητρίου και το άλλο δίπλα από το χρυσοχοείο του Φατούρου στα πατρικά του Σπύρου Μουρτζούκου. – Πείνασαν τότε οι Μεγαρίτες; – Ναι, υπήρξε πείνα. Τρώγαμε ό,τι βρίσκαμε μπροστά μας. Χόρτα, καλαμπόκι, πατάτες και 5 αυγά κι έτρωγαν 6–7 άτομα. Το σπίτι μου ήταν μαγειρείο των Ιταλών. Έχω ακούσει ιστορίες για μακαρονόζουμο και ότι μια μαμά έδωσε κάρβουνο στο παιδί της για φαγητό. – Θυμάσαι κάποιο περιστατικό να μου πεις; – Γυρνάγαμε από την Κινέττα, από τα χωράφια και τότε ήμουν οκτώ χρονών και ήμουν με τον αδερφό μου και ήθελαν να μας πάρουν το γαϊδούρι. Μας πήραν κι εμάς μαζί τους για να καθοδηγούμε το γαϊδούρι και μας άφησαν μετά από τρεις ημέρες. Δημήτρης Κακαρίκος
– Γιαγιά, τι γνωρίζεις για τον πόλεμο του 1940; – Μόλις άρχισε ο πόλεμος άλλαξε πολύ η ζωή μας. Δεν ήμασταν πια ελεύθεροι και ζούσαμε συνέχεια με τον φόβο των Ιταλών. – Γιατί γιαγιά; – Γιατί πολλοί στρατιώτες μας είχαν είχανε φύγει και πολεμούσανε στα βουνά της Πίνδου και δεν ξέραμε αν θα γυρίσουν. – Μέσα στην πόλη πώς ζούσατε; – Φοβισμένοι. Λίγες ώρες την ημέρα κυκλοφορούσαμε και το βράδυ στο σπίτι ήμασταν χωρίς φως. Υπήρχε πολύ φτώχεια και πείνα. Με το σφύριγμα της σειρήνας ο κόσμος έτρεχε να κρυφτεί στα καταφύγια και στα υπόγεια για να γλιτώσει από τις βόμβες που έριχναν τα αεροπλάνα. Γιαγιά Ρίτσα
Ο παππούς του πατέρα μου υπηρέτησε στο στρατό στους εύζωνες, δηλαδή στους τσολιάδες. Το 1940 με την επιστράτευση κλήθηκε στο τάγμα ευζώνων για να πολεμήσει. Οι κορυφές της Πίνδου ήταν χιονισμένες. Το έδαφος κρύο, υγρό, χιονισμένο και λασπωμένο. Το φαγητό λίγο και η κούραση μεγάλη. Παρ’ όλα αυτά, οι εύζωνες προχωρούσαν πολεμώντας κι οι Ιταλοί οπισθοχωρούσαν.
Ο προπάππους μου από εκείνον τον πόλεμο έπαθε στα πόδια κρυοπαγήματα από τα οποία υπέφερε μέχρι τα γεράματα. Πόνιος Στέργιος
Τα παιδιά μπερδεύουν την 28η Οκτωβρίου με την 25η Μαρτίου με και τη 17η Νοέμβρη!
Η δασκάλα επεξηγεί, διαχωρίζει και κάνει μια αναδρομή στα διαδραματιζόμενα κατά την περίοδο της ιταλικής και γερμανικής επιθέσεως.
Το σκετς αυτό προσπαθεί με ευχάριστο τρόπο να ενημερώσει τα παιδιά σε πράγματα που, συνήθως, ελάχιστα έως καθόλου, παρακολουθούν και μαθαίνουν από τις σχολικές ομιλίες.
ΠΡΟΣΩΠΑ: Η Δασκάλα και οι μαθητές. (Ο αριθμός των μαθητών μπορεί να μειωθεί ή να αυξηθεί): Δασκάλα, Γιώργος, Σωτηρία, Μαγδαληνή, Στέλιος, Γιάννης, Ελευθερία, Άννα, Δημήτρης, Νίκος, Ελένη, Ξανθή.
ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ: Η δασκάλα είναι ντυμένη επίσημα. Οι μαθητές φορούν τα ρούχα της παρέλασης ή κανονικά ρούχα του σχολείου.
ΥΛΙΚΑ: 1. Σημαιούλες, 2. Αφίσες με επιγραφές «ΟΧΙ», «ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ», «ΖΗΤΩ Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ» κλπ.
ΣΚΗΝΙΚΑ: Η σκηνή είναι στολισμένη για την Εθνική γιορτή της 28ης Οκτωβρίου.
ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΡΧΗΣ: Κάποιο από τα σχετικά πατριωτικά τραγούδια.
ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΕΛΟΥΣ: Όπως και της αρχής.
ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΟ
Τα παιδιά ετοιμάζουν την αίθουσα (σκηνή) για την εθνική γιορτή. Η δασκάλα μπαίνει φορτωμένη με σημαιούλες, ενώ τους βρίσκει να στολίζουν με δάφνες και «ΟΧΙ» τους τοίχους. Άλλα παιδιά είναι σκαρφαλωμένα σε μια καρέκλα και άλλα βοηθάνε τα πρώτα. Ταυτόχρονα ακούγεται από τη χορωδία του σχολείου το τραγούδι: «……»
ΔΑΣΚΑΛΑ: Σας έφερα και μπόλικες σημαιούλες! ΓΙΩΡΓΟΣ: (Κάνει χαρά.) Α! ωραία, ωραία… Κι εμείς τις ψάχναμε! ΣΩΤΗΡΙΑ : Να τις δέσουμε σ’ ένα σπάγκο και να τις κρεμάσουμε ψηλά από τη μιαν άκρη στην άλλη… ΜΑΓΔΑ : Σε σχήμα Χι! ΣΤΕΛΙΟΣ : Γιατί καλέ; Μήπως σε λένε Χριστίνα; ΔΑΣΚΑΛΑ: Ελάτε τώρα… Θα τις στολίσουμε όπως κάνουμε κάθε χρόνο. Ένα παιδί θ’ ανεβεί προσεκτικά σε μια καρέκλα στη μια γωνιά κι ένα άλλο θα είναι στην άλλη. Θα τις στερεώσουμε μ’ ένα καρφάκι στον τοίχο. ΓΙΑΝΝΗΣ : Κυρία! Είναι πολύ όμορφες οι σημαιούλες! ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: Αλλά γιατί κάθε τέτοια μέρα κρεμάμε τόσες πολλές; ΑΝΝΑ : Αλήθεια! Κι εγώ είχα αυτή την απορία. ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Ναι. Κι εγώ… ΔΑΣΚΑΛΑ : Δεν είστε μόνο εσείς, παιδιά… Όλα τα παιδιά στην ηλικία σας πολλές φορές αναρωτιούνται για τέτοια πράγματα. Και είναι φυσικό. Γι’ αυτό κι εμείς οι δάσκαλοι φροντίζουμε να ενημερώνουμε , όσο μπορούμε καλύτερα, τα παιδιά. Άλλοτε με ποιήματα και θεατρικά σκετς και άλλοτε με ομιλίες σχετικές με το θέμα. ΝΙΚΟΣ : Θα γίνει ομιλία σήμερα; ΔΑΣΚΑΛΑ : Βέβαια!… Τα περισσότερα μάλιστα, τα ξέρετε από την Ιστορία σας. Στην ομιλία θα τονιστεί ακόμα πιο έντονα η ανάγκη για τον καθιερωμένο εορτασμό της ημέρας αυτής. ΕΛΕΝΗ : Κυρία, εγώ ξέρω τι γιορτάζουμε σαν σήμερα…Το βομβαρδισμό της Κωνσταντινούπολης από εγγλέζικα αεροπλάνα.(Γελάνε όλα τα παιδιά.)
ΔΑΣΚΑΛΑ : Ησυχάστε!… (Αυστηρά) Νομίζετε ότι εσείς οι άλλοι που ξεκαρδίζεστε στα γέλια ξέρετε καλύτερα; Για να μας πει η Ξανθή που γελάει. Τι γιορτάζουμε σαν σήμερα Ξανθή; Ξέρεις; ΞΑΝΘΗ : Και βέβαια ξέρω κυρία! Γιορτάζουμε τον τορπιλισμό της Έλλης από το ναύαρχο Μπουμπουλίνα! (Γελάνε πάλι όλοι.)
ΔΑΣΚΑΛΑ : Σιωπή!… Αφού βλέπετε τα χάλια σας, εξακολουθείτε και γελάτε… Δηλαδή εσύ Γιώργο, ξέρεις καλύτερα; ΓΙΩΡΓΟΣ : Μα βέβαια, κυρία!… Σαν σήμερα δεν ήτανε που ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε την Αλβανική σημαία στο Αργυρόκαστρο φωνάζοντας «αέρα»; (Γελάνε πάλι όλοι.)
ΔΑΣΚΑΛΑ : Ω! Θεέ μου!… Συμφορά που με βρήκε!… Μα είναι δυνατόν; ΣΩΤΗΡΙΑ : Να πω εγώ κυρία; ΔΑΣΚΑΛΑ : Λέγε κι εσύ πριν λιποθυμήσω γιατί όπως πάμε δεν τη γλιτώνω τη λιποθυμία. ΣΩΤΗΡΙΑ : Μην ανησυχείτε κυρία. Εγώ τα ξέρω καλά γιατί τα συζητούσαμε στο διάλειμμα με το Νίκο… Σαν σήμερα ο Αθανάσιος Διάκος φώναξε «ελευθερία ή θάνατος» και για αντίποινα ο Μουσολίνι έστειλε τα τανκ να μπούνε στο Πολυτεχνείο, για να ελευθερώσουν το Γεώργιο Παπαδόπουλο. (Γελούν τα παιδιά πολύ, ενώ η δασκάλα πέφτει ξερή. Αμέσως προσπαθούν να τη συνεφέρουν τρομαγμένα για τη συμφορά που βρήκε τη δασκάλα τους.)
ΜΑΓΔΑ : Κυρία, κυρία… Τι πάθατε; ΣΤΕΛΙΟΣ : Καλή μας κυριούλα, σηκωθείτε… Αστεία τα είπαμε καλέ! ΓΙΑΝΝΗΣ: Καλέ κυρία, δεν είστ’ εντάξει! Λίγα παιδιά είναι έξυπνα σαν κι εμάς! (Η δασκάλα σιγά σιγά συνέρχεται.)
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: Νάτην! Μου φαίνεται συνέρχεται. (Ανασηκώνεται η δασκάλα)
ΔΑΣΚΑΛΑ : Πού βρίσκομαι; Τι έγινε; ΑΝΝΑ : Στολίζουμε την τάξη μας για τη γιορτή! ΔΑΣΚΑΛΑ : Ποια γιορτή; ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Η αλήθεια είναι ότι στο «ποια γιορτή» υπάρχει ένα μικρό προβληματάκι ΝΙΚΟΣ : Για Χριστούγεννα πάντως δε μοιάζει! ΔΑΣΚΑΛΑ : Μα βέβαια! Πώς ζαλίστηκα έτσι; Σήμερα είναι μεγάλη μέρα!… 28η Οκτωβρίου. ΕΛΕΝΗ : Το θέμα είναι να μάθουμε τι ακριβώς συνέβη σαν σήμερα. ΔΑΣΚΑΛΑ : (Τους πιάνει από τα χέρια και τους προτείνει να καθίσουν γύρω της.) Ελάτε, καθίστε. Λοιπόν ακούστε: Το 1940, στις 28 Οκτωβρίου, οι Ιταλοί μας κήρυξαν τον πόλεμο! ΞΑΝΘΗ : Και γιατί παρακαλώ; ΔΑΣΚΑΛΑ: Γιατί νόμισαν, ότι ήταν εύκολο να κατακτήσουν την πατρίδα μας. ΓΙΩΡΓΟΣ : Μπα; Κι επειδή είναι εύκολο, δηλαδή, να δείρω εγώ τη μικρή αδελφή μου τη Μαρία, πρέπει να τη δείρω; ΔΑΣΚΑΛΑ : Δυστυχώς! Μ’ αυτό το ανόητο μυαλό σκεφτόταν ο Μουσολίνι και ο Χίτλερ. ΣΩΤΗΡΙΑ : Κι αν κατακτούσαν τη χώρα μας , τι θα κέρδιζαν; ΔΑΣΚΑΛΑ : Θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν τα πονηρά σχέδιά τους για να κατακτήσουν τον κόσμο. ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ: (Με έκπληξη.) Να κατακτήσουν τον κόσμο; (Γελάνε δυνατά όλοι μαζί.)
ΔΑΣΚΑΛΑ : Μάλιστα, μάλιστα! Καταλαβαίνω, σας φαίνεται κουταμάρα αλλά είναι πέρα για πέρα αλήθεια. ΣΩΤΗΡΙΑ : Για εξηγείστε μας καλλίτερα κυρία γιατί το πράγμα έχει ενδιαφέρον. ΔΑΣΚΑΛΑ : Ήθελαν να έχουν την Ελλάδα στο χέρι τους, για να μπορούν να προχωρήσουν και παραπέρα, χρησιμοποιώντας τη χώρα μας σαν στέκι. ΜΑΓΔΑ : Και νόμισαν ότι εμείς θα τους πούμε «ορίστε, περάστε»; ΔΑΣΚΑΛΑ : Ναι, οι άμυαλοι! Νόμισαν ότι θα σκύψουμε το κεφάλι! Δηλαδή εδώ που τα λέμε, δεν το πίστευαν και καλά-καλά. ΜΑΓΔΑ : Αυτό πού το ξέρετε κυρία; ΔΑΣΚΑΛΑ : Να! Ενώ είχαν δώσει με το τελεσίγραφο προθεσμία τριών ωρών, ούτε που περίμεναν να λήξει η προθεσμία και άρχισαν την επίθεση νωρίτερα. ΣΤΕΛΙΟΣ: Κι εμείς ασφαλώς θα ήμασταν πανέτοιμοι! ΔΑΣΚΑΛΑ : Από καρδιά σίγουρα! ΣΤΕΛΙΟΣ: Τι εννοείτε «από καρδιά»; ΔΑΣΚΑΛΑ : Εννοώ ότι ήταν κάτι το αφάνταστα συγκινητικό ο τρόπος και ο ενθουσιασμός με το οποίο άφηναν οι άνδρες τα σπίτια τους, για να πάνε να πολεμήσουνε. Να σκεφθείτε ότι πάρα πολύς κόσμος πήγε με τα πόδια μέχρι τα σύνορα, γιατί τα μέσα μεταφοράς δεν επαρκούσαν! Αλλά από εξοπλισμό… ήμασταν να μας κλαίνε!… ΓΙΑΝΝΗΣ : Δεν είχαμε όπλα; ΔΑΣΚΑΛΑ : Ελάχιστα, αλλά κι αυτά… μπροστά στο σύγχρονο εξοπλισμό του εχθρού… ήταν παιχνιδάκια. Γι’ αυτό σας λέω. Εκείνη την εποχή το μόνο αυτόματο όπλο που διέθεταν οι Έλληνες, και ήταν ανίκητο, ήταν η καρδιά!… ΓΙΑΝΝΗΣ: Και σε ποια σύνορα πήγαιναν; ΒΑΣΙΛΗΣ: Στα αλβανικά. Από εκεί έγινε η επίθεση των Ιταλών. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: Θέλανε να κατεβούνε προς τα κάτω ε; ΔΑΣΚΑΛΑ : Ναι! Κι αντί να κατεβούνε προς τα κάτω αυτοί, ανεβήκαμε εμείς προς τα πάνω! Μέσα σε ενάμιση μήνα πήραμε τη Βόρειο Ήπειρο! Κορυτσά, Αργυρόκαστρο, Αγίους Σαράντα κι ένα σωρό άλλα μέρη. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: Και οι Γερμανοί πότε ήρθανε; ΒΑΣΙΛΗΣ : Οι Γερμανοί ήρθαν αργότερα… Η γερμανική επίθεση άρχισε την Κυριακή στις 6 Απριλίου του 1941 στις 5.15΄το πρωί! ΑΝΝΑ: Τους αφιλότιμους! Κυριακάτικα ε; ΔΑΣΚΑΛΑ : Αχ, παιδί μου! Δεν τους διέκριναν τέτοιες ευαισθησίες!… Να μη σας τα πολυλογώ, σε τρεις μέρες, και μετά από θηριώδη αντίσταση, αναγκάστηκε η χώρα μας αξιοπρεπώς πλέον να συνθηκολογήσει. ΑΝΝΑ : Δηλαδή κυρία; Παραδοθήκαμε; ΔΑΣΚΑΛΑ : Δυστυχώς, παιδί μου… Η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στην Κρήτη στις 23 Απριλίου. ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Αυτό πρώτη φορά το ακούω. ΝΙΚΟΣ : Πώς μας τα λες έτσι βρε Δημητράκη! Λες και τ’ άλλα τα ΄χες ξανακούσει!… ΔΑΣΚΑΛΑ : Θα ΄χετε ακούσει ασφαλώς για την περιβόητη μάχη της Κρήτης! ΕΛΕΝΗ : Κάτι μου ΄χει πει ο παππούς μου. ΔΑΣΚΑΛΑ : Εκεί οι Γερμανοί του Χίτλερ έπαθαν τη μεγαλύτερή τους ζημιά σε αλεξιπτωτιστές… Οι Κρητικοί τους αποδεκάτισαν! Δέκα μέρες τους παίδεψαν. ΞΑΝΘΗ : Τελικά έπαθαν μεγάλη ζημιά στην Ελλάδα οι Ιταλοί και οι Γερμανοί.
ΔΑΣΚΑΛΑ : Όλοι οι λαοί τότε μας επαίνεσαν για την ανδρεία και το θάρρος μας. Οι εχθροί είχαν μεγάλες απώλειες, καθυστέρησαν αρκετά στην Ελλάδα και είχαν οδυνηρές συνέπειες στις επιχειρήσεις τους μ’ αποτέλεσμα αργότερα να χάσουν τον πόλεμο από τους συμμάχους μας.
Γι’ αυτό παιδιά πρέπει πάντα να θυμόμαστε τη μέρα αυτή και να τη γιορτάζουμε. Να καταθέτουμε ένα στεφάνι στη μνήμη των ηρώων μας που έπεσαν τότε για την τιμή και την ελευθερία της πατρίδας μας. Και πρέπει ακόμα να τιμούμε, να σεβόμαστε και να αγαπάμε κι όλους εκείνους που τραυματίστηκαν κι έμειναν ανάπηροι από τον πόλεμο και μέχρι και σήμερα ζουν ανάμεσά μας. Αν βρούμε τέτοιους ανθρώπους και πλησιάσουμε και τους ρωτήσουμε, σίγουρα θα έχουν πολλά να μας πουν για τις ηρωικές εκείνες μέρες της αντίστασης των Ελλήνων.
Ελάτε τώρα να πούμε ένα ωραίο τραγουδάκι για τη σημαία μας που είναι το σύμβολο της πατρίδας μας και που οι πρόγονοί μας την τίμησαν με το αίμα και τη ζωή τους. (Όλοι σηκώνονται όρθιοι και τραγουδούν το τραγούδι:«Η ΣΗΜΑΙΑ».
Η ΣΗΜΑΙΑ
Μέσα μας βαθιά για σένα μια λαχτάρα (πάντα ζει), (2)
την πατρίδα συμβολίζεις και τη λευτεριά μαζί.
Γαλανόλευκη η θωριά σου και φαντάζεις μες στο νου
(σαν το κύμα, σαν το γέλιο του πελάου και τ’ ουρανού.) (2)
Της τιμής και της ανδρείας την αστείρευτη πηγή
του λευκού σταυρού σου η χάρη δυναμώνει κι ευλογεί.
Κι όσοι χάνονται για σένα σπώντας σίδερα βαριά
(Ξεψυχούν και τραγουδούνε «χαίρε ω χαίρ’ ελευθεριά».) (2)
ΤΕΛΟΣ
Άλλο θεατρικό σκετς
ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1940
Απόσπασμα από το θεατρικό“Ήταν μια φορά ένας πόλεμος” που γράφτηκε από τον Θωμά Μενεξέ το Σεπτέμβριο του 2008.
Διασκευή: Δρομπόνης Σωτήριος
Εισαγωγή: Ακούγεται το τραγούδι «Ηπειρώτισσες» (καραόκε), ενώ ταυτόχρονα προβάλλονται οι διαφάνειες με τις γυναίκες της Πίνδου που ανεβαίνουν στα βουνά μεταφέροντας πολεμοφόδια, τρόφιμα και ρούχα στους φαντάρους που πολεμούν.
Σκηνή 1η
(Μπαίνουν οι γυναίκες στη σκηνή από αριστερά. Κουβαλούν κουτιά με πολεμοφόδια, τρόφιμα και ρούχα. Σταματούν και συζητούν.)
Μαρία: Μάνα, δεν μπορώ άλλο, κουράστηκα. Μαριάνθη: Ναι, μάνα, κι εγώ το ίδιο. Αργυρώ: Να βάλουμε μια στάλα νερό στο στόμα μας. Μαριλιάννα: Να φάμε και μια μπουκιά ψωμί να ψυχοπιαστούμε. Μάνα: Δεν είναι ώρα για ξεκούραση κόρες μου. Έχουμε πόλεμο. Μπρος, σηκώστε τα μπογαλάκια σας και πάμε. Έχουμε μια ώρα δρόμο μέχρι την Κιάφα. Κι αν ο καιρός πάλι χαλάσει, θα βραδιάσουμε μέχρι να ξαναγυρίσουμε στο σπίτι μας. Μαρία: Μα γιατί πρέπει κάθε μέρα να κουβαλάμε πολεμοφόδια, τρόφιμα και ρούχα στους φαντάρους μας; Μαριάνθη: Τόσους άντρες έχει ο στρατός. Μάνα: Οι άντρες κάνουν πόλεμο. Παντού πολεμούν τους Ιταλούς τα ευζωνάκια μας. Δεν περισσεύουν γι’ αυτή τη δουλειά που κάνουμε εμείς. Αργυρώ: Και γιατί δώσαμε όλα τα μάλλινα ρούχα του συγχωρεμένου του πατέρα μας και τις κουβέρτες μας στους στρατιώτες; Μάνα: Εμείς δώσαμε μόνο μάλλινα ρούχα και κουβέρτες. Άλλοι όμως έδωσαν τα χέρια τους, τα πόδια τους, τα μάτια τους κι άλλοι τη ζωή τους! Η πατρίδα μας χρειάζεται όλους. Ο καθένας πρέπει να δώσει ό,τι μπορεί στον αγώνα για να νικήσουμε τους κατακτητές. Μαριλιάννα: Έχεις δίκιο μάνα. Μας συγχωρείς. Απλώς μας κούρασε αυτό το πήγαινε, έλα, πάνω στα καταράχια, απ’ το ένα κορφοβούνι στο άλλο. Μάνα: Μπορεί να κουραστήκατε, μα αντέχετε. Σας ξέρω καλά, κόρες μου είστε. Εγώ σας μεγάλωσα. Μαρία: Ναι, μάνα. Εμπρός αδελφές μου. Πάμε γρήγορα, πριν μας προλάβει ο χιονιάς. Μαριάνθη: Οι άντρες κει πάνω πολεμούν γενναία μέσα στο ανελέητο κρύο και τα χιόνια. Αργυρώ: Χρειάζονται μια μάλλινη φανέλα, ένα ζεστό ζευγάρι κάλτσες και γάντια για να μην πάθουν κρυοπαγήματα. Μάνα: Είστε γυναίκες της Πίνδου! Αυτός ο τόπος είναι φτωχός, μα βγάζει ανθρώπους που τους περισσεύει η περηφάνια κι η παλικαριά. Μαριλιάννα: Έχει δίκιο η μάνα μας. Αυτός ο τόπος δε φοβήθηκε κανένα τύραννο. Δεν έσκυψε το κεφάλι ούτε στον Τούρκο Αλή Πασά ούτε στο Σουλτάνο. Θα φοβηθούμε τώρα τους Ιταλούς μακαρονάδες; Μαρία: Κι εγώ δε φοβάμαι, μα σκέφτομαι τη δύσμοιρη τη Δέσπω, τι έπαθε χτες. Μάνα: Τι έπαθε; Δεν έμαθα. Μήπως προλαβαίνω να μάθω τίποτα με τόσες δουλειές; Μαριάνθη: Κουβαλούσε μια στάμνα νερό για τους φαντάρους μας. Αργυρώ: Οι Ιταλοί της έριξαν δυο σφαίρες. Η μια τρύπησε τη στάμνα και χύθηκε το νερό… Μαριλιάννα: Κι η άλλη τρύπησε τα σωθικά της και χύθηκε το αίμα της. Μάνα: Καημένη Δέσπω… Μαρία: Τη βρήκε δυο ώρες αργότερα μισοπεθαμένη η Χριστίνα του Βασιλάκη. Μαριάνθη: Νερό, της φώναξε η Δέσπω. Νερό! Αργυρώ: Κι όταν η Χριστίνα της έδωσε νερό απ’ το φλασκί της, η Δέσπω φώναξε με τρεμάμενη φωνή: Μαριλιάννα: Δε θέλω για μένα το νερό. Για να γεμίσω τη στάμνα μου το θέλω. Να πιουν οι φαντάροι μας να ξεδιψάσουν. Μαρία: Αυτά είπε και ξεψύχησε. Μάνα: Βλέπετε, κόρες μου, πως φτάνετε στα λόγια μου; Σας βαστάει μωρέ ν’ αφήσετε τους φαντάρους μας χωρίς τρόφιμα; Χωρίς νερό; Χωρίς μάλλινα ρούχα; ΟΛΕΣ: Όχι, όχι! Μάνα: Ε, τότε τι καθόμαστε; Πάρτε τα πράγματά μας και πάμε… Άντε, έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας… ΟΛΕΣ: Πάμε! (Βγαίνουν από δεξιά. Ακούγεται πάλι το τραγούδι «Ηπειρώτισσες».)
Σκηνή 2η
(Η μουσική διακόπτεται από πυροβολισμούς. Μπαίνουν στη σκηνή από αριστερά οι φαντάροι και πολεμούν. Ύστερα από λίγο σηκώνονται, φωνάζουν «ΑΕΡΑ» και ορμούν βγαίνοντας από δεξιά. Ξαναμπαίνουν από αριστερά. Κάθονται να ξεκουραστούν και συζητούν.)
Κώστας: Πο πο πο! Τι ήταν κι αυτό το σημερινό παιδιά! Ανέστης: Από τις έξι το πρωί πολεμάμε. Έφτασε απόγευμα και δε σταματήσαμε ούτε στιγμή. Μανωλιός: Μου τελείωσαν οι σφαίρες. Αν κρατούσε ο πόλεμος ακόμη λίγο, θα πολεμούσα μόνο με την ξιφολόγχη μου. Χρηστάκης: Τα καταφέραμε όμως. Έπρεπε οπωσδήποτε να πάρουμε αυτό το ύψωμα με το πολυβολείο για μπορέσει αύριο η μονάδα μας να προχωρήσει. Μάρκος: Κοιτάξτε. Οι Ιταλοί ακόμα τρέχουν. Πήρανε τέτοια τρομάρα μόλις άκουσαν «ΑΕΡΑ» που θα φτάσουν τρέχοντας μέχρι τη θάλασσα. Κώστας: Ας ξεκουραστούμε τώρα. Έχω πληροφορίες ότι σε λίγο θα ’ρθουν οι γυναίκες της Πίνδου με τρόφιμα, ζεστά ρούχα και πολεμοφόδια. Ανέστης: Κάνει φοβερό κρύο. Πώς θα τη βγάλουμε απόψε εδώ πάνω στο βουνό; Το βράδυ μπορεί να χιονίσει. Θα παγώσουμε… (Μπαίνουν από αριστερά οι γυναίκες με τις κούτες και τους μπόγους.) Μανωλιός: Να ’τες! Πάνω στην ώρα. Μάνα: Γεια σαςλεβέντες. Σας φέραμε ζεστά ρούχα, τρόφιμα και πολεμοφόδια. Χρηστάκης: Σας ευχαριστούμε. Τα έχουμε πολύ ανάγκη. Μάρκος: Ο Θεός να σας έχει καλά και να σας δίνει κουράγιο και δύναμη στο κοπιαστικό κι επικίνδυνο έργο σας. Μαρία: Δεν κάνουμε τίποτα παραπάνω από το χρέος μας στην πατρίδα. Αυτές τις δύσκολες ώρες μας έχει όλους ανάγκη. Κώστας: Κι όμως, χωρίς εσάς δε θα μπορούσαμε να νικήσουμε. Ο εχθρός είναι πολυάριθμος. Έχει δυνατά όπλα, πολυβόλα, κανόνια, τανκς, αεροπλάνα που μας σφυροκοπούν όλη μέρα. Εμείς δεν έχουμε σχεδόν τίποτα. Ανέστης: Μόνο ένα ξερό όπλο, την ξιφολόγχη μας, την ψυχή μας και την αγάπη μας για την πατρίδα. Μαριάνθη: Κι είναι λίγα αυτά; Μόλις πριν από λίγο είδαμε με τα μάτια μας, καθώς ανεβαίναμε, πώς νικήσατε και διώξατε τους Ιταλούς. Αργυρώ: Αυτοί φοβούνται. Δεν έχουν ψυχή μέσα τους, γιατί δεν πολεμούν για καμιά πατρίδα παρά μόνο για το φασισμό του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Μαριλιάννα: Φάτε, πιείτε, φορέστε τα ζεστά μάλλινα ρούχα και τις κάλτσες και κοιμηθείτε στις μάλλινες κουβέρτες που σας φέραμε. Αύριο σας περιμένει άλλη μάχη. Ο πόλεμος συνεχίζεται… ΟΛΟΙ: Σας ευχαριστούμε γυναίκες της Πίνδου, γενναίες Ελληνίδες. Μανωλιός: Είμαι από την περήφανη Κρήτη και πάντα καυχιόμουν για τις γενναίες Κρητικοπούλες, μανάδες και κόρες. Όμως τώρα βλέπω ότι και στην Ήπειρο υπάρχουν αντάξιες Ελληνίδες. (Όλοι πιάνονται χέρι χέρι, κάνουν ημικύκλιο και τραγουδούν στίχους από το τραγούδι «Ηπειρώτισσες»)
ΟΛΟΙ:
Γυναίκες Ηπειρώτισσες, ξαφνιάσματα της φύσης, εχθρέ γιατί δε ρώτησες ποιον πας να κατακτήσεις;
Γυναίκες απ’ τα σύνορα, κόρες, γριές, κυράδες, εσείς θα είστε σίγουρα, της λευτεριάς μανάδες.
ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΟΥ 1940
18 Οκτωβρίου 1940: Ο Ιταλός πρεσβευτής Γκράτσι ζητάει από τον πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά την παράδοση της Ελλάδας κι εκείνος απαντάει «ΟΧΙ».
3 Νοεμβρίου 1940: Οι Έλληνες στρατιώτες εκδιώκουν τους Ιταλούς και εισέρχονται σε αλβανικό έδαφος.
11 Νοεμβρίου 1940: Κατάληψη της Κορυτσάς από τους Έλληνες στρατιώτες.
1 Δεκεμβρίου 1940: Ο ελληνικός στρατός εισέρχεται στο Πόγραδετς.
5 Δεκεμβρίου 1940: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Πρεμετή, ενώ ο ιταλικός υποχωρεί σε όλη τη γραμμή του μετώπου.
9Δεκεμβρίου 1940: Τα ελληνικά στρατεύματα μπαίνουν στο Αργυρόκαστρο.
14 Δεκεμβρίου 1940: Κατάληψη της Χιμάρας.
6 Απριλίου 1941: Η Ελλάδα δέχεται επίθεση από τους Γερμανούς.
23 Απριλίου 1941: Ο βασιλιάς κι η κυβέρνηση αναχωρούν για την Κρήτη, ενώ οι Γερμανοί προελαύνουν προς την Αθήνα.
27 Απριλίου 1941: Οι Γερμανοί εισέρχονται στην Αθήνα.
Τέλη Μαΐου 1941: Διεξάγεται η μάχη της Κρήτης και μετά την ήττα των Ελλήνων αρχίζει η τριπλή κατοχή (Ιταλοί, Γερμανοί, Βούλγαροι).
Σεπτέμβριος 1941: Ιδρύονται οι αντιστασιακές οργανώσεις Ε.Α.Μ. / Ε.Λ.Α.Σ. και Ε.Δ.Ε.Σ.
3O Μαΐου 1941: Ο Μανόλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας κατεβάζουν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη.
25 Νοεμβρίου 1942: Ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου από τον Ε.Λ.Α.Σ. και τον Ε.Δ.Ε.Σ.
28 Φεβρουαρίου 1943: Η κηδεία του ποιητή Κωστή Παλαμά αποτέλεσε παλλαϊκή διαδήλωση εναντίον της γερμανικής κατοχής.
5 Μαρτίου 1943: Απεργία εναντίον της επιστράτευσης των Ελλήνων εργατών για το Γ’ Ράιχ.
12 Οκτωβρίου 1944: Απελευθέρωση της Αθήνας και του Πειραιά.
ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 1940
Aμα τη εκδηλώσει της Ιταλικής επιθέσεως ο Winston Churchill απέστειλε το ακόλουθο τηλεγράφημα στην Ελληνική κυβέρνηση: “Η Ιταλία εύρε τας απειλάς του εκφοβισμού ανωφελείς έναντι του ηρέμου θάρρους σας. Κατέφυγεν επομένως εις απρόκλητον επίθεσιν εναντίον της πατρίδος σας, αναζητούσα εις αστηρίκτους κατηγορίας δικαιολογίαν της αισχράς της επιθέσεως. Ο τρόπος με τον οποίον ο Ελληνικός λαός, υπό την αξίαν εμπιστοσύνης ηγεσίαν σας, αντιμετώπισε τους κινδύνους και τις προκλήσεις των τελευταίων μηνών, κατέκτησε τον θαυμασμόν του Βρετανικού λαού διά την Ελλάδα. Αι αρεταί αυταί θα ενισχύσουν τον Ελληνικόν λαόν και κατά την παρούσαν στιγμήν της δοκιμασίας. Θα σας παράσχωμεν την δυνατήν βοήθειαν μαχόμενοι εναντίον κοινού εχθρού και θα μοιρασθώμεν την κοινήν νίκην.” Και όταν πια ο Ελληνικός Στρατός έγραφε το Έπος της Πίνδου, είπε το περίφημο (εφημ. “Manchester Guardian”, 19 Απρ. 1941): “Του λοιπού δεν θα λέγεται ότι οι Έλληνες πολεμούν ως ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν ως Έλληνες.” Ο Βρετανός υπουργός F. Noel Baker (Οκτώβριος 1942): “Αν η Ελλάς ενέδιδε εις το τελεσίγραφο του Mussolini, ουδείς θα εδικαιούτο να την μεμφθεί… Ο ’ξων θα εκυριάρχει στην Μεσόγειο… Η Συρία, το Ιράκ, η Περσία, η Κύπρος, θα κατελαμβάνοντο από τον ’ξονα. Η Τουρκία θα εκυκλώνετο. Οι πετρελαιοπηγές της Εγγύς Ανατολής θα ήσαν στη διάθεσή του. Η οπίσθια θύρα του Καυκάσου θα ανοιγόταν δι’ αυτόν… Χάρις εις την ελληνικήν αντίστασιν, μας εδόθη ο καιρός να αποκρούσωμε και να συντρίψωμε την ιταλικήν στρατιά, η οποία εκινήθη από τη Λιβύη κατά της Αιγύπτου, να εκκαθαρίσωμε την Ερυθράν Θάλασσα από τα εχθρικά πλοία, να μεταφέρωμε την αμερικανική βοήθεια προς την Εγγύς Ανατολή και να εξουδετερώσουμε έτσι την εχθρική απειλή εναντίον της… Αν το Στάλιγκραντ και ο Καύκασος κρατούν σήμερα, τούτο δεν είναι άσχετον προς την ελληνικήν αντίσταση, της οποίας επωφελούμεθα, μετά την πάροδον δύο ολόκληρων ετών. Ο κόσμος πραγματικά δεν δικαιούται να λησμονήσει τα ελληνικά κατορθώματα κατά την
Ο Adolf Hitler ήταν αντίθετος με την ιταλική επίθεση, καθώς δεν ήθελε να ανοίξει Βαλκανικό μέτωπο, τη στιγμή που προετοίμαζε την εκστρατεία κατά της ΕΣΣΔ. Αλλά και διότι η επίθεση της Ιταλίας κατά της Ελλάδος, απρόκλητη και βάρβαρη επίθεση του ’ξονα κατά ενός μικρού κράτους, και η ηρωική αντίσταση της τελευταίας, απετέλεσαν ισχυρά όπλα στα χέρια του Roosevelt, προκειμένου να κερδίσει την επανεκλογή του και να προωθήσει την κατά του ’ξονα πολιτική του. Ο Ναύαρχος φον Κανάρης αναφέρει στα απομνημονεύματά του, ότι σε σύσκεψη στο Μπερχτεσγκάντεν την 1η Φεβρουαρίου 1941, προκειμένου να συζητηθούν οι εξελίξεις μετά το θάνατο του Μεταξά, και ενώ είχε ήδη αποφασιστεί η Γερμανική επίθεση, ακούστηκε ο Hitler να μονολογεί: “Εάν επιτεθώ, θα μου πουν ότι κτυπώ πισώπλατα έναν ηρωικό λαό· εάν δεν επιτεθώ, προδίδω ένα φίλο και σύμμαχο (Mussolini).” Διέπραξε όμως την ατιμία αυτή, και τελικά οι φόβοι του επιβεβαιώθηκαν. Η ηρωική μάλιστα Ελληνική αντίσταση στα Οχυρά της Γραμμής Μεταξά τον έκανε να αναγνωρίσει σε λόγο του στο Ράιχσταγκ (4 Μαΐου 1941): “Ενώπιον της Ιστορίας είμαι υποχρεωμένος να αναγνωρίσω ότι, από τους μέχρι τώρα αντιπάλους μας, ο Έλληνας στρατιώτης πολέμησε με εξαιρετική γενναιότητα και δεν παραδόθηκε παρά όταν κάθε αντίστασή του ήταν αδύνατη. Ως εκ τούτου, απεφάσισα να μην κρατηθεί κανένας Έλληνας στρατιώτης αιχμάλωτος και οι αξιωματικοί να διατηρήσουν τα προσωπικά όπλα τους.” Όταν δε όλα θα έχουν κριθεί, θα ομολογήσει στην “Πολιτική Διαθήκη”, την οποία υπαγόρευσε στον Borman, το Φεβρουάριο του 1945 στο Βερολίνο: “Η κακή τροπή του πολέμου για τον ’ξονα άρχισε από την περιττή και ανόητη επίθεση της Ιταλίας κατά της Ελλάδος, η οποία έδωσε την ευκαιρία στην Αγγλία να θέσει και πάλι τον πόδα της επί της Ευρώπης, στον Churchill να θριαμβολογήσει ότι η Αγγλία έχει και πάλι συμμάχους στον αγώνα της κατά του ’ξονα, και στους εχθρούς του Ράιχ να αναθαρρήσουν.” “…’νευ των δημιουργηθεισών υπό των Ιταλών δυσκολιών εκ της εκστρατείας των κατά της Ελλάδος, θα είχον επιτεθή εναντίον των Ρώσων εβδομάδας τινάς ενωρίτερον.”
H Λένι Ρίφενσταλ στην αυτοβιογραφία της αναφέρει ότι ο Hitler της είπε σε συνάντησή τους στις 30 Μαρτίου 1944: “Αν οι Ιταλοί δεν είχαν επιτεθή εις την Ελλάδα και δεν εχρειάζοντο την βοήθειάν μας, ο πόλεμος θα είχε πάρει διαφορετικήν τροπήν. Θα είχαμε προλάβει να κατακτήσωμεν το Λένινγκραντ και την Μόσχαν, πριν πιάσει το Ρωσικόν ψύχος.”
Για τη μάχη της Κρήτης ο Winston Churchill γράφει στα απομνημονεύματά του: “Στην Κρήτη ο Goering κέρδισε μια Πύρρειο νίκη, διότι με τις δυνάμεις που σπατάλησε εκεί θα μπορούσε εύκολα να κατακτήσει την Κύπρο, τη Συρία, το Ιράκ και ίσως ακόμη και την Περσία… Διέπραξε την ανοησία να αφήσει να του ξεφύγουν αυτές οι μεγάλες ευκαιρίες, με το να θυσιάσει τις αναντικατάστατες αυτές δυνάμεις σε έναν θανάσιμο αγώνα που διεξαγόταν συχνά σώμα με σώμα…” Η καθυστέρηση των Γερμανών στην Κρήτη επέτρεψε στον ’γγλο στρατάρχη Weyvell να οργανώσει την άμυνα της Αιγύπτου. Ο ίδιος ανέφερε στην κυβέρνησή του: “Οι απώλεις των Γερμανών στην Κρήτη έσωσαν τη γενική κατάσταση στη Μεσόγειο, διότι καταστράφηκε μέγα μέρος από τα αεραγήματα του εχθρού και τεράστιος αριθμός αεροπλάνων.” Ο ίδιος λέγει: “Προθύμως αναγνωρίζομεν ότι οι Έλληνες σύμμαχοί μας είναι οι πρώτοι που τας υπερόχους νίκας των εις την Βόρειον Ήπειρον άνοιξαν τον δρόμον και κατάφερον πλήγματα κατά της φασιστικής Ιταλίας. Αι επιτυχίαι δεν είχαν μόνον τοπικήν σημασίαν, αλλά επηρέασαν την όλην εξέλιξιν του πολέμου. Η άμυνα της Κρήτης έσωσε την Κύπρον, την Συρίαν, το Ιράκ και ίσως το Τομπρούκ.” Ο ίδιος ο Hitler παραδέχθηκε: ” Η Κρήτη απέδειξε ότι οι μεγάλες μέρες των αλεξιπτωτιστών τελείωσαν.” Οι συμμαχικές δυνάμεις που έλαβαν μέρος στη μάχη της Κρήτης ήταν 30-32000 στρατιώτες και 1500 αξιωματικοί, ’γγλοι, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί. Επίσης 11500 Έλληνες νεοσύλλεκτοι. Και σύσσωμος ο ηρωικός Κρητικός λαός. 4000 αλεξιπτωτιστές και πάνω από 170 αεροπλάνα ήταν οι Γερμανικές απώλειες.
Αλλά και όλοι οι ανώτεροι Γερμανοί αξιωματούχοι που κατέθεσαν στη δίκη της Νυρεμβέργης, είτε ως κατηγορούμενοι είτε ως μάρτυρες (Keitel, Jodl, von Rundstedt, von List κ.ά.), ομολόγησαν ως βασική αιτία της αποτυχίας της επιχείρησης “Barbarossa” τη Βαλκανική εκστρατεία. Ο στρατάρχης Keitel συγκεκριμένα κατέθεσε: “Η απροσδόκητη και ισχυρή αντίσταση των Ελλήνων εβράδυνε την επίθεση κατά της Ρωσίας για περισσότερο από δύο μήνες. Αν δεν υπήρχε η καθυστέρηση αυτή, η εξέλιξη του πολέμου θα ήτο διαφορετική, τόσο εις το Ανατολικό μέτωπο όσο και εις τον πόλεμο γενικά, και άλλοι σήμερα θα ήσαν εις την θέσιν του κατηγορουμένου
Γράφει ο Joseph Goebbels στο ημερολόγιό του, στις 8 Απρ. 1941, δύο ημέρες μετά την γερμανική επίθεση, εντυπωσιασμένος και αυτός από την μαχητικότητα των Ελλήνων: “Προχωρούμε αργά στην Ελλάδα… Οι Έλληνες είναι γενναίοι μαχηταί… Τα καταληφθέντα χαρακώματα είναι γεμάτα πτώματα… Και αυτός ο Φύρερ θαυμάζει ιδιαιτέρως το θάρρος των Ελλήνων. Ίσως υπάρχει ακόμη ένα ίχνος της παλαιάς ελληνικής καταγωγής σ’ αυτούς.” Αλλά και οι Ιαπωνικές εφημερίδες (Δεκέμβριος 1940): “Η χώρα μας, εις την οποίαν ιδιαιτέρως τιμάται η ανδρεία, παρακολουθεί με θαυμασμόν τον αγώνα των Ελλήνων εις την Αλβανίαν, ο οποίος μας συγκινεί τόσον ώστε, παραμερίζοντες προς στιγμήν παν άλλο αίσθημα, αναφωνούμεν “Ζήτω η Ελλάς”.”
Ο Στρατάρχης Γιαν Σματς, Πρωθυπουργός της Ν. Αφρικής, χαρακτήρισε την 28η Οκτωβρίου 1940 ως “ημέρα που άλλαξε τον ρου της Ιστορίας”. Και προσέθεσε: “Πραγματικώς εγεννήθη μία νέα Ελλάς, όπως την ωνειρεύθησαν οι ποιηταί.”
Πράγματι, σύμμαχοι και εχθροί αναγνώρισαν την αποφασιστική συμβολή της Ελλάδος στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ΕΣΣΔ, διά του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Μόσχας, αναγνώρισε την καθοριστική συμβολή της Ελλάδος στην καθυστέρηση και τελική αποτυχία της Γερμανικής επιθέσεως εναντίον της ΕΣΣΔ (επιχείρηση “Barbarossa”): “Επολεμήσατε άοπλοι εναντίον πανόπλων και ενικήσατε. Μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε. Δεν ήτο δυνατόν να γίνει άλλως, διότι είσθε Έλληνες. Εκερδίσαμεν χρόνον διά να αμυνθώμεν. Ως Ρώσοι και ως άνθρωποι σας ευγνωμονούμε.”
Ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Antony Eden: “Αν το αποτυχόν χάρις εις την νικηφόρον αντίστασιν της Ελλάδος μεσογειακόν σχέδιον του Hitler επετύγχανεν, η επίθεσις της Γερμανίας εναντίον της Ρωσίας θα είχεν όλως διάφορα αποτελέσματα. Οι ήρωες που έχουν βάψει με το αίμα τους την ιεράν γην της Βορείου Ηπείρου, οι μαχηταί της Πίνδου και οι άλλοι, θα είναι οδηγοί μαζί με τους Μαραθωνομάχους, θα φωτίζουν ανά τους αιώνας την οικουμένην.”
Θα γράψει το περιοδικό TIME (January 6, 1941, “1940 Man of the Year: Winston Churchill”): “Benito Mussolini, thinking conquest was easy, proved the year’s greatest flop. […] Among other Europeans who had made their mark in 1940, one was short, squat General John Metaxas, Premier of the Greeks, who had made a monkey of Benito Mussolini.”
Ο Franklin Roosevelt γράφει στον Έλληνα πρέσβη στην Washington (28 Οκτωβρίου 1942): “Σημαντικώτερον ακόμη από την αρχικήν υπερήφανον απόκρουσιν της εχθρικής προκλήσεως είναι το γεγονός, ότι η Ελλάς εξηκολούθησε να μάχεται με κάθε μέσον το οποίον ημπορούσε να διαθέση. Όταν η ηπειρωτική Ελλάς κατελήφθη από την εχθρικήν υπεροπλίαν, η αντίστασις εξηκολούθησεν από τας νήσους. Και όταν αι νήσοι έπεσαν, η αντίστασις εξηκολούθησεν από την Αφρικήν, από τας θάλασσας, από οιονδήποτε μέρος εις το οποίον θα ημπορούσαν να κτυπηθούν οι επιδρομείς. Εις εκείνους που προτιμούν να επιτύχουν ένα συμβιβασμόν, να ακολουθήσουν πολιτικήν συνεννοήσεως ή κατευνασμού, να υπολογίσουν τας ζημίας και τα έξοδα της αντιστάσεως, ημπορώ να τονίσω ότι η Ελλάς εδημιούργησε το παράδειγμα, το οποίον ο καθείς από ημάς οφείλει να ακολουθήση μέχρις ότου οι άρπαγες της ελευθερίας αχθούν τελικώς εις την δικαίαν εξόντωσίν των.”
ΗΜΕΡΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Ελλάς: 219
Νορβηγία 61
Γαλλία 43[Η υπερδύναμη της εποχής]
Πολωνία30
Βέλγιο18
Ολλανδία 4
Γιουγκοσλαβία3
Δανία0 μέρες.[ Οι Δανοί παραδόθηκαν σε έναν μοτοσικλετιστή του Χίτλερ ο οποίος μετέφερε στον Δανό βασιλιά αίτηση του Χίτλερ για διέλευση των ναζιστικών στρατευμάτων, ο Δανός βασιλιάς σε ένδειξη υποταγής παρέδωσε το στέμμα του στον μοτοσικλετιστή για να το πάει στο Βερολίνο και στον Χίτλερ .]
Τσεχοσλοβακία 0
Λουξεμβούργο 0
ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ
Οι νεκροί Έλληνες στρατιώτες ανήλθαν κατά την διάρκεια των 219 ημερών στους 13.676.
Κατά την διάρκεια της τετραπλής κατοχής που ακολούθησε τα κατοχικά στρατεύματα εκτέλεσαν :
Αλβανοί: 1165 (Πάργα , Μαργαρίτιο, Παραμυθία)
Ιταλοί: 8000
Βούλγαροι: 25000
Γερμανοί: 50000
Συνολικές απώλειες σε ποσοστό επί του πληθυσμού (εκτελέσεις, κακουχίες, μάχες)
Κάρολος ντέ Γκώλ, Charles de Gault 1890-1970 Πρόεδρος τής Γαλλικής Δημοκρατίας 1958-1969, αρχηγός τής Γαλλικής Αντίστασης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
“Αδυνατώ να δώσω το δέον εύρος τής ευγνωμοσύνης πού αισθάνομαι για την ηρωική αντίσταση τού Λαού και των ηγετών τής Ελλάδος.”
(Από ομιλία του στο Γαλλικό Κοινοβούλιο μετά την λήξη τού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.)
Μωρίς Σουμάν, Maurice Schumann 1911-1992 Υπουργός των εξωτερικών τής Γαλλίας 1969-1973, Μέλος τής Γαλλικής Ακαδημίας 1974
“Η Ελλάδα είναι το σύμβολο της μαρτυρικής υποδουλωμένης, ματωμένης, αλλά ζωντανής Ευρώπης Ποτέ μία ήττα δεν υπήρξε τόσο τιμητική για κείνους πού την υπέστησαν”
(Από μήνυμά του πού απηύθυνε από το BBC τού Λονδίνου στους υποδουλωμένους λαούς τής Ευρώπης στις 28 Απριλίου 1941, ημέρα πού ο Χίτλερ κατέλαβε την Αθήνα ύστερα από πόλεμο 6 μηνών κατά τού Μουσολίνι και έξι εβδομάδων κατά τού Χίτλερ.)
Στάλιν, Joseph Vissarionovich Tzougasvili Stalin 1879-1953 Αρχηγός τής Σοβιετικής Ενώσεως από το 1924 έως 1953
“Λυπάμαι διότι γηράσκω και δεν θα ζήσω επί μακρόν δια να ευγνωμονώ τον Ελληνικό Λαό, τού οποίου ή αντίστασης έκρινε τον 2ον Παγκόσμιο Πόλεμο.”
(Από ομιλία του πού μετέδωσε ο ραδιοφωνικός σταθμός Μόσχας την 31 Ιανουαρίου 1943 μετά την νίκη τού Στάλιγκραντ και την συνθηκολόγηση τού στρατάρχου Paulus.)
Μόσχα, Ραδιοφωνικός Σταθμός
“Πολεμήσατε άοπλοι και νικήσατε, μικροί εναντίον μεγάλων . Σας οφείλουμε ευγνωμοσύνη, διότι κερδίσαμε χρόνο για να αμυνθούμε. Ως Ρώσοι και ως άνθρωποι σας ευχαριστούμε”.
(Όταν ο Χίτλερ επετέθη κατά τής Ε.Σ.Σ.Δ.)
“Εάν ο Ρωσικός λαός κατόρθωσε να ορθώσει αντίσταση μπροστά στις πόρτες τής Μόσχας, να συγκρατήσει και να ανατρέψει τον Γερμανικό χείμαρρο, το οφείλει στον Ελληνικό Λαό, πού καθυστέρησε τις Γερμανικές μεραρχίες όλον τον καιρό πού θα μπορούσαν να μας γονατίσουν. Η γιγαντομαχία τής Κρήτης υπήρξε το κορύφωμα τής Ελληνικής προσφοράς.”
(Απόσπασμα από τα απομνημονεύματά του για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.)
Μπενίτο Μουσολίνι, Benito Mousolini 1833-1945 Πρωθυπουργός τής Ιταλίας 1922-1945
“Ο πόλεμος με την Ελλάδα απέδειξε ότι τίποτε δεν είναι ακλόνητο εις τα στρατιωτικά πράγματα και ότι πάντοτε μάς περιμένουν εκπλήξεις.”
(Από λόγο πού εκφώνησε στις 10/5/1941.)
Αδόλφος Χίτλερ, Hitler 1889-1945 Αρχηγός τού Γερμανικού κράτους 1889-1945
“Χάριν τής ιστορικής αληθείας οφείλω να διαπιστώσω ότι μόνον οι Έλληνες, εξ’ όλων των αντιπάλων οι οποίοι με αντιμετώπισαν, πολέμησαν με παράτολμο θάρρος και ύψιστη περιφρόνηση προς τον θάνατον .”
(Από λόγο πού εκφώνησε στις 4 Μαΐου 1941 στο Ράιχσταγκ.)
Σερ Αντονυ Ηντεν, Sir Robert Antony Eden 1897-1977 Υπουργός Πολέμου και Εξωτερικών της Βρετανίας 1940-1945, Πρωθυπουργός της Βρετανίας 1955-1957
“Ασχέτως προς ότι θα πουν οι ιστορικοί τού μέλλοντος, εκείνο το οποίον μπορούμε να πούμε εμείς τώρα, είναι ότι η Ελλάς έδωσε αλησμόνητο μάθημα στον Μουσολίνι, ότι αυτή υπήρξε η αφορμή τής επανάστασης στην Γιουγκοσλαβία, ότι αυτή κράτησε τούς Γερμανούς στο ηπειρωτικό έδαφος και στην Κρήτη για έξι εβδομάδες, ότι αυτή ανέτρεψε την χρονολογική σειρά όλων των σχεδίων τού Γερμανικού Επιτελείου και έτσι έφερε γενική μεταβολή στην όλη πορεία τού πολέμου και νικήσαμε.”
(Από λόγο του στο Βρετανικό κοινοβούλιο στις 24/09/1942.)
Τσώρτσιλ, Winston Churchil 1874-1965 Πρωθυπουργός τής Μεγάλης Βρετανίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
“Η λέξη ηρωισμός φοβάμαι ότι δεν αποδίδει το ελάχιστο εκείνων των πράξεων αυτοθυσίας των Ελλήνων, πού ήταν καθοριστικός παράγων τής νικηφόρου εκβάσεως τού κοινού αγώνα των εθνών, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δια την ανθρώπινη ελευθερία και αξιοπρέπεια.”
“Εάν δεν υπήρχε η ανδρεία των Ελλήνων και ή γενναιοψυχία τους, ή έκβαση τού Β’ Παγκόσμιο Πολέμου θα ήταν ακαθόριστη.”
(Από ομιλία του στο Αγγλικό κοινοβούλιο στις 24 Απριλίου 1941.)
“Μέχρι τώρα λέγαμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες. Τώρα θα λέμε: Οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες.”
(Από λόγο πού εκφώνησε από το BBC τις πρώτες ημέρες τού Ελληνοιταλικού πολέμου.)
“Μαχόμενοι οι Έλληνες εναντίον τού κοινού εχθρού θα μοιρασθούν μαζί μας τα αγαθά τής ειρήνης.”
(Από λόγο πού εκφώνησε στις 28 Οκτωβρίου 1940, όταν επετέθη ή Ιταλία κατά τής Ελλάδας.)
Σέρ Χάρολδ Αλεξάντερ, Sir Harold Leofric George Alexander 1891-1969 Βρετανός Στρατάρχης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
“Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι ή Ελλάς ανέτρεψε το σύνολο των σχεδίων τής Γερμανίας εξαναγκάσασα αυτήν να αναβάλει για έξι εβδομάδες την επίθεση κατά τής Ρωσίας. Διερωτώμεθα ποία θα ήταν ή θέση τής Σοβιετικής Ενώσεως χωρίς την Ελλάδα.”
(Από ομιλία του στο Βρετανικό κοινοβούλιο στις 28 Οκτωβρίου 1941.)
Γεώργιος ΣΤ’ (1898-1952) Βασιλεύς τής Μεγάλης Βρετανίας 1936-1952
“Ο μεγαλοπρεπής αγώνας τής Ελλάδος, υπήρξε ή πρώτη μεγάλη καμπή τού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.”
(Από λόγο του στο κοινοβούλιο τον Μάιο 1945.)
Φραγκλίνος Ρούσβελτ, Roosvelt 1882-1945 Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής 1932-1945
“Εις την Ελλάδα παρασχεθεί την 28ην Οκτωβρίου 1940 χρόνος τριών ωρών δια ν’αποφασίσει πόλεμο ή ειρήνη, αλλά και τριών ημερών ή τριών εβδομάδων ή και τριών ετών προθεσμία να παρείχετο, ή απάντησης θα ήταν ή ίδια.”
“Οι Έλληνες δίδαξαν δια μέσου των αιώνων την αξιοπρέπεια. Όταν όλος ο κόσμος είχε χάσει κάθε ελπίδα, ο Ελληνικός λαός τόλμησε να αμφισβητήσει το αήττητο τού γερμανικού τέρατος αντιτάσσοντας το υπερήφανο πνεύμα τής ελευθερίας.”
(Από ραδιοφωνικό λόγο πού εξεφώνησε στις 10/6/1943.)
“Ο ηρωικός αγώνας τού ελληνικού λαού κατά τής επιθέσεως τής Γερμανίας, αφού τόσον παταγωδώς νίκησε τούς Ιταλούς στην απόπειρά τους να εισβάλλουν στο ελληνικό έδαφος, γέμισε με ενθουσιασμό τις καρδιές τού αμερικανικού λαού και εκίνησε την συμπάθειά του. Προ ενός και πλέον αιώνος, κατά τον πόλεμο τής ελληνικής ανεξαρτησίας, το έθνος μας εξέφρασε την φλογερή του συμπάθεια για τούς Έλληνες και ευχότανε για την ελληνική νίκη ”
(Δήλωσή του στο Ύπατο Συμβούλιο τής Αχέπα στις 25/04/1941, πού μεταδόθηκε ραδιοφωνικά από τον Λευκό Οίκο.)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:”10 Απριλίου 1941, μετά την Συνθηκολόγηση με την Γερμανία παραδίδονται τα οχυρά Παλιουριώτες και Ρούπελ. Οι Γερμανοί εκφράζουν τον θαυμασμό τους στους Έλληνες στρατιώτες, δηλώνουν ότι αποτελεί τιμή και υπερηφάνεια το ότι είχαν σαν αντίπαλο έναν τέτοιο στρατό και ζητούν από τον Έλληνα διοικητή να επιθεωρήσει τον Γερμανικό στρατό ως ένδειξη τιμής και αναγνωρίσεως ! Η Γερμανική Σημαία υψώνεται μόνο μετά την πλήρη αποχώρηση τού Ελληνικού Στρατού.
“Ένας Γερμανός αξιωματικός τής αεροπορίας δήλωσε στον διοικητή τής ομάδος μεραρχιών Ανατολικής Μακεδονίας αντιστράτηγο Δέδεν ότι ο Ελληνικός Στρατός ήταν ο πρώτος στρατός στον οποίον τα στούκας δεν προκάλεσαν πανικό. Οι στρατιώτες σας είπε, αντί να φεύγουν αλλόφρονες, όπως έκαναν εις την Γαλλία και την Πολωνία, μας πυροβολούν από τας θέσεις των.
Πηγή:ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ, τεύχος Απριλίου 2003.”
ΑΙΣΧΥΛΟΣ:
“ΓΙΑΤΙ ΜΟΝΟΙ ΕΜΕΙΣ (Οι Έλληνες), ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ,
ΔΕΝ ΜΕΤΡΑΜΕ ΠΟΤΕ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ ΣΤΗΝ ΜΑΧΗ”
Ο βράχος της ακρόπολης των Αθηνών αρχίζει να κατοικείται από τη νεολιθική εποχή (4.000 – 3.000 π.Χ.). Τον 6ο π.Χ. αι. χτίζεται ο 1ος Παρθενώνας. Το 490 π.Χ. αρχίζει η οικοδόμηση του 2ου Παρθενώνα. Το 447 π.Χ. με εισήγηση του Περικλή οι Αθηναίοι αποφασίζουν να ανοικοδομήσουν λαμπρότερα τα καμένα ιερά (εξ’ αιτίας των περσικών πολέμων) πάνω στο βράχο της ακρόπολης και αρχίζει η οικοδόμηση του 3ου Παρθενώνα και των υπολοίπων κτισμάτων που σώζονται μέχρι και σήμερα.
Η ακρόπολη των Αθηνών είναι ο σπουδαιότερος από τους θρησκευτικούς χώρους των Αθηναίων στην αρχαία Ελλάδα. Τα διάφορα κτήρια πάνω στον ιερό βράχο χτίστηκαν σε μια εποχή που η Αθήνα γνώρισε τις μεγαλύτερες δόξες της. Μιλάμε για τον 5ο αι. π.Χ. που είναι ο χρυσός αιώνας της Αθήνας ή χρυσός αιώνας του Περικλή, όπως λέγεται, από το μεγάλο πολιτικό άνδρα που σφράγισε την εποχή αυτή με την παρουσία του.
Ύστερα από τις μεγάλες νίκες των Ελλήνων κατά των Περσών, η Αθήνα φθάνει στο μεγαλύτερο σημείο της δόξας της. Γίνεται η σπουδαιότερη και πιο δοξασμένη απ’ όλες τις ελληνικές πόλεις. Ο Περικλής, που υπήρξε, όπως ειπώθηκε σωστά, « η ψυχή της πόλης του σε μια εποχή που η πόλη του στάθηκε η ψυχή της Ελλάδας », φρόντισε για την ανοικοδόμηση των περισσοτέρων κτισμάτων πάνω στο βράχο της ακρόπολης.
Τα μνημεία που σώζονται σήμερα πάνω στο βράχο είναι τα εξής:
Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ : Μεγάλος ναός αφιερωμένος στη θεά Αθηνά που έδωσε και το όνομά της στην πόλη.
ΤΟ ΕΡΕΧΘΕΙΟ : Έχει χτιστεί στο σημείο που έγινε ο αγώνας της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα για την ονοματοθεσία της πόλης. Είναι αφιερωμένο σ’ αυτούς τους δυο θεούς.
Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΝΙΚΗΣ (άπτερης Νίκης) : Αφιερωμένος στην Αθηνά Νίκη που χάρισε στους Αθηναίους τις νίκες κατά των Περσών.
ΤΑ ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ : Είναι η πύλη, δηλαδή η είσοδος στον ιερό χώρο της ακρόπολης.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ
ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ : Μνημείο ασύγκριτο σε μεγαλοπρέπεια και τελειότητα. Φτιάχτηκε την εποχή του Περικλή Το χτίσιμό του κράτησε περίπου δέκα χρόνια (447 – 438 π.Χ.). Είναι καμωμένο από λευκό μάρμαρο Πεντέλης. Αρχιτέκτονες του Παρθενώνα είναι ο Ικτίνος κι ο Καλλικράτης. Ο γλύπτης Φειδίας τον στόλισε με ωραίες ανάγλυφες παραστάσεις και αγάλματα. Ο ναός αφιερώθηκε από τους Αθηναίους στη θεά Αθηνά. Έχει 46 κίονες και χωρίζεται σε δυο μέρη. Στο ανατολικό μέρος ήταν ο ναός της Αθηνάς και είχε μέσα το μεγάλο χρυσελεφάντινό άγαλμά της. Στο δυτικό μέρος ήταν το θησαυροφυλάκιο της πόλης που φυλάγονταν τα χρήματα και διάφορα πολύτιμα αφιερώματα από πολέμους. Ο Παρθενώνας πήρε τ’ όνομά του από τις παρθένες κόρες που έμεναν στο δυτικό μέρος του ναού και ήταν αφιερωμένες στη θεά. Έχει χτιστεί σε δωρικό ρυθμό ( λιτός , χονδροειδής ).
Στον τοίχο του κεντρικού οικοδομήματος υπήρχε μια μαρμάρινη λωρίδα, η Ζωφόρος, διακοσμημένη με ανάγλυφες παραστάσεις από την πομπή των Παναθηναίων (Φειδίας). Εξωτερικά, πάνω από το περιστύλιο, υπήρχε το διάζωμα που ήταν διακοσμημένο με τρίγλυφα και μετόπες, στολισμένες με παραστάσεις από γιγαντομαχίες, κενταυρομαχίες κ.α. Πάνω από το διάζωμα εξείχε χαριτωμένα το γείσωμα της σαμαρωτής στέγης και τα τρίγωνα των δυο στενών πλευρών της, τα αετώματα, που στολίζονταν με παραστάσεις από αγάλματα. Στο ανατολικό αέτωμα παρουσιαζόταν η γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία και στο δυτικό αέτωμα ο αγώνας της με τον Ποσειδώνα για την ονοματοθεσία της πόλης.
Καλλιτεχνικές γραμμές στην αρχιτεκτονική του Παρθενώνα: Εκείνο που κάνει τον Παρθενώνα καλλιτεχνικό αριστούργημα και σαν σύνολο, είναι οι γραμμές που καθορίζουν το σχέδιό του. Τούτες, κάθετες (κιόνων) και οριζόντιες (κρηπιδώματος, περιστυλίου, διαζώματος και στέγης) φαίνονται να είναι ευθείες, όμως καμιά τους δεν είναι ευθεία. Το κρηπίδωμα έχει ελαφρό καμπύλωμα 8 πόντων σε κάθε μακριά πλευρά. Το ίδιο παρουσιάζουν και οι άλλες οριζόντιες γραμμές του Παρθενώνα, κάνοντας το τεράστιο οικοδόμημά του ελαφρό σαν πουλί που φτερουγίζει. Οι κίονές του, ενώ δίνουν την εντύπωση πως όσο πλησιάζουν προς την οροφή τόσο λεπταίνουν και πως είναι κατακόρυφοι, στην πραγματικότητα πριν από τη μέση τους παρουσιάζουν μια μικρή εξόγκωση που δημιουργεί καμπυλότητα και γέρνουν ελαφρά προς τα μέσα σχηματίζοντας με τις προεκτάσεις τους στο άπειρο, τεράστια πυραμίδα. Το αριστουργηματικό αυτό αρχιτεκτονικό σχέδιο και τα όμορφα χρώματα με τα αγάλματα και τα όμορφα στολίδια έκαναν τον Παρθενώνα να είναι ένα ανεπανάληπτο έργο τέχνης.
ΕΡΕΧΘΕΙΟ : Σώζεται σε καλή κατάσταση. Είναι σχεδόν τετράγωνο και χωρίζεται σε δυο μέρη. Το ανατολικό είναι αφιερωμένο στην Αθηνά και το δυτικό στον Ποσειδώνα. Είναι χτισμένο σε Ιωνικό ρυθμό και στο νότιο μέρος έχει τις περίφημες Καρυάτιδες (κοπέλες που λάμβαναν μέρος στην πομπή των Παναθηναίων κρατώντας στο κεφάλι καλάθια με δώρα και λουλούδια για την Αθηνά).
ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΠΤΕΡΗΣ ΝΙΚΗΣ : Είναι κομψός και μικρός, έργο του αρχιτέκτονα Καλλικράτη. Μέσα του υπήρχε το άγαλμα της Αθηνάς Νίκης που χάρισε στους Έλληνες τις νίκες κατά των Περσών και που την ονόμασαν «άπτερη» για να μη φύγει ποτέ από την πόλη. Είναι χτισμένος σε ιωνικό ρυθμό.
ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ: Είναι κατασκευασμένα σε κορινθιακό ρυθμό (συνδυασμός δωρικού και ιωνικού). Στην πρόσοψη του κτηρίου υπάρχουν έξι κίονες δωρικού ρυθμού που βαστάνε το αέτωμα και άλλοι έξι ιωνικού ρυθμού που βαστάνε τη στέγη. Κι εδώ έχει χρησιμοποιηθεί το πεντελικό μάρμαρο. Τα προπύλαια είναι έργο του Μνησικλή. Είναι η είσοδος στον ιερό χώρο της ακρόπολης.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα μνημεία της ακρόπολης των Αθηνών πέρασαν πολλές κακουχίες από τότε που χτίστηκαν. Πολλά μάρμαρα καταστράφηκαν ή κλάπηκαν και οι χρήσεις των κτισμάτων κατά καιρούς ποικίλει. Τις μεγαλύτερες καταστροφές τις έπαθε επί τουρκοκρατίας από τον Άγγλο πρεσβευτή Elgin που κατάκλεψε ό,τι είχε απομείνει, βάζοντας ένα συνεργείο από ζωγράφους, ιχνογράφους και ειδικούς τεχνίτες να αφαιρέσουν συνολικά 253 κομμάτια και μια Καρυάτιδα και να τα μεταφέρουν στην Αγγλία. Η χώρα μας έχει διαμαρτυρηθεί πολλές φορές για να επιστρέψουν τα ελγείνια μάρμαρα στην ακρόπολη αλλά το αίτημά μας δεν έχει γίνει ακόμα δεκτό.
Φύλλο Εργασίας
Ποιον αιώνα χτίστηκε ο Παρθενώνας και πώς ονομάζεται ο αιώνας αυτός; Απ.: ………
Ποια σπουδαίες πολεμικές νίκες των Ελλήνων είχαν προηγηθεί λίγο πριν από το χτίσιμο των μνημείων της Ακρόπολης; Απ.: ………..
ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ
Χτίστηκε: ………….
Αρχιτέκτονες: ………….
Γλύπτης: ……………
Ο ναός ήταν αφιερωμένος: …………….
Κίονες (αριθμός): ………
Μέρη του ναού :…………
Στο ανατολικό μέρος ήταν: ……………….
Στο δυτικό μέρος ήταν: ……………………..
Πήρε το όνομα: …………………..
Ο ρυθμός είναι: ………………
Χαρακτηριστικά αυτού του ρυθμού: ………………..
Η διακόσμηση της Ζωφόρου: …………………
Η διακόσμηση του διαζώματος: ………………….
Το ανατολικό αέτωμα: ……………………
Το δυτικό αέτωμα: …………………
Τι πήρε από την Ακρόπολη ο Λόρδος Elgin; ………………….
Γράψε παρακάτω δυο λόγους για τους οποίους νομίζεις ότι πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα τα ελγίνεια μάρμαρα: 1)………………………………….. 2)…………………………………..
ΕΡΕΧΘΕΙΟ
Κατάσταση: ……………
Σχήμα: …………..
Μέρη: …………
Το ανατολικό μέρος είναι αφιερωμένο: ………………
Το δυτικό μέρος είναι αφιερωμένο: …………………….
Ρυθμός: …………………….
Γράψε λίγα λόγια για τις Καρυάτιδες: ………… Πώς πήρε το όνομά της η Αθήνα; ……………..
ΝΑΟΣ ΑΠΤΕΡΗΣ ΝΙΚΗΣ
Ο ρυθμός του ναού: ………………
Αρχιτέκτονας:……………..
Τι υπήρχε μέσα στο ναό; ………………
«Άπτερη Νίκη» σήμαινε για τους Αθηναίους: ………….
ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ
Ρυθμός: ………………
Ο ρυθμός αυτός είναι συνδυασμός: ……………..
Αρχιτέκτονας:……………….
Κίονες: ……………….
Τα προπύλαια είναι: ……………………………….
2ο Φύλλο Εργασίας
Γράψε λίγα λόγια για τον Περικλή: ……….
Γράψε με λίγα λόγια τις διαφορές μεταξύ δωρικού και ιωνικού ρυθμού:…………..
Η ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
Μεγάλος Αθηναίος πολιτικός που έδωσε το όνομά του στον αιώνα που έζησε. ——–
Η θεά που έδωσε το όνομά της στην Αθήνα. —–
Οι πιο γνωστοί είναι ο δωρικός και ο Ιωνικός. ——
Ήταν ο Ποσειδώνας.—-
Ένα από τα κτίσματα της Ακρόπολης που σώζεται σήμερα.——–
Ήταν ο Παρθενώνας.—-
Αυτό το φωνήεν υπάρχει μέσα στη Ζωφόρο του Παρθενώνα.—–
Οι Αθηναίοι δεν ήθελαν να φύγει ποτέ από την πόλη τους.—-
Ήταν χρυσελεφάντινο και παρίστανε τη θεά Αθηνά.——
Ο γλύπτης που στόλισε με παραστάσεις και αγάλματα τον Παρθενώνα. (αντίστροφα)——-
Τα μνημεία της Ακρόπολης των Αθηνών κινδυνεύουν
Γράψε παρακάτω τους κινδύνους που απειλούν να καταστρέψουν σήμερα τα μνημεία της Ακρόπολης των Αθηνών και πρότεινε τρόπους αντιμετώπισής τους
2. Ύμνος που τραγουδούσαν πενήντα άνδρες γύρω από το βωμό του θεού Διονύσου. 5. Το ………. του θεάτρου ήταν πάντοτε υπαίθριο και αρμονικά ενταγμένο στο γύρω τοπίο. 6. Τα φορούσαν στα πόδια τους οι ηθοποιοί. 7. Κοντά σ’ αυτόν ήταν χτισμένα τα πρώτα αρχαία ελληνικά θέατρα. 8. Αυτή ήταν εξαιρετική χάρη στο ημικυκλικό σχήμα του θεάτρου. 10. Κατείχε σημαντική θέση στην κοινωνική ζωή των αρχαίων Ελλήνων. 12. Ισοπεδωμένος υπαίθριος κυκλικός χώρος. Εκεί τραγουδούσε ο χορός των πενήντα ανδρών. 13. Ήταν πολύ απλά και δεν άλλαζαν κατά τη διάρκεια της παράστασης. 14. Ο πρώτος ηθοποιός στον κόσμο. 16. Σχηματιζόταν με το σκάψιμο της πλαγιάς ενός λόφου. Χάρη στο ημικυκλικό σχήμα του, οι θεατές έβλεπαν κι άκουγαν πολύ καλά τα θεατρικά δρώμενα. 17. Κι αυτό ήταν ένα συνηθισμένο φόντο στις θεατρικές παραστάσεις.
ΚΑΘΕΤΑ
1. Έτσι ονομάζονταν τα ρούχα των ηθοποιών. 3. Αυτές δεν επιτρεπόταν να παίζουν στο θέατρο. 4. Ο χώρος που έπαιζαν οι ηθοποιοί. 9. Τις φορούσαν πάντα οι ηθοποιοί. Έτσι είχαν έκφραση γελαστή, λυπημένη ή ειρωνική. 11. Έτσι λέγονταν οι πλούσιοι πολίτες της Αθήνας που χρηματοδοτούσαν μια θεατρική παράσταση. 14. Συνηθισμένο φόντο στα αρχαία ελληνικά θέατρα. 15. Τον αποτελούσαν πενήντα άνδρες.
Εμείς, οι μαθητές της ΣΤ΄ τάξης, εργαστήκαμε κατά ομάδες κι ύστερα από … πολλή συζήτηση και μελέτη γράψαμε ορισμένους κανόνες που πρέπει να τηρούμε όλα τα παιδιά στο σχολείο για να αποφεύγονται τα ατυχήματα. Βέβαια, το δύσκολο δεν ήταν να βρούμε τους κανόνες αλλά να τους τηρούμε γιατί, όπως όλοι γνωρίζουμε, με την ταχύτητα και την ορμή που διαθέτουμε στην ηλικία του Δημοτικού, πολλές φορές τους ξεχνάμε ή τους παραβλέπουμε με αποτέλεσμα τα γνωστά ατυχήματα. Τότε έχουμε κλάματα, πόνο, καυγάδες, παρεξηγήσεις, παράπονα γονιών, φωνές δασκάλων κλπ. Τέλος πάντων, ας προσπαθούμε όλοι να τηρούμε τους παρακάτω κανονισμούς για να αποφεύγονται, όσο γίνεται, τα ατυχήματα και να είμαστε όλοι χαρούμενοι κάθε σχολική μέρα…
ΣΩΣΤΗ ΚΙΝΗΣΗ (Αν την κάνουμε, μπράβο μας! Ωραία τα καταφέραμε…) 1. Όταν χτυπάει το κουδούνι για διάλειμμα, βγαίνουμε αργά από την τάξη μας χωρίς να τρέχουμε ή να σπρώχνουμε τους άλλους. 2. Στο διάλειμμα παίζουμε προσεκτικά για να μη χτυπήσουμε άλλα παιδιά και ιδιαίτερα το πιο μικρά. 3. Στα παιχνίδια την ώρα της Γυμναστικής δεν κάνουμε ζαβολιές. 4. Στο κυλικείο περιμένουμε να ψωνίσουμε με τη σειρά μας. 5. Τα σκουπίδια μας τα ρίχνουμε στους κάδους και τα καλαθάκια κι όχι στο πάτωμα ή στην αυλή. 6. Δεν σκαρφαλώνουμε στα κάγκελα της μάντρας του σχολείου. 7. Ανεβοκατεβαίνουμε σιγά τις σκάλες. 8. Δεν πετάμε νερά ή σκουπίδια στο πάτωμα. 9. Παίζουμε μπάλα μόνο στην ώρα της γυμναστικής. 10. Οι μεγαλύτεροι παίζουν σε διαφορετικό χώρο από τα νήπια ή ακόμα και τα πρωτάκια. 11. Λύνουμε τις διαφορές μας με διάλογο κι όχι με βρισιές, χτυπήματα και …κλοτσιές. 12. Προσέχουμε τα λόγια μας. 13. Μιλάμε ωραία στους συμμαθητές μας. 14. Ακούμε τους δασκάλους που έχουν εφημερία. 15. Όταν βρέχει καθόμαστε μέσα στο σχολείο και δε γυρίζουμε στην αυλή έστω και με ομπρέλα. 16. Δε βάζουμε το μολύβι στο μάτι του συμμαθητή μας.
ΛΑΘΟΣ ΚΙΝΗΣΗ (Αν την κάνουμε, την πατήσαμε…) 1. Πετάμε αντικείμενα σε συμμαθητές μας. 2. Πηγαίνουμε δίπλα στο νηπιαγωγείο την ώρα του διαλείμματος. 3. Πειράζουμε πράγματα του σχολείου (μεταλλικά αντικείμενα, μπρίζες κλπ.) 4. Βγαίνουμε τρέχοντας από την αίθουσα, μόλις χτυπήσει το κουδούνι. 5. Σπρωχνόμαστε στην ουρά περιμένοντας να ψωνίσουμε στο κυλικείο. 6. Παίζουμε βίαια παιχνίδια στο διάλειμμα. 7. Αντιμιλάμε στους δασκάλους της εφημερίας που μας δίνουν οδηγίες για την ασφάλειά μας. 8. Παίζουμε κυνηγητό στο διάλειμμα σε χώρο που παίζουν και μικρότεροι μαθητές. 9. Παίζουμε ποδόσφαιρο με πλαστικά μπουκάλια που τα έχουμε γεμίσει χώμα. 10. Δέρνουμε παιδιά. 11. Βάζουμε τρικλοποδιές. 12. Κοροϊδεύουμε συμμαθητές μας. 13. Καταστρέφουμε τα φυτά του κήπου ή τα λουλούδια στις γλάστρες που βρίσκονται στους διαδρόμους ή στις αίθουσες του σχολείου. 14. Δεν αναγνωρίζουμε τα λάθη μας και δε ζητάμε συγγνώμη όταν φταίμε. 15. Λέμε ψέματα στους συμμαθητές και τους δασκάλους μας.
Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying), όπως και ο όρος «θυματοποίηση» (victimization) χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Συχνά το «ισχυρότερο» παιδί αντλεί από την πράξη του κάποιο όφελος, όπως ευχαρίστηση, κύρος, υλικά αποκτήματα, ενώ το «αδύναμο» παιδί δεν μπορεί να προστατέψει με ουσιαστικό και ριζικό τρόπο τον εαυτό του.
Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο είναι και ομαδικό φαινόμενο, καθώς δεν αφορά μόνο το μαθητή που εκφοβίζει και εκείνον που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες.
Ένα σημείο το οποίο χρήζει διευκρίνισης είναι ότι όλες οι μορφές μαθητικής επιθετικότητας δεν αποτελούν εκφάνσεις του σχολικού εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.
Η επιθετικότητα, η οποία αποτελεί οικουμενικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης, δεν στοχεύει πάντα στην εμπρόθετη και επαναλαμβανόμενη τρομοκράτηση των «αδύναμων» και συνεπώς δεν αποτελεί σε όλες τις περιπτώσεις μορφή εκφοβιστικής συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, η έκφραση επιθετικότητας στα πλαίσια κάποιου παιχνιδιού εξαιτίας μιας διαφωνίας, δεν αποτελεί αναγκαστικά μορφή εκφοβισμού.
Επίσης, η επιθετικότητα μπορεί να μετασχηματιστεί σε μορφές συμπεριφοράς κοινωνικά αποδεκτές, όπως είναι η διεκδικητικότητα, η πρωτοβουλία, το θάρρος της γνώμης, η δημιουργικότητα, η επιθυμία για μάθηση. Στις περιπτώσεις του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο, η επιθετικότητα και η δύναμη (σωματική, ψυχολογική ή κοινωνική) διαστρεβλώνονται, γίνονται μέσο επιβολής και μάλιστα ένας τρόπος συσχέτισης με τους άλλους σε δυαδικό και ομαδικό επίπεδο.
ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ
Ο εκφοβισμός μπορεί να πάρει διάφορες μορφές:
• Σωματικός: φυσικός τραυματισμός ή απειλή τραυματισμού προς κάποιον. Εκδηλώνεται με σπρωξίματα, σκουντήματα, αγκωνιές, γροθιές και κλοτσιές, τρικλοποδιές, χτυπήματα με αντικείμενα, τσιμπήματα και δαγκωνιές, περιορισμό του άλλου μέσω σωματικών πρακτικών.
• Λεκτικός: συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, αγενών σχολίων και ειρωνείας, χρήση παρατσουκλιών.
• Εκφοβισμός με εκβιασμό: εκούσια απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων, η οποία συνοδεύεται από απειλές ή και τον εξαναγκασμό σε αντικοινωνικές πράξεις.
• Έμμεσος ή κοινωνικός: προσπάθεια για κοινωνική απομόνωση ή αγνόηση ατόμου, για άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή τους, διάδοση κακόβουλων φημών και ψευδών.
• Ηλεκτρονικός: αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών MMS και SMS που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα και των διαδικτυακών τόπων κοινωνικής δικτύωσης, χρήση ή παραποίηση των προσωπικών δεδομένων κάποιου ατόμου, αποκλεισμός του από μια δικτυακή ομάδα, κλήσεις στο κινητό του από άγνωστο νούμερο.
• Ρατσιστικός: διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας.
• Σεξουαλικός: υβριστικά σχόλια, σκίτσα και γκράφιτι με σεξουαλικό περιεχόμενο, ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα, μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.
ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Στα πλαίσια της πρόληψης έχουν εφαρμοστεί κάποια προγράμματα κατά του εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας (π.χ. Νορβηγικό μοντέλο Dan Olweus, φινλανδικό μοντέλο KIVAKOULOU, στην Ελλάδα το πρόγραμμα της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. «Stop στην ενδοσχολική βία» κ.α.).
Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων αυτών οφείλεται κυρίως στην υιοθέτηση της Κοινωνικής-Οικολογικής προσέγγισης, μιας ολιστικής προσέγγισης, που στοχεύει στην αλλαγή του κλίματος του σχολείου, ώστε να μην αναπαράγει τη βία. Στα πλαίσια της ολιστικής προσέγγισης οι παρεμβάσεις αφορούν όλους: το σχολείο, την τάξη, τον εκπαιδευτικό, τους μαθητές, τους γονείς τους και ολόκληρη την τοπική κοινωνία.
Κάποιες αποτελεσματικές πρακτικές, σε επίπεδο σχολείου και τάξης, για εφαρμογή μιας στρατηγικής ενάντια στη βία, είναι:
• σε επίπεδο σχολείου:
Σύνταξη Σχολικής Επιτροπής ενάντια στον εκφοβισμό & την ενδοσχολική βία.
Σύνταξη Διακήρυξης του σχολείου ενάντια στη βία: δικαιώματα-υποχρεώσεις-καθήκοντα για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας.
Αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου.
Ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς, προκειμένου να σταματήσει ο κύκλος αναπαραγωγής και ενθάρρυνσης της ενδοσχολικής βίας.
• σε επίπεδο τάξης:
Συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό & τις μορφές της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού.
Συζήτηση για τις επιπτώσεις του εκφοβισμού.
Ενημέρωση σχετικά με το γιατί η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός δεν είναι αποδεκτά από το σχολείο.
Τρόποι & προτάσεις για πρόληψη και αντιμετώπιση από τους μαθητές: σύνταξη των κανόνων της τάξης ενάντια στη βία.
Παροχή βοήθειας από μαθητές σε άλλους, για την επίλυση των συγκρούσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκφοβισμό.
Προαγωγή των συνεργατικών αλληλεπιδράσεων.
Παροχή ευκαιριών για θετική έκφραση της επιθετικότητας (π.χ. μέσω των αθλημάτων).
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Κάθε μέλος της σχολικής κοινότητας έχει ρόλο και ευθύνη για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Ο βαθμός εμπλοκής κάθε μέλους, σχετίζεται τόσο με την ιδιότητά του, όσο και με τη σοβαρότητα, τη συχνότητα και την ένταση του περιστατικού εκφοβισμού. Άλλος είναι ο ρόλος και η ευθύνη του διευθυντή του σχολείου, άλλος του δασκάλου, άλλος των συμμαθητών, άλλος των γονιών.
Ωστόσο, θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν σε ένα πλαίσιο παράλληλων δράσεων, διότι, αφού η αιτιολογία του εκφοβισμού είναι πολυπαραγοντική και η αντιμετώπισή του θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδη.
Άμεσες Δράσεις:
• Διευθυντής:
Καταγράψτε το περιστατικό, δίνοντας πληροφορίες για το πού και πότε συνέβη το περιστατικό, για το ποιοι συμμετείχαν, ποιοι παρατηρούσαν, τι μορφή εκφοβισμού ασκήθηκε και περιγράφοντας το τι ακριβώς έγινε.
Διατηρήστε αρχείο καταγραφής των περιστατικών, ώστε να μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτό και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη.
Προσδιορίστε αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά παραβίασης των κανόνων ενάντια στη βία.
Αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη εκφοβιστική συμπεριφορά, επικοινωνήστε με τους γονείς του παιδιού τηλεφωνικά και κανονίστε μια συνάντηση για να συζητήσετε.
Καθορίστε τις συνέπειες για το παιδί που εκφοβίζει, ύστερα από τη συζήτηση με τους γονείς, το παιδί που εκφοβίζει, τα παιδιά-υποστηρικτές του παιδιού που εκφοβίζει, και τη Σχολική Επιτροπή.
Σχεδιάστε τον τρόπο παρακολούθησης του προβλήματος ώστε να έχετε εποπτεία της εξέλιξης της κατάστασης.
• Εκπαιδευτικοί:
Μιλήστε στο παιδί που εκφοβίζεται και ακούστε με προσοχή και σοβαρότητα αυτά που έχει να σας πει. Διαβεβαιώστε το παιδί ότι θα ανταποκριθείτε άμεσα για να το προστατεύσετε και ότι είστε διαθέσιμος να παράσχετε κάθε δυνατή βοήθεια. Πείτε στο παιδί, να σας κρατά ενήμερο σχετικά με οποιαδήποτε εξέλιξη.
Συζητήστε με τους γονείς του παιδιού, εκφράστε τις ανησυχίες σας και δείξτε ότι είστε αποφασισμένος να αναλάβετε δράση.
Εξακριβώστε ποιο παιδί είναι αυτό που εκφοβίζεται ή αυτό που εκφοβίζει.
Εξακριβώστε αν υπάρχει ομάδα παιδιών η οποία ενθαρρύνει ή/και υποστηρίζει το παιδί που εκφοβίζει.
Οδηγήστε το παιδί που εκφοβίζει στο γραφείο του Διευθυντή και συζητήστε σοβαρά μαζί του για το περιστατικό.
Υποστηρίξτε το παιδί που εκφοβίζεται σε συνεργασία με τον Διευθυντή.
• Συμμαθητές μέσα στην τάξη:
Προσδιορίστε ποιοι συμμαθητές σας ήταν παρόντες στο περιστατικό εκφοβισμού.
Ξεκαθαρίστε αν συμμετείχαν ως ουδέτεροι παρατηρητές ή αν ενθάρρυναν το παιδί που εκφοβίζει.
Συζητήστε μαζί τους για το ποια θα ήταν η κατάλληλη συμπεριφορά σε μια τέτοια περίπτωση (π.χ. να μιλήσουν σε κάποιον ενήλικα για να βοηθήσει) και για το ποιες ευθύνες έχουν όταν παρατηρούν να συμβαίνει περιστατικό εκφοβισμού.
Συζητήστε σχετικά με το τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει για να αποφευχθεί ο εκφοβισμός και να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές περιβάλλον τόσο για τους ίδιους όσο και για τους συμμαθητές τους.
Κάποια μοντέλα συνομηλίκων, που αποτελούν στρατηγικές αντιμετώπισης των περιστατικών εκφοβισμού από μαθητές προς μαθητές στο πλαίσιο του σχολείου, είναι επιγραμματικά:
Η προσέγγιση που δεν εστιάζει στο φταίξιμο.
Προσεγγίσεις υποστήριξης μεταξύ των συνομηλίκων.
Το μοντέλο του «συνομηλίκου πρότυπο».
Το μοντέλο της «συμβουλευτικής μεταξύ συνομηλίκων».
Το μοντέλο της «Διαμεσολάβησης».
• Γονείς παιδιού που εκφοβίζεται:
Συνεργαστείτε στενά με το σχολείο για να πληροφορηθείτε για την έκταση και τη σοβαρότητα του περιστατικού καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του.
Παρέχετε στο παιδί σας υποστήριξη και ασφάλεια, χωρίς να το κατακρίνετε.
Ακούστε προσεκτικά τι έχει να σας πει το παιδί σας για τα συναισθήματά του και για τις ανάγκες του.
Παρακολουθείτε την εξέλιξη της κατάστασης αλλά και την υγεία του παιδιού σας.
Αν το παιδί σας παραπονιέται για μεγάλο χρονικό διάστημα ότι έχει σωματικούς πόνους, αν παρατηρείτε ότι έχει δυσκολίες στον ύπνο ή αν αρνείται επίμονα να πάει στο σχολείο, επισκεφτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για παιδιά.
• Γονείς παιδιού που εκφοβίζει:
Συζητήστε με τον Διευθυντή του σχολείου για το περιστατικό εκφοβισμού που προκλήθηκε από το παιδί σας.
Συνεργαστείτε με το σχολείο, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού σας σχετικά με τη βία.
Συνεργαστείτε με τον Διευθυντή και τον δάσκαλο του παιδιού σας για την εφαρμογή των κανόνων, των συνεπειών και την πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών.
Παρακολουθήστε την εξέλιξη της κατάστασης και συνεργαστείτε στενά με το σχολείο.
Παρατηρήστε αν το παιδί σας εμπλέκεται συχνά σε καβγάδες ή εκδηλώνει εκφοβιστική συμπεριφορά και με τα παιδιά της γειτονιάς ή και με εσάς στο σπίτι.
Μιλήστε γι’ αυτά στο Διευθυντή και το δάσκαλο της τάξης και συνεργαστείτε μαζί τους για να πάρετε βοήθεια.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν κάποιες άμεσες δράσεις σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης στις οποίες μπορεί να προβεί το σχολείο, από μόνες τους όμως δε μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.
Χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα παρέμβασης, στο οποίο να συμμετέχει το σύνολο της σχολικής κοινότητας αλλά και ευρύτεροι κοινωνικοί φορείς, προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Για ποιούς λόγους ένα παιδί μπορεί να δέχεται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο;
Πάρα πολλοί μαθητές σε όλο τον κόσμο δέχονται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο. Το γεγονός, όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν κάνει κάτι λανθασμένο που να δικαιολογεί την εκδήλωση τέτοιου είδους συμπεριφορών εναντίον τους. Πολλές φορές στόχος γίνεται το «διαφορετικό», το οποίο μπορεί να αφορά σε οποιοδήποτε ανθρώπινο γνώρισμα, είτε εξωτερικό είτε εσωτερικό.
Για παράδειγμα το χρώμα του δέρματος, το θρήσκευμα, η εθνικότητα, το φύλο, το βάρος, η σχολική επίδοση, η κοινωνική συστολή. Με την έννοια αυτή ο καθένας μπορεί να γίνει στόχος εκφοβιστικών και βίαιων συμπεριφορών σε κάποια φάση της ζωής του και συνεπώς το συγκεκριμένο φαινόμενο μας αφορά όλους.
Εξάλλου, τα ιδιαίτερα γνωρίσματα που έχει το κάθε παιδί και γενικότερα ο κάθε άνθρωπος είναι και αυτά που τον κάνουν ξεχωριστό και μοναδικό μεταξύ δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Για ποιους λόγους ένας μαθητής αναπτύσσει εκφοβιστικές και βίαιες συμπεριφορές;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί να συμβάλλουν ώστε ένα παιδί να εκδηλώνει επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές. Η εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα πολυποίκιλων εμπειριών και ερεθισμάτων στα οποία έχει εκτεθεί, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, το παιδί που εκφοβίζει κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής του πορείας.
Τα παιδιά που εκφοβίζουν μπορεί σε άλλο χώρο ή χρόνο να ήταν ή και να είναι ακόμα και τώρα αποδέκτες εκφοβιστικών και βίαιων συμπεριφορών. Οι μαθητές συχνά εκφοβίζουν για να νιώσουν ανώτεροι από τους άλλους καθώς αντλούν ισχύ και δύναμη από τη συγκεκριμένη μορφή συμπεριφοράς.
Επίσης, μέσα από την εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών μπορεί να στοχεύουν στο να τραβήξουν την προσοχή, να τύχουν αποδοχής και να γίνουν περισσότερο δημοφιλείς από ότι ήταν στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν γίνονται περισσότερο δημοφιλείς, αλλά αντίθετα η πλειοψηφία της μαθητικής κοινότητας τους φοβάται και προσπαθεί να τους αποφύγει. Ακόμα, οι μαθητές που εκφοβίζουν σε αρκετές περιπτώσεις είναι δυστυχισμένοι και προσπαθούν να μεταφέρουν το έλλειμμα χαράς που νιώθουν στους άλλους.
Ένα άλλο στοιχείο που συνδέεται με την εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών είναι και τα συναισθήματα ζήλιας που μπορεί να νιώθει το παιδί που εκφοβίζει για τον αποδέκτη της εκφοβιστικής συμπεριφοράς. Οι μαθητές που εκφοβίζουν στοχεύουν στη «διαφορετικότητα» του άλλου για να τον κάνουν να νιώσει άσχημα για τον εαυτό του και να τον απαξιώσουν.
Η εκδήλωση, όμως, εκφοβιστικών συμπεριφορών δεν έχει ως αίτιο τη «διαφορετικότητα» του παιδιού που εκφοβίζεται, αλλά αντίθετα έχει ως σημείο εκκίνησης τα παιδιά που εκφοβίζουν και τα οποία μπορεί να έχουν κακοποιηθεί, να έχουν συναισθήματα ζήλιας, ανασφάλειας, και δυστυχίας και να μεγαλώνουν σε ένα απορριπτικό και βίαιο περιβάλλον από το οποίο απουσιάζει η ενσυναίσθηση και η αποδοχή.
Ποια είναι η συχνότητα του προβλήματος;
Στην Ελλάδα, τα δεδομένα διαφορών ερευνών δείχνουν ότι:
• Το 10-15 % των μαθητών πέφτει θύμα διαφόρων μορφών εκφοβισμού και βίας στο σχολείο.
• Οι μαθητές που ασκούν εκφοβισμό και βία στο σχολείο υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 5% του συνόλου των μαθητών.
• Έχει παρατηρηθεί ότι τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας σε σύγκριση με τα κορίτσια, τα οποία φαίνεται να εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά λεκτικής βίας.
• Τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά βίας, σε αναλογία 3 προς 1.
• Τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο, ενώ στο λύκειο μειώνονται.
• Οι μισοί από τους μαθητές που δέχονται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός, ενώ οι υπόλοιποι μισοί συνήθως το αναφέρουν σε φίλους τους και σπανιότερα στους εκπαιδευτικούς ή τους γονείς τους.
Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα των πράξεων εκφοβισμού και βίας στο σχολείο;
Το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα που έχει σημαντικές και χρόνιες επιπτώσεις σε σημαντικό ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού.
Είναι σημαντικό να διασαφηνιστεί πως το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο δεν αποτελεί φυσιολογική φάση της αναπτυξιακής πορείας την οποία οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να διαβούν για να ωριμάσουν και να ανταποκριθούν με επάρκεια στις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής. Κεντρικά γνωρίσματα, η παρουσία των οποίων οδηγεί στο να χαρακτηριστεί μια συμπεριφορά ως εκφοβιστική και βίαιη στο χώρο του σχολείου, είναι:
i) Η ανισορροπία της δύναμης: Οι μαθητές που εκφοβίζουν χρησιμοποιούν τη δύναμή τους για να ελέγξουν ή να προκαλέσουν πόνο, ενώ οι μαθητές που εκφοβίζονται έχουν μεγάλη δυσκολία να υπερασπιστούν αποτελεσματικά τους εαυτούς τους.
ii) Η πρόθεση πρόκλησης πόνου: ενέργειες που συμβαίνουν χωρίς να έχουν στόχο να προκαλέσουν σωματικό ή ψυχικό πόνο δεν αποτελούν εκφάνσεις του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.
iii) Επανάληψη: Τα περιστατικά εκφοβισμού και βίας στο σχολείο έχουν σταθερούς αποδέκτες, οι οποίοι εκφοβίζονται κατ’ εξακολούθηση από συγκεκριμένους συμμαθητές τους ή συγκεκριμένες ομάδες συμμαθητών τους.
Ποια σημάδια θα μπορούσαν να αποτελούν ενδείξεις ότι ένας μαθητής έχει εμπλοκή σε περιστατικά εκφοβισμού;
Υπάρχουν μια σειρά από σημάδια που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένδειξη ότι ένας μαθητής έχει εμπλοκή σε περιστατικά εκφοβισμού και βίας στο σχολείο είτε ως εκφοβιζόμενος είτε ως εκφοβιστής. Παράλληλα όμως, χρειάζεται προσοχή ώστε να μην οδηγηθεί κανείς σε λανθασμένα συμπεράσματα, καθώς τα συγκεκριμένα σημάδια αποτελούν ενδείξεις και όχι αποδείξεις, μιας και δεν συνδέονται αποκλειστικά και μόνο με το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.
Ενδείξεις ότι ένας μαθητής εκφοβίζεται στο χώρο του σχολείου:
• Επιστρέφει στο σπίτι με σκισμένα ρούχα ή χωρίς να έχει μαζί όλα τα ρούχα του ή έχοντας χάσει κάποια από τα πράγματά του.
• Αναφέρει πως χάνει αντικείμενα όπως βιβλία, ηλεκτρονικές συσκευές, ρούχα και κοσμήματα.
• Έχει ανεξήγητους τραυματισμούς.
• Παραπονείται συχνά ότι έχει πονοκέφαλο ή στομαχόπονο ή ότι νιώθει άρρωστος.
• Έχει δυσκολία με τον ύπνο και βλέπει συχνά άσχημα όνειρα.
• Παρουσιάζει αλλαγές στις διατροφικές του συνήθειες.
• Προκαλεί αυτοτραυματισμούς.
• Δεν έχει διάθεση να επικοινωνήσει με συμμαθητές του.
• Δεν συμμετέχει σε κοινές δραστηριότητες με συμμαθητές του.
• Χάνει το ενδιαφέρον του για τα μαθήματα και εμφανίζει απότομη ή σταδιακή πτώση της επίδοσής ου στο σχολείο.
• Είναι λυπημένος, μελαγχολικός, θυμωμένος, αγχωμένος όταν βρίσκεται στο χώρο της κατοικίας του.
• Εκφράζει απαξιωτικές σκέψεις για τον εαυτό του.
• Έχει λιγότερους φίλους από ό,τι συνήθιζε να έχει στο παρελθόν.
• Αποφεύγει να πάει σε συγκεκριμένα μέρη.
• Αντιδρά με διαφορετικό τρόπο από ό,τι συνήθιζε στο παρελθόν.
Ενδείξεις ότι ένας μαθητής εκφοβίζει στο χώρο του σχολείου:
• Εκδηλώνει συχνά βίες συμπεριφορές.
• Εμπλέκεται σε σωματικούς ή λεκτικούς καυγάδες με άλλους.
• Έχει στην κατοχή του χρήματα ή νέα αντικείμενα, ο τρόπος απόκτησης των οποίων δεν είναι εύκολα εξηγήσιμος.
• Με ευκολία κατηγορεί άλλους.
• Δεν αποδέχεται τις ευθύνες που απορρέουν από τις πράξεις του.
• Έχει στενούς φίλους που εκδηλώνουν επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές στο χώρο του σχολείου.
Ποιες μορφές μπορεί να πάρει ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο;
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές εκφοβισμού και βίας στο σχολείο και όλες επιφέρουν σωματικό ή/και ψυχικό πόνο.
Ο εκφοβισμός μπορεί να εκδηλωθεί με χτυπήματα, κλωτσιές, σπρωξίματα, σπρωξίματα ή με το αναγκάζεις κάποιον να κάνει κάτι παρά την αντίθετη θέλησή του. Επίσης, ο εκφοβισμός μπορεί να εκφραστεί με βρισιές ή απειλές, με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς, με τη διάδοση κακόβουλων φημών ή με ρατσιστικές συμπεριφορές οι οποίες στοχεύουν στο στιγματισμό της διαφορετικότητας.
Ο ρατσιστικός εκφοβισμός περιλαμβάνει τη διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης ή και της οικονομικής κατάστασης κάποιου μαθητή. Παιδιά που έχουν χρόνια νοσήματα ή κάποια σωματική αναπηρία, όπως επίσης και παιδιά παχύσαρκα έχουν αυξημένο κίνδυνο θυματοποίησης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ρατσιστικής συμπεριφοράς που παρατηρείται συχνά στις μέρες μας είναι ο εκφοβισμός παιδιών, εντός και εκτός σχολείου, που αποτελούν μέλη εθνικών μειονοτήτων. Ακόμα, εκφοβισμός μπορεί να σημαίνει το να νιώθει κάποιος ανασφαλής ή φοβισμένος, να αποκλείεται από παιχνίδια και να τον κάνεις να νιώθει πως είναι ασήμαντος.
Η πιο σύγχρονη μορφή εκφοβισμού είναι ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός, ο οποίος παίρνει εύκολα και γρήγορα διαστάσεις και εκτός σχολικού πλαισίου. O ηλεκτρονικός εκφοβισμός περιλαμβάνει την αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα, όπως για παράδειγμα τα μηνύματα τύπου MMS και SMS, και των διαδικτυακών τόπων κοινωνικής δικτύωσης.
Επίσης, ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός μπορεί να στοχεύει στον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση, ένα φαινόμενο που το τελευταίο χρονικό διάστημα αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο εξαιτίας της ιδιαίτερης δημοφιλίας που έχει μεταξύ των μαθητών η συμμετοχή σε διαδικτυακούς τόπους κοινωνικής δικτύωσης, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το γνωστό σε όλους μας Facebook.
Οι δυσκολίες στο σχολείο είναι πολλές. Τα μαθήματα, τα πολλά παιδιά…. πολλά θέματα μπορεί να προκύψουν. Είμαστε στο σχολείο όμως και αυτό που μαθαίνουμε είναι ότι κάθε πρόβλημα έχει τη λύση του.
Απλά να θυμάσαι:
1. Για αυτό που συμβαίνει δεν φταις εσύ. Δεν υπάρχει καμία πραγματική αιτία για να σε χτυπήσει κάποιος ή για να μιλήσει άσχημα για σένα.
2. Πολλά παιδιά στα σχολεία βιώνουν τέτοιες καταστάσεις.
3. Είμαστε περήφανοι για τον εαυτό μας. Δεν ντρεπόμαστε εμείς για κάτι άσχημο που έκανε κάποιος άλλος.
4. Εάν μας συμβεί κάτι το μοιραζόμαστε με τους δασκάλους και τους γονείς μας. Αυτό δε σημαίνει ότι μαρτυράμε το άλλο παιδί αλλά ότι βοηθάμε τον εαυτό μας.
5. Οι δυσκολίες δεν εξαφανίζονται ποτέ από μόνες τους. Εάν συμβεί μια φορά είναι πολύ πιθανό να ξανασυμβεί.
6. Η απομόνωση δεν είναι η λύση. Και άλλα παιδιά μπορεί να έχουν ενοχληθεί από τη συμπεριφορά εκφοβισμού. Μοιράσου την εμπειρία σου.
7. Η αδιαφορία δεν είναι λύση. Η δράση ναι.
8. Το να απαντήσεις με τον ίδιο τρόπο, δεν θα σε βοηθήσει. Απλά θα κάνεις κάτι που έτσι και αλλιώς σε ενοχλεί.
9. Είσαι πολύ σημαντικός για πολλούς ανθρώπους. Εάν κοιτάξεις γύρω σου θα τους βρεις, και αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να σε βοηθήσουν.
10. Κάλεσε στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056, δωρεάν και ανώνυμα, για να μιλήσεις με κάποιον ψυχολόγο.
Με την τάξη μας μελετήσαμε μέρος του οικοσυστήματος του κήπου του Σχολείου μας. Βρήκαμε άβια και έμβια στοιχεία και πολλές ανθρώπινες παρεμβάσεις. Διαπιστώσαμε την αξία και τη σπουδαιότητα του κήπου στο σχολείο και τη σχολική ζωή. Τα μεγάλα ερωτήματα που προέκυψαν από τη μελέτη αυτή είναι: 1) Πώς πρέπει να διαχειριζόμαστε το οικοσύστημα αυτό ώστε να είναι υγιές και να μας προσφέρει τα οφέλη του; 2) Πώς θα διδάξουμε όλους όσους ζουν μέσα στο σχολείο (μαθητές, δάσκαλοι) να το προσέχουν και να το αγαπούν περισσότερο αποφεύγοντας π.χ. να πετούν σκουπίδια ή να κόβουν τα φυτά;
Οικοσύστημα τμήματος κήπου του σχολείου μας
Στοιχεία του οικοσυστήματος που δεν έχουν ζωή (άβια):χώμα, φως, νερό, πετραδάκια, βρύσες, τσιμέντο, κάγκελα, λαστιχένιες σωλήνες νερού, χαρτιά, σάπια φύλλα δένδρων πεσμένα στο έδαφος, περιτύλιγμα τσίχλας, αλουμινόχαρτο, καλαμάκι πλαστικό, γυαλί, σπασμένος χάρακας, πλαστική ετικέτα, κομμάτια καθρέφτη, μεταλλικά κέρματα, μολύβι, πλαστικά αυτοκόλλητα, αποτσίγαρα, κουμπιά, σίδερα, πλαστικές μπαλίτσες, πλαστικό κουταλάκι, μεταλλικό φύλλο, τσίχλα, ξυλάκι παγωτό, φελιζόλ, κόκαλα νεκρών ζώων, κέλυφος από σαλιγκάρι, πλαστικά περιτυλίγματα, μικρά πλαστικά σφαιρίδια,… Στοιχεία του οικοσυστήματος που έχουν ζωή (έμβια):ελιά, πεύκο, δάφνη, μανταρινιά, περικοκλάδα, κυπαρίσσι, πυράκανθος (αγκαθωτό), κληματαριά, τριανταφυλλιά, φίκος, μικρά χόρτα, άνθρωποι, μυρμήγκια, σαλιγκάρια, πασχαλίτσες, σαρανταποδαρούσα, σπουργίτι, σπίνος, καρακάξα, δεκαοχτούρα… Ανθρώπινες παρεμβάσεις και δραστηριότητες:κατασκευή κήπου, φύτεμα δένδρων, βρύσες, μαρμάρινο παγκάκι, σιδερένια κάγκελα, τσιμεντένιος τοίχος, λαστιχένιες σωλήνες, μόλυνση και καταστροφή του οικοσυστήματος με διαφόρων ειδών σκουπίδια (βλ. παραπάνω)
Παρακολουθήστε το παρακάτω videoπου αναρτήσαμε στο YouTube
και θα καταλάβετε περισσότερα…
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
