Παιδιά, σε λίγες μέρες φθάνει το Πάσχα!
Αν δε ζωγραφίσουμε και μερικά πασχαλινά αυγά, δε λέει. Γι’ αυτό λοιπόν κι εμείς ζωγραφίσαμε με την τάξη μας αυγά αληθινά και χάρτινα. Η μέθοδος είναι εύκολη και απλή. Παίρνετε τέμπερες ή μαρκαδόρους και ζωγραφίζετε αυγουλάκια.
Για τα αληθινά προτιμήστε τις τέμπερες. Τα βράζετε καλά πριν τα βάψετε, προς αποφυγήν… ατυχημάτων. Με χοντρό χαρτονάκι φτιάχνετε μια μικρή κυλινδρική βάση και τα βάζετε εκεί όταν τα ζωγραφίζετε για να μη χρειάζεται να τα κρατάτε στο χέρι. Ακόμη, με τη βάση αυτή τα τοποθετείτε στο γραφείο ή τη βιβλιοθήκη σας για τις γιορτινές μέρες.
Τα χάρτινα τα ζωγραφίζετε σε χοντρό λευκό χαρτονάκι. Μπορείτε άνετα να χρησιμοποιήσετε τους μαρκαδόρους σας. Κάνετε πρώτα με μολύβι το περίγραμμα του αυγού και μετά αρχίζετε τα σχέδια, το βάψιμο και τις ευχές, όπως “Χριστός ανέστη”, “Αληθώς ανέστη”, “Καλό Πάσχα”, “Χρόνια Πολλά” κ.α. Όταν τελειώσετε τα κόβετε προσεκτικά με το ψαλιδάκι. Και αυτά μπορείτε να τα βάλετε σε κάποιο δωμάτιο για διακοσμητικά. Αν θέλετε, τους κολλάτε πίσω ένα μικρό μαγνητάκι και τα βάζετε στο ψυγείο της κουζίνας. 

Παρακαλώ, πάρτε μια ιδέα!

Πρώτα τα αληθινά. Τα ζωγραφίσαμε με τέμπερες.

Και μετά τα χάρτινα. Τα ζωγραφίσαμε με μαρκαδόρους.

Χρόνια Πολλά σε όλους και καλό Πάσχα!
Χριστός ανέστη! Αληθώς ανέστη!

ΣΤΑΥΡΟΣ

Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Είναι η εβδομάδα των παθών του Χριστού και ονομάζεται μεγάλη όχι επειδή έχει περισσότερες ώρες ή μέρες από τις άλλες εβδομάδες του έτους αλλά, σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, επειδή «μεγάλες και απερίγραπτες υπήρξαν οι ωφέλειες που πήραμε κατ’ αυτήν την εβδομάδα. Κατ’ αυτήν την εβδομάδα τελείωσε ο πολυχρόνιος πόλεμος του ανθρώπου με το Θεό, καταργήθηκε ο θάνατος, εξαφανίσθηκε η κατάρα, διαλύθηκε η τυραννική εξουσία του Διαβόλου, τα υπάρχοντά του λεηλατήθηκαν, έγινε η συμφιλίωση του Θεού με τον άνθρωπο…
Γι’ αυτό, λοιπόν, ονομάζουμε Μεγάλη την εβδομάδα αυτή, επειδή τόσες πολλές και μεγάλες δωρεές μας χάρισε κατ’ αυτήν ο Κύριος».
(Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ομιλία  Λ΄ εις την Γένεσιν).

Κυριακή των Βαΐων
Εορτάζουμε την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα. «Ερχόμενος ο Κύριος προς το εκούσιον πάθος» έστειλε δυο εκ των μαθητών του και έφεραν προς αυτόν ένα μικρό γαϊδουράκι και αφού κάθισε πάνω σ’ αυτό, εισήλθε στην πόλη. Το πλήθος του λαού όταν άκουσε ότι έρχεται ο Ιησούς, πήρε στα χέρια βαΐα φοινίκων και βγήκε να τον προϋπαντήσει. Και άλλοι μεν με  τα ρούχα τους, άλλοι δε με κλαδιά από τα δένδρα, έστρωναν το δρόμο από τον οποίο θα περνούσε ο Χριστός. Και όλοι μαζί, ακόμα κι αυτά τα νήπια, φώναζαν: «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ».

Μεγάλη Δευτέρα
Θυμόμαστε: 1) Τον πάγκαλο Ιωσήφ που ήταν ο ενδέκατος υιός του Ιακώβ. Φθονήθηκε από τους αδελφούς του οι οποίοι πρώτα τον έριξαν σ’ ένα λάκκο και κατόπιν τον πούλησαν σκλάβο σε αλλόφυλους και από εκείνους  πάλι πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο. Για τη σωφροσύνη του συκοφαντήθηκε και καταδικάσθηκε στη φυλακή. Έπειτα βγήκε με δόξα πολλή και τιμήθηκε από το Φαραώ σαν βασιλιάς. Έγινε άρχοντας όλης της Αιγύπτου. Στον καιρό της πείνας έγινε σιτοδότης όλου του λαού αλλά και των αδελφών του τους οποίους συγχώρησε και τους κάλεσε να μείνουν κοντά του. Για όλα αυτά ο Ιωσήφ θεωρείται τύπος του Χριστού  γιατί κι ο Ιησούς  έπαθε από τους ομοφύλους του Ιουδαίους  αλλά κατόπιν δοξάσθηκε με την ανάστασή Του. 2) Την άκαρπη συκιά  που καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε. Η συκιά αυτή συμβολίζει τόσο τη Συναγωγή των Εβραίων που δεν είχε πνευματικούς καρπούς, όσο και κάθε άνθρωπο που στερείται από πνευματικούς καρπούς, δηλαδή αρετές. Η εκκλησία φέρνει μπροστά μας το παράδειγμα της καταραμένης συκιάς για να μας παρακινήσει σε αγώνες πνευματικούς ώστε ν’ αποκτήσουμε αρετές και να αγιασθούμε.

Μεγάλη Τρίτη
Θυμόμαστε: 1) Την παραβολή των δέκα παρθένων και 2) Την παραβολή των ταλάντων. Με την πρώτη παραβολή η εκκλησία μας καλεί να είμαστε έτοιμοι να υποδεχθούμε, κρατώντας τις λαμπάδες των αρετών μας, τον ουράνιο Νυμφίο, τον Κύριο Ιησού, ο οποίος θα έλθει ξαφνικά, είτε ειδικά την ώρα του θανάτου μας, είτε γενικά κατά την Δεύτερη Παρουσία Του. Με τη δεύτερη παραβολή μας καλεί να αυξήσουμε τα χαρίσματα που μας έδωσε ο Θεός.

Μεγάλη Τετάρτη
Θυμόμαστε: 1) Τη μετανοημένη πόρνη γυναίκα που άλειψε με πολύτιμο μύρο τα πόδια του Ιησού ζητώντας έτσι συγχώρηση για τις αμαρτίες της. 2) Το συνέδριο του ανώτατου δικαστηρίου των Ιουδαίων με το οποίο αποφάσισαν να καταδικάσουν τον Ιησού και  3) Τα σχέδια του Ιούδα για να προδώσει τον Κύριο.

Μεγάλη Πέμπτη
Θυμόμαστε: 1) Το Χριστό που έπλυνε τα πόδια των μαθητών του για να τους διδάξει να είναι ταπεινοί. 2) Το Μυστικό Δείπνο δηλαδή την παράδοση του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας. 3) Τη θαυμαστή προσευχή του Χριστού προς τον πατέρα Του και 4) Την προδοσία του Κυρίου από τον Ιούδα τον Ισκαριώτη.

Μεγάλη Παρασκευή
Θυμόμαστε: 1) Τα άχραντα Πάθη του Κυρίου, δηλαδή «τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην. και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον» και 2) Τη σωτήρια ομολογία του ληστού που σταυρώθηκε μαζί με το Χριστό.

Μεγάλο Σάββατο
Θυμόμαστε: 1) Την ταφή του Ιησού από τον Ιωσήφ και το Νικόδημο και 2) Την κάθοδο του Χριστού στον Άδη.
Όταν ο Χριστός πέθανε πάνω στο σταυρό, σαν άνθρωπος, και χωρίστηκε η Ψυχή από το Σώμα Του, τότε το μεν Σώμα Του, από το οποίο δεν χωρίστηκε η Θεότητα του Κυρίου, μπήκε στον τάφο η δε Ψυχή Του ενωμένη και αυτή με την παντοδύναμη Θεότητά Του, κατέβηκε στον Άδη, τον νίκησε και ελευθέρωσε τις ψυχές των ανθρώπων που κρατούνταν εκεί. Κατά την τρίτη ημέρα ενώθηκε πάλι η Ψυχή με το Σώμα και το Σώμα αναστήθηκε εκ νεκρών. Έτσι νικήθηκε ο Άδης και ο θάνατος. Τον Άδη νίκησε η Ψυχή του Κυρίου, το δε θάνατο το Σώμα Του, διότι και τα δυο δεν ήταν μόνα τους, αλλά ενωμένα με τη Θεότητα. Η Ψυχή αυτή και το Σώμα αυτό δεν ήταν ψυχή και σώμα ενός κοινού θνητού, αλλά Ψυχή και Σώμα του ενανθρωπίσαντος Θεού. Γι’ αυτό ούτε ο Άδης μπόρεσε να κρατήσει δέσμια την Ψυχή αυτή ούτε ο θάνατος μπόρεσε να κρατήσει και να παραδώσει στη φθορά το Σώμα αυτό.

Κυριακή του Πάσχα
Το Πάσχα είναι η «εορτή των εορτών και η πανήγυρις των πανηγύρεων». Εορτάζουμε την ανάσταση του Χριστού εκ νεκρών. Τη διάβαση από την ενοχή της αμαρτίας στη δικαίωση, από τα έργα του σκότους στην αρετή, από την κατάρα στην ευλογία, από τη φθορά στην αφθαρσία, από το θάνατο στη ζωή, από τη γη στον ουρανό.

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ

Η ΣΤΑΥΡΩΣΗ

Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου, ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας, Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται, ὁ τῶν Ἀγγέλων Βασιλεύς.Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται, ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν νεφέλαις. Ῥάπισμα κατεδέξατο, ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ.Ἥλοις προσηλώθη, ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Λόγχῃ ἐκεντήθη, ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου. Προσκυνοῦμέν σου τὰ Πάθη Χριστέ. Δεῖξον ἡμῖν, καὶ τὴν ἔνδοξόν σου Ἀνάστασιν…

Ερμηνεία:
Σήμερα κρεμιέται πάνω σε ξύλο, ο Αυτός που κρέμασε την γη στα νερά. Στέφανι από αγκάθια φοράει ο Βασιλιάς των Αγγέλων.  Ψεύτικη πορφύρα ντύνεται, Αυτός που ντύνει τον ουρανό με σύννεφα.  Ράπισμα κατεδέχθη, Αυτός που ελευθέρωσε τον Αδάμ στον Ιορδάνη. Με καρφιά καρφώθηκε ο Νυμφίος της Εκκλησίας.  Με Λόγχη τρυπήθηκε ο Υιός της Παρθένου. Προσκυνούμε τα Πάθη Σου Χριστέ.  Δείξε μας και την ένδοξή Σου Ανάσταση.

Στιχηρό ιδιόμελο των Αίνων, (όρθρος Μ. Παρασκευής)

Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός, ἀτιμίαν δι’ ἡμᾶς ὑπέμεινε, τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή, ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα, αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα, τὸ στόμα τὴν ἐν ὄξει κερασθεῖσαν χολὴν τῇ γεύσει, τὰ ὦτα τὰς δυσσεβεῖς βλασφημίας. Ὁ νῶτος τὴν φραγγέλωσιν, καὶ ἡ χεὶρ τὸν κάλαμον, αἱ τοῦ ὅλου σώματος ἐκτάσεις ἐν τῷ σταυρῷ, τὰ ἄρθρα τοὺς ἥλους, καὶ ἡ πλευρὰ τὴν λόγχην. Ὁ παθὼν ὑπὲρ ἡμῶν, καὶ παθῶν ἐλευθερώσας ἡμᾶς. Ὁ συγκαταβὰς ἡμῖν φιλανθρωπίᾳ, καὶ ἀνυψώσας ἡμᾶς, παντοδύναμε Σωτήρ, ἐλέησον ἡμᾶς.

Ερμηνεία:
Κάθε μέλος του Αγίου Σου Σώματος, προσβολή υπέμεινε για εμάς, τα αγκάθια το κεφάλι,  το πρόσωπο τα φτυσίματα, τα σαγόνια τα ραπίσματα, το στόμα την με ξύδι κερασμένη χολή στην γεύση, τα αυτιά τις δυσσεβείς βλασφημίες. Η πλάτη την φραγγέλωση και το χέρι το καλάμι, Όλες οι εκτάσεις του Σώματος στον Σταυρό, τα άρθρα τα καρφιά, και η πλευρά την λόγχη. (Εσύ Κύριε) που έπαθες για εμάς και μας ελευθέρωσες από τα πάθη (μας) (Εσύ Κύριε) που συγκαταβαίνεις από φιλανθρωπία και μας ανυψώνεις, Παντοδύναμε Σωτήρα ελέησέ μας.

ΕΓΚΩΜΙΑ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ

ΠΡΩΤΗ ΣΤΑΣΗ

Κλικ εδώ για ν’ακούσετε τα εγκώμια της πρώτης στάσης.

Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ, κατετέθης Χριστέ, καὶ Ἀγγέλων στρατιαὶ ἐξεπλήττοντο, συγκατάβασιν δοξάζουσαι τὴν σήν.
Ἐσύ, Χριστέ, ποὺ εἶσαι ἡ ζωὴ τῶν πάντων, κατατέθηκες σὲ τάφο, καὶ οἱ ἐπουράνιες δυνάμεις γέμιζαν ἀπὸ ἔκπληξη, δοξάζουσαι τὴν ἄφατη ταπείνωση καὶ συγκατάβασή σου.

Ἡ ζωὴ πῶς θνήσκεις; πῶς καὶ τάφῳ οἰκεῖς; τοῦ θανάτου τὸ βασίλειον λύεις δέ, καὶ τοῦ ᾍδου τοὺς νεκροὺς ἐξανιστᾷς.
Ἐσὺ ἡ ζωοπάροχη ἀρχὴ τοῦ κόσμου, μὲ ποιό τρόπο πεθαίνεις; Πῶς κατοικεῖς σ᾿ ἕνα μικρὸ τάφο; Μὲ τὴν ἄπειρή σου δύναμη ἀφανίζεις τὸ βασίλειο τοῦ θανάτου καὶ ἀνασταίνεις τοὺς νεκροὺς ποὺ κρατοῦνταν δέσμιοι στὸν ᾅδη.

Μεγαλύνομέν σε, Ἰησοῦ Βασιλεῦ, καὶ τιμῶμεν τὴν Ταφὴν καὶ τὰ Πάθη σου· δι᾿ ὧν ἔσωσας ἡμᾶς ἐκ τῆς φθορᾶς.
Σὲ δοξάζουμε, Ἰησοῦ βασιλέα, καὶ τιμοῦμε τὴν ταφὴ καὶ τὰ ἅγια πάθη σου, γιατὶ μ᾿ αὐτὰ μᾶς λύτρωσες ἀπὸ τὴν τυραννία τῆς φθορᾶς.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΤΑΣΗ

Κλικ εδώ για ν’ακούσετε τα εγκώμια της δεύτερης στάσης.

Ἄξιόν ἐστι, μεγαλύνειν σε τὸν Ζωοδότην, τὸν ἐν τῷ Σταυρῷ τὰς χεῖρας ἐκτείναντα, καὶ συντρίψαντα τὸ κράτος τοῦ ἐχθροῦ.
Εἶναι ἄξιο νὰ δοξάζουμε ἐσένα, ποὺ ἅπλωσες τὰ χέρια σου ἐπάνω στὸ σταυρὸ καὶ συνέτριψες τὸ κράτος τοῦ ἐχθροῦ.

Ἄξιόν ἐστι, μεγαλύνειν σε τὸν πάντων Κτίστην· τοῖς σοῖς γὰρ παθήμασιν ἔχομεν, τὴν ἀπάθειαν ῥυσθέντες τῆς φθορᾶς.
Εἶναι ἄξιο νὰ δοξάζουμε ἐσένα ποὺ εἶσαι τῶν ὅλων Κτίστης, διότι διὰ τῶν παθημάτων σου πετύχαμε τὴν ἀπάθεια, λυτρωθέντες ἀπὸ τὴ φθορά.

Ἔφριξεν ἡ γῆ, καὶ ὁ ἥλιος Σῶτερ ἐκρύβη, σοῦ τοῦ ἀνεσπέρου φέγγους Χριστέ, δύναντος ἐν τάφῳ σωματικῶς.
Ἔφριξε ἡ γῆ, Σωτήρ μου, ἀπὸ φόβο, καὶ ὁ ἥλιος ἔκρυψε τὶς ἀκτίνες του, ὅταν ἐσύ, Χριστέ, τὸ ἄδυτο φῶς, εἰσῆλθες στὸν τάφο σωματικῶς.

Ἄνω σε Σωτήρ, ἀχωρίστως τῷ Πατρὶ συνόντα, κάτω δὲ νεκρὸν ἡπλωμένον γῇ, φρίττουσιν ὁρῶντα τὰ Σεραφίμ.
Τὰ Σεραφεὶμ συγκλονίζονται ἀπὸ τρόμο, βλέποντάς σε, Σωτήρα μου, νὰ εἶσαι ἄνω ἀχώριστα ἑνωμένος μὲ τὸν Πατέρα καὶ κάτω νεκρὸ ξαπλωμένο στὴ γῆ.

Ῥήγνυται ναοῦ, καταπέτασμα τῇ σῇ σταυρώσει, κρύπτουσι φωστῆρες Λόγε τὸ φῶς, σοῦ κρυβέντος Ἥλιε ὑπὸ γῆν.
Σχίζεται τοῦ ναοῦ τὸ καταπέτασμα, Λόγε, μὲ τὴ σταύρωσή σου, καὶ οἱ ἀστέρες κρύβουν τὸ φῶς τους, ὅταν ἐσύ, ὁ φωτεινὸς Ἥλιος, κρύφτηκες κάτω ἀπὸ τὴ γῆ.

Γῆς ὁ καταρχάς, μόνῳ νεύματι πήξας τὸν γύρον, ἄπνους ὡς βροτὸς καθυπέδυ γῆν· τῷ θεάματι δε φρίξον Οὐρανέ.
Ἐκεῖνος, ποὺ στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας μὲ ἕνα μόνο νεῦμα του (μὲ μιὰ του προσταγὴ) στερέωσε τὴν περίμετρο τῆς γῆς, τώρα σὰν ἄνθρωπος χωρὶς πνοὴ βυθίστηκε κάτω ἀπὸ τὴ γῆ· φρίξε, οὐρανέ, γιὰ τὸ θέαμα αὐτὸ τὸ φοβερό.

ΤΡΙΤΗ ΣΤΑΣΗ

Κλικ εδώ για ν’ ακούσε τα εγκώμια της τρίτης στάσης.

Αἱ γενεαί πᾶσαι, ὕμνον τῇ Ταφῇ σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.
Ὅλες οἱ γενιὲς (τῶν ἀνθρώπων) προσφέρουν, Χριστέ μου, ὕμνο στὴν ταφὴ σου.

Μυροφόρες ἦλθαν, φέρουσες μὲ χαρὰ μύρα γιὰ σένα, Χριστέ μου.
Καθελὼν τοῦ ξύλου, ὁ Ἀριμαθαίας, ἐν τάφῳ σε κηδεύει.

Μυροφόροι ἦλθον, μύρα σοι Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.
Ἀφοῦ σὲ κατέβασε ἀπὸ τὸ ξύλο ὁ Ἰωσήφ, ὁ ἀπὸ Ἀριμαθαίας, σὲ τάφο σὲ κηδεύει.

Ἔῤῥαναν τὸν τάφον, αἱ Μυροφόροι μύρα, λίαν πρωῒ ἐλθοῦσαι. (Τρίς)
Ράντισαν τὸν τάφο οἱ μυροφόρες μύρα, πολὺ πρωὶ ἐλθοῦσαι. (τρὶς)

Ὢ Τριὰς Θεέ μου, Πατὴρ Υἱὸς καὶ Πνεῦμα, ἐλέησον τὸν Κόσμον.
Ὤ Τριάδα ἁγία, Θεέ μου, ὁ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ Πνεῦμα, ἐλέησε τὸν κόσμο.

Κλικ εδώ για ν’ ακούσετε τα τροπάρια που ψάλλουν οι μυροφόρες στην Αποκαθήλωση (Ὅτε ἐκ τοῦ ξύλου σε νεκρόν…)

Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΘΡΗΝΟΣ

Στην Αποκαθήλωση:

Σὲ τὸν ἀναβαλλόμενον, τὸ φῶς ὥσπερ ἱμάτιον, καθελὼν Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ ξύλου, σὺν Νικοδήμῳ, καὶ θεωρήσας νεκρὸν γυμνὸν ἄταφον, εὐσυμπάθητον θρῆνον ἀναλαβών, ὀδυρόμενος ἔλεγεν· Οἴμοι, γλυκύτατε Ἰησοῦ! ὃν πρὸ μικροῦ ὁ ἥλιος ἐν Σταυρῷ κρεμάμενον θεασάμενος, ζόφον περιεβάλλετο, καὶ ἡ γῆ τῷ φόβῳ ἐκυμαίνετο, καὶ διερρήγνυτο ναοῦ τὸ καταπέτασμα· ἀλλ’ ἰδοὺ νῦν βλέπω σε, δι’ ἐμὲ ἑκουσίως ὑπελθόντα θάνατον· πῶς σε κηδεύσω Θεέ μου; ἢ πῶς σινδόσιν εἱλήσω; ποίαις χερσὶ δὲ προσψαύσω, τὸ σὸν ἀκήρατον σῶμα; ἢ ποῖα ᾄσματα μέλψω, τῇ σῇ ἐξόδῳ οἰκτίρμον; Μεγαλύνω τὰ πάθη σου, ὑμνολογῶ καὶ τὴν ταφήν σου, σὺν τῇ Ἀναστάσει, κραυγάζων· Κύριε δόξα σοι.

Ερμηνεία:
Εσένα, που το φως φοράς σαν ιμάτιο, όταν κατέβασε από τον Σταυρό ο Ιωσήφ μαζί με τον Νικόδημο και (σε) αντίκρισε νεκρό, γυμνό, άταφο, άρχισε ευσυμπάθητο θρήνο και έλεγε οδυρόμενος: Αλίμονο γλυκύτατε Ιησού, που, πριν λίγο, επειδή (σε) είδε ο ήλιος να κρέμεσαι στον Σταυρό, τυλίχθηκε με σκοτάδι και η γη από τον φόβο εσείετο και σκιζόταν το καταπέτασμα του ναού. Αλλά, να, τώρα σε βλέπω για μένα να έχεις υποστεί με την θέλησή σου θάνατο. Πώς θα σε κηδεύσω Θεέ μου; και πώς θα σε τυλίξω με σεντόνια; Με ποια χέρια θα πιάσω το πάναγνό σου σώμα; και ποια τραγούδια θα ψάλλω στην κηδεία σου Οικτίρμονα; Δοξάζω τα πάθη σου, υμνολογώ και την ταφή σου μαζί με την ανάσταση και κραυγάζω: Κύριε δόξα σοι.

Στο τέλος του όρθρου της Μ. Παρασκευής, λίγο πριν την περιφορά του επιταφίου στην πόλη ψάλλεται το επόμενο τροπάριο:

Τὸν ἥλιον κρύψαντα τὰς ἰδίας ἀκτίνας, καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ διαρραγέν, τῷ τοῦ Σωτῆρος θανάτῳ, ὁ Ἰωσὴφ θεασάμενος, προσῆλθε τῷ Πιλάτῳ καὶ καθικετεύει λέγων· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπειν τοῦ θανάτου τὸ ξένον· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδεν ξενίζειν τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ·δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλῖναι· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ἡ Μήτηρ καθορῶσα νεκρωθέντα ἐβόα· Ὦ Υἱὲ καὶ Θεέ μου, εἰ καὶ τὰ σπλάγχνα τιτρώσκομαι, καὶ καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν σε καθορῶσα, ἀλλὰ τῇ σῇ ἀναστάσει θαρροῦσα μεγαλύνω. Καὶ τούτοις τοίνυν τοῖς λόγοις δυσωπῶν τὸν Πιλᾶτον ὁ εὐσχήμων λαμβάνει τοῦ Σωτῆρος τὸ σῶμα, ὃ καὶ φόβῳ ἐν σινδόνι ἐνειλήσας καὶ σμύρνῃ, κατέθετο ἐν τάφῳ τὸν παρέχοντα πᾶσι ζωὴν αἰώνιον καὶ τὸ μέγα ἔλεος.

Ερμηνεία:
Τον ήλιο που έκρυψε τις ίδιες του τις ακτίνες και το καταπέτασμα του ναού που διερράγη, λόγω του θανάτου του Σωτήρος, ο Ιωσήφ όταν (τα) είδε, προσήλθε στον Πιλάτο και θερμά ικετεύει λέγοντας:
Δώσε μου τούτο τον ξένο, που από βρέφος σαν ξένος φιλοξενήθηκε στον κόσμο.
Δώσε μου τούτο τον ξένο, που οι ομόφυλοι από μίσος τον θανατώνουν σαν ξένο.
Δώσε μου τούτο τον ξένο, που παραξενεύομαι να βλέπω του θανάτου το (παρά)ξενο.
Δώσε μου τούτο τον ξένο, που ήξερε να φιλοξενεί τους πτωχούς και τους ξένους.
Δώσε μου τούτο τον ξένο, που οι Εβραίοι από φθόνο τον απεξένωσαν από τον κόσμο.
Δώσε μου τούτο τον ξένο, για να κρύψω σε τάφο, που σαν ξένος δεν είχε που να γείρει το κεφάλι.
Δώσε μου τούτο τον ξένο, που βλέποντάς τον νεκρό η Μητέρα φώναζε:
Ω, Υιέ μου και Θεέ μου, αν και στα σπλάχνα πληγώνομαι και στην καρδιά σπαράζω που σε βλέπω νεκρό, αλλά αναθαρρώντας από την ανάστασή σου, δοξάζω. Και με τούτα τα λόγια ικετεύοντας τον Πιλάτο ο άρχοντας λαμβάνει του Σωτήρος το σώμα, που και με φόβο το τύλιξε σε σεντόνι και σε σμύρνα και το έβαλε σε τάφο, αυτόν που παρέχει σε όλους ζωή αιώνια και το μεγάλο έλεος.

………

ΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Η πλάνη πάντα αυτοκαταστρέφεται και, παρόλο που δεν το θέλει, στηρίζει σε όλα την αλήθεια. Πρόσεξε: Έπρεπε ν’ αποδειχθεί ότι ο Χριστός πέθανε και τάφηκε και αναστήθηκε. Έ, λοιπόν όλα αυτά τα κατοχυρώνουν οι ίδιοι οι εχθροί! Εφ’ όσον έφραξαν με τον βράχο και σφράγισαν και φρούρησαν τον τάφο, δεν ήταν δυνατό να γίνει καμιά κλοπή. Αφού όμως δεν έγινε κλοπή και εν τούτοις ο τάφος βρέθηκε άδειος, είναι ολοφάνερο και αναντίρρητο ότι αναστήθηκε. Είδες πώς και μη θέλοντας στηρίζουν την αλήθεια;

Αλλά και πότε θα τον έκλεβαν οι μαθητές; Το Σάββατο; Μα αφού δεν επιτρεπόταν από τον νόμο να κυκλοφορήσουν. Κι αν υποθέσουμε ότι θα παραβίαζαν τον νόμο του Θεού, πώς θα τολμούσαν αυτοί οι τόσο δειλοί να βγουν έξω απ’ το σπίτι; Και με ποιο θάρρος θα ριψοκινδύνευαν για ένα νεκρό; Προσμένοντας ποιάν ανταπόδοση; Ποιάν αμοιβή;

Και στ’ αλήθεια, πού στηρίζονταν; Στη δεινότητα του λόγου τους; Αλλά ήταν απ’ όλους αμαθέστεροι. Στα πολλά τους πλούτη; Αλλά δεν είχαν ούτε ραβδί ούτε υποδήματα. Μήπως στην ένδοξη καταγωγή τους; Αλλά ήταν οι ασημότεροι του κόσμου. Μήπως στο πλήθος τους; Αλλά δεν ξεπερνούσαν τους ένδεκα, που κι αυτοί σκόρπισαν.

Αν ο κορυφαίος τους (ο Πέτρος) φοβήθηκε τον λόγο μιας γυναίκας θυρωρού κι όλοι οι άλλοι, όταν είδαν τον Διδάσκαλό τους δεμένο, σκόρπισαν και διαλύθηκαν, πώς θα τους περνούσε καν απ’ τον νου να τρέξουν στα πέρατα της οικουμένης και να φυτέψουν πλαστό κήρυγμα αναστάσεως; Αφού φοβήθηκαν τη γυναικεία απειλή και τη θέα μόνο των δεσμών, πώς θα μπορούσαν να τα βάλουν με βασιλείς και άρχοντες και λαούς, όπου ξίφη και τηγάνια και καμίνια και μύριοι θάνατοι κάθε μέρα, αν δεν είχαν απολαύσει και οικειοποιηθεί τη δύναμη και την έλξη του Αναστάντος;

Αλλά γι’ αυτά πρέπει να επανέλθουμε. Ας ξαναρωτήσουμε όμως τώρα τους Εβραίους: Πώς έκλεψαν το σώμα του Χριστού οι μαθητές, ω ανόητοι; Επειδή η αλήθεια είναι λαμπρή και ολοφάνερη, το ιουδαϊκό ψέμα δεν μπορεί ούτε σαν σκιά να σταθεί. Πώς θα το έκλεβαν, πες μου; Μήπως δεν ήταν σφραγισμένος ο τάφος; Δεν τον έζωναν τόσοι φρουροί και στρατιώτες και Ιουδαίοι, που είχαν την υποψία και αγρυπνούσαν και πρόσεχαν;

Μα και για ποιο λόγο θα το έκλεβαν; Για να πλάσουν το δόγμα της Αναστάσεως; Και πώς τους ήρθε να πλάσουν κάτι τέτοιο αυτοί οι δειλοί; Και πώς κύλησαν τον ασφαλισμένο βράχο; Πώς ξέφυγαν από τόσους άγρυπνους και άγριους φρουρούς;

Πρόσεξε όμως πως με όσα κάνουν οι Εβραίοι πιάνονται πάντα στα ίδια τους τα δίχτυα. Να, αν δεν πήγαιναν στον Πιλάτο κι αν δεν ζητούσαν την κουστωδία, πιο εύκολα θα μπορούσαν να λένε τέτοια ψεύδη οι αδιάντροποι. Μα τώρα όχι. (Υπήρχε η κουστωδία. Κανείς δεν μπορούσε να γλυτώσει απ’ την άγρυπνη προσοχή της κι απ’ τα ξίφη της). Κι έπειτα γιατί να μην κλέψουν το σώμα νωρίτερα; Ασφαλώς αν είχαν σκοπό να κάνουν κάτι τέτοιο, θα το έκαναν όταν δεν εφρουρείτο ο τάφος, τότε που ήταν και ακίνδυνο και σίγουρο, δηλαδή την πρώτη νύχτα γιατί το Σάββατο πήγαν οι Εβραίοι στον Πιλάτο και ζήτησαν την κουστωδία και φρούρησαν τον τάφο, ενώ την πρώτη νύχτα δεν ήταν κανένας εκεί.

Και τι γυρεύουν στο έδαφος τα σουδάρια τα ποτισμένα με τη σμύρνα, που βρήκαν, τυλιγμένα μάλιστα, ο Πέτρος και οι άλλοι απόστολοι; Είχε πάει πρώτη η Μαγδαληνή Μαρία. Κι όταν γύρισε και ανήγγειλε τα θαυμαστά συμβάντα στους αποστόλους, εκείνοι χωρίς καθυστέρηση τρέχουν αμέσως στο μνημείο και βλέπουν κάτω τα οθόνια. Αυτό ήταν σημείο Αναστάσεως. Γιατί αν ήθελαν κάποιοι να τον κλέψουν, δεν θα τον έκλεβαν βέβαια γυμνό. Αυτό θα ήταν όχι μόνο ατιμωτικό αλλά και ανόητο. Δεν θα κοίταζαν να ξεκολλήσουν τα σουδάρια, να τα τυλίξουν με επιμέλεια και να τα βάλουν τακτοποιημένα σ’ ένα μέρος. Αλλά τι θα έκαναν; Θ’ άρπαζαν όπως – όπως το σώμα και θα ‘φευγαν γρήγορα.

Γι’ αυτό άλλωστε προηγουμένως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης είπε ότι τον έθαψαν με πολλή σμύρνα που κολλάει τα οθόνια πάνω στο σώμα, όπως το μολύβι τα μέταλλα, και δεν ήταν καθόλου εύκολο να ξεκολλήσουν˙ ώστε όταν ακούσεις ότι τα σουδάρια βρέθηκαν μόνα τους, να μην ανεχθείς εκείνους που λένε ότι εκλάπη. Θα πρέπει να ήταν βέβαια πολύ ηλίθιος ο κλέφτης, ώστε να σπαταλήσει για ένα περιττό πράγμα τόση προσπάθεια. Για ποιο σκοπό θ’ άφηνε τα σουδάρια; Και πώς ήταν δυνατό να ξεφύγει την ώρα που θα έκανε αυτή τη δουλειά; Γιατί ασφαλώς θα δαπανούσε πολύ χρόνο και ήταν φυσικό καθυστερώντας να συλληφθεί επ’ αυτοφώρω.

Αλλά και τα οθόνια γιατί κείτονται χωριστά και χωριστά το σουδάριο, τυλιγμένο μάλιστα; Για να βεβαιωθείς ότι δεν ήταν έργο βιαστικών ούτε ανήσυχων κλεφτών το να τοποθετήσουν χωριστά εκείνα και χωριστά τούτο τυλιγμένο. Κι από εδώ λοιπόν αποδεικνύεται απίθανη η κλοπή. Άλλωστε και οι ίδιοι οι Εβραίοι τα σκέφτηκαν όλα αυτά και γι’ αυτό έδωσαν χρήματα στους φρουρούς λέγοντας: « Πείτε σεις πως τον έκλεψαν, κι εμείς θα τα κανονίσουμε με τον ηγεμόνα ».

Υποστηρίζοντας ότι οι μαθητές τον έκλεψαν επικυρώνουν και μ’ αυτό πάλι την Ανάσταση, γιατί έτσι ομολογούν πάντως ότι το σώμα δεν ήταν εκεί. Όταν όμως αυτοί οι ίδιοι βεβαιώνουν ότι το σώμα δεν ήταν εκεί, ενώ από την άλλη μεριά η κλοπή αποδεικνύεται ψευδής και απίθανη από τη σχολαστική φρούρηση και τις σφραγίδες του τάφου και τα οθόνια και το σουδάριο και τη δειλία των μαθητών, αναμφισβήτητα προβάλλει και από τα δικά τους λόγια η απόδειξη της Αναστάσεως.

Ρωτάνε όμως πολλοί: Γιατί μόλις αναστήθηκε να μη φανερωθεί αμέσως στους Ιουδαίους; Αυτός ο λόγος είναι περιττός. Αν υπήρχε ελπίδα να τους ελκύσει στην πίστη, δεν θ’ αμελούσε να φανερωθεί σε όλους. Αλλά ότι δεν υπήρχε τέτοια ελπίδα το απέδειξε η ανάσταση του Λαζάρου : Αν και ήταν ήδη τέσσερις μέρες νεκρός και είχε αρχίσει να μυρίζει και να σαπίζει, τον ανέστησε μπροστά στα μάτια όλων. Παρά ταύτα, όχι μόνο δεν ελκύσθηκαν στην πίστη, αλλά και εξαγριώθηκαν εναντίον του Χριστού, ώστε ήθελαν να σκοτώσουν κι Αυτόν και τον Λάζαρο.

Αφού λοιπόν άλλον ανέστησε και όχι μόνο δεν πίστεψαν, αλλά και εξαγριώθηκαν εναντίον του, αν ο ίδιος μετά την Ανάστασή του τους φανερωνόταν, δεν θα εξαγριώνονταν πολύ περισσότερο τυφλωμένοι από το μίσος και την απιστία τους;

Αλλά για ν’ αφοπλίσει τον άπιστο από κάθε αμφιβολία, όχι μόνο σαράντα ολόκληρες ημέρες εμφανιζόταν στους μαθητές του και έτρωγε μάλιστα μαζί τους, αλλά παρουσιάσθηκε και σε πάνω από πεντακόσιους αδελφούς, δηλ. σε πλήθος ολόκληρο. Στο Θωμά μάλιστα που δυσπιστούσε, έδειξε τα σημάδια απ’ τα καρφιά και το τραύμα απ’ τη λόγχη.

Και γιατί, λένε, να μην κάνει μετά την Ανάστασή του μεγάλα και εντυπωσιακά θαύματα, αλλά μόνο έφαγε και ήπιε; Γιατί αυτή καθ’ εαυτήν η Ανάσταση ήταν το μέγιστο θαύμα και η πιο ισχυρή απόδειξη της Αναστάσεως ήταν ότι έφαγε και ήπιε.

Μα, για σκέψου, αν οι απόστολοι δεν έβλεπαν τον Χριστό Αναστάντα, πώς τους ήρθε να φαντασθούν ότι θα κυριέψουν την οικουμένη; Μήπως τρελάθηκαν ώστε να νομίζουν ότι θα κατόρθωναν κάτι τέτοιο;

Αν όμως ήταν στα λογικά τους, όπως έδειξαν και τα πράγματα, πώς, χωρίς αξιόπιστα εχέγγυα από τους ουρανούς και χωρίς θεία δύναμη, πώς, πες μου, θ’ αποφάσιζαν να βγουν σε τόσους πολέμους, να τα βάλουν με στεριές και θάλασσες και, δώδεκα όλοι κι όλοι, ν’ αγωνισθούν με τόση γενναιότητα για να μεταβάλουν όλης της οικουμένης τα έθνη που ήταν επί τόσα χρόνια νεκρά απ’ την αμαρτία;

Και αν ακόμη ήταν ένδοξοι και πλούσιοι και δυνατοί και μορφωμένοι, ούτε τότε θα ήταν λογικό να ξεσηκωθούν για τόσο μεγαλεπήβολα σχέδια. Αλλά επί τέλους θα είχε κάποιο λόγο η προσδοκία τους. Αυτοί όμως είχαν περάσει τη ζωή τους άλλοι στις λίμνες, άλλοι κατασκευάζοντας σκηνές κι άλλοι στα τελωνεία. Απ’ αυτά τα επαγγέλματα δεν υπάρχει σχεδόν τίποτε πιο άχρηστο και για τη φιλοσοφία και για να πείσεις κάποιον να σκέπτεται ανώτερα, όταν μάλιστα δεν έχεις να του επιδείξεις ανάλογο προηγούμενο. Πόσο μάλλον που οι απόστολοι, όχι μόνο δεν είχαν ανάλογα παραδείγματα απ’ το παρελθόν, ότι θα επικρατήσουν, αλλά αντίθετα είχαν παραδείγματα, και μάλιστα πρόσφατα, ότι δεν θα επικρατήσουν.

Είχαν επιχειρήσει πολλοί να εισαγάγουν καινούριες διδασκαλίες, αλλά απέτυχαν. Και όχι με δώδεκα ανθρώπους, μα με πολύ πλήθος. Ο Θευδάς κι ο Ιούδας ο Γαλιλαίος¹ π.χ. έχοντας ολόκληρες μάζες ανθρώπων χάθηκαν μαζί με τους οπαδούς των .

Ο φόβος εκείνος θα ήταν αρκετός να τους διδάξει. Αλλά ας υποθέσουμε ότι περίμεναν να κυριαρχήσουν. Με ποιες ελπίδες θα έμπαιναν σε τέτοιους κινδύνους, αν δεν έβλεπαν στα μέλλοντα αγαθά; Τι κέρδος προσδοκούσαν με το να οδηγήσουν όλους στον μη αναστάντα, καθώς ισχυρίζονται οι εχθροί; Αν τώρα άνθρωποι που πίστεψαν στη βασιλεία των ουρανών και στα αμέτρητα αγαθά δύσκολα δέχονται να κινδυνέψουν, πώς εκείνοι θα υπέμεναν τα πάνδεινα ματαίως ή μάλλον για κακό τους; Γιατί αν δεν έγινε η Ανάσταση, που έγινε, κι ο Χριστός δεν ανέβηκε στον ουρανό, τότε προσπαθώντας να τα πλάσουν όλα αυτά και να πείσουν τους άλλους, έμελλαν οπωσδήποτε να προκαλέσουν την οργή του Θεού και να περιμένουν μύριους κεραυνούς απ’ τον ουρανό.

Άλλωστε κι αν ακόμη είχαν μεγάλη προθυμία όταν ζούσε ο Χριστός, θα έσβηνε μόλις πέθανε. Αν δεν τον έβλεπαν Αναστημένο, τι θα ήταν ικανό να τους βγάλει σ’ εκείνο τον πόλεμο; Αν δεν είχε αναστηθεί, όχι μόνο δε θα ριψοκινδύνευαν γι’ αυτόν, μα θα τον θεωρούσαν απατεώνα: Τους είχε πει: «Μετά τρεις ημέρες θ’ αναστηθώ» και τους υποσχέθηκε τη βασιλεία των ουρανών. Τους είπε ότι αφού λάβουν το Άγιο Πνεύμα θα κυριαρχήσουν στην οικουμένη κι ακόμη τόσα άλλα υπερφυσικά και ουράνια. Αν τίποτε απ’ αυτά δεν γινόταν, όσο κι αν τον πίστευαν ζωντανό, πεθαμένο δεν θα τον υπάκουαν φυσικά, αν δεν τον έβλεπαν Αναστάντα.

Και με το δίκιο τους, γιατί θα  έλεγαν: «Μετά τρεις ημέρες», μας είπε, «θ’ αναστηθώ», και δεν αναστήθηκε. Υποσχέθηκε να μας στείλει Πνεύμα Άγιο, και δεν το έστειλε. Πώς λοιπόν να τον πιστέψουμε για τα μέλλοντα, αφού διαψεύδονται τα παρόντα;

Αλλά για πες μου, σε παρακαλώ, για ποιο λόγο, χωρίς ν’ αναστηθεί, κήρυτταν ότι αναστήθηκε; Γιατί, λέει, τον αγαπούσαν. Μα το λογικό θα ήταν να τον μισούν τώρα, επειδή τους εξαπάτησε και τους πρόδωσε. Ενώ τους ξεμυάλισε με χίλιες δυο ελπίδες και τους χώρισε απ’ τα σπίτια τους και απ’ τους γονείς τους κι απ’ όλα και ξεσήκωσε κι ολόκληρο το ιουδαϊκό έθνος εναντίον τους, ύστερα τους πρόδωσε. Και αν μεν ήταν από αδυναμία, θα τον συγχωρούσαν. Τώρα όμως ήταν σωστό κακούργημα. Έπρεπε να τους είχε πει την αλήθεια και όχι να τους υποσχεθεί τον ουρανό, αφού ήταν θνητός.

Ώστε λοιπόν ήταν φυσικό να κάνουν το εντελώς αντίθετο: Να κηρύττουν την απάτη και να τον λένε απατεώνα και μάγο. Έτσι θα γλίτωναν και από τους κινδύνους και από τους πολέμους των αντιπάλων. Όλοι ξέρουν ότι οι Ιουδαίοι αναγκάστηκαν να δωροδοκήσουν τους στρατιώτες, για να πουν ότι έκλεψαν το σώμα^. αν λοιπόν πήγαιναν οι ίδιοι οι μαθητές κι έλεγαν, «εμείς το κλέψαμε, δεν αναστήθηκε», πόσες τιμές δεν θα απολάμβαναν; Ώστε ήταν στο χέρι τους και να τιμηθούν και να στεφανωθούν! Ε, λοιπόν δεν αναρωτιέσαι γιατί ν’ ανταλλάξουν όλα αυτά με τις ατιμίες και τους κινδύνους, αν δεν ήταν μια θεία δύναμη που τους βεβαίωνε, δυνατότερη απ’ όλα αυτά τα γήινα αγαθά;

Κι αν με όλα αυτά δεν σε πείσαμε, σκέψου και τούτο: Έστω ότι δεν είχε γίνει η Ανάσταση. Κι αν ακόμη οι απόστολοι ήταν αποφασισμένοι να διδάξουν τον κόσμο, για κανένα λόγο δε θα κήρυτταν στο όνομά του. Γιατί είναι γνωστό, πως όλοι μας δεν θέλουμε ούτε τα ονόματα ν’ ακούσουμε, όσων μας εξαπάτησαν. Άλλωστε γιατί θα διατυμπάνιζαν το όνομά του; Ελπίζοντας να επικρατήσουν μ’ αυτό; Μα θα έπρεπε να περιμένουν το αντίθετο, γιατί κι αν έμελλαν να κυριαρχήσουν θα χάνονταν φέρνοντας στη μέση το όνομα ενός απατεώνα.

Ας θυμηθούμε εξ άλλου ότι η αγάπη των μαθητών προς το διδάσκαλο, ενώ ζούσε ακόμη, μαραίνονταν σιγά-σιγά απ’ το φόβο του επικειμένου μαρτυρίου. Όταν τους προανάγγειλε τα δεινά που θ’ ακολουθούσαν και το σταυρό, πάγωσαν απ’ το φόβο τους κι έσβησαν τελείως. Ένας μάλιστα (ο Απόστολος Θωμάς, Ιω. Κεφ. 11^ο, στ. 16) δεν ήθελε ούτε καν να τον ακολουθήσει στη Ιουδαία, επειδή άκουσε για κινδύνους και για θανάτους. Αν μαζί με το Χριστό φοβόταν το θάνατο, χωρίς αυτόν και τους άλλους μαθητές, μόνος δηλαδή, πώς θ’ αποτολμούσε;

Επί πλέον: Πίστευαν ότι θα πεθάνει μεν, αλλά θ’ αναστηθεί κι όμως υπέφεραν τόσο. Αν δεν τον έβλεπαν Αναστημένο, πώς δεν θα εξαφανίζονταν και δε θα ζητούσαν ν’ ανοίξει η γη να τους καταπιεί απ’ την απελπισία τους για την απάτη κι απ’ τη φρίκη για τα επερχόμενα; Θ’ αντιμετώπιζαν τώρα την κατακραυγή για την αδιαντροπιά τους. Τι θα είχαν να πουν; Το πάθος το ήξερε όλος ο κόσμος: Τον κρέμασαν σε ψηλό ικρίωμα, ήταν μέρα μεσημέρι, μέσα στην πρωτεύουσα και στην πιο μεγάλη γιορτή που κανένας δεν ήταν δυνατόν ν’ απουσιάζει.

Την Ανάσταση όμως δεν την είδε κανείς απ’ τους άλλους. Κι αυτό δεν ήταν μικρό εμπόδιο για να τους πείσουν. Πώς λοιπόν θα μπορούσαν να βεβαιώσουν στεριά και θάλασσα για την Ανάσταση; Και γιατί, πες μου, αφού σώνει και καλά ήθελαν να το κάνουν αυτό, δεν εγκατέλειπαν την Ιουδαία αμέσως να πάνε στις ξένες χώρες; Αλλά δεν θαυμάζεις ότι έπεισαν πολλούς και μέσα στην Ιουδαία;

Είχαν την τόλμη να παρουσιάσουν τα τεκμήρια της Αναστάσεως στους ίδιους τους φονείς, σ’ εκείνους που τον σταύρωσαν και τον έθαψαν, στην ίδια την πόλη όπου αποτολμήθηκε το φοβερό κακούργημα. Ώστε και όλοι οι έξω ν’ αποστομωθούν. Γιατί οι «σταυρώσανες» γίνονται «πιστεύσαντες», τότε και η παρανομία της σταυρώσεως βεβαιώνεται και λάμπει η απόδειξη της αναστάσεως.

Για να ελκύονται όμως τα πλήθη σημαίνει πως οι μαθητές έκαναν θαύματα. Αν όμως δεν αναστήθηκε και μένει νεκρός, πώς οι απόστολοί του θαυματουργούσαν στο όνομά του; Πώς πάλι, αν δεν έκαναν θαύματα, έπειθαν; Κι αν μεν έκαναν – και βεβαίως έκαναν – είχαν Θεού δύναμη. Αν όμως δεν έκαναν και εν τούτοις κυριαρχούσαν παντού, θα ήταν ακόμη πιο αξιοθαύμαστο. Θα ήταν το μέγιστο θαύμα, αν χωρίς θαύματα διέσχιζαν και κυρίευαν την οικουμένη δώδεκα φτωχοί και αγράμματοι άνθρωποι.

Ασφαλώς ούτε με τα πλούτη ούτε με τη σοφία τους επικράτησαν οι ψαράδες. Ώστε και χωρίς να θέλουν κηρύττουν ότι μέσα τους ενεργούσε η θεία δύναμη της Αναστάσεως. Γιατί είναι τελείως αδύνατο ανθρώπινη δύναμη να κατορθώσει ποτέ τέτοια εκπληκτικά πράγματα.

Προσέξτε με πολύ εδώ, γιατί αυτά είναι αναμφισβήτητες αποδείξεις της Αναστάσεως. Γι’ αυτό και θα επαναλάβω πάλι: Αν δεν αναστήθηκε, πώς έγιναν αργότερα στο όνομά του μεγαλύτερα θαύματα; Κανείς βέβαια δεν κάνει μετά το θάνατό του μεγαλύτερα θαύματα απ’ όσα όταν ζούσε. Ενώ εδώ μετά το θάνατο του Χριστού γίνονται θαύματα μεγαλύτερα και κατά τον τρόπο και κατά τη φύση: Κατά τη φύση ήταν μεγαλύτερα, γιατί ποτέ η σκιά του Χριστού δε θαυματούργησε. Ενώ οι σκιές των αποστόλων έκαναν πολλά θαύματα. Κατά τον τρόπο πάλι ήταν μεγαλύτερα, επειδή τότε μεν ό ίδιος ο Κύριος πρόσταζε και θαυματουργούσε. Μετά τη Σταύρωση όμως και την Ανάστασή του οι δούλοι του επικαλούμενοι απλώς το σεβάσμιο και άγιο όνομά του μεγαλύτερα και εκπληκτικότερα επιτελούσαν. Έτσι δοξάζονταν κι ακτινοβολούσε πιο πολύ η δύναμή του.

Γι’ αυτό οι άγιοι Πατέρες όρισαν να διαβάζονται αμέσως μετά το σταυρό και την Ανάστασή του, οι «Πράξεις των Αποστόλων» που περιγράφουν τα θαύματα των αποστόλων και κατ’ εξοχήν επικυρώνουν την Ανάσταση, για να έχουμε σαφή και αναμφισβήτητη της Αναστάσεως την απόδειξη: Δεν τον είδες Αναστάντα με τα μάτια του σώματος; Αλλά τον βλέπεις με τα μάτια της πίστεως. Δεν τον είδες με τα «όμματα» τούτα; Θα τον δεις με τα θαύματα εκείνα. Των θαυμάτων η επίδειξη σε χειραγωγεί στης Αναστάσεως την απόδειξη.

Θέλεις όμως να δεις και τώρα θαύματα; Θα σου δείξω. Και μάλιστα πιο μεγάλα απ’ τα προηγούμενα: Όχι ένα νεκρό ν’ ανασταίνεται, όχι ένα τυφλό να ξαναβλέπει, αλλά τη γη ολόκληρη να εγκαταλείπει το σκοτάδι της πλάνης.

Μέγιστη απόδειξη της Αναστάσεως είναι ότι ο Εσφαγμένος Χριστός έδειξε μετά το θάνατο τόση δύναμη, ώστε έπεισε τους ζωντανούς να περιφρονήσουν και πατρίδα και σπίτι και φίλους και συγγενείς και την ίδια τη ζωή τους για χάρη του και να προτιμήσουν μαστιγώσεις και κινδύνους και θάνατο. Αυτά δεν είναι κατορθώματα νεκρού κλεισμένου στον τάφο, αλλά αναστημένου και ζωντανού.

Πρόσεξε παρακαλώ. Οι απόστολοι, όταν μεν ζούσε ο Διδάσκαλος από το φόβο τους τον πρόδωσαν κι εξαφανίσθηκαν όλοι. Ο Πέτρος μάλιστα τον αρνήθηκε με όρκο τρεις φορές. Όταν όμως πέθανε ο Χριστός, αυτός που τον αρνήθηκε τρεις φορές και πανικοβλήθηκε μπροστά σε μιαν υπηρετριούλα, τόσο απότομα άλλαξε, ώστε ν’ αψηφήσει ολόκληρο λαό και μεσ’ στη μέση του ιουδαϊκού όχλου να διακηρύξει ότι ο σταυρωθείς και ταφείς αναστήθηκε εκ νεκρών την Τρίτη ημέρα και ότι ανέβηκε στα ουράνια. Και τα κήρυξε όλα αυτά χωρίς να υπολογίσει τη φοβερή μανία των εχθρών και τις συνέπειες.

Πού βρήκε αυτό το θάρρος; Πού αλλού παρά στην Ανάσταση. Τον είδε και συνομίλησε μαζί του και άκουσε για τα μέλλοντα αγαθά, κι έτσι έλαβε δύναμη να πεθάνει γι’ Αυτόν και να σταυρωθεί με την κεφαλή προς τα κάτω.

Το εξόχως σπουδαίο είναι ότι όχι μόνο ο Πέτρος και ο Παύλος και οι λοιποί απόστολοι, αλλά και ο Ιγνάτιος, που ούτε καν τον είδε ούτε απόλαυσε τη συντροφιά του, έδειξε τόση προθυμία για χάρη του, ώστε γι’ Αυτόν πρόσφερε θυσία τη ζωή του.

Και μόνο ο Ιγνάτιος και οι απόστολοι; Και γυναίκες καταφρονούν το θάνατο, που, πριν αναστηθεί ο Χριστός, ήταν φοβερός και φρικώδης ακόμη και σε άνδρες και μάλιστα αγίους.

Ποιος τους έπεισε όλους αυτούς να περιφρονήσουν την παρούσα ζωή; Φυσικά δεν είναι κατόρθωμα ανθρώπινης δυνάμεως να πεισθούν τόσες μυριάδες, όχι μόνο ανδρών, αλλά και γυναικών και παρθένων και μικρών παιδιών, να πεισθούν να θυσιάσουν την παρούσα ζωή, να τα βάλουν με θηρία, να περιγελάσουν τη φωτιά, να καταπατήσουν κάθε είδος τιμωρίας και να σπεύσουν προς τη μέλλουσα ζωή!

Και ποιος, παρακαλώ, τα κατόρθωσε όλα αυτά; Ο νεκρός; Αλλά τόσοι νεκροί υπήρξαν και κανένας δεν έκανε τέτοια πράγματα. Μήπως ήταν μάγος και αγύρτης; Πλήθος μάγοι και αγύρτες και πλάνοι πέρασαν, αλλά ξεχάστηκαν όλοι, χωρίς ν’ αφήσουν το παραμικρό ίχνος. Μαζί με τη ζωή τους έσβησαν κι οι μαγγανείες τους. Η φήμη όμως και η δόξα κι οι πιστοί του Χριστού κάθε μέρα αυξάνουν κι απλώνονται σ’ όλη την οικουμένη. Οι άπιστοι φρίττουν κι οι πιστοί διακηρύττουν:
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ!

Πηγή: « Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ », Εκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός 1989

1 Τις σχετικές πληροφορίες αντλούμε από τον περίφημο Ιουδαίο νομοδιδάσκαλο Γαμαλιήλ που ανέφερε τα εξής στο Μ. Συνέδριο του Ισραήλ: «Τον τελευταίο καιρό εμφανίστηκε ο Θευδάς που ισχυριζόταν ότι είναι κάποιος μεγάλος και του προσκολλήθηκαν περίπου τετρακόσιοι άνδρες. Αλλά φονεύθηκε εκείνος και όλοι οι οπαδοί του διαλύθηκαν και εξαφανίστηκαν. Μετά από αυτόν παρουσιάσθηκε ο Ιούδας ο Γαλιλαίος… και παρέσυρε αρκετό λαό πίσω του. Χάθηκε κι εκείνος, και όσοι τον πίστευαν διασκορπίσθηκαν» (Πράξεις των Αποστόλων, Κεφ. Ε΄, στ. 36-37)

ΑΓΙΟΥ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ

ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΝ

Τώρα το πένθος των νεκρών φυγαδεύτηκε και το φέγγος της αναστάσεως έχει έλθει. Επειδή αυτό είναι απόδειξη αγάπης, ότι τον θάνατο τον οποίο όφειλε ο άνθρωπος, τούτον έλυσε ο Χριστός επειδή απέθανε, δίνοντας λύτρο σώμα αντί σώματος και ψυχήν αντί ψυχής, ολόκληρο άνθρωπο αντί ανθρώπου και θάνατον υπέρ θανάτου.
Ποιός ποτέ πέθανε, ενώ ήταν δίκαιος, υπέρ αδίκου; Ποιός πατέρας υπέρ τέκνου; Ποιός γιος υπέρ πατέρα πέθανε; Αυτό (δηλαδή) που έκανε ο Κύριός μας, επειδή όχι μόνο μας έπλασε με το χέρι (Του) στον Αδάμ, αλλά και μας αναγέννησε δια του (Αγίου) Πνεύματος κατά το πάθος Του.
Και ο ασεβής λαός των Ιουδαίων εφόνευσαν τον ευεργέτη τους, αποδίδοντας σε αυτόν πονηρά αντί αγαθών, και θλίψη αντί χαράς και θάνατο αντί ζωής. Επειδή αυτόν που ανέστησε τους νεκρούς τους, και θεράπευσε τους αναπήρους και έδωσε φως στους τυφλούς, τούτον εφόνευσαν με το να τον κρεμάσουν πάνω στο ξύλο (του Σταυρού).
Δείτε άνθρωποι, δείτε όλες οι γενιές τα πρωτοφανή τολμήματα. Κρέμασαν αυτόν που κρέμασε την γη, στερέωσαν με καρφιά στο ξύλο αυτόν που στερέωσε τον κόσμο και μέτρησαν αυτόν που μέτρησε τους ουρανούς, κι έδεσαν αυτόν που έλυσε τους αμαρτωλούς, και πότισαν με ξύδι αυτόν που πότισε με δικαίωση (σωτηρία), κι έθρεψαν με χολή αυτόν που έθρεψε με ζωή, και χάλασαν τα πόδια και τα χέρια αυτού που τους θεράπευσε τα χέρια και τα πόδια κι έκαναν να κλείσει τα μάτια αυτόν που τους έκανε να αναβλέψουν, κι έθαψαν αυτόν που ανέστησε τους νεκρούς τους.
Καινούριο μυστήριο και παράδοξο θαύμα: (κατ)εκρίθη ο Κριτής, και δέθηκε αυτός που λύνει τους φυλακισμένους, και στερεώθηκε με καρφιά αυτός που στερέωσε την γη, και κρεμάστηκε αυτός που κρέμασε τον κόσμο, και εμετρήθη αυτός που μέτρησε τους ουρανούς, κι ετράφη με χολή αυτός που έθρεψε με ζωή, και πέθανε αυτός που ζωογονεί τα πάντα, και ετάφη αυτός που ανασταίνει τους νεκρούς.
Επειδή όταν ο Κύριος κρεμόταν στο ξύλο (του Σταυρού), εράγησαν οι τάφοι, ο άδης άνοιξε, κι ανέστησαν οι νεκροί, και εξέρχονταν ψυχές και εμφανίστηκαν πολλοί από τους αναστημένους μέσα στον Ισραήλ, όταν επιτελείτο το μυστήριο του Χριστού. Επειδή πάνω στον Σταυρό ύψωσε την σάρκα, για να φανεί η σάρκα υψουμένη κι ο θάνατος πεσμένος κάτω από τα πόδια της σάρκας.
Τότε οι άγγελοι παραξενεύθηκαν και οι δυνάμεις των ουρανών εξεπλάγησαν λόγω του πάθους του Χριστού, εξεπλάγη η κτίση, παραξενεύθηκε και έλεγε: άραγε τι είναι τούτο το καινούριο μυστήριο; Ο Κριτής (κατα)κρίνεται και σιωπά, ο Αόρατος γίνεται ορατός και δεν ντρέπεται, ο Ακράτητος κρατείται (συλλαμβάνεται) και δεν αγανακτεί, ο Αμέτρητος μετριέται και δεν αντιτάσσεται, ο Απαθής πάσχει και δεν ανταποδίδει, ο Αθάνατος πεθαίνει και καρτερεί, ο Επουράνιος θάπτεται και υπομένει, (για)τι είναι τούτο το καινούριο μυστήριο παρά (όμως είναι) οπωσδήποτε για τον άνθρωπο;
Αλλά ο Κύριος που με την θέλησή Του έπαθε, ανέστη από τους νεκρούς και καταπάτησε τον θάνατο κι έδεσε τον ισχυρό (τον διάβολο)” (Μτ ιβ, 29 κ Μρ γ, 27) και έλυσε τον άνθρωπο. Κι ο θάνατος με αλλοιωμένα χαρακτηριστικά (από τον φόβο) έπεσε κάτω από τα πόδια του Χριστού, κι ο άδης εσύρθη αιχμάλωτος και ταπεινωμένος στον θρίαμβο του Χριστού, και όλες οι δυνάμεις του ταράχτηκαν επειδή άκουσαν την φωνή του Χριστού, όπως λέει η Γραφή: “Την μορφή του δεν την είδαμε, αλλά την φωνή του την ακούσαμε”. Επειδή ο άδης δεν είδε την μορφή του Κυρίου, αλλά την φωνή Του άκουσε, ο οποίος έλεγε: “Εξέλθετε ψυχές φυλακισμένες και καθισμένες στο σκοτάδι του θανάτου. Σας φέρνω χαρμόσυνο νέο της Ζωής. Εγώ είμαι ο Χριστός, η Ζωή σας”.
Τότε ο άδης, όταν άκουσε, κατελύθη, και οι πύλες του οι χάλκινες συνετρίβησαν, και οι μοχλοί του οι σιδερένιοι έσπασαν, κι εξέρχονταν οι ψυχές των αγίων που ακολουθούσαν τα ίχνη του Χριστού. Τότε εκπληρώθηκε το γραμμένο (στην Γραφή): “Εκεί συνέτριψε πύλες χάλκινες και μοχλούς σιδερένιους έσπασε” (Ψ. ρστ, 16 κ Ησ. με, 2).
Εβόησε και η γη λέγοντας: “Δέσποτα λυπήσου με (και γλύτωσέ με) από τα κακά, ανακούφισέ με από την οργή, απάλλαξέ με από την κατάρα, εξ αιτίας των οποίων δέχτηκα αίματα και ανθρώπων σώματα, ακόμα και το δικό Σου σώμα. Δέσποτα πάρε τον Αδάμ (το πλάσμα) Σου.
Ανέστη, λοιπόν, ο Κύριος σε τρεις ημέρες για να μας διδάξει Τριάδα (προσώπων) εν μονάδι (σε μια Ουσία) να προσκυνούμε. Όλες οι γενιές των ανθρώπων εσώθηκαν από τον Χριστό. Επειδή ένας (κατ)εκρίθη και μυριάδες εσώθηκαν. Επειδή ο Κύριος πέθανε υπέρ πάντων.

Αυτός ομοίως ενδυσάμενος (ντυμένος) όλον τον άνθρωπο ανήλθε στα ύψη των ουρανών για να προσφέρει δώρο στον Πατέρα, ούτε χρυσάφι, ούτε ασήμι, ούτε πολύτιμο λίθο, αλλά τον άνθρωπο τον οποίο έπλασε “κατ’ εικόνα και ομοίωσή” Του.

Τούτον ο Πατέρας τον ύψωσε στα δεξιά Του, “σε θρόνο υψηλό” (Ησ. στ, 1) Τον εκάθισε, «μέχρι να τεθούν οι εχθροί Του κάτω από τα πόδια Του» (Ψ. ρθ, 1). Επειδή πρόκειται να έρθει κριτής ζωντανών και νεκρών, “του οποίου της βασιλείας δεν θα υπάρξει τέλος” (Λκ. α, 33). Επειδή η δόξα είναι στον Πατέρα και στον Υιό και στο άγιο Πνεύμα και τώρα και πάντοτε και σε όλους τους αιώνες. Αμήν.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
(Ο Διάλογος του Πιλάτου με τον Ιησού)

Δραματοποίηση

ΠΙΛΑΤΟΣ: Είσαι ο βασιλιάς των Ιουδαίων;
ΙΗΣΟΥΣ: Συ λέγεις.
ΠΙΛΑΤΟΣ: Δεν ξέρεις πόσα σου καταμαρτυρούν;
ΙΗΣΟΥΣ: …….
ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάπως ανήσυχος ο Πιλάτος ρωτάει πιο έντονα:
ΠΙΛΑΤΟΣ: Είσαι ο βασιλιάς των Ιουδαίων;
ΙΗΣΟΥΣ: Δική σου είναι η ερώτηση ή άλλοι σου την υπέβαλαν;
ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Ο Πιλάτος δυσανασχετεί λίγο.
ΠΙΛΑΤΟΣ: Μήπως είμαι Ιουδαίος; Οι συμπατριώτες σου σε παρέδωσαν σ’ εμένα. Τι έχεις κάνει;
ΙΗΣΟΥΣ: Η βασιλεία μου δεν έχει σχέση με τις βασιλείες αυτού του κόσμου. Αν είχε, τότε οι ακόλουθοί μου θα είχαν αγωνιστεί για να μη με συλλάβουν οι Ιουδαίοι. Ουσία της βασιλείας μου δεν είναι η εξουσία. Εσύ είπες ότι είμαι βασιλιάς, αλλά εγώ γεννήθηκα και ήρθα στον κόσμο αυτόν για να φανερώσω την αλήθεια.
ΠΙΛΑΤΟΣ: Τι είναι αλήθεια;
ΙΗΣΟΥΣ: …….
ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Απάντηση δε δίνει ο Ιησούς. Τίποτα δεν αλλάζει στην έκφρασή του ούτε στη στάση του. Στέκεται όρθιος, ακίνητος, με το χρυσοκίτρινο καλάμι στο χέρι. Ο Πιλάτος περιμένει απάντηση. Απάντηση είναι αυτός, ο Ιησούς. Αλήθεια είναι ο ίδιος, το πρόσωπο αυτό που δεν εκφράζει καμιά λύπη, αλλά απόλυτη ηρεμία. Απάντηση είναι η καλοσύνη. Την ακτινοβολεί αυτός ο απλός Γαλιλαίος.

(Από το βιβλίο των Θρησκευτικών της ΣΤ΄ τάξης)

Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΗΜΕΝΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΕ ΔΥΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΕΜΜΑΟΥΣ

Δραματοποίηση

ΑΦΗΓΗΤΗΣ : Και να, δυο από τους μαθητές του Ιησού πήγαιναν την ίδια μέρα (την πρώτη μέρα μετά το Σάββατο) σε κάποιο χωριό που απείχε από την Ιερουσαλήμ περίπου έντεκα χιλιόμετρα και ονομαζόταν Εμμαούς. Και αυτοί μιλούσαν μεταξύ τους για όλα αυτά που είχαν συμβεί, δηλαδή τα πάθη του Χριστού , το θάνατο, την ταφή καθώς και για όσα ανήγγειλαν στους μαθητές οι μυροφόρες. Και συνέβη, ενώ αυτοί μιλούσαν και συζητούσαν, αυτός ο ίδιος ο Ιησούς πλησίασε και πήγαινε μαζί τους. Και είτε διότι η μορφή του αναστάντος Κυρίου είχε αλλάξει, είτε διότι από υπερφυσική δύναμη εμποδίζονταν οι αισθήσεις τους, ήταν κρατημένα τα μάτια τους για να μην τον αναγνωρίσουν. Και ο Ιησούς τους είπε:
ΙΗΣΟΥΣ : Ποια είναι τα ζητήματα που συζητάτε μεταξύ σας, ενώ περπατάτε, και είσαστε σκυθρωποί;
ΚΛΕΟΠΑΣ : Συ μόνος από τους ξένους που ήρθαν να προσκυνήσουν το Πάσχα, μένεις στην Ιερουσαλήμ και δεν έμαθες όσα έγιναν σ’ αυτή αυτές τις ημέρες;
ΙΗΣΟΥΣ : Ποια;
ΛΟΥΚΑΣ : Αυτά που έγιναν με τον Ιησού το Ναζωραίο, ο οποίος υπήρξε προφήτης και  αποδείχτηκε μπροστά στο Θεό και σ’ όλο το λαό  δυνατός με υπερφυσικά θαύματα και θεόπνευστη διδασκαλία.
ΚΛΕΟΠΑΣ : Δεν έμαθες ακόμη και με ποιο τρόπο τον παρέδωσαν οι αρχιερείς και οι άρχοντές μας σε καταδίκη θανάτου και τον σταύρωσαν;
ΛΟΥΚΑΣ: Εμείς ελπίζαμε, ότι αυτός είναι ο Μεσσίας, που πρόκειται να ελευθερώσει τον Ισραήλ και να αποκαταστήσει το βασίλειό του. Αλλά η ελπίδα μας αυτή κλονίστηκε γιατί  εκτός από τη σταύρωσή του και από όλα τα άλλα που έγιναν, είναι η τρίτη μέρα σήμερα, αφ’ ότου συνέβησαν αυτά και δεν είδαμε ακόμη τίποτε, που να στηρίξει τις ελπίδες μας.
ΚΛΕΟΠΑΣ : Αλλά και κάτι άλλο που εν τω μεταξύ συνέβη, αύξησε την απορία μας. Μερικές γυναίκες από τον κύκλο των πιστών μαθητών του μας εξέπληξαν διότι πήγαν πολύ πρωί στο μνημείο  και αφού δεν βρήκαν εκεί το σώμα του, ήλθαν και είπαν, ότι είδαν οπτασία αγγέλων, οι οποίοι λένε, ότι ο Ιησούς ζει. Και πήγαν στο μνημείο μερικοί από τους δικούς μας (τους μαθητές) και βρήκαν τα πράγματα έτσι καθώς τα είπαν οι γυναίκες. Δηλαδή βρήκαν ανοιχτό το μνημείο , αυτόν όμως τον Ιησού δεν τον είδαν.
ΙΗΣΟΥΣ : Ω άνθρωποι, που δεν έχετε φωτισμένο νου για να κατανοείτε τις γραφές, και που έχετε καρδιά βραδυκίνητη και δύσκολη στο να πιστεύετε σε όλα, όσα προείπαν οι προφήτες. Όλα αυτά δεν έπρεπε να τα πάθει ο Χριστός (όπως ακριβώς είχαν προφητεύσει οι προφήτες) και μέσα από τα παθήματα  αυτά να εισέλθει στη δόξα του, η οποία άρχισε με την ανάστασή του και θα ολοκληρωθεί με την ανάληψή του;
ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Και αφού άρχισε από τις προφητείες και από τις προεικονίσεις, που περιέχονται  στα συγγράμματα του Μωϋσή και πήρε στη συνέχεια από όλους τους προφήτες τα χωρία που αναφέρονται στο Μεσσία, εξηγούσε συνέχεια σ’ αυτούς τις προφητείες, που αναφέρονταν στον εαυτό του. Και πλησίασαν στο χωριό , που πήγαιναν οι δυο μαθητές. Και ο Ιησούς προσποιήθηκε ότι θα προχωρούσε μακρύτερα αλλ’ αυτοί τον παρακάλεσαν να μείνει μαζί τους λέγοντας : Μείνε μαζί μας γιατί σε λίγο θα βραδιάσει. Και μπήκε στο σπίτι για να μείνει μαζί τους. Και τότε συνέβη τούτο: Όταν κάθισαν μαζί στο τραπέζι για να φάνε, αφού πήρε στα χέρια του τον άρτο, ευλόγησε ευχαριστώντας το Θεό, όπως συνήθιζαν να κάνουν προ του φαγητού, και αφού τον έκοψε σε τεμάχια, έδινε σε αυτούς. Όταν δε είδαν την ευλογία και τον τεμαχισμό του άρτου να γίνεται κατά τον τρόπο, που συνήθιζε ο δάσκαλός τους (ο Χριστός), τότε με θεία ενέργεια «άνοιξαν» τα μάτια τους και αναγνώρισαν καλά αυτόν. Αλλά την ίδια στιγμή και αυτός έγινε άφαντος από μπροστά τους. Και είπαν μεταξύ τους ο ένας προς τον άλλο:
ΛΟΥΚΑΣ : Η καρδιά μας δεν αισθανόταν μέσα μας την πνευματική φλόγα του θείου ζήλου και της αγάπης προς το Χριστό και δε ζεσταινόταν από τη θερμότητα του φωτός και της θείας αλήθειας, όταν μας μιλούσε στο δρόμο και μας εξηγούσε τις γραφές;
ΚΛΕΟΠΑΣ : Πώς εμποδιστήκαμε λοιπόν από του να τον αναγνωρίσουμε αμέσως;
ΑΦΗΓΗΤΗΣ : Και σηκώθηκαν αμέσως και επέστρεψαν στην Ιερουσαλήμ και βρήκαν μαζεμένους τους έντεκα αποστόλους και τους άλλους που ήταν μαζί τους, όλοι δε αυτοί έλεγαν ότι  πραγματικά αναστήθηκε ο Κύριος και εμφανίστηκε στο Σίμωνα. Και ο Λουκάς με τον Κλεόπα διηγούνταν  τα όσα τους συνέβησαν στο δρόμο και πώς αναγνωρίστηκε από αυτούς, όταν έκοβε σε τεμάχια τον άρτο.

ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
(Πράξεις των αποστόλων Ε΄ 12 – 16)

12 Από τα χέρια των Αποστόλων γίνονταν συνεχώς πολλά θαύματα, που έδειχναν την αλήθεια της διδασκαλίας των και λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα τους προκαλούσαν κατάπληξη μεταξύ του λαού. Και μαζεύονταν όλοι μαζί και με μια καρδιά στη στοά του Σολομώντος.
13 Από τους υπόλοιπους δε, που δεν είχαν πιστέψει, κανείς δεν είχε  την τόλμη να ανακατευτεί με αυτούς και να αστειευτεί μαζί των και να τους συμπεριφερθεί σαν σε συνηθισμένους ανθρώπους του δρόμου, αλλά ο πολύς λαός τους τιμούσε και τους εγκωμίαζε.
14 Ολοένα δε και περισσότερο προσελκύονταν πλήθη ανδρών και γυναικών, οι οποίοι  επροστίθεντο στον αριθμό των πιστών.
15 Τόσο πολύ σεβόταν αυτούς ο λαός, ώστε έβγαζαν από τα σπίτια των στις πλατείες τους ασθενείς και τους έβαζανπάνω σε πολυτελή κρεβάτια οι πλουσιότεροι και σε φτωχικά και πρόχειρα φορεία οι φτωχότεροι, με σκοπό, όταν θα περνούσε από το πλήθος εκείνο ο Πέτρος, να πέσει έστω και η σκιά του  σε κάποιον από τους ασθενείς αυτούς για να τον θεραπεύσει.
16 Μαζευόταν δε στην Ιερουσαλήμ και το πλήθος των κατοίκων των γειτονικών πόλεων και έφερναν κάθε είδους ασθενείς, καθώς και ανθρώπους, που ενοχλούνταν από πνεύματα ακάθαρτα, οι οποίοι θεραπεύονταν όλοι.

Απαντώ με τις κατάλληλες λέξεις:

Γίνονταν πολλά από τα χέρια των Αποστόλων:   ——-
Αυτά που έκαναν οι απόστολοι προκαλούσαν στο λαό…:   ———
Εκεί μαζεύονταν όσοι πίστευαν στο Χριστό:…—-  ———-
Αυτό έκανε ο πολύς λαός για τους αποστόλους:…——- &———
Πίστευαν στο Χριστό όλο και περισσότεροι…:   ——&——–
Τους θεράπευαν όλους οι απόστολοι:   ——–
Έκανε θαύματα ακόμη και η … του Πέτρου:…—-
Και από αυτές έρχονταν κάτοικοι για να θεραπευτούν:…———-  ——
Όσοι  πήγαιναν στους αποστόλους θεραπεύονταν…:…—-

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1^η Ποιος έδινε τη δύναμη στους Αποστόλους να κάνουν τέτοια θαύματα;
2^η Γιατί οι απόστολοι δε φοβόντουσαν τώρα τους Γραμματείς και Φαρισαίους μήπως τους πιάσουν και τους κάνουν τα ίδια που έκαναν και στο Χριστό;

Ο ΠΕΤΡΟΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ ΤΟ ΧΩΛΟ
(Πράξεις των Αποστόλων Κεφ. Γ΄ στ. 1-11)

1 Μια από τις μέρες αυτές (μετά την ανάσταση του Χριστού) ανέβαιναν μαζί στο ιερό ο Πέτρος και ο Ιωάννης κατά την ενάτη ώρα της προσευχής (δηλαδή κατά τις τρεις το μεσημέρι).
2 Τη στιγμή εκείνη έφεραν στα χέρια κάποιον άνθρωπο, που ήταν Κουτσός από την κοιλιά της μητέρας του (δηλ. είχε γεννηθεί κουτσός) και τον οποίο έβαζαν κάθε μέρα στην πόρτα του ιερού περιβόλου του ναού, η οποία ονομαζόταν Ωραία, για να ζητά ελεημοσύνη από εκείνους, που έμπαιναν στο ιερό.
3 Αυτός δε, όταν είδε τον Πέτρο και τον Ιωάννη, που επρόκειτο να μπουν στο ιερό, ζητούσε να πάρει και από αυτούς ελεημοσύνη.
4 Τότε ο Πέτρος και ο Ιωάννης τον κοίταξαν και ο Πέτρος είπε: Κοίταξέ μας προσεκτικά.
5 Ο Κουτσός τους κοίταξε με ενδιαφέρον περιμένοντας να πάρει κάποια ελεημοσύνη από αυτούς.
6 Και ο Πέτρος του είπε: «Ούτε αργυρά ούτε χρυσά νομίσματα έχω. Εκείνο που έχω, αυτό και σου δίνω.  Στο όνομα του Ιησού Χριστού του Ναζωραίου, σήκω όρθιος και περπάτα».
7 Και αφού τον έπιασε από το δεξί χέρι τον σήκωσε όρθιο. Αμέσως τότε στερεώθηκαν τα πόδια του και οι αστράγαλοί του.
8 Και γεμάτος χαρά ο πρώην κουτσός σηκώθηκε από τη θέση του με πηδήματα και στάθηκε όρθιος και βάδιζε ελεύθερα. Και μπήκε μαζί με τους αποστόλους στο ιερό περπατώντας ελεύθερα και πηδώντας και δοξάζοντας το Θεό , που τον θεράπευσε.
9 Και όλος ο λαός, που ήταν εκεί, τον είδε  να περπατάει και να υμνεί το Θεό.
10 Και τον εξέταζαν με περιέργεια και πείθονταν , ότι ήταν πράγματι αυτός, που καθόταν πλησίον της ωραίας πύλης του ιερού και ζητούσε κάθε μέρα ελεημοσύνη. Και θαμπώνονταν από τον υπερβολικό θαυμασμό τους και έμεναν εκστατικοί από αυτό που έγινε.
11 Ενώ δε ο θεραπευμένος χωλός δεν αποχωριζόταν τον Πέτρο και τον Ιωάννη, αλλά γεμάτος από ευγνωμοσύνη ακολουθούσε αυτούς,  έτρεξε μαζί προς αυτούς όλος ο λαός, που είχε έλθει τη στιγμή εκείνη για να προσευχηθεί και μαζεύτηκε στην κάμαρα του ιερού που ονομαζόταν στοά του Σολομώντος, γεμάτος από θαυμασμό και κατάπληξη.

Απαντώ με τις κατάλληλες λέξεις:

Οι δύο απόστολοι:   —— &   ——-
Εκεί πήγαιναν οι δύο απόστολοι:   —-
Ο λόγος που πήγαιναν:   ——–
Έτσι λεγόταν η ώρα τρεις το μεσημέρι:   —–
Ήταν ο άνθρωπος που συνάντησαν στην είσοδο:   —–
Τη ζητούσε ο άνθρωπος αυτός από τους περαστικούς:   ———-
Τέτοια  νομίσματα δεν είχε ο Πέτρος:   —— &   —–
Έδωσε ο Πέτρος αντί για ελεημοσύνη:   ——–
Ήταν αυτό που έκανε ο Πέτρος:   —–
Το όνομα με τη δύναμη του οποίου θεραπεύτηκε ο κουτσός:   ——  ——-
Έτσι στάθηκε ο κουτσός μόλις έγινε καλά:   ——
Αυτό έκανε ο κουτσός μόλις έγινε καλά:   ——  —  —
Ο λαός που είδε το θαύμα ένιωθε…:   ——–& ———

Πριν την ανάσταση του Χριστού είδαμε τον Πέτρο να είναι πολύ φοβισμένος και να αρνείται τρεις φορές το Χριστό λέγοντας ότι δεν τον γνωρίζει καθόλου. Στο παραπάνω γεγονός, που συνέβη μετά την ανάσταση του Ιησού, τον βλέπουμε να περπατά με θάρρος στο ναό μπροστά στους Ιουδαίους και μάλιστα να κάνει ένα θαύμα στο όνομα του Ιησού χωρίς να φοβάται καθόλου μήπως τον πιάσουν οι Ιουδαίοι (πράγμα που στη συνέχεια έγινε).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Πώς εξηγείς το θάρρος και την αφοβία  του Πέτρου;
2. Γιατί ο Ιησούς Χριστός έδωσε τη δύναμη στον Πέτρο να κάνει ένα τέτοιο μεγάλο θαύμα ενώ αυτός τον είχε αρνηθεί;
3. Η αλλαγή στη συμπεριφορά του Πέτρου αλλά και η θαυματουργική δύναμη που έχει τι επιβεβαιώνουν για το Χριστό;

ΕΡΓΑΣΙΑ: Μάθε και διηγήσου με λίγα λόγια το παραπάνω θαύμα.

Ο ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΙΝΕΙ ΤΗΝ ΤΑΒΙΘΑ
(Πράξεις των αποστόλων Κεφ. Θ΄, στ. 36-43)

36 Στην Ιόππη υπήρχε κάποια μαθήτρια του Κυρίου, που λεγόταν Ταβιθά. Το όνομα δε αυτό μεταφράζεται στην ελληνική Δορκάς. Αυτή ήταν γεμάτη από αγαθοεργίες και ελεημοσύνες,    που έκανε συνεχώς.
37 Συνέβη δε κατά τις μέρες εκείνες να ασθενήσει αυτή και να πεθάνει. Αφού δε την έλουσαν και την ετοίμασαν, την έβαλαν στο επάνω διαμέρισμα της οικίας.
38 Εφ’ όσον δε η πόλη Λύδδα ήταν κοντά στην Ιόππη, σαν άκουσαν οι μαθητές ότι ο Πέτρος είναι στην πόλη αυτή του έστειλαν δυο άνδρες και τον παρακαλούσαν να μην αργήσει να έλθει σ’ αυτούς.
39 Πραγματικά ο Πέτρος σηκώθηκε και πήγε μαζί με τους δυο αυτούς απεσταλμένους. Όταν έφθασε στην Ιόππη, τον ανέβασαν στο πάνω μέρος του σπιτιού. Κι εκεί παρουσιάστηκαν σ’ αυτόν όλες οι χήρες κλαίγοντας για το θάνατο της Ταβιθά και δείχνοντας τα πουκάμισα     και τα πανωφόρια, όσα τους έφτιαχνε, όταν ήταν μαζί τους ζωντανή η Δορκάς.
40 Αφού δε ο Πέτρος τους έβγαλε όλους έξω από το δωμάτιο που ήταν η νεκρή, γονάτισε και προσευχήθηκε. Και κατόπιν στράφηκε προς το νεκρό σώμα και είπε: «Ταβιθά, ανάστηθι» (δηλ. Ταβιθά, σήκω επάνω). Αυτή δε άνοιξε τα μάτια της και όταν είδε τον Πέτρο από ξαπλωμένη, που ήταν, ανασηκώθηκε καθιστή στο κρεβάτι της.
41 Της έδωσε ο Πέτρος το χέρι και την σήκωσε όρθια. Μετά φώναξε τους χριστιανούς και ιδιαιτέρως τις χήρες και τους την παρουσίασε ζωντανή.
42 Έγινε δε γνωστό  το θαύμα αυτό σε όλη την πόλη της Ιόππης και πολλοί πίστεψαν στο Χριστό.

Απαντώ με τις κατάλληλες λέξεις:

Η πόλη στην οποία έγινε το θαύμα:   —–
Έτσι λεγόταν η μαθήτρια του Χριστού που πέθανε:   ——
Το όνομα της μαθήτριας αυτής στην ελληνική γλώσσα:   ——
Τα έργα που έκανε η Ταβιθά:   ———–, ———–
Η Ταβιθά αρρώστησε και…:   ——
Η πόλη που βρισκόταν ο Πέτρος τις μέρες εκείνες:   —–
Αυτοί πήγαν για να ειδοποιήσουν τον Πέτρο:   — ——
Παρουσιάστηκαν στον Πέτρο κλαίγοντας:   —–
Έδειχναν στον Πέτρο αυτά που τους έφτιαχνε η Ταβιθά:   ———,———
Αυτό έκανε ο Πέτρος μόλις έβγαλε όλο τον κόσμο από το δωμάτιο:   ——– και ————
Η φράση που είπε για να αναστήσει εκ νεκρών την Ταβιθά:   ——  ——–
Όταν το θαύμα έγινε γνωστό πολλοί πίστεψαν στο…:   ——
Με την ανάσταση της Ταβιθά ο Χριστός νίκησε και πάλι το…:   ——

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1^η Γιατί ο κόσμος αγαπούσε τόσο πολύ την Ταβιθά;
2^η Γιατί κάλεσαν τον Πέτρο; Τι πίστευαν ότι μπορούσε να κάνει αφού η Ταβιθά είχε πια πεθάνει;
3^η Ποιο πρόσφατο μεγάλο θαύμα του Χριστού έκανε τους χριστιανούς να πιστεύουν ότι η Ταβιθά μπορούσε να αναστηθεί;
4. Ερ. Γιατί ο Πέτρος γονάτισε και προσευχήθηκε πριν αναστήσει την Ταβιθά;
5. Ερ. Ποια άλλα θαύματα του Χριστού γνωρίζεις που αφορούν ανάσταση νεκρών;

ΕΡΓΑΣΙΑ: Μάθε και διηγήσου με λίγα λόγια το παραπάνω θαύμα.

ΤΟ «ΤΡΙΩΔΙΟ»

Το Τριώδιο είναι ένα από τα εκκλησιαστικά βιβλία που χρησιμοποιεί στις ιερές ακολουθίες της η ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία μας. Ονομάζεται έτσι διότι οι κανόνες (ύμνοι)  που περιέχει έχουν μόνο τρεις ωδές (τρία + ωδή = Τριώδιο) σε αντίθεση με τους κανόνες του υπόλοιπου έτους που έχουν εννέα ωδές.

«ΑΝΟΙΞΕ ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ»

Η φράση αυτή σημαίνει ότι αρχίζει να χρησιμοποιείται το βιβλίο αυτό στις ιερές ακολουθίες της εκκλησίας. Αυτό γίνεται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο. Η χρονική αυτή περίοδος διαρκεί 10 εβδομάδες και έχει σαν σκοπό της την προετοιμασία όλων των χριστιανών για την εορτή των εορτών, δηλαδή το Πάσχα, που εορτάζουμε την ανάσταση του Χριστού και τη νίκη της ζωής εναντίον του θανάτου. Οι τρεις πρώτες εβδομάδες είναι προπαρασκευαστικές για τη μεγάλη Τεσσαρακοστή που θα ακολουθήσει. Οι έξι επόμενες είναι η μεγάλη Τεσσαρακοστή που είναι μια περίοδος αυστηρής νηστείας (σωματικής και πνευματικής), συντριβής και μετάνοιας για κάθε χριστιανό. Η τελευταία είναι η Μεγάλη Εβδομάδα που εορτάζουμε τα πάθη, τη σταύρωση, την ταφή και την κάθοδο του Χριστού στον Άδη.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ (4 Κυριακές)

Οι τρεις πρώτες εβδομάδες του Τριωδίου περιλαμβάνουν τέσσερις Κυριακές και αποτελούν την εισαγωγή για τη μεγάλη Τεσσαρακοστή.

1) Η Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου

Είναι η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου. Στην εκκλησία διαβάζεται η παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου.
Η παραβολή με λίγα λόγια: Δυο άνθρωποι πήγαν στο ναό του Θεού να προσευχηθούν. Ο ένας ήταν Φαρισαίος κα ό άλλος τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε όρθιος για να φαίνεται καλά και είπε στην προσευχή του: «Σ’ ευχαριστώ Θεέ μου, διότι δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους, που είναι άρπαγες, άδικοι, μοιχοί ή και σαν αυτόν τον τελώνη. Νηστεύω δυο φορές την εβδομάδα και δίνω το 1/10 από τα εισοδήματά μου». Ο τελώνης όμως στάθηκε στο πίσω μέρος του ναού σε κάποια άκρη. Δε σήκωνε ούτε τα μάτια του στον ουρανό αλλά χτυπούσε το στήθος του κι έλεγε: « Θεέ μου λυπήσου με και συγχώρησέ με τον αμαρτωλό». Σας βεβαιώνω, είπε στο τέλος ο Χριστός, ότι ο περιφρονημένος τελώνης γύρισε στο σπίτι του συγχωρημένος από το Θεό, παρά ο Φαρισαίος εκείνος. Κι αυτό γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του (υπερηφανεύεται), θα ταπεινωθεί και θα κατακριθεί ενώ εκείνος που ταπεινώνει τον εαυτό του (αναγνωρίζοντας τα λάθη του και ζητώντας συγχώρηση γι’ αυτά) θα υψωθεί και θα τιμηθεί από το Θεό.
Από την παραπάνω παραβολή μαθαίνουμε: 1) Ότι η προσευχή, η επικοινωνία μας δηλαδή με το Θεό, αποδοκιμάζεται και στην ουσία είναι άχρηστη και κατακριτέα όταν συνοδεύεται με κενοδοξία (μάταιη δόξα) και υπερηφάνεια (ο Φαρισαίος έλεγε στο Θεό με υπερηφάνεια ότι δε μοιάζει καθόλου με τους άλλους ανθρώπους που είναι αμαρτωλοί και ιδιαίτερα με τον αμαρτωλό Τελώνη που προσευχόταν λίγο πιο πίσω του), 2)  Ότι η ταπεινή προσευχή που γίνεται με συντριβή και μετάνοια (συναίσθηση δηλ. των αμαρτιών που έχει κάνει κάποιος και απόφαση να μην επαναλάβει τα ίδια) γίνεται αποδεκτή από το Θεό που συγχωρεί τις αμαρτίες και εξυψώνει το μετανοούντα αμαρτωλό και 3) Ότι έχοντας στο νου μας τη μεγάλη διαφορά των δυο αυτών αντίθετων χαρακτήρων που μας παρουσιάζει ο Χριστός στην παραβολή του, πρέπει να προσέχουμε πολύ να μη μοιάσουμε στο Φαρισαίο αλλά να προσευχόμαστε με ταπείνωση σαν τον τελώνη και να ζητάμε αυτό που θέλουμε.

2) Η Κυριακή του Ασώτου

Τη δεύτερη Κυριακή διαβάζεται στην εκκλησία η συγκινητική παραβολή ευσπλαχνικού πατέρα και του ασώτου γιου.

Η Παραβολή με λίγα λόγια: Ένας πατέρας είχε δυο παιδιά. Κάποια μέρα, ο μικρότερος γιος, του ζήτησε το μερίδιό του από την πατρική περιουσία κι έφυγε σε μακρινή χώρα. Εκεί σπατάλησε όλη την περιουσία του ζώντας άσωτα. Στο τέλος κατάντησε να βόσκει χοίρους για να μπορεί να ζήσει και να μην πεθάνει της πείνας. Κάποια στιγμή όμως θυμήθηκε πόσο καλά περνούσε στο σπίτι του πατέρα του, απολαμβάνοντας την αγάπη και την προστασία του και μετάνιωσε για όλα αυτά που έκανε. Αποφάσισε τότε να γυρίσει πίσω και να πέσει στα πόδια του πατέρα του ζητώντας του να τον συγχωρήσει και να τον πάρει έστω και σαν δούλο του στη δούλεψή του γιατί ακόμη κι οι δούλοι του πατέρα του περνούσαν πολύ πιο καλά απ’ ό,τι αυτός τώρα. Επιστρέφει λοιπόν στο πατρικό του σπίτι κι ενώ ακόμη δεν είχε πλησιάσει κοντά, τον είδε ο πατέρας του και βγήκε να τον υποδεχτεί. Ο άσωτος γιος ζητάει συγχώρηση από τον πατέρα του λέγοντας: «Πατέρα αμάρτησα στον ουρανό (δηλ. στο Θεό) και σε σένα. Δεν είμαι άξιος να ονομάζομαι γιος σου. Κάνε με σαν έναν από τους μισθωτούς υπηρέτες σου». Ο πατέρας του όμως αντί να τον διώξει ή να τον μαλώσει ή έστω να τον κάνει σαν έναν από τους υπηρέτες του, για όλα αυτά που έκανε, τον αγκάλιασε, τον φίλησε και είπε στους υπηρέτες να του δώσουν να φορέσει λαμπρή στολή. Μάλιστα να σφάξουν το μοσχάρι που έτρεφαν ξεχωριστά για κάποια χαρμόσυνη κι εξαιρετική περίσταση και να χαρούν και να διασκεδάσουν διότι επέστρεψε ο χαμένος γιος του.
Η παραπάνω παραβολή είναι μια συγκλονιστική προτροπή για μετάνοια ενώ ταυτόχρονα μας δείχνει την απέραντη αγάπη του Θεού Πατέρα ο οποίος είναι πρόθυμος στη στιγμή να συγχωρήσει κάθε αμαρτωλό που μετανοεί ειλικρινά (όποιες κι αν είναι οι αμαρτίες του) και να τον δεχθεί και πάλι στην αγκαλιά του.

3) Η Κυριακή της Κρίσεως ή των Απόκρεω

Θέμα της τρίτης Κυριακής του Τριωδίου είναι η ημέρα της Κρίσεως. Η ημέρα δηλαδή που ο Θεός θα κρίνει δίκαια τους ανθρώπους, κατατάσσοντάς τους στη θέση που τους αρμόζει, ανάλογα με τις πράξεις τους. Το μέτρο της κρίσης του Θεού είναι η αγάπη προς τους συνανθρώπους μας. Την Κυριακή αυτή κορυφώνεται η προτροπή της εκκλησίας προς όλους μας για μετάνοια, ζητώντας από μας έργα αγάπης προς το συνάνθρωπο, τα οποία θα είναι και το εισιτήριο για την αιώνια ζωή κοντά στο Θεό επισημαίνοντας όμως ότι τα αντίθετα έργα της κακίας θα είναι και η αιτία της αιώνιας καταδίκης μας.
Η Κυριακή αυτή λέγεται και Κυριακή των «Απόκρεω» γιατί από την επόμενη μέρα σταματάμε να τρώμε το κρέας καθώς σε λίγες μέρες φθάνει και η μεγάλη Τεσσαρακοστή. Την εβδομάδα που ακολουθεί τρώμε μόνο γάλα, τυρί, αυγά και ψάρι και την ονομάζουμε εβδομάδα της Τυρινής ή Τυροφάγου.

4) Η Κυριακή της Τυρινής ή Τυροφάγου

Κύριο θέμα της τέταρτης Κυριακής του Τριωδίου είναι η ανάμνηση του χαμένου παραδείσου σε συνδυασμό με την αρχή της νηστείας. Η εκκλησία, μας θυμίζει την έξωση του Αδάμ από τον παράδεισο και την αποκοπή του από το Θεό, που είχε σαν συνέπεια τον πνευματικό και σωματικό του θάνατο επειδή δεν τήρησε την εντολή του Θεού, που στην πραγματικότητα ήταν εντολή νηστείας και είχε σαν σκοπό της την ηθική του τελειότητα. Μας καλεί λοιπόν με τη νηστεία, σωματική (αποχή από ορισμένα φαγητά) και πνευματική (νέκρωση των φθοροποιών παθών και αποχή από κακές πράξεις), να ξανακερδίσουμε το χαμένο παράδεισο καθώς μέσα από τη νηστεία και τον αγώνα της μεγάλης Τεσσαρακοστής θα αξιωθούμε το Πάσχα να ενωθούμε με τον αναστημένο Χριστό συμμετέχοντας στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας.
Η επόμενη μέρα από την Κυριακή της Τυρινής είναι η «καθαρά Δευτέρα» και αρχίζει η αυστηρή νηστεία της μεγάλης Τεσσαρακοστής η οποία, όπως προαναφέραμε, είναι περίοδος πένθους και μετανοίας.

Πηγή: Κων/νος Αθανασόπουλος, «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ» Αλεξανδρούπολις 1975, σελ. 119-124

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ «ΑΠΟΚΡΙΑ» ΚΑΙ «ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ»

Η λέξη «αποκριά» προέρχεται από τη λέξη απόκρεως = α (στερητικόν) + κρέως  (γενική ενικού του ουσιαστικού κρέας στην αρχ. αττική διάλεκτο). Σημαίνει την αποχή από την κρεοφαγία (σταματάμε δηλαδή να τρώμε κρέας).

Η λέξη «καρναβάλι» προέρχεται από την ιταλική carnevale < carnelevare που σημαίνει αφαιρώ, απομακρύνω το κρέας (δηλ. σταματάω να τρώω κρέας).

Πηγή: Λεξικό Μπαμπινιώτη σελ. 248 και 846

ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣ

α) Στην Ελλάδα
Τις μέρες αυτές γίνεται το έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος», της μεταμφίεσης, που έχει παραμείνει από παλιές «εθνικές» γιορτές της ρωμαϊκής εποχής, τις γιορτές αφιερωμένες στην έκπτωση του θεού Κρόνου (Saturn) από τον Ήλιο Δία: τα Κρόνια «Λουπερκάλια» και «Σατουρνάλια» και από τις αρχαιότερες «Διονυσιακές γιορτές» των αρχαίων Ελλήνων, όπου οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν πίνοντας κρασί και το κέφι έφτανε στο κατακόρυφο προς τιμήν του θεού Διονύσου.
Παλιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χιλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα με το περιβόητο πατρινό καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19^ου αι., η Πλάκα των Αθηνών, η Θήβα με τον περίφημο «βλάχικο γάμο» της. Στη Θήβα γίνεται και σήμερα ο «βλάχικος γάμος» που αρχίζει από την Τσικνοπέμπτη και αποτελείται από το προξενιό, το γάμο δυο νέων και τελειώνει με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων. Όλες αυτές οι διαδικασίες είναι γεμάτες από σατυρική αθυροστομία, κέφι, γλέντι και χορό. Στην Πάτρα γίνεται το μεγαλύτερο καρναβάλι της Ελλάδας με διάρκεια δυο εβδομάδων και την τελευταία Κυριακή της αποκριάς γίνεται παρέλαση αρμάτων με επικεφαλής το ομοίωμα του θεού της αποκριάς, του «Καρνάβαλου» και ακολουθία διαφόρων άλλων έξυπνων μασκαρεμάτων, με τη συμμετοχή σαράντα χιλιάδων καρναβαλιστών και πλήθους επισκεπτών ενώ το κέφι δίνει και παίρνει. Στην Κοζάνη γίνεται το έθιμο του Φανού, κατά το οποίο φωτιές και υπαίθρια γλέντια στήνονται σε διάφορες γειτονιές της πόλης. Στην Αθήνα, στην Πλάκα, καθώς και σ’ όλα γενικά τα μέρη, γυρνούν στους δρόμους οι άνθρωποι μεταμφιεσμένοι, μικροί και μεγάλοι, μπαίνουν στα κέντρα, πίνουν, χορεύουν, πειράζονται και γλεντούν. Τα τελευταία χρόνια το καρναβάλι του Μοσχάτου καταλαμβάνει την πρώτη θέση μεταξύ εκείνων των δήμων της Αττικής.
β) Στο εξωτερικό
Μόνο οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι χριστιανοί γνωρίζουν τις αποκριές, ενώ στην προτεσταντική βόρεια Ευρώπη δεν υπάρχουν. Στην Κολωνία και άλλες πόλεις του Ρήνου στη Γερμανία το καρναβάλι είναι σημαντικό κομμάτι της τοπικής παράδοσης και της κριτικής εναντίον της πολιτικής. Σύλλογοι και οργανώσεις προετοιμάζονται όλο το χρόνο γι’ αυτές τις ημέρες. Επίσης σημαντικό Καρναβάλι παρουσιάζουν η Βενετία και η Νίκαια στη Γαλλία. Το καρναβάλι του Ρίο στη Βραζιλία θεωρείται το μεγαλύτερο του κόσμου και πολυπληθέστερο σε μια φαντασμαγορική κάθε φορά παρουσίαση όπου συνδυάζεται με παραδοσιακούς, ξέφρενους χορούς, όπως η Σάμπα.

Πηγή: Ελληνική ΒΙΚΙπαίδεια

ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΚΡΙΕΣ

Όπως είδαμε παραπάνω, το άνοιγμα του Τριωδίου για μας τους χριστιανούς σηματοδοτεί την αρχή μιας περιόδου μετανοίας, πένθους και εγκρατείας η οποία εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια της μεγάλης Τεσσαρακοστής, κορυφώνεται τη μεγάλη εβδομάδα και τελειώνει μόλις έλθει το Πάσχα που εορτάζουμε το χαρμόσυνο γεγονός της ανάστασης του Χριστού. Οι αποκριές έχουν ειδωλολατρική προέλευση από την αρχαία Ελλάδα (δωδεκάθεο) και τη ρωμαϊκή εποχή. Ο σκοπός τους (τιμή του θεού Διονύσου, υποδοχή της άνοιξης) δεν έχει καμιά σχέση με το χριστιανικό χαρακτήρα και το σκοπό του Τριωδίου και κατά συνέπεια δεν ταιριάζουν στους χριστιανούς τα μασκαρέματα, οι μεταμφιέσεις, οι χοροί, οι σάτιρες, τα πειράγματα, οι αθυροστομίες κλπ. που γίνονται τις απόκριες, σε μια χρονική περίοδο που η εκκλησία προβάλλει την προετοιμασία για εγκράτεια και μετάνοια από τις αμαρτίες και τα κάθε είδους πάθη (πλεονεξία, κακία, υπερηφάνεια, εγωισμός κλπ.).

Ο αθλητισμός είναι η συστηματική σωματική καλλιέργεια και δράση με συγκεκριμένο τρόπο, ειδική μεθοδολογία και παιδαγωγική με σκοπό την ύψιστη σωματική απόδοση, ως επίδοση σε αθλητικούς αγώνες, στο αθλητικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Παράλληλα ο αθλητισμός είναι ένας κοινωνικός θεσμός ο οποίος αντικατοπτρίζει τη δεδομένη κοινωνία και τον πολιτισμό της. Για παράδειγμα στην Αρχαία Ελλάδα, ο αθλητισμός στην Αθήνα θεωρούταν κοινωνικό και πολιτισμικό αγαθό και είχε παιδαγωγικό χαρακτήρα, ενώ αντίθετα στην Σπάρτη ο αθλητισμός χρησιμοποιούταν για την στρατιωτική εκπαίδευση. Ωστόσο σημαντική είναι η στρωματική διάσταση του αθλητισμού στο πέρασμα του χρόνου. Η γενική τάση ήταν ιδίως τον 18ο και 19ο αιώνα τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα να ασχολούνται με τα «λαϊκά παιχνίδια» όπως το ποδόσφαιρο, ενώ τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα με τα «ευγενή αθλήματα» όπως ήταν η ιππασία και η ξιφασκία.

Ο πόθος του Πιερ ντε Κουμπερτέν ήταν να εντάξει τον Αθλητισμό σε μια σφαιρική, παιδαγωγική και ανθρωπιστική προοπτική. Ο αθλητισμός δεν ήταν, κατά την άποψη του, αυτοσκοπός, αλλά ένα μέσο στην υπηρεσία του πολίτη”.

Ωστόσο, πρέπει να διαχωριστεί η έννοια της άθλησης από την έννοια της άσκησης. Η άσκηση γίνεται άθληση όταν αποκτά ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα ένας που τρέχει στο δρόμο ασκείται, ωστόσο αν έχει κάποιον αντίπαλο ώστε για το ποιος θα τερματίσει πρώτος ή ακόμα κι αν ανταγωνίζεται τον ίδιο του τον εαυτό, με το χρονόμετρο, αθλείται. Επίσης πρέπει να προστεθεί και η έννοια, της κίνησης.

Ο αθλητισμός μπορεί να πάρει πέντε μορφές, είτε ως ερασιτεχνικός, είτε ως επαγγελματικός, είτε ως μαζικός αθλητισμός, είτε ως φυσικές δραστηριότητες, είτε με την μορφή των παιχνιδιών.

Η λέξη αθλητισμός ως έννοια διαμορφώθηκε στους μετά-ομηρικούς χρόνους, καθώς η λέξη αυτή δεν συναντάται ούτε στην Οδύσσεια ούτε στην Ιλιάδα. Πιθανότατα, η έννοια διαμορφώθηκε με την καθιέρωση των ιερών αγώνων (Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα Ολύμπια εν Δίω, Πύθι, Νέμεα, Ίσθμια κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. Ο αθλητισμός υπό αυτήν την μορφή είναι καθαρά αγωνιστικός κάτι βέβαια που αλλάζει με την πάροδο του χρόνου και την κατάργηση των Ολυμπιακών Αγώνων το 392/93 μ.Χ. από τον Θεοδόσιο Α’. Ο αθλητισμός θα επανεμφανιστεί αργότερα στις αρχές του 19ου αιώνα στη Μεγάλη Βρετανία ως σπορ (sport). Εντούτοις, η λέξη σπορ είναι γαλλική και χρονολογείται από την εποχή του Μεσαίωνα. Ήταν ταυτόσημη με το παιχνίδι και τη διασκέδαση.

Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι καθιέρωσαν πρώτοι τους αγώνες δρόμου, βάδην και την πάλη, περίπου την 3η χιλιετία π.Χ. Η Ελλάδα όμως στάθηκε η αληθινή κοιτίδα του αθλητισμού, γιατί εκεί ο αθλητισμός πήρε τη μορφή του ελεύθερου ανταγωνισμού και της ευγενούς άμιλλας. Στην Αρχαιότητα, ιεροί αγώνες θεωρούνταν μόνο οι στεφανίτες, οι αγώνες δηλαδή που είχαν ως έπαθλο τον κότινο.

Χαρακτηριστική είναι η φράση του γιου του Πέρση πολέμαρχου Αρτάβανου, Τριταντέχμη που παρατήρησε ότι ακόμα και αν οι Έλληνες είχαν ηττηθεί από τους Πέρσες, δεν παρέλειπαν να μην διοργανώσουν τους Ζ’ Ολυμπιακούς Αγώνες.

“Παπαί, Μαρδόνιε, κοίους επ’ άνδρας ήγαγες μαχησομένους ημέας, οι ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούνται, αλλά περί αρετής”

Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες έγιναν το 776 π.Χ., για να κατευνάσουν οι Έλληνες την οργή των θεών και να τους ευχαριστήσουν για τις ευεργεσίες τους. Για τη λαϊκή αντίληψη, με τους αγώνες αυτούς θα κέρδιζαν την εύνοια των θεών. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ετελούντο κάθε τέσσερα χρόνια στον ιερό χώρο της Ολυμπίας. Ο αθλητής που κέρδιζε στους Ολυμπιακούς Αγώνες στεφανώνονταν με το στεφάνι της αγριελιάς, γύριζε θριαμβευτής στην πατρίδα του και οι συμπατριώτες του γκρέμιζαν σ’ ένα σημείο τα τείχη της πόλης, για να περάσει από κει ο νικητής -ενέργεια καθαρά συμβολική, που σήμαινε πως η πόλη που αναδείκνυε Ολυμπιονίκες δεν είχε ανάγκη από τείχη για να προασπίσει την ασφάλειά της.

Από τον 4ο αιώνα π.Χ., και κατά την περίοδο της Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, οι αθλητικοί αγώνες εκφυλίστηκαν και μεταβλήθηκαν σε αιματηρούς αγώνες του Ρωμαϊκού Ιπποδρόμου. Οι αγώνες αυτοί ήταν αιματηρές συγκρούσεις μονομάχων, που τους έφερναν αντιμέτωπους μέσα σε τεράστια στάδια.

Ακολουθεί μία εποχή, μετά τον 8ο αι. μ.Χ., όπου ο αθλητισμός ήταν μόνο για τους ευγενείς. Το πιο σημαντικό άθλημα ήταν οι έφιπποι ιπποτικοί αγώνες μέχρι θανάτου. Οι αντίπαλοι, χωρισμένοι σε δύο ομάδες, ρίχνονταν καταπάνω ο ένας στον άλλον, χωρίς να τηρούν κανένα αγωνιστικό νόμο ή κανόνα.

Τον 12ο αιώνα, οι άνθρωποι άρχισαν να αγωνίζονται μεταξύ τους με πιο ειρηνικό τρόπο. Πετούσαν μεγάλες σφαίρες, όπως ρίχνουν σήμερα βάρη. Οι σφαίρες που πετούσαν ήταν από στουπί, τυλιγμένες με δέρμα προβάτου, και τις έριχναν πάνω στον τοίχο. Στην αρχή τις πετούσαν με γυμνό χέρι, σιγά-σιγά όμως η σφαίρα αυτή άλλαξε μορφή. Από τον 16ο αιώνα, όταν πρωτοεμφανίστηκαν οι ρακέτες, οι πρωτόγονες εκείνες σφαίρες αποτέλεσαν τις σύγχρονες μπάλες της αντισφαίρισης.

Από το 1896 με την θέσπιση των Σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, ο αθλητισμός πήρε διαστάσεις οικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές. Δημιουργήθηκαν κανόνες και κανονισμοί για τα αθλήματα, οι φάσεις των αγωνισμάτων, καθώς και οι εξειδικεύσεις στον τομέα του αθλητισμού. Τα ΜΜΕ είναι σαφώς ο μοχλός για την παγκοσμιοποίηση του αθλητισμού, ενός προϊόντος μοναδικού καθώς μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους ανεξαρτήτως διακρίσεων. Με την σύσφιξη των διεθνών σχέσεων, αυξάνεται ο αριθμός των αθλητών και των αθλουμένων, δημιουργούνται νέοι κυβερνητικοί και μη οργανισμοί, ενώ βελτιώνονται και οι αθλητικοί αγώνες. Οι αθλητικοί οργανισμοί μπορούν να διακριθούν στα Σωματεία, στις Αθλητικές Ανώνυμες Εταιρείες, στις ομοσπονδίες, στα τμήματα αμειβομένων αθλητών, στη Εθνική Ολυμπιακή Επιτροπή, η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, καθώς και στους συνδέσμους προπονητών, διαιτητών και κριτών.

Πηγή: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

 

Παιδιά, αν έχετε κέφι για απίθανες κι αξεπέραστες χαρτοκοπτικές, παρακολουθήστε το επόμενο video που αναρτήσαμε στο YouTube.
Πάρτε κι εσείς ένα χαρτί Α4 (κατά προτίμηση λευκό), διπλώστε το ανάλογα (στα οκτώ ή στα δώδεκα), ζωγραφίστε πάνω του διάφορα σχέδια και κόψτε τα με το ψαλιδάκι σας. Ανοίξτε το και θα εκπλαγείτε από την καταπληκτική δημιουργία σας.
Μπορείτε να το βάλετε σαν διακοσμητικό κάτω από το τζάμι του γραφείου σας ή του τραπεζιού της κουζίνας.
Αν κάνετε πολλά σχέδια, βάλτε τα σε διαφανείς ζελατίνες, βάζοντας μέσα κι ένα χαρτί Α4 διαφορετικού χρώματος για φόντο, όσο γίνεται όμως πιο σκούρο (για να τονίζεται περισσότερο η δημιουργία σας). Κατόπιν τοποθετήστε τα σ’ ένα ντοσιέ (προτιμήστε ντοσιέ που πιάνει σε τέσσερα σημεία). Παρουσιάστε τις δημιουργίες σας στην τάξη και στους συμμαθητές σας και θα μας θυμηθείτε. Καλή επιτυχία!

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ:
Μέγας Βασίλειος, Ιωάννης Χρυσόστομος, Γρηγόριος Θεολόγος

Στις 30 Ιανουαρίου τιμούμε τρία λαμπρά άστρα.
Τους τρεις Ιεράρχες:
Βασίλειο τον Μέγα, Γρηγόριο τον Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Η μέρα αυτή έχει καθιερωθεί σαν γιορτή της Ορθοδοξίας, της Παιδείας και των γραμμάτων, των δασκάλων και των μαθητών.

Υπήρξαν από τους πιο μορφωμένους ανθρώπους της εποχής τους. Κατάγονταν από εύπορες οικογένειες και σπούδασαν με ξακουστούς δασκάλους στις πιο φημισμένες σχολές του καιρού τους. Ήταν και οι τρεις σοφοί. Αγάπησαν τα γράμματα και τον πολιτισμό των αρχαίων Ελλήνων. Έγιναν μεγάλοι – πολύ μεγάλοι – δάσκαλοι, πραγματικοί φωστήρες (1). Αλλά και σπουδαίοι ρήτορες.

Όμως έζησαν απλή ζωή. Αφιέρωσαν τη ζωή τους 1) Στον Χριστό που για την αγάπη Του απαρνήθηκαν τιμές, δόξες και υλικές απολαύσεις και 2) Στους φτωχούς και δυστυχισμένους συνανθρώπους τους, μοιράζοντας τα πάντα σ’ αυτούς και φροντίζοντας πάντα γι’ αυτούς. Έτσι εφάρμοσαν άριστα την πρώτη και μεγάλη εντολή: « Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου» (Να αγαπήσεις το Θεό σου με όλη την καρδιά, την ψυχή, τη σκέψη και τη δύναμή σου) και τη δεύτερη που είναι όμοια με αυτή, σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού(2), «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (Να αγαπήσεις το συνάνθρωπό σου σαν τον εαυτό σου).
Για τη σοφία τους και την καλοσύνη τους, ο λαός τους εκτιμούσε και τους αγαπούσε πολύ.

Έζησαν σε χρόνια δύσκολα για την εκκλησία, αντιμετωπίζοντας τη φοβερή αίρεση(3) του Αρείου, που έλεγε ότι ο Χριστός δεν είναι ομοούσιος με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα αλλά ένα κτίσμα του Θεού.

Το συγγραφικό τους έργο είναι τεράστιο. Ο Βασίλειος έγραψε έργα παιδαγωγικά, δογματικά και ασκητικά. Ο ίδιος έγραψε και τη λειτουργία που φέρει το όνομά του (Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου) και τελείται δέκα φορές το χρόνο. Ο Γρηγόριος έγραψε θεολογικούς λόγους για τη θεότητα του Ιησού Χριστού, καθώς επίσης, πολλές επιστολές και υπέροχα ποιήματα θεολογικού περιεχομένου. Ο Ιωάννης ονομάστηκε Χρυσόστομος για τη σπάνια ομορφιά των λόγων του και τη θερμή ευγλωττία του και από τα έργα του σώθηκαν 238 επιστολές, 1.000 ομιλίες θαυμάσιας ρητορικής τέχνης και λογής μελέτες.

Οι τρεις ιεράρχες έφυγαν σωματικά από τον κόσμο αλλά η ψυχή τους βρίσκεται στα πόδια του Θεού και Τον παρακαλεί πάντοτε για μας. Το φωτεινό παράδειγμα και τα υπέροχα έργα τους μας καθοδηγούν αλάνθαστα στο δρόμο της ορθής πίστης στον Ένα αληθινό Τριαδικό Θεό και της ειλικρινούς και άδολης αγάπης προς Αυτόν και τον πλησίον, που είναι κάθε συνάνθρωπός μας.

1. Φωστήρας : Μεγάλο, λαμπρό αστέρι. Εδώ, μεταφορικά, σημαίνει τον πολυμαθή και σοφό άνθρωπο.
2. Κατά Μάρκον ευαγγέλιο, Κεφ. ιβ΄ στ. 30-31.
3. Αίρεση = πλάνη, λαθεμένη πίστη.

Απολυτίκιο των Τριών Ιεραρχών (Απόδοση)

Αυτά τα τρία φωτεινά αστέρια που παίρνουν λάμψη απ’ το Θεό,
Αυτούς που φώτισαν την οικουμένη με τη θεϊκή διδασκαλία,
Αυτά τα ποτάμια της σοφίας,
που ξεδίψασαν όλη την πλάση με τη γνώση του Θεού.
Το Μέγα Βασίλειο, το Γρηγόριο το Θεολόγο
και τον ξακουστό Ιωάννη που τα λόγια του ήταν χρυσάφι.
Όλοι εμείς που θαυμάζουμε τη σοφία τους,
ας μαζευτούμε να τους τιμήσουμε με ύμνους,
γιατί αυτοί πάντοτε παρακαλούνε το Θεό για μας.

Λόγια των Τριών Ιεραρχών

«Όπως οι μέλισσες διαλέγουν το νέκταρ από τα λουλούδια, έτσι κι εσείς να διαλέγετε αυτά που διαβάζετε. Να κρατάτε τα καλά και ωφέλιμα».
Μέγας Βασίλειος

«Ένας και μόνο άνθρωπος με θεϊκή φωτιά στην καρδιά μπορεί να διορθώσει ολόκληρη πόλη». Ιωάννης Χρυσόστομος

«Πώς το καταλαβαίνετε, να έχετε εσείς περισσεύματα και ο άλλος να πεινά;»
«Κοίταζε εσύ μήπως πέσεις και μη γελάς αν δεις πώς ο άλλος έπεσε».
«Η γνώση είναι πολύ σπουδαίο καλό στη ζωή των ανθρώπων, αλλά για όσους δεν την χρησιμοποιούν σωστά, γίνεται αυτή κακό απ’ τα χειρότερα».
Γρηγόριος  Θεολόγος

…/…

Οι Τρεις Ιεράρχες ως παιδαγωγοί

του κ. Χρυσοστόμου Σύρκου, πρώην δημάρχου Μεγαρέων

Με νοσταλγικές αναμνήσεις των μαθητικών μου χρόνων από τον εορτασμό των τριών Ιεραρχών την 30^η Ιανουαρίου, επιχειρώ μια φτωχή αναφορά στο παιδαγωγικό έργο των τριών φωστήρων της τριση-λίου Θεότητος Βασιλείου του Μεγάλου, Ιωάννου του Χρυσοστόμου και Γρηγορίου του Θεολόγου.
Στο παρελθόν, τότε, για μας, ως μαθητές, η εορτή των τριών Ιεραρχών αποτελούσε ένα σταθμό, μια καμπή, της μαθητικής μας πορείας, αφού η ημέρα αυτή ήταν το τέλος μιας εκπαιδευτικής περιόδου και η αφετηρία των γραπτών εξετάσεων που άρχιζαν την 1^η Φεβρουαρίου.
Ναι, τότε οι μαθητές έδιναν γραπτές εξετάσεις και τον Φεβρουάριο εκάστου έτους. Το πρωί της 30^ης Ιανουαρίου συντεταγμένοι, και υπό την συνοδεία δασκάλων μας, προσερχόμεθα άπαντες στους ιερούς Ναούς για τον υποχρεωτικό εκκλησιασμό μας.
Ακολούθως επανερχόμεθα στις σχολικές αίθουσες για να πληροφορηθούμε το πρόγραμμα των γραπτών εξετάσεων μας, σε όλα τα μαθήματα. Ημέρες νοσταλγικές γεμάτες αναμνήσεις. Οι τρεις ιεράρχες, οι τρεις μέγιστοι φωστήρες τρισηλίου Θεότητος, οι άξιοι μιμητές του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού προβάλλονταν και προβάλλονται ως πρότυπα βίου και έργου, εκσυγχρονιστές των προγενεστέρων και πρόδρομοι των μεταγενεστέρων.
Προικισμένοι εκ γενετής με πληθωρικά χαρίσματα θεωρούσαν την Αγία Γραφή πηγή γνώσεως, χωρίς να περιφρονούν και την ευρύτερη γνώση.
Γι’ αυτό και οι τρεις μελέτησαν και την «θύραθεν παιδείαν» και κυρίως την αρχαία ελληνική γραμματεία, που την θεωρούσαν «παιδαγωγὸν εἰς Χριστόν».
«Καθάπερ ἐκ ροδονιᾶς τοῦ ἄνθους δρεψάμενοι τὰς ἀκάνθας ἐκκλίνομεν, οὕτω καὶ τῶν τοιούτων λόγων – τῶν ἑλληνικῶν – ὅσον χρήσιμον καρπωσάμενοι, τὸ βλαβερὸν φυλαξώμεθα». Διακηρύσσει ο Μέγας Βασίλειος. Και σε νεοελληνική απόδοση: «Και όπως κόβοντας το τριαντάφυλλο, αποφεύγουμε τα αγκάθια της τριανταφυλλιάς, έτσι και από τα κείμενα αυτά θα πάρουμε ό,τι είναι χρήσιμον και θα φυλάξουμε τον εαυτό μας απ’ ό,τι είναι επιζήμιον».
«Σαφῶς ἐξ ἁπάντων συλλέγοντες τὸ χρήσιμον φεύγοντες δι’ ἑκάστου τὴν βλάβην» συμπληρώνει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Ο δε Γρηγόριος ο Θεολόγος παρατηρεί και ελέγχει τους Χριστιανούς που περιφρονούν την αρχαία ελληνική γραμματεία, ως «ἐπίβουλον καὶ σφαλερὰν τῷ Θεῷ πόρρω βάλλουσαν κακῶς εἰδότες».
Υπό το πνεύμα αυτό και οι τρεις γράφουν παιδαγωγικά βιβλία, όπως τα πιο γνωστά:
α) «Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοίντο λόγων» του Μεγάλου Βασιλείου.
β) «Περὶ κενοδοξίας καὶ πῶς δεῖ ἀνατρέφειν τὰ τέκνα αὐτῶν» του Ιωάννου Χρυσοστόμου.
γ) «Ἐπιστολαί καὶ ἄλλα κείμενα ἀγωγῆς διὰ τὸν Νικόβουλον» του Γρηγορίου του Θεολόγου.
Βιώνοντας υπαρξιακά και οι τρεις τους την χριστιανική πίστη, κατόρθωσαν να συνυφάνουν τον ελληνισμό με τον Χριστιανισμό: με εκχριστιανισμό του ελληνισμού και τον εξελληνισμό, ιδίως γλωσ- σικώς και εκφραστικώς, του χριστιανισμού.
Το γεγονός αυτό είναι ύψιστης σημασίας, αφού το ελληνικό πνεύμα με τα νάματα του Χριστιανισμού, αναζωογονείται και γίνεται πάλι παράγοντας πολιτισμικός.
Ο δε Χριστιανισμός, με την ελληνική γλώσσα ως όργανο, προσφέρει την σωτήρια διδασκαλία του, ανετότερα στον άνθρωπο.
Εκεί όμως που οι μέγιστοι φωστήρες, οι τρεις Ιεράρχες είναι άφθαστοι και απλησίαστοι είναι στον τομέα της αγωγής, την οποία θεωρούν «τέχνη και επιστήμη».
«Τέχνη τεχνῶν καὶ ἐπιστήμην ἐπιστημῶν» χαρακτηρίζεται η αγωγή από τον Γρηγόριο τον Θεολόγο.
«Τῆς τέχνης ταύτης (τῆς ἀγωγῆς) οὐκ ἐστιν ἄλλη μείζων, τί γὰρ ἴσον τοῦ ρυθμίσαι τῶν ψυχῶν καὶ διαπλάσαι νέων διάνοιαν;» διερωτάται ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Γι’ αυτό κατά τον Μέγα Βασίλειο: «Τῆς παιδείας αἱ μὲν ρίζαι πικραί, ὁ δὲ καρπός γλυκύς». Διότι «παιδεία, φησίν, ἀγωγή τις ὠφέλιμος τῇ ψυχῇ ἐστίν, ἐπιμόνως πολλάκις τῶν ἀπὸ τῆς κακίας κηλίδων αὐτῶν ἀποκαθαίρουσαν».
Βαθύς γνώστης της αρχαίας ελληνικής γραμματείας ο Μέγας Βασίλειος αφιερώνει μεγάλο μέρος του συγγραφικού έργου στη θεμελίωση της ελληνοχριστιανικής παιδείας στον Πλάτωνα και τον απόστολο Παύλο.
Προτρέπει τους νέους να ενταχθούν στην κατηγορία εκείνων που επαινεί ο αρχαίος ποιητής Ησίοδος γράφοντας ότι ο άριστος άνθρωπος είναι όποιος μοναχός του ξεχωρίζει το σωστόν. Και καλός άνθρωπος όποιος συμμορφώνεται με τις σωστές υποδείξεις.
Συμβουλεύει τους νέους να διαβάζουν τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και να παίρνουν ό,τι είναι χρήσιμο και να μη δίνουν προσοχή στα υπόλοιπα.
Αναφερόμενος στον σοφιστή Πρόδικον τον Κείον, προβάλλει την διήγηση του για τον Ηρακλή που επέλεξε τον δρόμο της αρετής από τον εύκολο δρόμο της κακίας. Εξυμνεί τα έργα του Ησιόδου. Αποφαίνεται ότι η ποίηση του Ομήρου είναι ένας ύμνος στην αρετή. Προβάλλει ως παραδείγματα πράξεις ανδρών της αρχαιότητας όπως: του Περικλή, του Ευκλείδη του Μεγαρέως, του Σωκράτη, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Κλεινία, του Θέογνι, του Διογένη, του Βία του Πριπνέα και σωρεία άλλων.
Ο Μέγας Βασίλειος στην πραγματεία του «Πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοίντο λόγων» γράφει: Ο Όμηρος γράφει για τον Οδυσσέα, που σώθηκε γυμνός από το ναυάγιο και στην αρχή, με μόνη την εμφάνιση του, προκάλεσε τον σεβασμό της βασιλοκόρης Ναυσικάς. Η γύμνια του δεν είναι ντροπή, διότι αντί για ρούχα ήταν ντυμένος με την αρετή. Και ύστερα προκάλεσε αγαθή εντύπωση και στους άλλους Φαίακες, σε σημείο που να παρατήσουν την τρυφηλή ζωή τους και να προσπαθούν, θαυμάζοντας τον, να τον μιμηθούν.
Και στο στόμα κάθε Φαίακος, τότε, άλλη ευχή δεν υπήρχε παρά να γίνει δεύτερος Οδυσσέας.
Ο Όμηρος, συνεχίζει ο Μέγας Βασίλειος, διδάσκει ξάστερα τα εξής: Άνθρωποι γυμνασθήτε στην αρετή, που κολυμπά μαζί σας στο ναυάγιο, και όταν πατήσετε στην στεριά γυμνοί, θα σας παραστήσει πιο τιμημένους από τους αμέριμνους Φαίακες.
Η μόνη αναφαίρετη ιδιοκτησία είναι η αρετή. Την έχει δική του ο καθένας και όσο ζει και όταν φύγει απ’ αυτόν εδώ τον κόσμο.
Γι’ αυτό ο Σόλων είπε στους πλουσίους: «Ἀλλ’ ἡμεῖς αὐτοῖς οὐ διαμειψόμεθα τῆς ἀρετῆς τὸν πλοῦτον˙ ἐπεί τὸ μὲν ἔμπεδον ἀεί, χρήματα δ’ ἀνθρώπων ἄλλοτε ἄλλος ἔχει».
Και σε νεοελληνική απόδοση: Δεν θα ανταλλάξουμε μαζί τους τον πλούτο με την αρετή^. πάντα εκείνη μένει, ενώ το χρήμα συχνά απ’ τον έναν στον άλλο περνά.
Παρόμοια είναι και όσα λέγει ο Θέογνις. «ἐν οἶς φησί τὸν Θεόν, ὅντινα δὴ καὶ φησί, τοῖς ἀνθρώποις    τὸ τάλαντον ἐπιρρέπειν ἄλλοτε ἄλλως, ἄλλοτε μὲν πλουτεῖν, ἄλλοτε δὲ μηδὲν ἔχειν».
Και σε νεοελληνική απόδοση: Ο κάθε θεός γέρνει προς τους ανθρώπους το ζυγό με διαφορετικό πάντα τρόπο ώστε: άλλοτε να πλουτούν και άλλοτε να μην έχουν τίποτε.
Στο σημείο αυτό ας σταχυολογήσουμε ολίγα από την παιδαγωγική πραγματεία του ιερού Χρυσοστόμου με τίτλο «περὶ κενοδοξίας καὶ πῶς δεῖ ἀνατρέφειν τὰ τέκνα αὐτῶν».
Ο παιδαγωγός πρέπει να είναι επιστημονικά καταρτισμένος και ηθικά ακέραιος όχι μόνο, για να προσφέρει πλούσιες γνώσεις στον μαθητευόμενό του αλλά για να κάνει τον νέο εικόνα Θεού.
Η αγάπη του παιδαγωγού προς τους μαθητές του είναι ο πρωταρχικός και βασικός παράγοντας για την εκπαίδευση τους. Θεωρεί ότι ένας δάσκαλος πρέπει να κατέχει πολύ καλά το αντικείμενο της διδασκαλίας του και να είναι απολύτως βέβαιος για την ορθότητα των όσων λέγει.
Αναρωτιέται ο Άγιος, «ὅταν οὐν ἑαυτοὺς μὴ πείθομεν, πῶς ἑτέρους πείσωμεν;»
Όμως οι γνώσεις δεν είναι το μοναδικόν εφόδιον που πρέπει να έχει ένας καλός παιδαγωγός. Οφείλει να μεταχειρίζεται επιτυχώς την αυστηρότητα και την άκρατη πειθαρχία των μαθητών με την χαλαρότητα στο μάθημα και την δημιουργία ευχάριστης ατμόσφαιρας κατά την διδασκαλία του.
Σημαντικό επίσης είναι να θέτει διακριτά όρια ανάμεσα στην ανάγκη για συμβουλή και στην περίσταση για διαταγή.
Και οι τρεις Άγιοι πατέρες: Νουθετούν γονείς, διδασκάλους, μαθητές και καταλείπουν ιδέες παιδαγωγικές διαχρονικές.
Να τρέφετε τα παιδιά σας «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσία Κυρίου» προτρέπει τους γονείς ο Ιερός Χρυσόστομος.
«Οι πατέρες που αμελούν να σωφρονίζουν τα παιδιά τους είναι παιδοκτόνοι» τονίζει ο ίδιος.
«Πώς είναι δυνατό να νουθετούν οι γονείς και οι δάσκαλοι τα παιδιά τους και οι ίδιοι να ζουν βίον άτακτον;». Διερωτάται ο Μέγας Βασίλειος.
«Και οι δύο γονείς να ανατρέφουν προσεκτικά και συνεχώς τα παιδιά τους, όπως ο ζωγράφος και ο γλύπτης το έργον, αλλά και σαν μια νεοϊδρυμένη πόλη με νόμους και κανόνες» συνιστά ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Κατά τους τρεις Ιεράρχες «Ο δάσκαλος πρέπει να έχει πολλά προσόντα, για να μπορέσει να επιτελέσει το έργο του».
Ο Μέγας Βασίλειος σκιαγραφεί τον δάσκαλο ως εξής: «Θεῷ φίλος ὤν, φιλόπτωχος, ἀόργητος, ἀμνησίκακος, ἀκενόδοξος, μηδὲν τοῦ Θεοῦ προτιμών». Να είναι φρόνιμος και έμπειρος ως ηλικιω-μένος, και ζωηρός ως νέος, αλλά και με έξωθεν (καλή) μαρτυρία.
Κατά τον Γρηγόριον τον Θεολόγον. Ο δάσκαλος οφείλει να καλλιεργεί στον μαθητή και το αίσθημα της ντροπής, αρετή που προστατεύει από κάθε αισχήμονα πράξη.
Κατά τον Μέγα Βασίλειο. Ο μαθητής οφείλει να είναι πράος στο ήθος, να σέβεται, να προσέχει, να τιμά, να αγαπά τον δάσκαλο, ως πατέρα και να τον μιμείται. Ακόμη ο μαθητής οφείλει να είναι φιλομαθής και επιμελής.
Επίσης ο μαθητής πρέπει να κάνει καλή χρήση του λόγου, να ερωτά με απλότητα και να αποκρίνεται χωρίς να ζητά τον θαυμασμό. Να μην διακόπτει τον ομιλούντα συμμαθητή του, όταν λέγει κάτι χρήσιμον και να μην παρεμβάλλει τον δικό του λόγον επιδεικτικώς.
Να έχει μέτρο στο να λέγει, να ακούει, να μαθαίνει χωρίς να ντρέπεται και να μην προκαλεί τον φθόνο. Όταν ερωτούν οι μαθητές οφείλουν να γνωρίζουν ότι δεν είναι κριτές του διδασκάλου, αλλά μαθητές και συνεργάτες του προς ανεύρεση της αλήθειας.
Να ζητούν από το δάσκαλο αποδείξεις λογικές που να ελκύουν την διάνοια. Εκεί όμως που οι τρεις διδάσκαλοι της Οικουμένης γίνονται απαράμιλλοι είναι στο θέμα των αμοιβών και των ποινών στους μαθητές. Με κριτήριο πάντα την αγάπη, το μέτρον και την επιείκεια συνιστούν: να επιβάλλονται οι έλεγχοι και οι ποινές στους άτακτους και τους αμελείς.
Οι τρεις Ιεράρχες δίδαξαν αγωγή και παιδεία και μίλησαν για κοινωνική καταξίωση του ατόμου ως προσώπου.
Στην διδασκαλία τους συνυπάρχει η αρετή και η παιδεία με την ορθόδοξη πίστη καθώς και η θύραθεν φιλοσοφία με το Χριστιανισμό. Πλησίασαν τους νέους, έλαβαν υπόψη τους τις ιδιαιτερότητες της ηλικίας και πρότειναν μεθόδους για να διαμορφωθούν οι νέοι ως ελεύθερους προσωπικότητες με κοινωνική αξία και οντότητα.
Νουθετούν και προτρέπουν τους νέους να λαμβάνουν επιστημονική παιδεία και χριστιανική αγωγή ώστε να γίνουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες για να αποτελούν την ελπίδα του μέλλοντος.
Οι διαπαιδαγωγικές νουθεσίες και παρεμβάσεις τους είναι τόσο διαχρονικές που και σήμερα είναι επίκαιρες.
Οι Άγιοι αυτοί πατέρες της Εκκλησίας μας σπούδασαν την ελληνική γλώσσα και φιλοσοφία και διακρίθηκαν για τα ελληνοπρεπή αισθήματα τους. Το έργον τους αποτελεί σταθμό για τα ελληνικά γράμματα και την ορθοδοξία. Μελετώντας τα ογκώδη συγγράμματα των τριών αγίων πατέρων, ο μελετητής μένει εκστατικός για την διαχρονικότητα των μηνυμάτων τους.
Ακόμη και για την περιβαλλοντική εκπαίδευση και για την μόλυνση γράφουν. Η ρητορική του Ιωάννου του Χρυσοστόμου ο ποιητικός οίστρος του Γρηγορίου του Θεολόγου και η συγγραφική δεινότητα του Μεγάλου Βασιλείου συνθέτουν ένα σύνολο θαυμαστό με προσφορά στα γράμματα και τις επιστήμες. Ας απολαύσουμε τη ρητορική δεινότητα του ιερού Χρυσόστομου σε ένα κείμενο του με τίτλο: «Ἐμοὶ τὸ ζῆν Χριστός, καὶ τὸ ἀποθανεῖν κέρδος»: «Πολλὰ τὰ κύματα καὶ χαλεπὸν τὸ κλυδώνιον˙ ἀλλ’ οὐ δεδοίκαμεν μὴ καταποντισθῶμεν˙ ἐπὶ γὰρ τῆς πέτρας ἐστήκαμεν. Μαινέσθω ἡ θάλασσα, πέτραν διαλύσαι οὐ δύναται˙ ἐγειρέσθω τὰ κύματα, τοῦ Ἰησοῦ τὸ πλοῖον καταποντίσαι οὐκ ἰσχύει. Τί δεδοίκαμεν, εἰπέ μοι; Τὸν θάνατον; “Ἐμοὶ τὸ ζῆν Χριστός, καὶ τὸ ἀποθανεῖν κέρδος”. Ἀλλ’ ἐξορίαν, εἰπέ μοι; “Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς”. Ἀλλὰ χρημάτων δήμευσιν; “Οὐδὲν εἰσηνέγκαμεν εἰς τὸν κόσμον, δῆλον ὅτι οὐδὲν ἐξενεγκεῖν δυνάμεθα”. Καὶ τὰ φοβερά τοῦ κόσμου ἐμοὶ εὐκαταφρόνητα, καὶ τὰ χρηστὰ καταγέλαστα. Οὐ πενίαν δέδοικα, οὐ πλοῦτον ἐπιθυμῶ˙ οὐ θάνατον φοβούμαι, οὐ ζήσαι εὐχομαι ἤ μή διὰ τὴν ὑμετέραν προκοπήν. Διὸ καὶ τὰ νῦν ὑπομιμνήσκω, καὶ παρακαλῶ τὴν ὑμετέραν θαρρεῖν ἀγάπην. Οὐδείς γὰρ ἡμᾶς ἀποσπάσαι δυνήσεται, ὅ γὰρ ὁ Θεὸς συνέζευξεν ἄνθρωπος χωρίσαι οὐ δύναται».
Και σε νεοελληνική απόδοση: «Είναι πολλά τα κύματα και φοβερή η τρικυμία. Αλλά δεν φοβόμαστε μήπως καταποντιστούμε, γιατί στεκόμαστε πάνω στην πέτρα. Ας μαίνεται η θάλασσα, δεν μπορεί να διαλύσει την πέτρα^. ας σηκώνονται τα κύματα, το πλοίον του Ιησού δεν μπορούν να το βυθίσουν.
Τι φοβόμαστε; Πες μου. Τον θάνατο; «Για μένα ζωή σημαίνει Χριστός και θάνατος σημαίνει κέρδος». Μήπως, πες μου, την εξορία; «Στον Κύριο ανήκει η γη και κάθε τι που την γεμίζει». Μήπως δήμευση περιουσίας; «Δεν φέραμε τίποτε στον κόσμο και είναι φανερόν ότι δεν μπορούμε τίποτε να πάρουμε μαζί μας». Και τα φοβερά του κόσμου μου είναι ευκαταφρόνητα και τα ευχάριστα καταγέλαστα. Δεν φοβούμαι την φτώχεια, δεν επιθυμώ τον πλούτο^. Δε φοβούμαι, δεν εύχομαι να ζήσω παρά μόνο για τη δική σας προκοπή. Γι’ αυτό και τα τωρινά σας θυμίζω και παρακαλώ την αγάπη σας να έχει θάρρος. Λοιπόν κανείς δεν μπορεί να με αποχωρήσει από σας, γιατί εκείνο που ο Θεός ένωσε, ο άνθρωπος δεν μπορεί να το χωρίσει».
Και ένα ποίημα του Γρηγορίου του Θεολόγου σε ελεγειακό μέτρο: «Εἰκοσέτης πάσαν Εὐφήμιος, ὡς μίαν οὔτις Ἑλλάδα καὶ Αὐσονίαν μούσαν ἐφιπτάμενος, στράπτων ἀγλαΐη τε καὶ ἤθεσιν ἦλθ’ ὑπὸ γαίαν. Αἰαί, τῶν ἀγαθῶν ὡς μόρος ὠκύτερος»
Και σε νεοελληνική απόδοση: «Στα είκοσι του χρόνια ο Ευφήμιος στην Ελληνίδα και Ιταλίδα μούσσα είχε εντρυφήσει όσο κανένας άλλος. Και αστράπτοντας από ομορφιά και ήθος κάτω από την γην ήρθε. Αλοίμονον: είναι τόσο γοργή η θανή των αγαθών ανθρώπων».
Διαχρονικοί χαριτωμένοι, οι τρεις Ιεράρχες, με συγράμματα που πολλά έχουν να διδάξουν, να νουθε-τήσουν τους συγχρόνους ερευνητές των παιδαγωγικών συστημάτων.
Οι άριστοι παιδαγωγοί. Δικαίως, επομένως, τιμώνται ως προστάτες της Παιδείας και των Γραμμάτων.
Σοφά ο υμνωδός ψάλλει στο απολυτίκιό τους:
«Τοὺς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας τῆς τρισηλίου Θεότητος, τοὺς τὴν οἰκουμένην ἀκτῖσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας, τοὺς μελιρρύτους ποταμοὺς τῆς σοφίας, τοὺς τὴν κτίσιν πᾶσαν, θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας, Βασίλειον τὸν μέγαν καὶ τὸν θεολόγον Γρηγόριον, σὺν τῷ κλεινῷ Ἰωάννῃ, τῷ τὴν γλῶτταν χρυσορρήμονι, πάντες οἱ τῶν λόγων αὐτῶν ἐρασταί, συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν˙ αὐτοὶ γὰρ τῇ Τριάδι ὑπὲρ ἡμῶν ἀεὶ πρεσβεύουσιν.
Και σε νεοελληνική απόδοση: Αυτά τα τρία φωτεινά αστέρια που παίρνουν λάμψη απ’ το Θεό, Αυτούς που φώτισαν την οικουμένη με τη θεϊκή διδασκαλία, Αυτά τα ποτάμια της σοφίας, που ξεδίψασαν όλη την πλάση με τη γνώση του Θεού. Τον Μέγα Βασίλειο, τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον ξακουστό Ιωάννη που τα λόγια του ήταν χρυσάφι. Όλοι εμείς που θαυμάζουμε τη σοφία τους, ας μαζευτούμε να τους τιμήσουμε με ύμνους, γιατί αυτοί πάντοτε παρακαλούνε το Θεό για μας.

Σας ευχαριστώ.

Δάσκαλοι

Τραγουδάνε οι δάσκαλοι.
Να διδάσκεις παιδιά μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι.
Είναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη.
Των δασκάλων η καρδιά
είναι σαν μια πλατεία για γιορτές,
λαμποκοπάει,
μα η αίθουσα διδασκαλίας δεν είναι
μια πλατεία για γιορτές,
εκεί ’ναι προσπάθεια, σκέψη και στρατηγική,
οργάνωση, μεθοδικότητα.
Καρδιά, ψυχή, φωνή αναλώνουν τις δυνάμεις.
Αγάπη κι αυστηρότητα παίζουν με τέχνη στο παιχνίδι.
Πλήθος τα συναισθήματα, πασχίζουν για τους «στόχους».
Εκεί δεν είναι πάντα δεδομένη η επιτυχία,
πάντα η μάθηση εύκολη δεν είναι.
Να διδάσκεις παιδικές, άδολες, αγνές ψυχές μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι,
μα είναι λεβέντες όλο υπομονή και πείσμα οι δάσκαλοι
κι οι μαθητές τους όλο προοδεύουν,
μ’ έφοδο τη γνώση κατακτούν
ψηλά και πιο ψηλά
ανεβαίνουν τις τάξεις του σχολείου.
Στην πρώτη κιόλας τάξη
έμαθαν να γράφουν να διαβάζουν,
τους αριθμούς μετράνε ως το εκατό,
μπορούν και λογαριάζουν.
Με θέληση ήδη γράψανε
τις πρώτες προτασούλες,
βιβλία ωραία διάβασαν,
με χρώματα ζωγράφισαν.
Χειροτεχνίες έφτιαξαν,
τρελές δημιουργίες.
Παιχνίδια νέα παίξανε,
τραγούδια τραγουδήσανε
και το σχολειό αγαπήσανε…

Δρομπόνης Σωτήριος
Μέγαρα Αττικής,
21 Φεβρουαρίου 2016

[Βασισμένο στη φόρμα του ποιήματος του Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ «Χτίστες»
(Βιβλίο Γλώσσας ΣΤ΄ Δημοτικού, Εν. 13^η, «Τρόποι ζωής και επαγγέλματα»)] 

Μουσικοδιδάσκαλοι

Τραγουδάνε οι μουσικοδιδάσκαλοι.
Να διδάσκεις όμως μουσική μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι.
Είναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη.
Των μουσικοδιδασκάλων η καρδιά
είναι σαν μια πλατεία για γιορτές,
λαμποκοπάει,
μα η αίθουσα διδασκαλίας δεν είναι
μια πλατεία για γιορτές,
εκεί ’ναι προσπάθεια, σκέψη και στρατηγική,
οργάνωση, μεθοδικότητα.
Καρδιά, ψυχή, φωνή και όργανα
αναλώνουν τις δυνάμεις.
Αγάπη, αυστηρότητα, νότες, ακρίβεια, ρυθμός
παίζουν με τέχνη στο παιχνίδι.
Πλήθος τα συναισθήματα, πασχίζουν για τους «στόχους».
Εκεί δεν είναι πάντα δεδομένη η επιτυχία,
πάντα η μάθηση εύκολη δεν είναι.
Να διδάσκεις παιδικές, άδολες, αγνές ψυχές μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι,
μα είναι λεβέντες όλο υπομονή και πείσμα
οι μουσικοδιδάσκαλοι
κι οι μαθητές τους όλο προοδεύουν,
μ’ έφοδο τη μουσική κατακτούν
ψηλά και όλο πιο ψηλά
ανεβαίνουν τις τάξεις του Ωδείου.
Στην πρώτη κιόλας τάξη έμαθαν το Do, Re, Mi και Νη, Πα, Βου,
κλειδί του sol, πεντάγραμμο
χρόνο, ρυθμό μετράνε.
Σολφέζ με νότες τραγουδούν,
παραλλαγή διαβάζουν, μελετάνε.
Τη χορωδία πλαισίωσαν,
παίζουν το οργανάκι.
Στο άψε, σβήσε έφτιαξαν
μουσικο… συνολάκι.
Τραγούδια κι ύμνους τραγουδήσανε,
τη μουσική αγαπήσανε…

Δρομπόνης Σωτήριος
Μέγαρα Αττικής,
4 Φεβρουαρίου 2024

[Βασισμένο στη φόρμα του ποιήματος του Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ «Χτίστες»
(Βιβλίο Γλώσσας ΣΤ΄ Δημοτικού, Εν. 13^η, «Τρόποι ζωής και επαγγέλματα»)]

Το ποίημα “Μουσικοδιδάσκαλοι” αφιερώνεται στον αείμνηστο Μουσικοδιδάσκαλό μου από το Ωδείο Αθηνών,
Λάζαρο Κουζηνόπουλο που εκοιμήθη εν Κυρίῳ πλήρης ημερών σε ηλικία 97 ετών στις 27/12/2023.

 

Συντάκτης: Χριστίνα Πασαλή

Νοσηλεύτρια Αιμοδυναμικού και Ηλεκτροφυσιολογικού Εργαστηρίου και μέλος της Επιτροπής Έρευνας και Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης στο Γ.Ν.Ε. “Θριάσιο”.

Με τα πρώτα κρύα κάνουν την εμφάνισή τους τα παιδιά “κρεμμύδια”! Πολλοί γονείς υπερφορτώνουν τα παιδιά τους με πολλά και ζεστά ρούχα, δεν τα βγάζουν σε εξωτερικούς χώρους και αποφεύγουν να αερίσουν τα σπίτια τους γιατί φοβούνται μήπως κρυώσουν…

Κατά την έναρξη της χειμερινής περιόδου πολλές “εποχιακές” λοιμώξεις κάνουν την εμφάνισή τους και τα παιδιά εμφανίζουν καταρροή, πυρετό, βήχα κλπ. Συχνά ακούμε την έκφραση “το παιδί κρύωσε γιατί δεν ντύθηκε καλά”, τα παιδιά όμως δεν αρρωσταίνουν επειδή κρύωσαν, αρρωσταίνουν επειδή κόλλησαν κάποιο μικροοργανισμό, συνήθως κάποιον ιό, και πιο σπάνια κάποιο μικρόβιο, από κάποιον άλλον που τους τον μετέδωσε.

Όλες αυτές οι λοιμώξεις των παιδιών που λανθασμένα λέγονται “κρυώματα” και παρερμηνεύονται. Είναι λοιμώδη νοσήματα που οφείλονται σε δυνητικά παθογόνους μικροοργανισμούς. Άλλωστε η λέξη “λοιμώδης” σημαίνει μολυσματικός, δηλαδή μεταδοτικός.

Μπορεί όμως κάποιος εύλογα να αναρωτηθεί γιατί αυτές οι λοιμώξεις εμφανίζονται μόλις αρχίζουν τα κρύα; Μήπως έχουν δίκιο αυτοί που υποστηρίζουν πως τα παιδιά κρύωσαν;

ΦΥΣΙΚΑ ΟΧΙ!

Οι λοιμώξεις που εμφανίζονται με την πτώση της θερμοκρασίας οφείλονται στους κλειστούς χώρους που δεν αερίζονται επαρκώς και στον συνωστισμό των παιδιών σε αυτούς τους χώρους (σχολείο, κλειστοί παιδότοποι, παιδικοί σταθμοί κλπ). Με αποτέλεσμα να μεταδίδουν τους λοιμογόνους παράγοντες από το ένα παιδί στο άλλο, είτε μέσω της εισπνοής σταγονιδίων (βήχας, πτέρνισμα), είτε με την άμεση επαφή με μολυσμένα χέρια ή με μολυσμένα αντικείμενα.

Άρα, τα παιδιά δεν κρυώνουν! Τα παιδιά κολλάνε μικρόβια και ιούς!

Τι μπορούμε να κάνουμε για να τα προφυλάξουμε; Απλούς τρόπους πρόληψης:

● Αποφεύγοντας τους κλειστούς μη καλά αεριζόμενους χώρους κατά την περίοδο έξαρσης των λοιμώξεων & αερίζετε τακτικά οποιονδήποτε κλειστό χώρο.

● Ντύστε το παιδί με κατάλληλα ρούχα, έτσι ώστε να μη δυσφορεί από κρύο και τη από ζέστη. Ενδείκνυται η ένδυση “κατά στρώματα¨, για παράδειγμα ένα ζακετάκι που μπορεί να βγει όταν το παιδί ζεσταθεί, ή ένα κοντομάνικο μέσα από την μπλούζα αντίστοιχα.

● Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να πλένουν τα χέρια τους με σαπούνι και νερό, ιδιαίτερα πριν το φαγητό & μετά την τουαλέτα.

● Όποιος βήχει πρέπει να καλύπτει το στόμα του με τον αγκώνα και όχι με το χέρι του ή με ένα χαρτομάντιλο που μετά πρέπει να το πετάει άμεσα.

● Ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού με πλούσια διατροφή, τακτική άσκηση και ξεκούραση.

Και τέλος ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προφύλαξης από τη γρίπη είναι ο αντιγριπικός εμβολιασμός. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για τα μικρά παιδιά, που δεν συμμορφώνονται απόλυτα στους κανόνες υγιεινής, αλλά και συγχρωτίζονται σε σχολεία και άλλες δραστηριότητες.

Πηγή: meallamatia.gr

 

Παιδιά σας ευχόμαστε ολοψύχως
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, και ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!

Παρακολουθήστε τα video και κατασκευάστε με χρωματιστά ή λευκά χαρτιά, ωραία χριστουγεννιάτικα αστεράκια.
Μπορείτε να τα τοποθετήσετε σε όλους τους χώρους τους σπιτιού σας (γραφείο, δωμάτιο, κουρτίνες, χριστουγεννιάτικο δέντρο κλπ.) και να κάνετε μια πανέμορφη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση.
Καλή επιτυχία!

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη Θείαν Γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων
ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων.

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το “Δόξα εν Υψίστοις”
και τούτο Άξιον εστί η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται τρεις Μάγοι με τα δώρα
άστρο λαμπρό τους οδηγεί. Χωρίς να λείψει ώρα,

φθάσαντες εις Ιερουσαλήμ, με πόθον ερωτώσι,
πού εγεννήθη ο Χριστός, να παν να Τον ευρώσι.

Διά Χριστόν ως ήκουσεν ο βασιλεύς Ηρώδης,
αμέσως εταράχθηκε κι έγινε θηριώδης,

ότι πολλά φοβήθηκε διά την βασιλείαν,
μη του την πάρη ο Χριστός και χάση την αξίαν.

Κράζει τους Μάγους κι ερωτά: -Πού ο Χριστός γεννάται;
-Εν Βηθλεέμ ηξεύρωμεν, ως η Γραφή διηγάται.

Τους είπε να υπάγωσι και όπου Τον ευρώσι,
Να Τονε προσκυνύσωσιν, κι ευθύς να του το ειπώσι,

οπώς υπάγη και αυτός για να Τον προσκυνήση,
με δόλον ο μισόθεος για να τον αφανίση.

Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντες και τον Αστέρα βλέπουν,
φως θεϊκό κατέβαινε και με χαρά προστρέχουν.

Στην Βηθλεέμ εφθάσανε, βρίσκουν την Θεοτόκον
Κρατούσε εις τας αγκάλας της τον Aγιόν της Τόκον.

Γονατιστοί Τον προσκυνούν και δώρα Του χαρίζουν:
σμύρναν, χρυσόν και λίβανον, Θεόν τον ευφημίζουν.

Την σμύρναν μεν ως άνθρωπον, χρυσόν ως βασιλέα,
τον λίβανον δε ως Θεόν σ’ όλη την ατμοσφαίραν.

Αφού Τον επροσκύνησαν, ευθύς πάλι μισεύουν
και τον Ηρώδη μελετούν να πάνε να τον εύρουν

Πλην άγγελος εξ ουρανού βγαίνει, τους εμποδίζει,
άλλην οδόν να πορευτούν, αυτός τους διορίζει.

Και πάλιν άλλος άγγελος τον Ιωσήφ προστάζει
εις Αίγυπτον να πορευθή κι εκεί να ησυχάση,

να πάρη και την Μαριάμ ομού με τον Υιόν της,
ότι ο Ηρώδης εζητεί τον Τόκον τον δικόν της.

Μη βλέπων δε ο βασιλεύς τους Μάγους να γυρίζουν,
στην Βηθλεέμ επρόσταξεν παιδια να μην αφήσουν.

Όσα παιδία εύρισκον δύο χρονών και κάτω
όλα να τα περάσωσι ευθύς απ’ τα σπαθιά των.

Χιλιάδες δεκατέσσαρες σφάζουν σε μιαν ημέραν,
θρήνον, κλαυθμόν και οδυρμόν είχε κάθε μητέρα.

Κι εξεπληρώθη το ρηθέν προφήτου Ησαΐου
μετά των άλλων προφητών και του Ιερεμίου:

«Φωνή ηκούσθη εκ Ραμά, Ραχήλ τα τέκνα κλαίει,
παραμυθία ουκ ήθελε, ότι αυτά ουκ έχει».

Ιδού ότι σας είπαμεν όλην την υμνωδίαν
του Ιησού μας του Χριστού Γέννησιν την Αγίαν

Και σας καληνυχτίζουμε, πέσετε, κοιμηθείτε,
ολίγον ύπνον πάρετε κι ευθύς να σηκωθήτε

Στην Εκκλησίαν τρέξατε με θείαν προθυμίαν
και με πολλήν ευλάβειαν στην Θείαν Λειτουργίαν.

Κι ευθύς άμα γυρίσετε εις το αρχοντικό σας,
ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητό σας

και τον σταυρό σας κάνετε, γευθήτε, ευφρανθήτε,
δώστε και κανενός φτωχού όστις να υστερήται,

Δώστε κι εμάς τον κόπο μας, ό,τι είναι ορισμός σας,
και ο Χριστός μας πάντοτε να είναι βοηθός σας.

Χρόνους πολλούς να χαίρεστε, πάντα ευτυχισμένοι,
σωματικά και ψυχικά να είστε πλουτισμένοι

Εις έτη πολλά!

Αγαπημένοι μας δάσκαλοι, γονείς, συμμαθητές και φίλοι,
Σας ευχόμαστε ολόψυχα ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ.
Η νέα χρονιά 2024 που φθάνει σε λίγες μέρες να είναι Ευλογημένη και να περάσει με υγεία, χαρά και πρόοδο στα μαθήματα (για τους μαθητές) και στις δουλειές (για τους μεγάλους).

Σας αφιερώνουμε τις παρακάτω ζωγραφιές που έφτιαξαν μαθητές για σας με πολύ μεράκι.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἡ γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ, τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως^. ἐν αυτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες, ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο, σὲ προσκυνεῖν, τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, καὶ σὲ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν. Κύριε δόξα σοι.

 

Τον καιρό που στον κόσμο κυριαρχούσαν οι Ρωμαίοι, ο αυτοκράτορας Αύγουστος έβγαλε διαταγή να γραφτούν όλοι οι υπήκοοί του σε καταλόγους. Ήθελε να δει πόσο πληθυσμό είχε το απέραντο κράτος του.
Ένα μεγάλο πηγαινέλα αναστάτωσε όλη την Παλαιστίνη, γιατί η απογραφή έπρεπε να γίνει στον τόπο καταγωγής του καθενός.
Η Μαρία και ο Ιωσήφ κατάγονταν από τη γενιά του Δαβίδ.
Έπρεπε λοιπόν να πάνε στη Βηθλεέμ.
Φτάνοντας εκεί, χτύπησαν όλες τις πόρτες. Μα ούτε σε σπίτι ούτε σε πανδοχείο βρήκαν δωμάτιο. Επειδή η Παναγία ήταν ετοιμόγεννη, ένας πανδοχέας τη λυπήθηκε και τους επέτρεψε να μείνουν στο στάβλο με τα ζώα.
Εκεί, στο στάβλο γεννήθηκε ο Χριστός. Η μητέρα του τον σπαργάνωσε και τον κοίμισε πάνω στα άχυρα, μέσα στο παχνί. Ολόγυρα τα ζώα τού κρατούσαν συντροφιά και τον ζέσταιναν με την ανάσα τους.
Ήταν χειμωνιάτικη και κρύα νύχτα.
Έξω στον κάμπο, βοσκοί φύλαγαν τα πρόβατά τους και δεν έπεφταν να κοιμηθούν, μην έρθει ο λύκος και τους τα φάει. Έξαφνα, φως μεγάλο έλαμψε κι ένας άγγελος παρουσιάστηκε μπροστά τους.
Οι ποιμένες τρόμαξαν πολύ. Μα ο άγγελος τους είπε:
«Μη φοβάστε, γιατί σας φέρνω μια καλή είδηση που σ’ όλο τον κόσμο θα δώσει χαρά. Σήμερα στην πόλη του Δαβίδ γεννήθηκε ο Σωτήρας, που είναι ο Χριστός ο Κύριος. Και το σημείο που θα σας οδηγήσει θα είναι τούτο: θα βρείτε βρέφος φασκιωμένο και ξαπλωμένο σε παχνί».
Κι εκεί που μιλούσε ακόμα ο άγγελος, έξαφνα άνοιξαν τα ουράνια, και στρατός αγγέλων ενώθηκε μαζί του και δοξολογούσε κι έλεγε:
«Δόξα εν υψίστοις Θεώ κι επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία», που σημαίνει:
«Δόξα στο Θεό, που βρίσκεται στα επουράνια. Με τη γέννησή του ήλθε στη γη σωτηρία. και στους φανερώθηκε όλη η καλή διάθεση και η αγάπη που έχει ο Θεός γι’ αυτούς».
Χάθηκαν οι άγγελοι και σηκώθηκαν τότε οι βοσκοί και πήγαν στη Βηθλεέμ, βρήκαν το στάβλο, όπως τους είχε πει ο άγγελος, και, μπαίνοντας, είδαν το βρέφος που κοιμόταν στο παχνί και τη μητέρα του που καθόταν πλάι του. Με συγκίνηση γονάτισαν μπρος στο παχνί και προσκύνησαν.
Τον καιρό που γεννήθηκε ο Χριστός ζούσαν στην Ανατολή τρεις άνθρωποι πολύ σοφοί. Γι’ αυτό τους έλεγαν Μάγους. Αυτοί, που από χρόνια μελετούσαν τα ουράνια σώματα, ξαφνικά παρατήρησαν ένα πρωτόφαντο αστέρι. Έβγαλαν λοιπόν το συμπέρασμα ότι γεννήθηκε ο Σωτήρας του κόσμου. Το αστέρι αυτό τους οδήγησε στην Ιερουσαλήμ.
Οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ, που περίμεναν τον ελευθερωτή βασιλιά, αναστατώθηκαν, όταν είδαν τους Μάγους. Μα πιο πολύ απ’ όλους αναστατώθηκε ο Βασιλιάς Ηρώδης, γιατί φοβόταν μήπως κάποιος του πάρει το θρόνο.
Φώναξε λοιπόν τους συμβούλους του και ζήτησε να μάθει πού λένε οι Γραφές ότι θα γεννηθεί αυτός ο βασιλιάς. Εκείνοι του διάβασαν το ιερό βιβλίο με τις προφητείες που έλεγε ότι θα γεννηθεί στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας. Αμέσως ο Ηρώδης κάλεσε τους Μάγους στο παλάτι και τους ρώτησε πότε ακριβώς είδαν το αστέρι. Έπειτα τους έστειλε στη Βηθλεέμ, λέγοντάς τους: «Πηγαίνετε με το καλό. Ψάξτε να βρείτε το παιδί κι ελάτε να με ειδοποιήσετε, για να πάω κι εγώ να το προσκυνήσω».
Οι Μάγοι έφυγαν, ακολουθώντας το αστέρι, που τους οδήγησε ως το μέρος όπου βρισκόταν το παιδί. Μπήκαν μέσα, γονάτισαν και το προσκύνησαν. Ύστερα του πρόσφεραν τα δώρα τους: χρυσάφι, λιβάνι και σμύρνα (αρώματα).
Μετά την προσκύνηση, άγγελος Κυρίου τους πρόσταξε να μην πάνε πίσω στον Ηρώδη, αλλά να φύγουν από άλλο δρόμο, γιατί ο Ηρώδης είχε κακό σκοπό για το παιδί.
Οι τρεις Μάγοι έφυγαν από άλλο δρόμο για την πατρίδα τους, γιατί δεν ήθελαν να τους δει και να τους ρωτήσει ο βασιλιάς Ηρώδης, που γύρευε το κακό του παιδιού.
Μόλις όμως έφυγαν οι Μάγοι, ο άγγελος παρουσιάστηκε στον Ιωσήφ και του είπε:
– Σήκω, πάρε το παιδί και τη μητέρα του και φύγετε για την Αίγυπτο. Θα μείνετε εκεί ώσπου να σου πω, γιατί ο Ηρώδης θα ψάξει να βρει το παιδί για να το σκοτώσει.
Υπακούοντας στο θέλημα του Θεού, ο Ιωσήφ πήρε τη μητέρα και το παιδί και φύγανε νύχτα για την Αίγυπτο. Έτσι βγήκε αληθινός ο λόγος που είχε πει ο προφήτης Ωσηέ, πολλά χρόνια προτού γεννηθεί ο Χριστός:
«Από την Αίγυπτο κάλεσα τον Υιό μου».
Αργότερα, όταν ο Ηρώδης είχε πια πεθάνει, παρουσιάστηκε ξανά ο άγγελος στον Ιωσήφ και του παράγγειλε να πάρει τον Ιησού και τη Μαρία και να γυρίσουν πίσω στην Παλαιστίνη. Γύρισαν πραγματικά, και πήγαν να μείνουν στη μικρή πόλη που την έλεγαν Ναζαρέτ, πατρίδα της Παναγίας. Εκεί μεγάλωσε ο Ιησούς. Γι’ αυτό αργότερα τον είπαν Ναζωραίο.
(Από τα βιβλία «Η ζωή με το Χριστό» της Γ΄ τάξης και «Ο δρόμος του Χριστού» της  Δ΄ τάξης του σχολείου)

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ

ΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

«Χριστός γεννάται, δοξάσατε, Χριστός εξ ουρανών, απαντήσατε, Χριστός επί γης, υψώθηκε. Άσατε τω Κυρίω πάσα η γη.» Μ’ ένα λόγο : Ας ευφραίνονται οι ουρανοί και ας αγάλλεται η γη για τον επουράνιο, που κατόπιν έγινε επίγειος. Ο Χριστός παρουσιάζεται με ανθρώπινο σώμα, αγαλλιάσθε με τρόμο και χαρά. Με τρόμο για την ενοχή της αμαρτίας και με χαρά για την ελπίδα της σωτηρίας.
Πάλι διαλύεται το σκοτάδι, πάλι υπάρχει το φως. Πάλι τιμωρείται με σκοτάδι η Αίγυπτος και πάλι ο ισραηλιτικός λαός φωτίζεται με τον πύρινο στύλο. Ο λαός που καθόταν στο σκοτάδι της αγνοίας, ας δη το μεγάλο φως της θεογνωσίας. «Τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονε τα πάντα καινά». Το νεκρό γράμμα υποχωρεί. Το πνεύμα επικρατεί. Οι σκιές του νόμου περνούν. Η αλήθεια θριαμβεύει. Ο Μελχισεδέκ, που ήταν ένας τύπος, τώρα δείχνει ποιόν προεσήμαινε, δηλαδή τον Χριστό. Αυτός, που ως Θεός δεν έχει μητέρα, γεννιέται χωρίς πατέρα. Γιατί στον Δημιουργό της φύσεως δεν ισχύουν οι φυσικοί νόμοι. Όλα τα έθνη χειροκροτήστε, γιατί «παιδίον εγεννήθη ημίν, υιός και εδόθη ημίν, ου η αρχή επί του ωμού αυτού και καλείται το όνομα αυτού μεγάλης βουλής άγγελος». Ας φωνάζη δυνατά ο Ιωάννης Βαπτιστής : «Ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου». Και εγώ θα φωνάζω την δύναμη και τη σημασία της μεγάλης αυτής ημέρας (των Χριστουγέννων).
Αυτός που είναι άναρχος και αιώνιος, τώρα λαμβάνει αρχή. Αυτός που είναι αυθύπαρκτος , δημιουργείται. Αυτός που είναι άπειρος , χωρείται στην περιορισμένη ανθρώπινη φύση. Αυτός που πλουτίζει με τα αγαθά Του τον κόσμο, γίνεται φτωχός , παίρνοντας ανθρώπινο σώμα, για να πλουτίσω εγώ με την θεότητά Του. Ποιος μπορεί να παραστήσει πόσος είναι ο πλούτος της αγαθότητός Του; Γι’ αυτό και συ μαζί με τον Αστέρα τρέξε και μαζί με τους Μάγους φέρε Του για δώρα, χρυσό και λιβάνι και σμύρνα. Τίμησέ Του ως Βασιλέα και Θεό και ως Λυτρωτή, που νεκρώθηκε για σένα. Μαζί με τους ποιμένες δόξασέ Τον, με τους αγγέλους υμνησέ Τον, με τους αρχαγγέλους σκίρτησε από χαρά. Ας είναι κοινή η πανήγυρις των ουρανίων και των επιγείων δυνάμεων.»

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ

Μυστήριο παράξενο και παράδοξο αντικρίζω. Βοσκών φωνές φτάνουν στ’ αυτιά μου. Δεν παίζουν σήμερα με τις φλογέρες τους κάποιον τυχαίο σκοπό. Τα χείλη τους ψάλλουν ύμνο ουράνιο.
Οι άγγελοι υμνολογούν, οι αρχάγγελοι ανυμνούν, ψάλλουν τα Χερουβείμ και δοξολογούν τα Σεραφείμ. Πανηγυρίζουν όλοι, βλέποντας το Θεό στη γη και τον άνθρωπο στους ουρανούς.
Σήμερα η Βηθλεέμ μιμήθηκε τον ουρανό: Αντί γι’ αστέρια, δέχτηκε τους αγγέλους· αντί για ήλιο, δέχτηκε τον Ήλιο της δικαιοσύνης. Και μη ζητάς να μάθεις το πώς. Γιατί όπου θέλει ο Θεός, ανατρέπονται οι φυσικοί νόμοι.
Εκείνος λοιπόν το θέλησε. Και το έκανε. Κατέβηκε στη γη κι έσωσε τον άνθρωπο. Όλα συνεργάστηκαν μαζί Του γι’ αυτόν το σκοπό.
Σήμερα γεννιέται Αυτός που υπάρχει αιώνια, και γίνεται αυτό που ποτέ δεν υπήρξε. Είναι Θεός και γίνεται άνθρωπος! Γίνεται άνθρωπος και πάλι Θεός μένει!
Όταν γεννήθηκε, οι Ιουδαίοι δεν δέχονταν την παράδοξη γέννησή Του: Από τη μια οι Φαρισαίοι παρερμήνευαν τα ιερά βιβλία· κι από την άλλη οι γραμματείς δίδασκαν αλλά αντί άλλων. O Ηρώδης πάλι, ζητούσε να βρει το νεογέννητο Βρέφος όχι για να το τιμήσει, μα για να το θανατώσει.
Ε λοιπόν, όλοι αυτοί σήμερα τρίβουν τα μάτια τους, βλέποντας το Βασιλιά τ’ ουρανού να βρίσκεται στη γη μ’ ανθρώπινη σάρκα, γεννημένος από παρθενική μήτρα.
Και ήρθαν οι βασιλιάδες να προσκυνήσουν τον επουράνιο Βασιλιά της δόξας.
Ήρθαν οι στρατιώτες να υπηρετήσουν τον Αρχιστράτηγο των ουράνιων Δυνάμεων.
Ήρθαν οι γυναίκες να προσκυνήσουν Εκείνον που μετέβαλε τις λύπες της γυναίκας σε χαρά.
Ήρθαν οι παρθένες να προσκυνήσουν Εκείνον που δημιούργησε τους μαστούς και το γάλα, και τώρα θηλάζει από Μητέρα Παρθένο.
Ήρθαν τα νήπια να προσκυνήσουν Εκείνον που έγινε νήπιο, για να συνθέσει δοξολογικό ύμνο «απ’ τα στόματα των νηπίων» (Ψαλμ. 8:3).
Ήρθαν τα παιδιά να προσκυνήσουν Εκείνον που η μανία του Ηρώδη τα ανέδειξε σε πρωτομάρτυρες.
Ήρθαν οι ποιμένες να προσκυνήσουν τον καλό Ποιμένα, που θυσίασε τη ζωή Του για χάρη των προβάτων.
Ήρθαν οι ιερείς να προσκυνήσουν Εκείνον που έγινε αρχιερέας όπως ο Μελχισεδέκ (Εβρ. 5:10).
Ήρθαν οι δούλοι να προσκυνήσουν Εκείνον που πήρε μορφή δούλου, για να μετατρέψει τη δουλεία μας σ’ ελευθερία.
Ήρθαν οι ψαράδες να προσκυνήσουν Εκείνον που τους μετέβαλε σε «ψαράδες ανθρώπων» (Ματθ. 4:19)
Ήρθαν οι τελώνες να προσκυνήσουν Εκείνον που από τους τελώνες ανέδειξε ευαγγελιστή.
Ήρθαν οι πόρνες να προσκυνήσουν Εκείνον που παρέδωσε τα πόδια του στα δάκρυα μιας πόρνης.
Κοντολογίς, ήρθαν όλοι οι αμαρτωλοί να δουν τον Αμνό του Θεού, που σηκώνει στους ώμους Του την αμαρτία του κόσμου:

Οι μάγοι για να Τον προσκυνήσουν·
οι ποιμένες για να Τον δοξολογήσουν·
οι τελώνες για να Τον κηρύξουν·
οι πόρνες για να Του προσφέρουν μύρα·
η Σαμαρείτισσα για να ξεδιψάσει·
η Χαναναία για να ευεργετηθεί.

Αφού λοιπόν όλοι σκιρτούν από χαρά, θέλω κι εγώ να σκιρτήσω, θέλω να χορέψω, θέλω να πανηγυρίσω. Δίχως κιθάρα, δίχως αυλό, δίχως λαμπάδες αναμμένες στα χέρια μου. Πανηγυρίζω κρατώντας, αντί γι’ αυτά, τα σπάργανα του Χριστού. Αυτά είναι η ελπίδα μου, αυτά η ζωή μου, αυτά η σωτηρία μου, αυτά ο αυλός μου, αυτά η κιθάρα μου. Γι’ αυτό τα ‘χω μαζί μου: Για να πάρω από τη δύναμή τους δύναμη, για να φωνάξω μαζί με τους αγγέλους, «δόξα στον ύψιστο Θεό», και με τους ποιμένες, «και ειρήνη στη γη, ευλογία στους ανθρώπους» (Λουκ. 2:14).
Και ξέρετε γιατί; Γιατί Εκείνος που προαιώνια γεννήθηκε από τον Πατέρα ανεξήγητα, γεννιέται σήμερα από παρθένα υπερφυσικά. Το πως, το γνωρίζει η χάρη του Αγίου Πνεύματος. Εμείς μόνο τούτο μπορούμε να πούμε: Πως αληθινή είναι και η ουράνια γέννησή του, αδιάψευστη είναι και η επίγεια. Αλήθεια είναι ότι γεννήθηκε Θεός από Θεό, αλήθεια είναι και ότι γεννήθηκε άνθρωπος από παρθένα. Στον ουρανό είναι ο μόνος που γεννήθηκε από τον Πατέρα μόνο, γιος Του μονογενής. Και στη γη είναι ο μόνος που γεννήθηκε από την Παρθένο μόνο, γιος της μονογενής. Όπως στην περίπτωση της ουράνιας γεννήσεώς Του είναι ασέβεια να σκεφτούμε μητέρα, έτσι και στην περίπτωση της επίγειας γεννήσεώς Του είναι βλασφημία να υποθέσουμε πατέρα. Ο Θεός Τον γέννησε με τρόπο θεϊκό. Η Παρθένος Τον γέννησε με τρόπο υπερφυσικό. Έτσι, ούτε η ουράνια γέννησή Του μπορεί να εξηγηθεί, ούτε η ενανθρώπησή Του μπορεί να ερευνηθεί. Το ότι Τον γέννησε η Παρθένος σήμερα το γνωρίζω. Το ότι Τον γέννησε ο Θεός προαιώνια το πιστεύω. Κι έχω μάθει να τιμώ σιωπηλά τη γέννησή Του, χωρίς φιλοπερίεργες έρευνες κι ανώφελες συζητήσεις. Γιατί, σ’ ό,τι αφορά το Θεό, δεν πρέπει να στέκεται κανείς στη φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, αλλά να πιστεύει στη δύναμη Εκείνου που κατευθύνει τα πάντα.
Τί φυσικότερο απ’ το να γεννήσει μια παντρεμένη γυναίκα; Αλλά και τί πιο παράδοξο απ’ το να γεννήσει παιδί μια παρθένα, δίχως άνδρα, και να παραμείνει παρθένα;
Γι’ αυτό λοιπόν μπορούμε να ερευνούμε ό,τι γίνεται σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους. Ό,τι όμως συμβαίνει με τρόπο υπερφυσικό, ας το σεβόμαστε σιωπηλά. Όχι γιατί είναι επικίνδυνο, αλλά γιατί είναι ανερμήνευτο.

Φόβο νιώθω μπροστά στο θείο μυστήριο.
Τι να πω και τι να λαλήσω;

Βλέπω εκείνη που γέννησε. Βλέπω κι Εκείνον που γεννήθηκε. Αλλά τον τρόπο της γεννήσεως δεν μπορώ να τον καταλάβω. Όπου θέλει, βλέπετε, ο Θεός, νικώνται οι φυσικοί νόμοι. Έτσι έγινε κι εδώ: Παραμερίστηκε η φυσική τάξη και ενέργησε η θεία θέληση.
Πόσο ανέκφραστη είναι η ευσπλαχνία του Θεού!
Ο προαιώνιος Υιός του Θεού, ο άφθαρτος και αόρατος και ασώματος, κατοίκησε μέσα στο φθαρτό και ορατό σώμα μας. Για ποιό λόγο; Να, όπως ξέρετε, εμείς οι άνθρωποι πιστεύουμε περισσότερο σ’ ό,τι βλέπουμε παρά σ’ ό,τι ακούμε. Στα ορατά πιστεύουμε. Στ’ αόρατα όχι. Έτσι δεν πιστεύαμε στον αόρατο αληθινό Θεό, αλλά λατρεύαμε ορατά είδωλα με μορφή ανθρώπων.
Δέχτηκε λοιπόν ο Θεός να παρουσιαστεί μπροστά μας με ορατή μορφή ανθρώπου, για να διαλύσει μ’ αυτόν τον τρόπο κάθε αμφιβολία για την ύπαρξή Του. Κι ύστερα, αφού μας διδάξει με την αισθητή και αναμφισβήτητη παρουσία Του, να μας οδηγήσει εύκολα στην αληθινή πίστη, στ’ αόρατα και υπερφυσικά.
Κατάπληξη με γεμίζει το θαύμα!
Παιδί βλέπω τον προαιώνιο Θεό!
Σε φάτνη αναπαύεται, Αυτός που έχει θρόνο τον ουρανό!
Χέρια ανθρώπινα αγγίζουν τον απρόσιτο κι ασώματο!
Με σπάργανα είναι σφιχτοδεμένος, Αυτός που σπάει τα δεσμά της αμαρτίας!
Όμως… τούτο είναι το θέλημά Του: Την ατιμία να μεταβάλει σε τιμή· με δόξα να ντύσει την ευτέλεια· και την προσβολή σ’ αρετή να μεταπλάσει.
Πήρε το σώμα μου. Μου προσφέρει το Πνεύμα Του. Μου χαρίζει το θησαυρό της αιώνιας ζωής, παίρνοντας αλλά και δίνοντάς μου: Παίρνει τη σάρκα μου για να με αγιάσει· μου δίνει το Πνεύμα Του για να με σώσει.
«Να, η παρθένος θα μείνει έγκυος» (Ησ. 7:14).
Τα λόγια είναι της συναγωγής, μα το απόκτημα της Εκκλησίας.
Η συναγωγή έβαψε το νήμα· η Εκκλησία φόρεσε τη βασιλική στολή.
Η Ιουδαία Τον γέννησε· η οικουμένη Τον υποδέχτηκε.
Η συναγωγή Τον θήλασε και Τον έθρεψε· η Εκκλησία Τον παρέλαβε και ωφελήθηκε.
Στη συναγωγή βλάστησε το κλήμα· εμείς όμως απολαμβάνουμε τα σταφύλια της αλήθειας.
Η συναγωγή τρύγησε τα σταφύλια· οι ειδωλολάτρες όμως πίνουν το μυστικό πιοτό.
Εκείνη έσπειρε στην Ιουδαία το σπόρο· οι ειδωλολάτρες όμως θέρισαν το στάχυ με το δρεπάνι της πίστεως. Αυτοί έκοψαν με σεβασμό το ρόδο, και στους Ιουδαίους έμεινε το αγκάθι της απιστίας.
Το πουλάκι πέταξε, κι αυτοί οι ανόητοι κάθονται και φυλάνε ακόμα τη φωλιά.
Οι Ιουδαίοι πασχίζουν να ερμηνεύσουν το βιβλίο του γράμματος, και οι ειδωλολάτρες τρυγούν τον καρπό του Πνεύματος.
«Να, η παρθένος θα μείνει έγκυος».
Πες μου, Ιουδαίε, πες μου λοιπόν, ποιόν γέννησε;
Δείξε, σε παρακαλώ, θάρρος, έστω και σαν εκείνο που έδειξες μπροστά στον Ηρώδη. Αλλά δεν έχεις θάρρος. Και ξέρω γιατί. Γιατί είσαι επίβουλος. Στον Ηρώδη μίλησες για να Τον εξολοθρεύσει· και σ’ εμένα δεν μιλάς για να μην Τον προσκυνήσω.
Ποιόν λοιπόν γέννησε; Ποιόν;
Το Δημιουργό της κτίσεως. Κι αν εσύ σωπαίνεις, η φύση το βροντοφωνάζει. Τον γέννησε λοιπόν με τον τρόπο που ο ίδιος θέλησε να γεννηθεί. Στη φύση δεν υπήρχε η δυνατότητα μιας τέτοιας γεννήσεως. Εκείνος όμως, ως κύριος της φύσεως, επινόησε τρόπο γεννήσεως παράδοξο. Κι έδειξε έτσι ότι, και άνθρωπος που έγινε, δεν γεννήθηκε σαν άνθρωπος, μα όπως μόνο σε Θεό ταιριάζει.
Εκείνος που έπλασε τον Αδάμ από παρθένα γη, Εκείνος που από τον Αδάμ κατόπιν έκαμε γυναίκα, γεννήθηκε σήμερα από παρθένα κόρη που νίκησε τη φύση, ξεπερνώντας το νόμο του γάμου.
Ο Αδάμ τότε, χωρίς να έχει γυναίκα, γυναίκα απόκτησε.
Η Παρθένος τώρα, χωρίς να έχει άνδρα, άνδρα γέννησε.
Και γιατί έγινε αυτό; Να γιατί:
Οι γυναίκες είχαν ένα παλαιό χρέος προς τους άνδρες, αφού από τον Αδάμ είχε βλαστήσει γυναίκα χωρίς τη μεσολάβηση άλλης γυναίκας. Για αυτό η Παρθένος σήμερα, ξεπληρώνοντας στους άνδρες το χρέος της Εύας, γέννησε χωρίς άνδρα, δείχνοντας έτσι την ισοτιμία της φύσεως.
Σώος έμεινε ο Αδάμ μετά την αφαίρεση της πλευράς του.
Αδιάφθορη έμεινε κι η Παρθένος μετά τη γέννηση του Βρέφους.
Αλλά πρόσεξε και κάτι ακόμα:
Δεν έπλασε ο Κύριος κάποιο άλλο σώμα για να εμφανιστεί στη γη. Πήρε το σώμα του ανθρώπου, για να μη φανεί ότι περιφρονεί την ύλη από την οποία δημιουργήθηκε ο Αδάμ. Ήρθαν έτσι, Θεός και άνθρωπος, σε μυστική ένωση. Κι ο διάβολος, που είχε υποδουλώσει τον άνθρωπο, τράπηκε σε φυγή.
Ο Θεός γίνεται άνθρωπος, αλλά γεννιέται ως Θεός. Αν προερχόταν, όπως εγώ, από έναν κοινό γάμο, πολλοί θα θεωρούσαν απάτη τη γέννησή Του. Γι’ αυτό γεννιέται από παρθένα· γι’ αυτό διατηρεί τη μήτρα της άθικτη· γι’ αυτό διαφυλάσσει την παρθενία της ακέραιη: Για να γίνει ο παράξενος τρόπος της γεννήσεως αιτία ακλόνητης πίστεως.
Σ’ αυτόν λοιπόν που θ’ αμφισβητήσει την άσπορη γέννηση του Λόγου του Θεού, θα επικαλεστώ ως μάρτυρα την αμόλυντη σφραγίδα της παρθενίας.
Πες μου λοιπόν, Ιουδαίε, γέννησε η Παρθένος ή όχι; Κι αν μεν γέννησε, γιατί δεν ομολογείς την υπερφυσική γέννηση; Αν πάλι δεν γέννησε, γιατί εξαπάτησες τον Ηρώδη; Όταν εκείνος ζητούσε να μάθει που θα γεννηθεί ο Χριστός, εσύ δεν είπες «στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας» (Ματθ. 2:4); Μήπως εγώ γνώριζα την πόλη ή τον τόπο; Μήπως εγώ γνώριζα την αξία του Βρέφους που ήρθε στον κόσμο; Ο Ησαΐας και οι προφήτες σας δεν μίλησαν γι’ Αυτό; Κι εσείς, οι αγνώμονες εχθροί, δεν εξηγήσατε την αλήθεια; Εσείς, οι γραμματείς κι οι Φαρισαίοι, οι ακριβείς φύλακες του νόμου, δεν μας διδάξατε για το Χριστό; Εσείς δεν ερμηνεύσατε τις Γραφές; Μήπως εμείς γνωρίζαμε τη γλώσσα σας; Και όταν γέννησε η Παρθένος, εσείς δεν παρουσιάσατε στον Ηρώδη τη μαρτυρία του προφήτη Μιχαία, «Αλλ’ από σένα, Βηθλεέμ, πόλη της περιοχής του Εφραθά, αν και είσαι μια από τις μικρότερες πόλεις του Ιούδα, θα αναδειχθεί αρχηγός του Ισραήλ» (Μιχ. 5:1);
Πολύ καλά είπε ο προφήτης «από σένα». Από σας προήλθε και παρουσιάστηκε σ’ ολόκληρο τον κόσμο.

Παρουσιάστηκε ως άνθρωπος, για να καθοδηγήσει τους ανθρώπους. Παρουσιάστηκε ως Θεός, για να σώσει την οικουμένη.
Μα τί ωφέλιμοι εχθροί που είστ’ εσείς! Τι φιλάνθρωποι κατήγοροι!
Εσείς κατά λάθος δείξατε πως το νεογέννητο της Βηθλεέμ είναι Θεός. Εσείς Τον κηρύξατε χωρίς να το θέλετε. Εσείς Τον φανερώσατε, πασχίζοντας να Τον κρύψετε. Εσείς Τον ευεργετήσατε, επιθυμώντας να Τον βλάψετε.Τι αστοιχείωτοι δάσκαλοι είστε, αλήθεια; Εσείς πεινάτε, και τρέφετε άλλους. Εσείς διψάτε, και ποτίζετε άλλους. Πάμφτωχοι είστε, και πλουτίζετε άλλους.
Ελάτε λοιπόν να γιορτάσουμε! Ελάτε να πανηγυρίσουμε! Είναι παράξενος ο τρόπος της γιορτής -όσο παράξενος είναι κι ο λόγος της γεννήσεως του Χριστού.
Σήμερα λύθηκαν τα μακροχρόνια δεσμά.
Ο διάβολος καταντροπιάστηκε.
Οι δαίμονες δραπέτευσαν.
Ο θάνατος καταργήθηκε.
Ο παράδεισος ανοίχτηκε.
Η κατάρα εξαφανίστηκε.
Η αμαρτία διώχτηκε.
Η πλάνη απομακρύνθηκε.
Η αλήθεια αποκαλύφθηκε.
Το κήρυγμα της ευσέβειας ξεχύθηκε και διαδόθηκε παντού.
Η βασιλεία των ουρανών μεταφυτεύθηκε στη γη.
Οι άγγελοι συνομιλούν με τους ανθρώπους.
Όλα έγιναν ένα.
Γιατί;
Γιατί κατέβηκε ο Θεός στη γη κι ο άνθρωπος ανέβηκε στους ουρανούς. Κατέβηκε ο Θεός στη γη και πάλι βρίσκεται στον ουρανό. Ολόκληρος είναι στον ουρανό κι ολόκληρος στη γη. Έγινε άνθρωπος κι είναι Θεός. Είναι Θεός και πήρε σάρκα. Κρατιέται σε παρθενική αγκαλιά και στα χέρια Του κρατάει την οικουμένη.
Τρέχουν κοντά Του οι μάγοι. Τρέχουμε κι εμείς. Τρέχει και τ’ αστέρι για να φανερώσει τον Κύριο τ’ ουρανού. Μα… κι Εκείνος τρέχει. Τρέχει προς την Αίγυπτο. Και φαίνεται βέβαια, πως πηγαίνει εκεί για ν’ αποφύγει την επιβουλή του Ηρώδη. Όμως τούτο γίνεται για να εκπληρωθούν τα προφητικά λόγια: «Την ημέρα εκείνη ο ισραηλιτικός λαός θα πάρει τρίτος, μετά τους Ασσυρίους και τους Αιγυπτίους, την ευλογία του Θεού πάνω στη γη» (Ησ. 19:24).
Τί λες, Ιουδαίε; Εσύ που ήσουν πρώτος έγινες τρίτος; Οι Αιγύπτιοι και οι Ασσύριοι μπήκαν μπροστά, και ο πρωτότοκος Ισραήλ πήγε πίσω;
Ναι. Έτσι είναι. Οι Ασσύριοι θα γίνουν πρώτοι, επειδή αυτοί πρώτοι με τους μάγους τους προσκύνησαν τον Κύριο. Πίσω τους οι Αιγύπτιοι, που Τον δέχτηκαν, όταν κατέφυγε στα μέρη τους για ν’ αποφύγει την επιβουλή του Ηρώδη. Τρίτος και τελευταίος ο Ισραηλιτικός λαός, που γνώρισε τον Κύριο από τους αποστόλους, μετά τη βάπτισή Του στον Ιορδάνη.
Τι άλλο μένει να πω;
Δημιουργό και φάτνη βλέπω… Βρέφος και σπάργανα… Λεχώνα παρθένα, περιφρονημένη. Φτώχεια πολλή… Ανέχεια πολλή…
Είδες όμως τι πλούτος μέσα στη μεγάλη φτώχεια; Ο Πλούσιος έγινε φτωχός για χάρη μας. Δεν έχει ούτε κρεβάτι ούτε στρώμα. Μέσα σε ταπεινό παχνί Τον έχουν αποθέσει…
Ω φτώχεια, πλούτου πηγή!
Ω πλούτε αμέτρητε, κρυμμένε μες στη φτώχεια!
Μέσα στη φάτνη κείτεσαι και την οικουμένη σαλεύεις.
Μέσα σε σπάργανα τυλίγεσαι και σπας τα δεσμά της αμαρτίας.
Λέξη ακόμα δεν άρθρωσες και δίδαξες στους μάγους τη θεογνωσία.

Τί να πω και τί να λαλήσω;
Να Βρέφος σπαργανωμένο!
Να η Μαρία, Μητέρα και Παρθένος μαζί!
Να ο Ιωσήφ, πατέρας τάχα του Παιδιού!
Εκείνη η γυναίκα, αυτός ο άνδρας. Νόμιμες οι ονομασίες, αλλά χωρίς περιεχόμενο.
Ο Ιωσήφ μνηστεύθηκε μόνο τη Μαρία, και το Άγιο Πνεύμα την επισκίασε. Έτσι, γεμάτος απορία, δεν ήξερε τι να υποθέσει για το Βρέφος: Να πει πως ήταν καρπός μοιχείας, δεν τολμούσε. Να προσφέρει λόγο βλάσφημο εναντίον της Παρθένου, δεν μπορούσε. Ούτε πάλι δεχόταν το Παιδί σαν δικό του, γιατί του ήταν άγνωστο το πως και από ποιόν γεννήθηκε.
Αλλά να, που, πάνω στη σύγχυσή του, παίρνει απάντηση από τον ουρανό, με τη φωνή του αγγέλου: «Ιωσήφ, μη διστάσεις να πάρεις στο σπίτι σου τη Μαριάμ, γιατί το παιδί που περιμένει προέρχεται από το Άγιο Πνεύμα» (Ματθ. 1:20). Και φανέρωσε έτσι σ’ εκείνον και σ’ εμάς ότι το Άγιο Πνεύμα επισκίασε την Παρθένο.
Γιατί όμως ο Χριστός θέλησε να γεννηθεί από παρθένα, αφήνοντας αβλαβή την παρθενία της;
Να γιατί:
Κάποτε ο διάβολος εξαπάτησε την παρθένα Εύα. Τώρα ο άγγελος έφερε το λυτρωτικό μήνυμα στην Παρθένο Μαριάμ.
Κάποτε η Εύα ξεστόμισε λόγο, που έγινε αιτία θανάτου. Τώρα η Μαρία γέννησε το Λόγο, που έγινε αιτία αιώνιας ζωής.
Ο λόγος της Εύας έδειξε το δέντρο, που έβγαλε τον Αδάμ από τον παράδεισο.
Ο Λόγος της Μαρίας έδειξε το Σταυρό, που έβαλε τον Αδάμ πάλι στον παράδεισο.

Σ’ αυτόν λοιπόν, το Λόγο του Θεού και Υιό της Παρθένου, που άνοιξε δρόμο μέσα σε τόπο αδιάβατο, ας αναπέμψουμε δοξολογία μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Οι μεγάλοι ψάλλουν τη γέννηση: Η Γέννησίς σου Χριστέ ο Θεός ημών
Αλλά και οι μικροί επίσης: Η Γέννησίς σου Χριστέ ο Θεός ημών

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΣΠΗΛΙΑ
Του φώτη Κόντογλου

Χριστούγεννα παραμονές. Χριστούγεννα και χιονιάς πάντα πάνε μαζί. Μα εκείνη τη χρονιά οι καιροί ήτανε φουρτουνιασμένοι παρά φύση. Χιόνι δεν έριχνε. Μοναχά που η ατμόσφαιρα ήτανε θυμωμένη, και φυσούσανε σκληροί βοριάδες με χιονόνερο και μ’ αστραπές. Καμιά βδομάδα ο καιρός καλοσύνεψε και φυσούσε μια τραμουντάνα που αρμενιζότανε. Μα την παραμονή τα κατσούφιασε. Την παραμονή από το πρωί ο ουρανός ήτανε μαύρος σαν μολύβι, κ’ έπιασε κ’ έριχνε βελονιαστό χιονόνερο.

Σε μια τοποθεσία που τη λέγανε Σκρόφα, βρισκότανε ένα μαντρί με γιδοπρόδατα, απάνω σε μια πλαγιά του βουνού που κοίταζε κατά το πέλαγο. το μέρος αυτό ήτανε άγριο κ’ έρημο, γεμάτο αγριόπρινα, σκίνους και κουμαριές, που ήτανε κατακόκκινες από τα κούμαρα. το μαντρί ήτανε τριγυρισμένο με ξεροτρόχαλο [=ξερολιθιά].
Οι τσομπάνηδες καθόντανε μέσα σε μια σπηλιά που βρισκότανε παραμέσα και πιο ψηλά από τη μάντρα και που κοίταζε κατά τη νοτιά. Μεγάλη σπηλιά, με τρία – τέσσερα χωρίσματα, κι αψηλή ως τρία μπόγια. Τα ζωντανά σταλιάζανε κάτω από τις χαμηλές σάγιες, που έσκυβες για να μπεις μέσα. Σωροί από κοπριά στεκόντανε εδώ κι εκεί, και βγάζανε μια σπιρτόζα μυρουδιά. Χάμω, το χώμα ήτανε σκουπισμένο και καθαρό, γιατί οι τσομπάνηδες ήτανε μερακλήδες, και βάζανε τα παιδιά και σκουπίζανε ταχτικά με κάτι σκούπες κανωμένες από αστοιβιές.Αρχιτσέλιγκας ήτανε ο Γιάννης ο Μπαρμπάκος, ένας άνθρωπος μισάγριος, γεννημένος ανάμεσα στα γίδια και στα πρόβατα. Ήτανε μαύρος, μαλλιαρός, με γένεια μαύρα κόρακας, σγουρά και σφιχτά σαν του κριαριού. Φορούσε σαλβάρια κοντά ως το γόνατο, σελάχι στη μέση του, ζουνάρι πλατύ, βαριά τζεσμέδια στα ποδάρια του. το κεφάλι του το είχε τυλιγμένο μ’ ένα μεγάλο μαντίλι σαν σαρίκι, κ’ οι μαρχαμάδες [= τα κρόσια] κρεμόντανε στο πρόσωπό του. Αρχαίος άνθρωπος!
Είχε δυο παραγυιούς, τον Αλέξη και τον Δυσσέα, δυο παλληκαρόπουλα ως είκοσι χρονών. Είχε και τρία παιδιά, που τους βοηθούσανε στ’ άρμεγμα και κοιτάζανε το μαντρί νά ‘ναι καθαρό. Αυτές οι έξι ψυχές εζούσανε σε κείνο το μέρος, κρυφά από τον Θεό. Ανάρια βλέπανε άνθρωπο.Η σπηλιά ήτανε καπνισμένη κι ο βράχος είχε μαυρίσει ως απάνω από την καπνιά που έβγαινε από το στόμα της σπηλιάς. Εκεί μέσα είχανε τα γιατάκια τους, σαν μεντέρια, στρωμένα με προβιές. Στους τοίχους της σπηλιάς είχανε μπήξει παλούκια μέσα στις σκισμάδες του βράχου, και κρεμόντανε καρδάρες, τυροβόλια, μαγιές, τουφέκια και μαχαίρια, λες κ’ ήτανε λημέρι των ληστών. Απ’ έξω φυλάγανε οι σκύλοι, όλοι άγριοι σαν λύκοι.Η ακροθαλασσιά βρισκότανε ως ένα τσιγάρο απόσταση από τη μάντρα. Ήτανε έρημη, κι άλλο δεν ακουγότανε εκεί πέρα παρά μοναχά ο αγκομαχητός του πελάγου, μέρα – νύχτα. Με τον βοριά απάγκιαζε, και καμμιά φορά πόδιζε κανένα καΐκι. Αλλιώς δεν έβλεπες βάρκα πουθενά. Από το μαντρί αγνάντευε κανένας το πέλαγο ανάμεσα στα δέντρα, και το μάτι ξεχώριζε καθαρά τα βουνά της Μυτιλήνης.Την παραμονή τα Χριστούγεννα, είπαμε πως ο καιρός χάλασε, κι άρχισε να πέφτει χιονόνερο. Οι τσομπάνηδες είχανε μαζευτεί στη σπηλιά κι ανάψανε μια μεγάλη φωτιά και κουβεντιάζανε. Τα παιδιά είχανε σφάξει δυο αρνιά και τα γδέρνανε. Ο Αλέξης έβαλε απάνω σ’ ένα ράφι μυτζήθρες και τυρί ανάλατο μέσα στα τυροβόλια, αγίζι και γιαούρτι. Ο Δυσσέας είχε μια παλιά Σύνοψη, κ’ επειδή γνώριζε λίγο από ψαλτικά κ’ ήξερε και πέντε γράμματα, διάβαζε τις Κυριακάδες κι όποτε ήτανε γιορτή κανένα τροπάρι και λιγοστά από τον Εξάψαλμο. Εκείνη την ώρα φυλλομετρούσε τη Σύνοψη, για να δει τι γράμματα ήτανε να πει.Θα ‘τανε ώρα εσπερινού. Κείνη την ώρα ακούσανε κάτι τουφεκιές. Καταλάβανε πως θα ‘τανε τίποτα κυνηγοί. το ένα παιδί, που είχε πάγει να φέρει ξύλα με τον γάιδαρο, είπε πως το πρωί είχε ακούσει τουφεκιές κατά την από μέσα θάλασσα, κατά την Άγια-Παρασκευή. Οι σκύλοι πιάσανε και γαβγίζανε όλοι μαζί και πεταχτήκανε όξω από τη μάντρα.Σε λίγο φανερωθήκανε από πάνω από τη σπηλιά δυο άνθρωποι με τουφέκια, και φωνάζανε τους τσομπάνηδες να μαζέψουνε τα σκυλιά, που χυμήξανε απάνω τους. Ο Σκούρης άφησε τους ανθρώπους κι άρπαξε ένα από τα ζαγάρια πού ‘χανε οι κυνηγοί και το ξετίναζε να το πνίξει. Ο κυνηγός έριξε απάνου του, και τα σκάγια τον πόνεσανε και γύρισε πίσω, μαζί με τ’ άλλα μαντρόσκυλα, που πηγαίνανε πισώδρομα όσο κατεβαίνανε οι κυνηγοί. Τέλος πάντων, εβγήκε ο Μπαρμπάκος με τους άλλους και πιάσανε τον Σκούρη και τον δέσανε, διώξανε και τ’ άλλα σκυλιά.«Ώρα καλή, βρε παιδιά!» φώναξε ο Παναγής ο Καρδαμίτσας, ζωσμένος με τα φυσεγκλίκια, με το ταγάρι γεμάτο πουλιά.
Ο άλλος, που ήτανε μαζί του, ήτανε ο γιος του ο Δημητρός.
«Πολλά τα έτη!» αποκριθήκανε ο Μπαρμπάκος κ’ η συντροφιά του. «Καλώς ορίσατε!»
Τους πήγανε στη σπηλιά. «Μωρέ, τ’ είν’ εδώ; Παλάτι! Παλάτι με βασιλοπούλες!» είπε ο μπάρμπα-Παναγής, δείχνοντας τις μυτζήθρες που αχνίζανε.
Τους βάλανε να καθήσουνε, τους κάνανε καφέ. Οι κυνηγοί είχανε κονιάκι. Κεραστήκανε.
«Βρε αδερφέ», έλεγε ο μπάρμπα-Παναγής, «ποιος να το ‘λεγε, χρονιάρα μέρα, πως θα κάνουμε Χριστούγεννα στο σπήλαιο που εγεννήθη ο Χριστός! Εχτές περάσαμε στην Άγια – Παρασκευή, να κυνηγήσουμε λίγο. Ε, δικός μας είναι ο ηγούμενος, κοιμηθήκαμε στο μοναστήρι, και σήμερα την αυγή βγήκαμε στο κυνήγι. Βλέποντας πως φουρτούνιασε ο καιρός, είπαμε πως δε θα μπορέσουμε να περάσουμε το μπουγάζι με τη σαπιόβαρκα του μπάρμπα-Μανώλη του Βασιλέ. Κ’ επειδή ξέραμε απ’ άλλη φορά το μαντρί, και με το κυνήγι πέσαμε σε τούτα τα σύνορα, είπαμε να ‘ρθουμε στ’ αρχοντικό σας… Μωρέ, τι σκύλο έχετε; Αυτό είναι θηρίο, ασλάνι και καπλάνι! Μπρε, μπρε, μπρε! το ζαγάρι το πετσόκοψε! Για κοίταξε τι χάλια το ‘κανε!»
Και γύρισε σε μια γωνιά της σπηλιάς, που κλαμούριζε το σκυλί κ’ έτρεμε σαν θερμιασμένο.
«Έλα δω, Φλοξ! Φλοξ!»
Μα η Φλοξ από την τρομάρα της τρύπωνε πιό βαθιά. Άμα ήπιανε δυό-τρία κονιάκια, ο μπάρμπα-Παναγής άρχισε να μασά τα μουστάκια του, και στο τέλος έπιασε να τραγουδά:
Καλήν εσπέραν, άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού την θείαν γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας.
Ύστερα ο Δυσσέας έψαλε το «Χριστός γεννάται, δοξάσατε». Εκείνη την ώρα ακούσανε πάλι τα σκυλιά να γαβγίζουνε. Στείλανε τα παιδιά να δούνε τι είναι. Ο αγέρας είχε μπουρινιάσει κι έριχνε παγωμένο νερό. Κρύο τάντανο!Σε λίγο πάψανε τα σκυλιά, και γυρίσανε πίσω τα παιδιά. Από πίσω τους μπήκανε στη σπηλιά τρεις άντρες, που φαινόντανε πως ήτανε θαλασσινοί, και δυο καλόγεροι, βρεμένοι όλοι και ξυλιασμένοι απ’ το κρύο. Τους καλωσορίσανε, τους βάλανε και καθήσανε.Μόλις πήγε κοντά στη φωτιά ο πρώτος, ο καπετάνιος, τον γνώρισε ο Μπαρμπάκος κ’ έβγαλε μια χαρούμενη φωνή. Ήτανε ο καπετάν-Κωσταντής ο Μπιλικτσής, που ταξίδευε στην Πόλη. Είχε περάσει κι άλλη φορά από τη Σκρόφα, κ’ είχανε δέσει φιλία με τον Μπαρμπάκο, που δεν ήξερε τι περιποίηση να τους κάνει. οι άλλοι δυό ήτανε γεμιτζήδες κι αυτοί, άνθρωποι του καϊκιού του.Ο ένας από τους καλόγερους, ένας σωματώδης με μαύρα γένεια, ομορφάνθρωπος, ήτανε ο πάτερ-Σιλβέστρος Κουκουτός, καλογερόπαπας. Ο άλλος ήτανε λιγνός, με λίγες ανάριες τρίχες στο πηγούνι, σαν τον Άγιο Γιάννη τον Καλυβίτη. Τον λέγανε Αρσένιο Σγουρή.Ο καπετάν-Κωσταντής ερχότανε από την Πόλη και πήρε στο καΐκι τον πάτερ-Σίλβεστρο, που είχε πάγει στην Πόλη από τ’ Άγιον Όρος για ελέη, κ’ ήθελε να κάνει Χριστούγεννα στην πατρίδα του. Ο πάτερ-Αρσένιος είχε ταξιδέψει μαζί του από τη Μονή του Παντοκράτορας στο Όρος, κ’ ήτανε από τη Θεσσαλία.
Ταξιδέψανε καλά. Μα σαν καβατζάρανε τον Κάβο-Μπαμπά, ο αγέρας μπουρίνιασε, κι όλη τη μέρα αρμενίζανε με μουδαρισμένα πανιά και με τον στάντζο, ως που φτάξανε κατά το βράδυ απ’ έξω από το Ταλιάνι. Ο καιρός σκύλιαξε κι ο καπετάνιος δεν μπόρεσε να ‘μπει στο μπουγάζι, να κάνουνε Χριστούγεννα στην πατρίδα. Αποφάσισε λοιπόν να ποδίσει, και πήγε και φουντάρισε στ’ απάγκειο, πίσω από έναν μικρόν κάβο, από κάτω από το μαντρί. Κ’ επειδή θυμήθηκε τον φίλο του τον Μπαρμπάκο, πήρε τους γέροντες και τους δυο άλλους νοματέους και τραβήξανε για το αγίλι [=μαντρί]. Στο τσερνίκι είχανε αφήσει τον μπαρμπ’ – Απόστολο με τον μούτσο.Σάν είδανε πως στη σπηλιά βρισκότανε κι ο κυρ-Παναγής με τον κυρ-Δημητρό, γίνηκε μεγάλη χαρά και φασαρία.
«Μωρέ να δεις», έλεγε ο κυρ-Παναγής, «τώρα ψέλναμε το τροπάρι, κι απάνω που λέγαμε «εν αυτή γαρ οι τοις άστροις λατρεύοντες υπό αστέρος εδιδάσκοντο…», φτάξατε κ’ εσείς οι μάγοι με τα δώρα! Γιατί βλέπω μια νταμιζάνα κρασί, βλέπω λακέρδα, βλέπω χαβιάρια, βλέπω παξιμάδια, μπακλαβάδες, «σμύρναν, χρυσόν και λίβανον»! Χα! Χα! Χα!» – γελούσε δυνατά ο κυρ-Παναγής, μισομεθυσμένος και ψευδίζοντας, και χάϊδευε την κοιλιά του, γιατί ήτανε καλοφαγάς.Στο μεταξύ ο πάτερ – Αρσένιος ο Σγουρής ζωντάνεψε ο καημένος, κ’ είπε σιγανά χαμογελώντας και τρίβοντας τα χέρια του:«Δόξα σοι ο θεός, Κύριε ημών Ιησού Χριστέ, που μας ελύτρωσες εκ του κλύδωνος!» κ’ έκανε τον σταυρό του.
Ο πάτερ – Σίλβεστρος είπε να σηκωθούνε όρθιοι, κ’ είπε λίγες ευχές, το «Χριστός γεννάται», κ’ ύστερα με τη βροντερή φωνή του έψαλε: «Μεγάλυνον, ψυχή μου, την τιμιωτέραν και ενδοξοτέραν των άνω στρατευμάτων.Μυστήριον ξένον ορώ και παράδοξον. Ουρανόν το σπήλαιον, θρόνον χερουβικόν την Παρθένον, την φάτνην χωρίον, εν ω ανεκλίθη ο αχώρητος Χριστός ο Θεός, ον ανυμνούντες μεγαλύνομεν.»Ύστερα καθήσανε στο τραπέζι. Τέτοιο τραπέζι βλογημένο και χαρούμενο δεν έγινε σε κανένα παλάτι. Τρώγανε και ψέλνανε. Και του πουλιού το γάλα είχε απάνω, από τα μοσκοβολημένα τ’ αρνιά, τα τυριά, τα μανούρια, τις μυτζήθρες, τις μπεκάτσες και τ’ άλλα πουλιά του κυνηγιού, ως τη λακέρδα και τ’ άλλα τα πολίτικα που φέρανε οι θαλασσινοί, καθώς και κρασί μπρούσικο.Όξω φυσομανούσε ο χιονιάς, και βογγούσανε τα δέντρα κ’ η θάλασσα από μακριά. Ανάμεσα στα βουΐσματα ακουγόντανε και τα κουδούνια από τα ζωντανά που αναχαράζανε. Μέσα από τη σπηλιά έβγαινε η κόκκινη αντιφεγγιά της φωτιάς μαζί με τις ψαλμωδίες και με τις χαρούμενες φωνές. Κι ο κυρ-Παναγής έκλεβε κάπου-κάπου λίγον ύπνο, ρουχάλιζε λιγάκι κ’ ύστερα ξυπνούσε κ’ έψελνε μαζί με τη συνοδεία.
Αληθινά, από τη Γέννηση του Χριστού δεν έλειπε τίποτα. Όλα υπήρχανε: το σπήλαιο, οι ποιμένες, οι μάγοι με τα δώρα, κι ο ίδιος ο Χριστός ήτανε παρών με τους δύο μαθητές του, που ευλογούσανε «την βρώσιν και την πόσιν».

Η ΜΑΓΙΣΣΑ ΠΟΥ ΜΙΣΟΥΣΕ ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Του Ευγένιου Τριβιζά

Διασκευή /Διδασκαλία: Δέσπω Πολή , Κατερίνα Χάματσου , Μαριάννα Χριστοδούλου
Μουσική επιμέλεια: Επιθεωρήτρια Μουσικής Λούλα Χαραλάμπους

Πρόσωπα
1. Αφηγητής1:
2. Αφηγητής2:
3. Αφηγητής3:
4. Μάγισσα:
5. Ομάδα καλάντων:

ΣΚΗΝΗ Α΄

Αφηγητής 1: Ήτανε κάποτε μια μάγισσα που τη λέγανε Φρικαντέλα Ζαρζουέλα Σαλμονέλα Στρυφνίνη.
Αφηγητής2: Η Φρικαντέλα ήταν κακιά. Πολύ κακιά. Πάρα πολύ κακιά.
Αφηγητής 3: Τόσο κακιά που μισούσε αφάνταστα όλα τα καλά.
Αφηγητής2: Ακόμα και τις λέξεις που είχανε τις συλλαβές «καλά» κι αυτές τις μισούσε.
Αφηγητής 1: Για να σας δώσω να καταλάβετε, η μάγισσα Φρικαντέλα δεν έτρωγε ποτέ καλαμαράκια. Έτρωγε μόνο… κακαμαράκια.
Αφηγητής 3: … και στο σπίτι της δε είχε ούτε καλάθια ούτε μπουκαλάκια. Είχε μόνο κακάθια και μπουκακάκια…
Αφηγητής 1: … και δεν πήγαινε ποτέ για εκδρομή στην Καλαβασό. Πήγαινε κάθε χρόνο στην Κακαβασό…
Αφηγητής 2: … και δεν χόρευε ποτέ καλαματιανό. Χόρευε μόνο κακαματιανό…
Αφηγητής 1: … και δεν έπινε ποτέ την πορτοκαλάδα της με καλαμάκι. Έπινε πάντα την πορτοκακάδα της με κακαμάκι…
Αφηγητής 3: … και, βέβαια, δεν της αρέσανε καθόλου τα παραμύθια με καλό τέλος. Της αρέσανε μόνο τα παραμύθια με κακό τέλος.
Αφηγητής 1: Δηλαδή, έκοβε τη σελίδα που έλεγε «και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα» και στη θέση της έβαζε μια σελίδα που έλεγε «και ζήσανε αυτοί κακά κι εμείς χειρότερα».
Αφηγητής 2: Αλλά πιο πολύ απ’ όλα η μάγισσα Φρικαντέλα μισούσε τα κάλαντα. Μάλιστα! Δεν ήθελε να ακούει καθόλου κάλαντα. Ήθελε να ακούει μόνο κάκαντα.
Αφηγητής 3: Μια μέρα, παραμονή Πρωτοχρονιάς, η Φρικαντέλα ζύμωνε κουλουράκια με μαγική μαγιά που όποιος τα έτρωγε μεταμορφωνόταν σε σαπουνόφουσκα. Ξαφνικά άκουσε χαρούμενες φωνές.
Αφηγητής 2: Ήταν τα παιδιά της γειτονιάς που χτυπούσαν τα τριγωνάκια τους και τραγουδούσαν τα κάλαντα.
Μάγισσα: Με τα δυο χεράκια πλάθω κουλουράκια…

ΜΟΥΣΙΚΗ: ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
Παιδιά: «Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά
Ψιλή μου δεντρολιβανιά…»
Μάγισσα:Σκασμός! Σκασμός, σκασμένα σκουπιδοσκουπιδένια σκουπιδόπαιδα! Αν δε σταματήσετε να λέτε τα κάλαντα, θα το μετανιώσετε πικρά!
(Τα παιδιά όμως δεν της έδωσαν καθόλου σημασία και συνέχισαν να τραγουδάνε.
Η μάγισσα ήταν τώρα έξω φρενών.)
Μάγισσα: Τι να κάνω άραγε για να τα τιμωρήσω τα σκουπιδοσκουπιδένια σκουπιδόπαιδα; σκεφτόταν. Τι να κάνω; Τι να κάνω;
(Τα παιδιά εξακολουθούν να τραγουδούν.)
Μάγισσα:Το βρήκα! Θα τα μεταμορφώσω τώρα αμέσως σε βατραχάκια!
Άμπρα κατάμπρα!

ΜΟΥΣΙΚΗ: Κούνησε πέρα δώθε το μαγικό της ραβδί…

(Κούνησε πέρα δώθε το μαγικό ραβδί και
μεταμόρφωσε όλα τα παιδιά σε βρεγμένα βατραχάκια.
Αλλά τα βρεγμένα βατραχάκια συνέχισαν να κοάξ- κοάξ- κοάζουν με κέφι τα κάλαντα.)

Παιδιά: Αρχιμηνιάξ κι αρχιχρονιάξ
ψιλή μου δέντρο κουάξ κουάξ κουάξ!
Μάγισσα: Χμμμ…Ας τα μεταμορφώσω καλύτερα σε γατούλες! Χόκους πόκους!
(Κούνησε πέρα δώθε το μαγικό ραβδί και μεταμόρφωσε όλα τα παιδιά σε χαδιάρες γατούλες.
Αλλά οι χαδιάρες γατούλες συνέχισαν να νιαουρίζουν χαδιάρικα τα κάλαντα. )
Παιδιά: Αρχιμηνιάρ κι αρχιχρονιάρ
ψιλή μου δέντρο νιαρ νιαρ νιαρ!
Μάγισσα: Μπα σε κακό μου! Πάλι δεν τα κατάφερα! Για να δούμε τι θα γίνει αν τα μεταμορφώσω σε κατσικάκια. Άμπερ κατάμπερ!
(Κούνησε αριστερά δεξιά το μαγικό της ραβδί και μεταμόρφωσε όλα τα παιδιά σε παρδαλά κατσικάκια.
Αλλά τα παρδαλά κατσικάκια συνέχισαν να βελάζουν μελωδικά τα κάλαντα. )
Παιδιά: Αρχιμπεμπέ κι αρχιμπεμπέ
ψιλή μου δέντρο μπε μπε μπε!
Μάγισσα: Χμμμ… Μήπως να τα μεταμορφώσω άραγε σε παπάκια; Πάκους πατάκους!

(Κούνησε αριστερά δεξιά το μαγικό της ραβδί και μεταμόρφωσε όλα τα παιδιά σε παπάκια.
Αλλά τα παπάκια συνέχισαν να παπακίζουν ρυθμικά τα κάλαντα. )

Παιδιά: Αρχιπιπί κι αρχιπαπά
ψιλή μου δέντρο πα πα πα!
Μάγισσα: Το βρήκα! Μάλλον σε αγελαδίτσες πρέπει να τα μεταμορφώσω. Αγελαμούρα!
(Κούνησε κυκλικά το μαγικό της ραβδί και μεταμόρφωσε όλα τα παιδιά σε παχουλές αγελαδίτσες .
Αλλά οι παχουλές αγελαδίτσες συνέχισαν να μουγκανίζουν χαρούμενα τα κάλαντα. )
Παιδιά: Αρχιμουμού κι αρχιμουμού
ψιλή μου δέντρο μου μου μου!
Μάγισσα: Ας κάνω μια τελευταία προσπάθεια. Για να δοκιμάσω να τα μεταμορφώσω σε γαϊδουράκια! Γαϊδαρομούρα!
(Κούνησε πάνω κάτω το μαγικό της ραβδί και μεταμόρφωσε όλα τα παιδιά σε πεισματάρικα γαϊδουράκια.
Αλλά τα πεισματάρικα γαϊδουράκια συνέχισαν να γκαρίζουν με πείσμα τα κάλαντα. )
Παιδιά: Αρχιγκαργκαρ κι αρχιγκαργκαρ
ψιλή μου δέντρο γκαρ γκαρ γκαρ!

Μάγισσα: Βρε τα σκασμένα σκουπιδοσκουπιδένια σκουπιδόπαιδα! Σε ότι και να τα μεταμορφώσω συνεχίζουν να λένε τα κάλαντα. Ξέρω όμως τι τους χρειάζεται! Θα τα ξανακάνω παιδιά, αλλά θα κλέψω τις φωνές τους. Να δούμε πως θα τραγουδάνε τα σκουπιδοπουλάκια μου τα κάλαντα χωρίς φωνές! Αφωνίσιους φυλακίσιους μπαλόνιους!
Αφηγητής 1: Τόπε και το’κανε. Κούνησε κυματιστά το μαγικό ραβδί της και τους έκλεψε τις φωνές.
Αφηγητής2: Τις έκλεψε και τις φυλάκισε σε μαγικά μπαλόνια.Τις φωνές των κοριτσιών σε ροζ μπαλόνια…
Αφηγητής 3: …και των αγοριών σε γαλάζια.
Μάγισσα: Ωραία τα κανόνισα τα σκουπιδοσκουπιδένια σκουπιδόπαιδα. Τώρα στόμα έχουν και μιλιά δεν έχουν!
Αφηγητής 2: Έτσι λοιπόν τα παιδιά έμειναν άφωνα. Και βέβαια χωρίς φωνές δεν μπορούσαν να τραγουδήσουν τα κάλαντα. Έτρεξαν λοιπόν στα μεγαλύτερα αδέρφια τους και ψιθυριστά τους έδωσαν να καταλάβουν τι συνέβηκε.

ΜΟΥΣΙΚΗ: ΄Ετρεξαν λοιπόν στα μεγαλύτερα αδέλφια τους..

ΣΚΗΝΗ Β’

Αφηγητής 1: Σαν βράδιασε τα μεγαλύτερα παιδιά πήγανε νυχοπατώντας στο πέτρινο κάστρο της μάγισσας, για να βρούνε τα μπαλόνια με τις κλεμμένες φωνές.

ΜΟΥΣΙΚΗ: Το κάστρο αυτό όμως ήταν στοιχειωμένο…
Το κάστρο αυτό όμως ήταν στοιχειωμένο, πολύ σκοτεινό, πολύ παγωμένο και πάρα μα πάρα πολύ επικίνδυνο!

ΜΟΥΣΙΚΗ: Αέρας στο στοιχειωμένο κάστρο

Αφηγητής 2: Η πύλη όμως ήταν κλειδαμπαρωμένη και τα παράθυρα τριπλομανταλωμένα.
Αφηγητής 3: Μόνο ένας μικρός αραχνιασμένος φεγγίτης στον πιο ψηλό πυργίσκο του θεόρατου κάστρου φαινόταν ανοικτός.
-Ας σπρώξουμε με δύναμη τη σιδερένια πύλη του κάστρου.
-Άδικός κόπος! Έχω μετρήσει 88 σύρτες και 70 λουκέτα.
-Μην απογοητεύεστε. Κάποια λύση θα βρεθεί…
-Α να! Βλέπω φως από εκείνο το μικρό φεγγίτη!
-Κάποιος όμως πρέπει να σκαρφαλώσει ως εκεί πάνω…
-Εγώ είμαι εδώ! Είμαι άσσος στο σκαρφάλωμα. Κάθε μέρα σκαρφαλώνω σε εφτά δέντρα! Σε τρεις ελιές, δυο χαρουπιές, μια λεμονιά και μια πορτοκαλιά.

ΜΟΥΣΙΚΗ: Ο Σεβαστιανός Μπισμπικούκης σκαρφαλώνει…
[Ο Σεβαστιανός Μπισμπικούκης σκαρφαλώνει στο ψηλό φεγγίτη και ρίχνει το σχοινί στα υπόλοιπα παιδιά, που σκαρφαλώνουν και αυτά με τη σειρά τους στο κάστρο.]

ΣΚΗΝΗ Γ’

ΜΟΥΣΙΚΗ: Νομίζω πως βρισκόμαστε…
-Νομίζω πως βρισκόμαστε στο μοβ δωμάτιο με τους μαγικούς καθρέφτες.
-Θεέ μου! Φαίνομαι λες και είμαι 70 χρονών!
-Κι αυτό εδώ ο καθρέφτης με δείχνει με κόκκινα σπυράκια ιλαράς στο πρόσωπο!
-Προσοχή! Μη ξεγελαστείτε και κοιταχτείτε στο σκοτεινό καθρέφτη με την ασημένια κορνίζα!
-Έχω ακούσει πώς όποιος κοιταχτεί σ’ αυτόν μαρμαρώνει… κι η μάγισσα τον κάνει μαρμαρόσκονη και τον πουλά σε μάντρα οικοδομών!
-Ας ψάξουμε για τα μπαλόνια στην κίτρινη αποθήκη της μάγισσας.
-Εφτά μαγικά σκουπόξυλα… τρία πιθάρια με δάκρυα κόκκινου κροκόδειλου… κι ένα καλάθι με αγκάθια σμαραγδένιου σκαντζόχοιρου;
-Πάρτε από ένα αγκάθι σμαραγδένιου σκαντζόχοιρου ο καθένας. Μπορεί να μας χρειαστεί. Αλλά προς Θεού, μην κάνετε το λάθος και καβαλήσετε κανένα από τούτα εδώ τα μαγικά σκουπόξυλα!
-Έχω ακούσει ότι κανένας εκτός από τη μάγισσα δε μπορεί να τα καβαλήσει αλλιώς αν δοκιμάσεις τότε θα φας 12 τσουχτερές ξυλιές στον ποπό σου.
-Αυτή πρέπει να’ ναι η κόκκινη τραπεζαρία της μάγισσας.
-Προσοχή! Όσο κι αν πεινάτε μη δοκιμάσετε ούτε ένα από αυτά τα φαγητά!
-Όποιος φάει από αυτή τη νυχτεριδόσουπα, βγάζει φτερά νυχτερίδας κι όποιος φάει σπαγγέτι από ουρές αρουραίων, βγάζει ροζ ουρά αρουραίων και περνά την υπόλοιπή του ζωή, κινδυνεύοντας να τον αρπάξει καμιά γάτα.
-Πλησιάστε σιγά σιγά! Φτάσαμε στη ροζ κρεβατοκάμαρα της μάγισσας.
-Πάρε προσεκτικά το μαγικό ραβδί της…
-Σπάστε τα μπαλόνια!
-Με τι να τα σπάσουμε;
-Με τα αγκάθια του σκαντζόχοιρου!
[Μπαμ! Μπαμ! Μπαμ! Τα παιδιά σπάζουν τα μπαλόνια και η μάγισσα ξυπνά!]

ΜΟΥΣΙΚΗ : Γέλιο της μάγισσας
Μάγισσα: Γέλια της μάγισσας ακούονται φρικιαστικά!
Πού βρεθήκατε εσείς εδώ σκασμένα σκουπιδοσκουπιδένια σκουπιδοπαιδά; Γιατί με ξυπνήσατε; Τι θέλετε;
-Να σου τα ψάλουμε!
Μάγισσα: Τι να μου ψάλετε δηλαδή;
Όλοι: Τα κάλαντα!
Μάγισσα: Φύγετε αμέσως γιατί θα κουνήσω το μαγικό μου ραβδί και θα σας μεταμορφώσω σε σουρωτήρια!
-Αυτό θα το έκανες αν είχες μαγικό ραβδί για να κουνήσεις αλλά δεν το, χεις, γιατί το’ χουμε εμείς!
Μάγισσα: Δώστε μου αμέσως το ραβδί μου, θέλω το ραβδί μου, δεν μπορώ χωρίς το ραβδί μου!
-Θα στο δώσουμε αν κάτσεις φρόνιμα και ακούσεις με κατάνυξη τα κάλαντα!
Μάγισσα: Εντάξει…
[Συμφώνησε η μάγισσα και βούλωσε με τρόπο τα αυτιά της με βαμβάκι. Ένα παιδί όμως το κατάλαβε και της τα ξεβούλωσε. Έτσι τα παιδιά είπανε στη μάγισσα τα πανελλήνια κάλαντα.]

ΜΟΥΣΙΚΗ: Κάλαντα Πρωτοχρονιάς

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ την πόλη,
οι ουρανοί αγάλλονται , χαίρει η Κτίσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων,
ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων.
Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το δόξα εν υψίστοις
και τούτο άξιον εστί η των ποιμένων πίστης.
Εκ της Περσίας έρχονται τρεις μάγοι με τα δώρα,
άστρον λαμπρόν τους οδηγεί χωρίς να λείψει ώρα…
Μάγισσα: Ωραία! Δώστε μου τώρα το μαγικό μου ραβδί και χαθείτε από μπροστά μου σκουπιδόπαιδα!
-Όχι ακόμα, κάνε υπομονή! Θα σου πούμε τώρα τα κάλαντα όπως τα λένε στην Κύπρο.
Μάγισσα: Ας είναι…
[Έτριξε τα δόντια η μάγισσα και βούλωσε τα αυτιά της με δύο λουκάνικα. Ένα παιδί όμως το κατάλαβε και της τα ξεβούλωσε. Έτσι τα παιδιά είπανε στη μάγισσα τα κυπριακά κάλαντα.]

ΜΟΥΣΙΚΗ: Κυπριακά Κάλαντα

ΚΑΛΗΝ ΕΣΠΕΡΑΝ ΘΑ ΣΑΣ ΠΩ
Καλήν εσπέραν θα σας πω τζιαν είναι ορισμός σας,
Χριστού την θεία γέννησιν να πω στ’αρχοντικό σας.
Γεννιέται μες το σπήλαιον, στην φάτνη των αλόγων,
ο Βασιλεύς των ουρανών τζιαι ποιητής των όλων.
Άγγελοι εις τον ουρανόν ψάλλουν το εν υψίστοις
τζιαι κάτω φανερώνεται η των ποιμένων πίστης.
Που την Περσίαν έρκουνται τρεις μάγοι με τα δώρα
τζ’έναν αστέριν λαμπερόν τους οδηγεί στη χώρα.
Όταν εφτάσασιν τζ’οι τρεις , με πόθον ερωτούσιν
πού εγεννήθει ο Χριστός , να παν να τόνε βρούσιν…
Μάγισσα: Επιτέλους! Δώστε μου τώρα το μαγικό μου ραβδί και πηγαίνετε στο κακό σκουπιδάκια!
Παιδί 1: Όχι ακόμα. Θα σου πούμε τα κάλαντα όπως τα λένε και στην Κρήτη.
Μάγισσα: Σύμφωνοι.
[Ξίνισε τα μούτρα της η μάγισσα και βούλωσε τα αυτιά της με δύο μπανάνες. Ένα παιδί όμως το κατάλαβε και της τα ξεβούλωσε. Έτσι τα παιδιά είπανε στη μάγισσα τα κρητικά κάλαντα.]

ΜΟΥΣΙΚΗ: Κρητικά Κάλαντα

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ
Χριστός γεννιέται σήμερον εν Βηθλεέμ την πόλη
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρεται η φύσις όλη.
Κυρά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα,
απού τον έχεις τον υγιό , τον μοσχοκανακάρη.
Λούζεις τον και χτενίζεις τον και στο σκολειό τον πέμπεις
κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ’ένα χρυσό βεργάλι
και η κυρά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι.
Κι αν είναι το θέλημα , άσπρη μου περιστέρα,
ανοίξετε την πόρτα σας , να πούμε καλησπέρα.
Μάγισσα: Επιτέλους! Δώστε μου τώρα το μαγικό μου ραβδί και γίνετε καπνός προτού σας κάνω καπνιστά σκουπιδούλικά μου σκουπιδάκια.
Παιδί 2: Όχι ακόμα. Θα σου πούμε και τα κάλαντα όπως τα λένε στην Πελοπόννησο.
Μάγισσα: Τέλος πάντων.
[Μούγκρισε η μάγισσα και βούλωσε τα αυτιά της με δύο σουτζούκους. Ένα παιδί όμως το κατάλαβε και της τα ξεβούλωσε. Έτσι τα παιδιά είπανε στη μάγισσα τα κυπριακά κάλαντα.]

ΜΟΥΣΙΚΗ: Πελοποννησιακά Κάλαντα

Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,
για βγάτε διέτε μάθετε πως ο Χριστός γεννιέται.
Γεννιέται κι ανατρέφεται στο μέλι και στο γάλα,
το μέλι τρων’ οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες
και το μελισσοβότανο το λούζονται οι κυράδες.
Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,
μόνο σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε.
Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας και την κότα,
δώστε μας και πεντ’έξι αυγά , να πάμε σ’άλλη πόρτα.
Εδώ που τραγουδήσαμε πέτρα να μην ραΐσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού πολλούς χρόνους να ζήσει.

Παιδί 3: Ορίστε, τώρα μπορείς να πάρεις το ραβδί σου!
Μάγισσα: Όχι, δεν το θέλω! Δε το θέλω καθόλου, καθόλου δεν το θέλω!
Παιδί 4: Δε θέλεις το ραβδί σου;
Παιδί 5: Τι θέλεις τότε;
Μάγισσα: Να ερχόσαστε κάθε Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά και να μου λέτε τα κάλαντα! Τώρα που αναγκάστηκα να τα ακούσω, κατάλαβα πόσο όμορφα είναι. Τι λέτε; Χορεύουμε τα πελοποννησιακά;
Αφηγητής 1: Έτσι κι έγινε
Αφηγητής 2: Από τότε η μάγισσα Φρικαντέλα Ζαρζουέλα Σαλμονέλα Στρυφνίνη άλλαξε και άρχισαν να της αρέσουν όχι μόνο τα κάλαντα, αλλά και όλα τα καλά πράγματα.
Αφηγητής 1: Πέταξε όλα τα κακάθια της και στη θέση τους έβαλε καλάθια.
Αφηγητής 2: Και πέταξε όλα τα μπουκακάκια της και στη θέση τους έβαλε μπουκαλάκια.
Αφηγητής 1: Και πέταξε όλα τα κακώδια και στη θέση τους έβαλέ καλώδια.
Αφηγητής 2: Και σαν να μην έφταναν αυτά, κάθε πρωί δεν πίνει ένα φλιτζάνι ζεστό κακάο.
Αφηγητής 1: Πίνει ένα φλιτζάνι αχνιστό καλάο.
Αφηγητής 2: Και όταν φτάνουν με το καλό οι παραμονές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ο Σεβαστιανός Μπισμπικούκης,
με την παρέα του πηγαίνουν στο κάστρο και λένε στη Φρικαντέλλα τα κάλαντα.
Μάγισσα: Κι αν θέλετε μπορείτε να τα μάθετε κι εσείς και να τα τραγουδάτε, παίζοντας τα τριγωνάκια σας, στους φίλους και τους γείτονές σας.
Όλοι: Τι περιμένετε; Ξεκίνατε τώρα αμέσως!

ΔΩΡΟ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ
(Ελένη Χουκ – Αποστολοπούλου)

Εδώ και πολλά χρόνια ο κόσμος γιόρταζε τα Χριστούγεννα με περισσότερη κατάνυξη.
Σ’ ένα μακρινό χωριό, λοιπόν, ο παπάς έκανε κάθε χρόνο μια φάτνη στη μέση της εκκλησίας, την παραμονή των Χριστουγέννων.
Οι κάτοικοι πήγαιναν πρώτα πρώτα στην εκκλησία, για ν’ ακούσουν τη θεία λειτουργία, γονάτιζαν κι άναβαν το κεράκι τους μπροστά στη φάτνη. Κάθε κεράκι έπρεπε να σβήσει από μόνο του, λιώνοντας σιγά σιγά, γι’ αυτό γύρω από τη φάτνη ήταν αμέτρητα κεράκια, όσα και οι πιστοί, κι η εκκλησία λαμποκοπούσε κι έφεγγε σαν να ήταν ο ήλιος μέσα της. Όταν η λειτουργία τελείωνε, ο κόσμος πήγαινε στα γύρω κεντράκια, για να φάει και να πιει, να γλεντήσει τη χαρά του για τη γέννηση του Χριστού.
Οι χωριανοί άρχιζαν τις προετοιμασίες για τα Χριστούγεννα εβδομάδες πριν.
Οι νοικοκυρές έψηναν κουλούρια, πίτες και γλυκά κι οι άντρες έβαφαν την πλατεία του χωριού, την εκκλησία και τα σπίτια τους. Ο παπάς με τα παιδιά του σχολείου και τους δασκάλους σκάλιζε τα ζώα της φάτνης στο ξύλο, τους τρεις μάγους, τους βοσκούς, το αστέρι, την Παναγία και το Χριστό.
Το βράδυ της παραμονής όλα ήταν έτοιμα κι οι άνθρωποι ντυμένοι τα καλά τους πήγαιναν στην εκκλησιά κι άφηναν μπροστά στη φάτνη ένα δώρο για το Χριστό, ό,τι μπορούσε ο καθένας.
Η Μαρία, που ήταν έξι χρονών, πήγαινε κι αυτή κάθε χρόνο με τους γονείς της στην εκκλησία κρατώντας το καλαθάκι με τα κουλούρια που είχε φτιάξει για το νεογέννητο Χριστό. Εκείνο το χρόνο, όμως, η μητέρα της αρρώστησε, κι ο πατέρας της ταξίδεψε σε μια μεγάλη πόλη για να βρει δουλειά και να τα βγάλει πέρα με τα φάρμακα και τα άλλα έξοδα. Ούτε δραχμή δεν τους περίσσευε, για ν’ αγοράσουν δώρο στο Χριστό.
Πώς να πάει στην εκκλησία η Μαρία με άδεια χέρια;
Την ώρα που χτύπησαν οι καμπάνες, η Μαρία μπήκε δειλά δειλά στην εκκλησία και κρύφτηκε πίσω από μια κολόνα. Δεν ήθελε να τη δει κανείς με τα χέρια αδειανά.
Οι άλλοι προσκυνούσαν το Χριστό, άναβαν το κεράκι τους και
του πρόσφεραν το δώρο τους.
Εκείνη γονάτισε κοιτάζοντας τη φάτνη από μακριά και ψιθύρισε:
– Αχ, Παναγίτσα μου, φέτος δε θα έρθω στη λειτουργία. Δεν έχω να χαρίσω τίποτε στο παιδί σου που γεννήθηκε. Η μητέρα μου αρρώστησε. Δεν έχουμε καθόλου χρήματα. Θα το εξηγήσεις στο Χριστό γιατί δεν του έφερα δώρο;

Ο κόσμος είχε αρχίσει να ψάλλει μαζί με τον παπά το «Χριστός γεννάται σήμερον».
Τα μάτια της Μαρίας θόλωσαν από τα δάκρυα, βγήκε από την κρυψώνα της κι έτρεξε προς το σπίτι της. Δεν είχε κάνει ούτε τρία βήματα, όταν άκουσε πίσω της μια φωνή να τη ρωτάει: – Γιατί κλαις, κοριτσάκι μου, μια τέτοια χαρούμενη μέρα;
Ήταν μια γριούλα με γλυκό πρόσωπο και μάτια γεμάτα καλοσύνη.
-Κλαίω, γιαγιάκα, γιατί δε μου περισσεύει ούτε μια δεκάρα,
για ν’ αγοράσω ένα δώρο στο Χριστό.
-Γι’ αυτό κλαις, Μαρία; Ο Χριστός ευχαριστιέται και μόνο που τον σκέφτεσαι.
Και μόνο που τον αγαπάς. Να, κοίταξε εκείνον το θάμνο με τα πράσινα φύλλα.
Γιατί δεν κόβεις ένα μπουκέτο να του το πας;
Tο κορίτσι σταμάτησε τα κλάματα, έσκυψε, κι άρχισε να κόβει ένα μπουκέτο από κλαδιά. Έκοψε αρκετά, ώσπου η αγκαλιά της δε χωρούσε πια άλλα.
-Φτάνουν αυτά, γιαγιάκα; ρώτησε τη γριούλα κοιτάζοντας πίσω της,
αλλά εκείνη είχε εξαφανιστεί.
Η Μαρία με τα κλαδιά στην αγκαλιά της προχώρησε θαρρετά και μπήκε στην εκκλησία μ’ ένα χαμόγελο αγαλλίασης. Όλα έλαμπαν στο φως των κεριών. Ο κόσμος έψελνε με κατάνυξη. Περπάτησε πάνω στο κόκκινο χαλί που απλωνόταν μπροστά στη φάτνη κι απόθεσε το δώρο της.
-Κοιτάτε αυτό το κοριτσάκι, είπε χαμηλόφωνα μια γυναίκα.
Φέρνει κλαδιά από θάμνους στο Χριστό. Και μη χειρότερα.
Όταν τελείωσε το τροπάριο ακούστηκαν ψίθυροι στην εκκλησία.
-Κοιτάξτε, κοιτάξτε τα κλαδιά των θάμνων!
Η Μαρία ήταν ακόμα γονατιστή με σταυρωμένα τα χέρια της. Ακούγοντας τις φωνές, σήκωσε το κεφάλι της τρομοκρατημένη και είδε τα κλαδιά, τα δικά της κλαδιά, να έχουν ανθίσει και να έχουν βγάλει κάτι όμορφα κόκκινα λουλούδια που έμοιαζαν με αστέρια.
-Μα τι έγινε;
-Θαύμα!
-Ήτανε θάμνοι κι έβγαλαν λουλούδια!
Ο παπάς και το πλήθος γονάτισαν μπροστά στη φάτνη,
δοξολογώντας το Χριστό γι’ αυτό το ανεξήγητο φαινόμενο.
Η γριούλα – ποια να ‘ταν άραγε; – είχε δίκιο. Το δώρο που δίνεται από την καρδιά είναι το πιο αξιόλογο δώρο. Τα φτωχά κλαδάκια ήταν το πιο σημαντικό δώρο που είχε πάρει ο Χριστός εκείνη τη μέρα…
Από τότε, κάθε χρόνο, τις μέρες των Χριστουγέννων, αυτοί οι θάμνοι ανθίζουν με τα αμέτρητα κόκκινα αστράκια τους, κι ο κόσμος τα ονομάζει
«λουλούδια των Χριστουγέννων».
Από το μακρινό εκείνο χωριό έφτασαν και στην πατρίδα μας κι ο κόσμος τα ονόμασε «Άστρα του Χριστού».

Το λουλούδι λέγεται αλεξανδρινό.
Ανθίζει Δεκέμβριο με Ιανουάριο και η ανθοφορία του διαρκεί 6 – 8 εβδομάδες.

Από το βιβλίο «Να τα πούμε,; Να τα πείτε»

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΟΝΤΟΥ

Χριστός γεννέθεν,
χαράν σον κόσμον,
χα καλή ωρά, καλή σ’ ημέρα.
Χα καλόν παιδίν οψέ γεννέθεν,
οψέ γεννέθεν, ουρανοστάθεν.
Τον εγέννεσεν η Παναγία,
Τον ενέστεσεν Αϊ- Παρθένος.
Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάριν
κι εκατήβεν σο σταυροδρόμι,
σταυροδρόμι και μυροδρόμι.
Έρπαξαν Ατόν οι χιλ’ Εβραίοι,
χιλ’ Εβραίοι και μυρι’ Εβραίοι.
Α σ’ ακρόντικα κι α’ σήν καρδίαν
αίμαν έσταξεν, χολή ΄κι εφάνθεν.
Ούμπαν έσταξεν και μύρον έτον,
μύρος έτον και μυρωδία.
Εμυρίστεν ατό ο κόσμος όλον,
Για μυρίστ’ατό κι εσύ Αφέντα.
Έρθαν τη Χριστού τα παλικάρα
και θημίζνε τον νοικοκύρην,
νοικοκύρην και βασιλέαν.
Δάβα σο ταρέζ’, κι ελά σην πόρταν,
δος μας ούβας και λεφτοκάρα.
Κι αν ανοιείς μας, χαράν σην πόρτα σ’.

Τα επόμενα χριστουγεννιάτικα κάλαντα γνωστά στην περιοχή του Ατάπαζαρ, του νομού Νικομήδειας (όχι άγνωστα και σε περιοχές του Δυτικού Πόντου), ανήκουν μάλλον στη «λόγια» παράδοση:

Άναρχος Θεός καταβέβηκεν
και εν τη Παρθένω κατώκησεν.
Βασιλεύς των όλων και κύριος
ήλθε τον Αδάμ αναπλάσασθαι.
Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρεσθε,
τάξεις των αγγέλων, ευφραίνεσθε.
Δεύτε εν σπηλαίω θεάσασθαι,
κείμενον εν φάτνην τον Κύριον.
Εξ Ανατολών Μάγοι έρχονται,
δώρα προσκομίζουσιν άξιον.
Ζήτω, προσκυνήσατε Κύριον,
Τον εν τω σπηλαίω τικτόμενον.
Ήνεγκεν Αστήρ Μάγους οδηγών,
άνω τω σπηλαίω προσέφερεν.
Θεός Βασιλεύς επουράνιος,
τίκτεται εν φάτνη Θεότικτος.
Ίδεν ο Ηρώδης ως έμαθεν,
όλως εξεπλάγη ο δόλιος.
Κράζει και βοά προς τους λειτουργούς,
τους δοξολογούντας τον Κύριον.
Λέγετε σοφοί και διδάσκαλοι,
άρα, πού γεννάται ο Κύριος;
Μέγαν και φρικτόν το τεράστιον,
των ανρωπίνων εξεθύμισεν.
Νύκτα Ιωσήφ χρήμα ήκουσεν,
Άγγελου Κυρίου ελάλησεν.
Ξένον και παράδοξον άκουσμα
και εις συγκατάβασιν θέαμα.
Όμμα αραθύμησε Δέσποινα,
τους εγκαταβαίνοντας έσωσε.
Πύλαι οραταί και ανέκραζεν,
δούλος τον Δεσπότην εβάπτιζεν.
Ρεύμα Ιορδάνου εστρέφετο,
κατερχόμενον προς τον Κύριον.
Σήμερον χαρά η ευφρόσυνος,
Άγγελος Κυρίου ελάλησεν.
Τάγματα Αγγέλων θαυμάζουσι,
Πνεύμα κατελθόν εκ του ουρανού.
Ύμνος Σοι προσφέρουσι ευλαβώς
τα του Ιορδάνου ορώμενα.
Φόβω Ιωάννης Σου άπτεται,
φωνή εξελθούσα εξ ουρανών.
Χαρά αγιάσαι τα ύδατα,
Πνεύμα κατελθόν εις τον ποταμόν.
Ψηλαφών ωμάς προς την Σην πλευράν,
πιστεύσας βοών προς τον Κύριον.
Ο ον του Πατρός προαιώνιος,
φώτισον τους πάντας πιστεύσαντας.

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ

Η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται σ’ όλο τον κόσμο με μεγαλοπρέπεια, λαμπρότητα και με διάφορες εκδηλώσεις. Κατά την ημέρα αυτή γίνεται ανταλλαγή επισκέψεων και δώρων και επικρατούν διάφορα έθιμα, όπως της βασιλόπιτας κ.ά., τα οποία μας κληροδότησαν οι Βυζαντινοί πρόγονοί μας, γιατί, σύμφωνα με τις πληροφορίες των αρχαίων συγγραφέων, ούτε οι Έλληνες ούτε οι Ρωμαίοι γιόρταζαν την πρώτη μέρα του χρόνου. Οι δύο αυτοί λαοί που εκπροσωπούν τον αρχαίο κόσμο, συνήθιζαν να γιορτάζουν την πρώτη ημέρα κάθε μηνός. Οι περισσότερες μάλιστα ελληνικές πόλεις δε συμφωνούσαν ούτε ως προς την αρχή του χρόνου. Το ίδιο συνέβαινε και ανάμεσα στους ανατολικούς λαούς. Η 1η Ιανουαρίου σαν αρχή του χρόνου επικράτησε να γιορτάζεται στη Ρώμη από το 48 π.Χ., την εποχή δηλαδή του Καίσαρα, και πήρε πολλά στοιχεία από τη ρωμαϊκή γιορτή Σατουρνάλια. Από τότε την 1η Ιανουαρίου δέχτηκαν σαν Πρωτοχρονιά όλοι οι λατινογενείς λαοί, καθώς και όλοι οι λαοί που είχαν κατακτηθεί από τους Ρωμαίους.Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία, της εποχής κυρίως του Μεγάλου Κωνσταντίνου, επειδή ήθελε να χωρίσει τους Χριστιανούς από τους ειδωλολάτρες, απαγόρευε στους χριστιανούς να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά, όπως εκείνοι. Τα αποτελέσματα όμως της απαγόρευσης αυτής ήταν πολύ μικρά. Απαλείφτηκαν μόνο τα στοιχεία εκείνα που έρχονταν σε τέλεια αντίθεση προς τη χριστιανική ηθική.
Η Πρωτοχρονιά λοιπόν, όπως αυτή διαμορφώθηκε κάτω από την επίδραση της Εκκλησίας και τη σύνδεσή της με τη γιορτή του Αγίου Βασιλείου, διαιωνίστηκε μέχρι σήμερα σαν λαϊκή γιορτή.

Τα σημαντικότερα έθιμά της είναι τα ακόλουθα:

1) Η διανομή στα παιδιά δώρων, τα οποία οι νοικοκυρές παρασκευάζουν στα σπίτια. Αυτά κυρίως είναι γλυκίσματα, όπως κουραμπιέδες, μελομακάρονα κ.ά.

2) Συντροφιές μικρών παιδιών από την παραμονή ψάλλουν τα κάλαντα στα σπίτια και στα μαγαζιά και μαζεύουν φιλοδωρήματα.

3) Τα μεσάνυχτα της παραμονής, λίγα δευτερόλεπτα πριν από τις 12, σβήνουν τα φώτα και οι οικογένειες γύρω από το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι ψάλλουν ύμνους, ανταλλάσσουν φιλιά και κόβουν την πατροπαράδοτη βασιλόπιτα. Εκείνος μάλιστα που βρίσκει στο κομμάτι του το νόμισμα, που είναι κρυμμένο μέσα σ’ αυτήν, θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.

4) Πολλοί καλούν έναν που να έχει «καλό ποδαρικό» το πρωί της Πρωτοχρονιάς.

5) Επίσης δε δίνουν τίποτα έξω από το σπίτι, δε ρίχνουν νερό έξω από αυτό και δεν αναφέρουν ονόματα επιβλαβών ζώων, εντόμων κ.λπ.

Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ

Ο άγιος Βασίλειος είναι ο ένας από τους τρεις ονομαστούς ιεράρχες, πατέρες της εκκλησίας. Γεννήθηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας το 330 μ.Χ. Γονείς του ήταν ο Βασίλειος και η Εμμέλια που ήταν κόρη χριστιανού μάρτυρα. Η αγωγή που του έδωσε η μητέρα του και η γιαγιά του Μακρίνα, διαμόρφωσαν το θαυμάσιο χαρακτήρα του. Η μόρφωσή του ήταν πολύ μεγάλη. Ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία, την ελληνική φιλολογία, την ιατρική, φυσική, γεωμετρία, τα μαθηματικά, την αστρονομία. Σπούδασε στην πατρίδα του, στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα. Κατόπιν ξαναγύρισε στην Καισάρεια και δικηγορούσε. Παράλληλα δίδασκε και σε σχολή ρητορικής, που ίδρυσε ο ίδιος. Τη θεολογική του κατάρτιση την απέκτησε μελετώντας τον ασκητισμό σε περιοδείες στον Πόντο, στην Παλαιστίνη, στην Αίγυπτο, στη Συρία, και παρακολουθώντας τις διδασκαλίες λογής σοφών. Στην Καισάρεια δεν έμεινε πολύ. Πήρε μαζί του το Γρηγόριο το Ναζιανζηνό , στενό του φίλο, και πήγαν στον Πόντο, για να μελετήσουν τον ασκητικό τρόπο ζωής. Εκεί έζησε σαν μοναχός πέντε χρόνια. Στη συνέχεια γύρισε στην Καισάρεια όπου έγινε πρεσβύτερος και μετά επίσκοπος Καισαρείας το 370 μ.Χ. Από τότε αρχίζει η πλούσια, η γεμάτη αυταπάρνηση και θερμή πίστη, χριστιανική και φιλανθρωπική δράση του.

Το έργο του

Πρώτα πρώτα ενδιαφέρθηκε ν’ ανακουφίσει τους φτωχούς, να παρηγορήσει έμπρακτα τους δυστυχισμένους, να προστατέψει χήρες κι ορφανά. Όλα τα χρήματά του τα μοίραζε και φρόντιζε με ζήλο να κτιστούν νοσοκομεία, πτωχοκομεία, ορφανοτροφεία, γηροκομεία. Τα κηρύγματά του συγκέντρωναν χιλιάδες πιστούς, που έτρεχαν ν’ ακούσουν με ιερή κατάνυξη, τα λόγια του, εμπνευσμένα από βαθιά πίστη. Μια μέρα ο αυτοκράτορας Ουάλης, φίλος των Αρειανών (οπαδών της αίρεσης του Αρείου) τους οποίους ο Μέγας Βασίλειος καταδίκαζε αμείλικτα, έστειλε τον έπαρχό του Μόδεστο να τον απειλήσει.  Κι ο άγιος Βασίλειος του είπε ήρεμα, γαλήνια, με την αυτοπεποίθηση ανθρώπου που βαθύτατα σέβεται τις αρχές του: «Δε με φοβίζουν οι φοβέρες για δήμευση της περιουσίας μου, για εξορία και βασανιστήρια. Γιατί έχω μόνο δυο παλιά σχεδόν άχρηστα ράσα και λιγοστά βιβλία. Τίποτ’ άλλο. Η εξορία; Μα είμαι περαστικός διαβάτης από τούτον τον κόσμο. Πόσο θα μείνω ακόμα; Για το μαρτυρικό θάνατο, τέλος, αδιαφορώ. Είναι τόσο ασθενικό το κορμί μου, που αμέσως θα υποκύψει, και η ψυχή μου θα ενωθεί με το Θεό. Τον θεωρώ, λοιπόν, σαν ευεργέτη το θάνατο». Θαύμασε ο αυτοκρατορικός απεσταλμένος το θάρρος και την πίστη του αγίου κι έφυγε, χωρίς να τον ξαναενοχλήσει.

Στάθηκε γενναίος μαχητής της Ορθοδοξίας, έγραψε έργα παιδαγωγικά, δογματικά, ασκητικά. Ο ίδιος έγραψε και τη λειτουργία που φέρει τ’ όνομά του (Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου) και τελείται δέκα φορές το χρόνο.

Μέγας Βασίλειος είναι ένας από τους σημαντικότερους δογματικούς θεολόγους του Χαλκηδόνιου Χριστιανισμού με σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη του Τριαδολογικού δόγματος. Διακήρυξε την ενότητα της Αγίας Τριάδας ως μιας ουσίας και προχώρησε στον προσδιορισμό του υποστατικού διαχωρισμού των Προσώπων της. Κάθε υπόσταση διακρίνεται από ορισμένους τρόπους ύπαρξης και μεμονωμένα χαρακτηριστικά (ιδιώματα): Ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννηθείς αχρόνως και το Άγιο Πνεύμα είναι εκπορευτό εκ μόνου του Πατρός. Η μόνη προτεραιότητα του Πατέρα είναι λογική, μη χρονική και δεν ενέχει καμία ανωτερότητα.
Στο έργο τόνισε επίσης τη σημασία της διάκρισης μεταξύ ουσίας και ενεργειών του Θεού. Μεταξύ του άκτιστου Θεού και του κτιστού κόσμου υπάρχει οντολογικό χάσμα, που αποκλείει την κατ’ ουσία κοινωνία και σχέση μεταξύ τους. Ο Θεός καθίσταται αντιληπτός στον κόσμο διά των ενεργειών του. Το ότι ο κόσμος διατηρείται στο “είναι” οφείλεται στη δημιουργική, συνεκτική και ζωοποιό ενέργεια του Θεού.
Ο Βασίλειος υπήρξε θαυμαστής του μεγάλου αλεξανδρινού φιλοσόφου Ωριγένη αλλά στο ερμηνευτικό του έργο απορρίπτει την αλληγορική μέθοδο και πλησιάζει προς την αντιοχειανή σχολή. Ερμηνεύει χρησιμοποιώντας το κείμενο ως αφορμή έκθεσης των προσωπικών του θέσεων.
Κεφαλαιώδης ήταν και η συμβολή του στην αξιολόγηση της θύραθεν παιδείας μέσα στη χριστιανική Εκκλησία. Μελετητής ο ίδιος και γνώστης της ελληνικής φιλοσοφίας, τη χρησιμοποιεί ως όργανο επεξεργασίας και διατύπωσης των θεολογικών του αντιλήψεων. Η φιλοσοφία, κατά το Βασίλειο, πρέπει να μελετάται υπό το νέο χριστιανικό πρίσμα. Δεν απορρίπτει τη μελέτη των κλασσικών γραμμάτων, αντίθετα προτρέπει στη χρήση τους ως ένδυμα της χριστιανικής θρησκευτικής διδασκαλίας.
Στον τομέα του μοναχισμού ανέλαβε δράση θέτοντάς τον υπό τον έλεγχο της εκκλησιαστικής ηγεσίας και εισήγαγε την ομολογία της αφιέρωσης στο Θεό και της ένταξης στην αδελφότητα, η οποία προέβλεπε αγαμία, υπακοή και ακτημοσύνη. Επίσης έθεσε την αυθαίρετη πνευματικότητα του μοναχισμού στη σταθερή βάση της Αγίας Γραφής και τοποθέτησε τους μοναχούς στη γραμμή του κοινού βίου και της οργανωμένης δράσης.

Συγγραφικό έργο: Τα έργα του κατατάσσονται σε τέσσερεις κατηγορίες:
1. Δογματικά συγγράμματα.
α) «Ανατρεπτικός του Απολογητικού του δυσσεβούς Ευνομίου».
Αποτελείται από τρία βιβλία και καταφέρεται ενάντια του αρχηγού των Ανομοίων Ευνομίου.
β) «Προς Αμφιλόχιον, περί του Αγίου Πνεύματος».
Επιστολική πραγματεία προς τον επίσκοπο Ικονίου Αμφιλόχιο σχετικά με το Άγιο Πνεύμα.
2. Ασκητικά συγγράμματα.
α) «Τα Ηθικά».
Συλλογή 80 ηθικών κανόνων.
β) «Όροι κατά πλάτος».
Περιέχει 55 κεφάλαια με θέμα γενικές αρχές του μοναχισμού.
γ) «Όροι κατ’ επιτομήν».
Περιέχει 313 κεφάλαια που αναφέρονται στην καθημερινή ζωή των μοναχών.
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Περί κρίματος».
στ) «Περί της εν παρθενία αληθούς αφθορίας».
Έργο σχετικό με την παρθενική ζωή.
3. Ομιλίες.
Ορισμένες από τις ομιλίες του είναι:
α) «Εις την Εξαήμερον».
Συλλογή 9 ομιλιών με θέμα τη δημιουργία του κόσμου.
β) «Εις του Ψαλμούς».
Συλλογή 18 ομιλιών με αφορμή το περιεχόμενο των Ψαλμών του Δαυίδ.
γ) «Περί του ουκ έστιν αίτιος του κακού ο Θεός».
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Κατά Σαβελλιανών, Αρείου και Ανομοίων».
στ) «Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων».
Το διασημότερο από τα κείμενα του Βασιλείου, στο οποίο πραγματοποιεί προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ χριστιανικής και κλασσικής παιδείας.
ζ) «Προτρεπτικός εις το άγιον βάπτισμα».
η) «Εις το πρόσεχε σεαυτώ».
θ) «Προς Πλουτούντας».
ι) «Εν λιμώ και αυχμώ».
ια) «Εις την μάρτυρα Ιουλίτταν και περί ευχαριστίας».
4. Επιστολές.
Σώζονται 365 επιστολές με το όνομα του Μεγάλου Βασιλείου, που καλύπτουν την εικοσαετία από την επιστροφή του στην Καισάρεια από την Αθήνα έως και το θάνατό του.

Ο Φώτης Κόντογλου για το Μέγα Βασίλειο

Ο ευλαβής χριστιανός, συγγραφέας και αγιογράφος Φώτης Κόντογλου  για το Μέγα Βασίλειο γράφει στην ιδιότυπη, μα τόσο ζωντανή και παραστατική γλώσσα του: «Τον άγιο Βασίλειο ο πολύς ο κόσμος τον γνωρίζει σαν ένα μεγάλο άγιο, που βρίσκεται μέσα στη μακαριότητα της βασιλείας των ουρανών, απάνω από τούτον τον ταραγμένο κόσμο, «ἐν τόπῳ ἀναπαύσεως, ἔνθα ἀπέδρα πᾶσα ὀδύνη, λύπη καί στεναγμός». Πού να ξέρει πως τον καιρό που ζούσε σε τούτη την αμαρτωλή ζωή, στάθηκε πολυβασανισμένος, άρρωστος, στεναχωρεμένος από χίλιες έγνοιες, παλεύοντας καταπάνω στους άθεους και στους αιρετικούς, φαρμακωμένος από τους κακούς και φθονερούς ανθρώπους. Αυτά φαίνονται ζωηρά μέσα στα γράμματα που έγραψε, και τόση είναι συχνά η πίκρα που στάζουνε τα λόγια του, που είναι ν’ απορεί κανένας πώς έναν τέτοιο αγιότατο άγιο τον τυραννήσανε τόσο πολύ κάποιοι δαιμονόψυχοι άνθρωποι. Μα από τ’ άλλο μέρος εκείνος που τα διαβάζει παρηγοριέται για όσα τραβά από την κακία κάθε λογής, από την ασέβεια, από τη ζηλοφθονία, από την αχαριστία κι απ’ όλα τα φαρμακερά φίδια του σατανά, βάζοντας με το νου του πως αφού απάνω σ’ έναν τέτοιο επίγειο άγγελο έπεσε τόση κακία, τα δικά τους βάσανα δεν είναι τίποτα ».

Ο άγιος Βασίλειος στον τύπο του σώματος ήταν ψηλός, μελαχρινός και αδύνατος. Κοιμήθηκε το 379 μ.Χ. σε ηλικία 49 ετών. Τόσοι πολλοί πήγαν στην κηδεία του, ώστε μερικοί πέθαναν από ασφυξία. Η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του την πρώτη Ιανουαρίου.

Δυστυχώς στις μέρες μας, ο πολύς κόσμος γνωρίζει τον άγιο Βασίλειο, τον ένα από τους «τρεις μεγίστους φωστήρες της τρισηλίου Θεότητος», σαν έναν γερούλη με άσπρα γένια, χοντρούλη, κοιλαρά, που μένει μόνιμα κάπου στο βόρειο πόλο με τη γυναίκα του (!). Όλο το χρόνο εργάζεται σκληρά για να ετοιμάσει «δωράκια» και κάθε πρωτοχρονιά φοράει μια κόκκινη στολή κι έρχεται από τα χιόνια, πάνω σ’ ένα έλκηθρο, μόνο και μόνο για να φέρει δώρα στα παιδιά και να διαφημίσει τα διάφορα προϊόντα των εταιρειών στην τηλεόραση. Αυτοί που τον παρουσιάζουν έτσι, φαίνεται πως αγνοούν τα πάντα γι’ αυτόν ή μάλλον (πράγμα που είναι και το πιο πιθανό) δεν τους ενδιαφέρει καθόλου ο πραγματικός άγιος Βασίλης αλλά το πώς θα τον χρησιμοποιήσουν για να πουλήσουν τα προϊόντα τους και να πλουτίσουν ακόμα περισσότερο.
Όπως είδαμε λίγο πιο πάνω, ο άγιος Βασίλης στον τύπο του σώματος ήταν ψηλός, μελαχρινός και αδύνατος. Κοιμήθηκε το 379 μ.Χ. σε ηλικία 49 ετών και δεν πρόλαβε ποτέ να γεράσει. Τέλος, αν ήξεραν λίγη γεωγραφία και τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς που λένε ότι «ο άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία», θα καταλάβαιναν ότι ο άγιος αυτός δεν έχει καμιά σχέση με τα χιόνια και τα έλκηθρα όπως και η Καισάρεια της Καππαδοκίας δεν έχει καμιά σχέση με τις πολικές περιοχές γεωγραφικά και κλιματικά γιατί βρίσκεται στη μικρά Ασία κι όχι στο Βόρειο πόλο.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (6 Δεκεμβρίου)

Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. στα Πάταρα της Λυκίας, από γονείς ευσεβείς και πλουσίους, την εποχή των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού, Μαξιμιανού και έτυχε επιμελημένης μόρφωσης. Όμως, σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και κληρονόμος μιας μεγάλης περιουσίας. Από πολύ νωρίς είχε αφιερωθεί στα Θεία όπου και μετά την μετάβασή του στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσει τον Τίμιο Σταυρό και τον Πανάγιο Τάφο, όταν επέστρεψε στην πατρίδα του χειροτονήθηκε ιερέας στα Πάταρα. Στην αρχή αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο κι έγινε ηγούμενος της Μονής Σιών στα Μύρα της Λυκίας. Όταν απεβίωσε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Μύρων της Λυκίας, οι επίσκοποι, δια θεϊκής αποκαλύψεως, έκαναν Αρχιεπίσκοπο τον Νικόλαο.
Από την θέση αυτή ανέπτυξε έντονη δράση και επεξέτεινε τους αγώνες του για την προστασία των φτωχών και των απόρων ιδρύοντας νοσοκομεία και διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Προικισμένος με υψηλό χριστιανικό φρόνημα, ακαταμάχητο θάρρος και ζωτικότητα εμψύχωνε τους διωκόμενους από τους Ρωμαίους χριστιανούς διωκόμενος και εξοριζόμενος και ο ίδιος για τη στάση του αυτή.
Κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού υπέστη βασανιστήρια. Όταν όμως ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Νικόλαος επανήλθε στο αρχιεπισκοπικό θρόνο. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν προικισμένος με το χάρισμα της θαυματουργίας και έσωσε πολλούς ανθρώπους, και όσο ήταν εν ζωή αλλά και μετά την κοίμησή του.
Αναφέρονται πλείστα θαύματα του Αγίου όπως η απελευθέρωση των τριών στρατηλατών, θεραπείες νοσούντων και αποκαταστάσεις φτωχών μεταξύ των οποίων και η περίπτωση που έγινε πολύ γνωστή, παρά τη θέληση του Νικολάου, όταν ένας φτωχός οικογενειάρχης, που κατοικούσε στην περιοχή της πατρίδας του Αγίου, και δεν είχε χρήματα να προικίσει τις τρεις κόρες του, σκόπευε πάνω στην απελπισία του να τις στείλει να γίνουν πόρνες σε οίκο ανοχής, προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα. Όταν το έμαθε αυτό ο Νικόλαος, άρχισε να πηγαίνει μυστικά έξω από το σπίτι εκείνο τις νύχτες και να αφήνει σακούλια με χρήματα. Σε τρεις νύχτες εξασφάλισε την προίκα των τριών κοριτσιών, αφήνοντας 100 χρυσά νομίσματα στην κάθε μία. Την τρίτη φορά όμως, ο πατέρας είχε παραφυλάξει για να δει ποιος ήταν ο άγνωστος ευεργέτης, κι αντιλήφθηκε τον Άγιο, που τον παρακάλεσε να μην το αποκαλύψει σε κανέναν. Έτσι, οι τρεις κόρες παντρεύτηκαν κι ο πατέρας μετανόησε για την πρόθεσή του.

Η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος

Το 325 μ.Χ έλαβε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο, που έγινε στη Νίκαια της Βιθυνίας, και καταπολέμησε τις διδασκαλίες του Αρείου. Λέγεται ότι κατά τη Σύνοδο χαστούκισε τον Άρειο και ο Μέγας Κωνσταντίνος τον έβαλε στη φυλακή. Όταν επέστρεψε από τη Σύνοδο, συνέχισε το ποιμαντικό του έργο μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Ο άγιος Νικόλαος πέθανε ειρηνικά στις 6 Δεκεμβρίου του έτους 330 μ. Χ. (Κατ’ άλλους του 345 ή 352 μ.Χ.) Μετά την κοίμησή του ονομάστηκε «μυροβλύτης», καθώς τα λείψανά του άρχισαν να αναβλύζουν άγιο μύρο, όπως και άλλων αγίων. Τα λείψανά του διατηρήθηκαν στα Μύρα έως και τον ενδέκατο αιώνα, όπου το 1087 κάποιοι ναύτες τα αφαίρεσαν και τα μετέφεραν στην Ιταλία, στην πόλη Μπάρι, όπου τοποθετήθηκαν στο Ναό του Αγίου Στεφάνου. Λέγεται ότι κατά την τέλεση της θείας λειτουργίας άρχισε να αναβλύζει τόσο πολύ μύρο από τα ιερά λείψανα, που οι πιστοί το μάζευαν σε δοχεία για θεραπεία από διάφορες αρρώστιες, ενώ αρκετοί λιποθυμούσαν από την ευωδία του μύρου αυτού.
Η μνήμη του γιορτάζεται στις 6 Δεκεμβρίου τόσο από την Ορθόδοξη, όσο και από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Απολυτίκιο Αγίου Νικολάου (ήχος δ΄)

“Κανόνα πίστεως και εικόνα πραότητος
εγκρατείας διδάσκαλον ανέδειξέ σε
τη ποίμνη σου η των πραγμάτων αλήθεια
δια τούτω εκτείσω τη ταπεινώσει τα υψηλά
τη πτωχεία τα πλούσια.
Πάτερ ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ
σωθήναι τας ψυχάς ημών”.

Κοντάκιο Αγίου Νικολάου (ήχος γ΄)

Εν τοις Μύροις Άγιε, ιερουργός ενεδείχθης,
του Χριστού γαρ όσιε, το ευαγγέλιο πληρώσας,
έθηκας την ψυχήν σου υπέρ λαού σου,
έσωσας τους αθώους εκ του θανάτου,
δια τούτο ηγιάσθεις,
ως μέγας μύστης του Θεού της χάριτος.

Μεγαλυνάριο του Αγίου Νικολάου

Μύρων ιεράρχης προχειρισθείς  μυριπνόοις έργοις κατεμύρισας
αληθώς Μύρων επαρχίαν, διό και μύρα βλύζειν,
Νικόλαε τρισμάκαρ, όντως ηξίωσαι.

«ΣΑΝΤΑ ΚΛΑΟΥΣ»
ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΪ-ΒΑΣΙΛΗΣ (ούτε Αϊ-Νικόλας)

 

Το χρονικό της ταύτισης του Αγίου Βασιλείου με ένα… καρτούν!

Σύμβολο καταναλωτισμού ο αγαπημένος «άγιος» των παιδιών. Είναι δύσκολο να βρει κανείς πώς οι Έλληνες συνδύασαν τον Άγιο Βασίλειο με τον «Σάντα Κλάους» (σε εισαγωγικά γιατί πρόκειται περί ανυπάρκτου αγίου που ονομάστηκε έτσι για να φέρνει τα δώρα στα παιδιά…), που είναι μια καθαρά αμερικανική εφεύρεση, όπως η Κόκα Κόλα και τα Μακ Ντόναλντς.
Ο Αϊ-Βασίλης και «Σάντα Κλάους» δεν έχουν καμία σχέση, ούτε ημερολογιακά ούτε αγιολογικά ούτε ονομαστικά.Για να τον «βολέψουμε», κάναμε κι εμείς βαφτίσια, αφού το αμερικανικής προελεύσεως εφεύρημα το ονομάσαμε «Άγιο Βασίλειο» και το εορτάζουμε στη μνήμη του Αγίου Βασιλείου την Πρωτοχρονιά. Αυτό την ώρα που όλοι οι άλλοι λαοί τον θεωρούν «άγιο» των Χριστουγέννων και τον ονομάζουν εκτός από «Σάντα Κλάους» Άγιο Νικόλαο (Σάν Νίκολας) ή «Άγιο των Χριστουγέννων».
Ο Άγιος Βασίλειος λοιπόν δεν έχει καμία σχέση με τον «Σάντα Κλάους», όπως εφευρέθηκε από τους Αμερικανούς αλλά ούτε και ο Άγιος Νικόλαος έχει καμία σχέση, έστω κι αν του έδωσαν το όνομα. Και οι δυο άγιοι διακρίθηκαν τον 4ο μ.Χ. αιώνα για την ασκητικότητά τους, την αγιότητα του βίου τους και το λιπόσαρκο του σώματος τους.Ο Άγιος Νικόλαος συμμετέσχε στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο και όπως γράφουν οι ιστορικοί κατατρόπωσε τον Άρειο.Η αμερικανική εφεύρεση του «Σάντα Κλάους » έγινε το 19ο αιώνα και αποτελεί κοσμική εξέλιξη του Αγίου Νικολάου που εόρταζαν οι Προτεστάντες της Ευρώπης και μετέφεραν την εορτή του κατά τη μετανάστευση τους στην Αμερική. Από την εφεύρεση και μετά αποκτά όλο και μεγαλύτερη δημοτικότητα σε όλες τις χώρες και ίσως να αποτελεί την πρώτη περίπτωση παγκοσμιοποίησης αλά Αμέρικα. Είναι γνωστό ότι ευχές και κάρτες για τα Χριστούγεννα ανταλλάσσουν και οι αλλόθρησκοι, κυρίως οι Ιάπωνες, αλλά και πολλοί Μωαμεθανοί!… Πράγματι για πολλούς συγγραφείς, όπως ο Τζέιμς Μπαρνέτ, οι Ολλανδοί καλβινιστές κατά το 17 αιώνα μεταναστεύοντας στην Αμερική έπαιρναν μαζί τους και την εικόνα του Αγίου Νικολάου (Σαν Νίκολας ή Σάντα Κλάους επί το αμερικανικότερο), που ακόμη τότε επίστευαν… Στο τελευταίο μάλιστα τέταρτο του 18ου αιώνα έγινε περιέργως στην Αμερική ο Άγιος Νικόλαος ένα σύμβολο αντίθεσης προς την αγγλική αποικιοκρατία και τη βασιλεία. Και από τότε φθάνουμε στις άρχες του 1860, όταν ο διακεκριμένος κι ίσως πιο σημαντικός Αμερικανός σχεδιαστής καρτούν και γελοιογραφιών και ζωγράφος Τόμας Ναστ εφεύρε τον «Σάντα Κλάους», που να είναι η προσωποποίηση του αμερικανικού υλισμού, της αφθονίας της χαράς και της ευδαιμονίας. Να σημειώσουμε ότι ο εφευρέτης του χοντρούλη και αγαθούλη γέροντα είναι ο ίδιος που σχεδίασε τα σήματα των αμερικανικών κομμάτων, δηλαδή του γαϊδάρου για τους Δημοκρατικούς και του ελέφαντα για τους Ρεπουμπλικάνους.Επειδή οι περισσότεροι μετανάστες στην Αμερική προήρχοντο από τις βόρειες χώρες της Ευρώπης, ο Ναστ σκέφθηκε να τον βάλει να γεννιέται στο Βόρειο Πόλο. Από κει και πέρα άρχισε να δουλεύει η φαντασία και το επιχειρηματικό πνεύμα των Αμερικανών.
Ο Λούις Πραγκ εισήγαγε στα 1875 τις κάρτες των εορτών των Χριστουγέννων και του Νέου Έτους βάζοντας σ’ αυτές το χοντρούλη γέροντα με τις μπότες για τα χιόνια και την κόκκινη στολή και προσθέτοντας τη μαύρη ζώνη και το σκούφο και προπάντων το τεράστιο σακούλι του, με το οποίο μεταφέρει στα παιδιά τα δώρα, που είναι κυρίως παιχνίδια.
«Παγκοσμιοποίηση»
Από τότε η δημοτικότητα του «Σάντα Κλάους» μεγάλωνε συνέχως στην Αμερική και επεξετάθη όχι μόνο στις χριστιανικές χώρες αλλά σε όλες τις χώρες του πλανήτη, όπως σήμερα η Κόκα Κόλα. Μάλιστα το 1930 η Κόκα Κόλα, που ήθελε να διευρύνει τις αγορές της διεισδύουσα περισσότερο στις νεότερες γενιές, ζήτησε από το διαφημιστή Χλάντον Σάμπομ να χρησιμοποίησα τον «Σάντα Κλάουςς» ως διαφημιστικό όπλο. Τότε είναι που δημιουργήθηκαν τα χρώματα κόκκινο και λευκό της εταιρίας, που είναι τα κύρια χρώματα τις ενδυμασίας του «Σάντα Κλάους».
Τώρα όλα τα παιδιά του πολιτισμένου κόσμου περιμένουν το δώρο από τον «Σάντα Κλάους» (σ.σ.: και στη χώρα μας από την ελληνική έκδοση του που είναι ο Άγιος Βασίλειος). Επίσης η οικογένεια, όπου παραμένει παραδοσιακή, συγκεντρώνεται κυρίως την ημέρα των Χριστουγέννων αλλά και της Πρωτοχρονιάς και ανταλλάσσουν δώρα και γενικά είναι ημέρα χαράς για το κάθε σπίτι.
Και για να γυρίσουμε στον Τόμας Ναστ, όλα τα πορτρέτα που είχε δημιουργήσει του «Σάντα Κλάους» τα συγκέντρωσε σ’ έναν τόμο που τον ονόμασε «Σχέδια των Χριστουγέννων για την ανθρώπινη φυλή». Μάλιστα ο τόμος αυτός γνώρισε μεγάλη εκδοτική επιτυχία και στον πρόλογο του ο εφευρέτης με όχι κρυπτόμενη υπερηφάνεια έγραψε «Ο Άγιος Νικόλαος, ο Άγιος Προστάτης της Ρωσίας (σ.σ.: λόγω ίσως του ονόματος του τότε Τσάρου), των ναυτικών, των μαθητών και των παιδιών έχει επιτελέσει χιλιάδες θαύματα, αλλά κανένα από αυτά δεν ήταν τόσο θαυμαστό όσο αυτό το σκίτσο που τον κάνει να επιβιώσει για πολλά ακόμη χρόνια ως ο πιο αγαπητός άγιος στα παιδιά και από τους πιο δημοφιλείς αγίους».Από τότε η δημοτικότητα του «Σάντα Κλάους» μεγάλωνε συνέχως στην Αμερική και επεξετάθη όχι μόνο στις χριστιανικές χώρες αλλά σε όλες τις χώρες του πλανήτη, όπως σήμερα η Κόκα Κόλα. Μάλιστα το 1930 η Κόκα Κόλα, που ήθελε να διευρύνει τις αγορές της διεισδύουσα περισσότερο στις νεότερες γενιές, ζήτησε από το διαφημιστή Χλάντον Σάμπομ να χρησιμοποίησα τον «Σάντα Κλάουςς» ως διαφημιστικό όπλο. Τότε είναι που δημιουργήθηκαν τα χρώματα κόκκινο και λευκό της εταιρίας, που είναι τα κύρια χρώματα τις ενδυμασίας του «Σάντα Κλάους». Τώρα όλα τα παιδιά του πολιτισμένου κόσμου περιμένουν το δώρο από τον «Σάντα Κλάους» (σ.σ.: και στη χώρα μας από την ελληνική έκδοση του που είναι ο Άγιος Βασίλειος). Επίσης η οικογένεια, όπου παραμένει παραδοσιακή, συγκεντρώνεται κυρίως την ημέρα των Χριστουγέννων αλλά και της Πρωτοχρονιάς και ανταλλάσσουν δώρα και γενικά είναι ημέρα χαράς για το κάθε σπίτι. Και για να γυρίσουμε στον Τόμας Ναστ, όλα τα πορτρέτα που είχε δημιουργήσει του «Σάντα Κλάους» τα συγκέντρωσε σ’ έναν τόμο που τον ονόμασε «Σχέδια των Χριστουγέννων για την ανθρώπινη φυλή». Μάλιστα ο τόμος αυτός γνώρισε μεγάλη εκδοτική επιτυχία και στον πρόλογο του ο εφευρέτης με όχι κρυπτόμενη υπερηφάνεια έγραψε «Ο Άγιος Νικόλαος, ο Άγιος Προστάτης της Ρωσίας (σ.σ.: λόγω ίσως του ονόματος του τότε Τσάρου), των ναυτικών, των μαθητών και των παιδιών έχει επιτελέσει χιλιάδες θαύματα, αλλά κανένα από αυτά δεν ήταν τόσο θαυμαστό όσο αυτό το σκίτσο που τον κάνει να επιβιώσει για πολλά ακόμη χρόνια ως ο πιο αγαπητός άγιος στα παιδιά και από τους πιο δημοφιλείς αγίους».
Αντιδράσεις
Στη Γαλλία ο «Σάντα Κλάους» εισέρχεται (ή εισβάλλει;) αμέσως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και με όχι μικρή αντίδραση εκ μέρους της Καθολικής Εκκλησίας, η οποία ήθελε να μείνει η γαλλική κοινωνία προσδεδεμένη στον Πατέρα των Χριστουγέννων (Περ Νοέλ). Όμως οι συντηρητικοί καθολικοί δεν μπόρεσαν να επιτύχουν τίποτε.Ο «Σάντα Κλάουςς» κέρδισε ης καρδιές των Γάλλων, όπως εξάλλου και όλου του κόσμου. Ίσως γιατί κανείς δεν ξέρει ότι είναι εφεύρημα και δεν εκφράζει τις αρχές και δεν ανταποκρίνεται στη μνήμη του Αγίου Νικολάου, ή, για μας, του Αϊ-Βασίλη, αλλά ότι εκφράζει κάτι διαφορετικό, μία ανάμιξη αγάπης και κατανάλωσης… Σημειώνεται ότι στην Ολλανδία κανένας πλέον δεν εορτάζει τον Άγιο Νικόλαο στις 6 Δεκεμβρίου και όλοι εορτάζουν τον «Σάντα Κλάους» του Ναστ σας 25 Δεκεμβρίου… Το 1993 δημιουργήθηκε μία ομάδα Ολλανδών με σκοπό και φιλοδοξία να διασώσει τη μνήμη του Αγίου Νικολάου και να ενημέρωσει τους Ολλανδούς ότι ο «Σάντα Κλάους» δεν έχει καμία σχέση με τον παραδοσιακό άγιο τους. Εις μάτην. Σε δημοσκόπηση του 2001 στην Ολλανδία το 71% των πολιτών πιστεύει ότι ο «Σάντα Κλάους» ταυτίζεται με τον παραδοσιακό Άγιο Νικόλαο και μόνο το 12% τους διαφοροποιεί θεωρώντας τον άγιο «πιο σοφό» αυτού που ο Ναστ εφεύρε… Αλλά πάντως φαίνεται ότι ο Άγιος Νικόλαος έχει ακόμη τη δημοτικότητα του στη Δύση. Δεν δικαιολογείται αλλιώς που οι μουσουλμάνοι Τούρκοι ζήτησαν επισήμως από το Βατικανό και τους Ιταλούς το Ιερό Σκήνωμά του, για να το τοποθετήσουν στο ναό που είναι αφιερωμένος σε Αυτόν στα Μύρα της Λυκίας, στη Μικρά Ασία. Όπως είναι γνωστό, το Ιερό Λείψανο του φυλάσσεται στο Μπάρι της Ιταλίας, όπου το μετέφεραν χριστιανοί για να μην το καταστρέψουν οι Τούρκοι! Βεβαίως η απάντηση του Βατικανού ήταν αρνητική και υπήρξε το σχόλιο του δομινικανού μοναχού Γεράρδου Τσιοφάρι ότι οι μουσουλμάνοι Τούρκοι θέλουν το σκήνωμα του Αγίου Νικολάου μόνο για εμπορικούς λόγους και για να αποτελεί αυτό «τουριστική ατραξιόν». Και πρόσθεσε: «Δεν θα αποδεχθούμε ποτέ τη μεταφορά του Σκηνώματος του Αγίου Νικολάου στην Τουρκία, που θέλει να εκμεταλλευθεί την ελληνική και χριστιανική ιστορία της Μικράς Ασίας για τουριστικούς λόγους». Αντίσταση στην επιρροή του αμερικανικού «Σάντα Κλάους» φαίνεται ότι προβάλλουν κυρίως οι Ισπανοί. Εκείνοι παραδοσιακά εορτάζουν οικογενειακά και ανταλλάσσουν δώρα σε ανάμνηση των τριών Μάγων, Γασπάρ, Μελχιόρ και Βαλτάσαρ, που πήγαν τα δώρα τους και προσκύνησαν το βρέφος Ιησού. Είναι λοιπόν οι τρεις Μάγοι που της νύχτα της 5ης προς την 6η Ιανουαρίου φέρνουν τα δώρα, κυρίως παιχνίδια, στα παιδιά.
Η είσοδος του «Σάντα Κλάους» και του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Ισπανία γίνεται τη δεκαετία του 1950, με την εγκατάσταση των Αμερικανών και των στρατιωτικών βάσεων τους στην Ιβηρική Χερσόνησο. Η ισχυρότατη στην Ισπανία Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έκρουσε τότε τον «κώδωνα του συναγερμού» και αντετάχθη έντονα στην «πολιτισμική αποικιοκρατία», όπως θεώρησε την αντικατάσταση των παραδοσιακά εορταζόμενων Μάγων από τον ξένο και αμερικανικής προελεύσεως «Άγιο των Χριστουγέννων».
Επίσης η συνέλευση των Ισπανών Επισκόπων καταδίκασε την τάση αντικατάστασης στα σπίτια της παραδοσιακής φάτνης με τα έλατα, που ήταν κατά την άποψη τους ένα «προτεσταντικό έθιμο». Η αντίσταση του ισπανικού καθολικού κλήρου βρήκε απήχηση στο μεγάλο μέρος των Ισπανών. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του CIS, σε ποσοστό 90% οι γονείς που ρωτήθηκαν απάντησαν ότι κάνουν τα δώρα στα παιδιά τους τη νύχτα των Μάγων, δηλαδή της 5ης προς την 6η Ιανουαρίου. Επίσης τόνισαν ότι όχι ο «Σάντα Κλάους» αλλά οι Μάγοι δέχονται την αλληλογραφία των παιδιών ακόμα και σήμερα.
Σχετικά ο Ισπανός κοινωνιολόγος Κάρλος Μάλο ντε Μολίνα σημείωσε: «Σε μία χώρα όπου η δική μας της οποίας οι πολίτες είναι προσκεκολλημένοι στις παραδοσιακές αξίες και οικογενειακές αρχές είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκθρονιστούν οι τρεις βασιλείς – μάγοι της Ανατολής. Κι αυτό γιατί ανήκουν σε ένα πολύ αρχαίο έθιμο, βαθιά ριζωμένο σης συνειδήσεις τους». Οι Ισπανοί το έθιμο των τριών Μάγων το πέρασαν στις χώρες που είχαν ως αποικίες, κυρίως στο Μεξικό και τη Νότια Αμερική.
Αμερικανικό προϊόν
Στην Ελλάδα σχεδόν κανείς δεν θυμάται ότι ο βαφτισμένος «Αϊ-Βασίλης» είναι αμερικανικής προελεύσεως. Υπάρχει πάντως μία τάση και ορισμένες οικογένειες αντικαθιστούν τα έλατα με καράβια. Τελικά και διεθνώς ο «Σάντα Κλάους» έχει επικρατήσει στις καρδιές των παιδιών, παρότι όλοι παραδέχονται ότι είναι ένας «αμερικανικός μύθος» και παρότι όλοι πρόβλεπαν ότι η πολιτισμικά ανώτερη Ευρώπη θα αντισταθεί στην εισβολή του. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συντηρητική γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» στις 21 Δεκεμβρίου 1946 είχε προβλέψει: «Τα παιδιά της Γαλλίας θα αντιληφθούν ότι ο Άγιος των Χριστουγέννων είναι αμερικανικό προϊόν και θα τον εγκαταλείψουν». Η πρόβλεψη δεν επαληθεύθηκε. Αντιθέτως το καρτούν κέρδισε τα γαλλόπαιδα και τα έκανε να ξεχάσουν τον Άγιο Νικόλαο ή την ίδια την ημέρα των Χριστουγέννων και το βρέφος Ιησού Χριστό, Και απόδειξη το περιοδικό της εφημερίδας «Le Figaro magazine» 50 και πλέον χρόνια μετά προσχώρησε στον καταναλωτικό «Σάντα Κλάουςς» και δι’ αυτού προσφέρει στο ειδικό τεύχος των εορτών «χιλιάδες ιδέες δώρων». (Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Λεμεσού.)

ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

Ας την καλησπερίσουμε τούτην την φαμελίαν
ο Θεός να την πολυχρονά και να ’χει την υγείαν.
Βασίλειε θαυματουργέ ήλθα να σε παινέσω
που στων αγγέλων το χορό βρίσκεσαι εν τω μέσω.
Της Καισαρείας γέννημα βλαστός Καππαδοκίας
και ποιητής και λυτρωτής της θείας λειτουργίας.
Κάμνω λοιπόν καλήν αρχήν επαίνους να συνθέσω
τον Άγιον Βασίλειον για να τον επαινέσω.
Να σας ειπώ τα θαύματα που έκαμε ο εαυτός του,
με του Θεού τη δύναμη που ήταν βοηθός του.

 

 

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ

Μια ιστορία που συνέβηκε πριν από εκατοντάδες χρόνια, πριν από 1500 χρόνια περίπου, στην πόλη Καισάρεια της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν επίσκοπος της Καισάρειας και ζούσε αρμονικά με τους συνανθρώπους του. Κάποια μέρα όμως, ένας στρατηγός-τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης, αλλιώς θα την πολιορκούσε για να την κατακτήσει και να την λεηλατήσει. Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισάρεια. Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη, ο οποίος βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν. Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός απαίτησε το χρυσάφι της πόλης και ότι άλλο πολύτιμο υπήρχε στην πόλη. Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του, πέρα από πείνα και φτώχια, δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον στρατηγό. Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει πολύ μακριά από την πατρίδα του ή κι ακόμη μπορεί να τον σκοτώσει.
Οι χριστιανοί της Καισάρειας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ό,τι χρυσαφικά είχαν και του τα προσέφεραν, ώστε δίνοντάς τα στο σκληρό στρατηγό να σωθούν. Στο μεταξύ ο ανυπόμονος στρατηγός κόντευε να σκάσει από το κακό του και διέταξε το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης. Ο Δεσπότης, ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό ό,τι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς, με το που ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά, έγινε το θαύμα!
Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι. Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισάρειας.
Τότε όμως, ο Δεσπότης της, ο Μέγας Βασίλειος, βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθένας ότι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Κάλεσε λοιπόν τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισάρειας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα δικά της χρυσαφικά. Ήταν λοιπόν ένα ξεχωριστό ψωμάκι, η βασιλόπιτα. Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία μαζί.
Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς τη βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη μέρα του χρόνου, τη μέρα του Αγίου Βασιλείου. Η βασιλόπιτα, αγιοβασιλιάτικο έθιμο πολλών αιώνων, μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, για να μας θυμίζει την αγάπη και την καλοσύνη αυτού του Αγίου ανθρώπου.

Ο ΑΓΙΟΣ Σ ΣΤΕΦΑΝΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΑΣ (27 Δεκεμβρίου)

Ήταν ένας από τους πιο διακεκριμένους μεταξύ των επτά διακόνων, που εξέλεξαν οι πρώτοι χριστιανοί για να επιστατούν στις κοινές τράπεζες των αδελφών, ώστε να μη γίνονται λάθη και τους χειροτόνησαν οι Άγιοι Απόστολοι.
Αν και κουραστική η ευθύνη του επιστάτη για τόσους αδερφούς παρʼ όλα αυτά ο Στέφανος έβρισκε καιρό και δύναμη για να κηρύττει το Ευαγγέλιο του Χριστού. Και όπως αναφέρει η Αγία Γραφή: «Στέφανος πλήρης πίστεως και δυνάμεως εποίει τέρατα και σημεία μεγάλα εν τω λαώ».(Πράξεις Αποστόλων, στ΄8-15, ζ΄1-60). Δηλαδή ο Στέφανος, που ήταν γεμάτος πίστη και χάρισμα ευγλωττίας δυνατό, έκανε μεταξύ του λαού μεγάλα θαύματα, που προκαλούσαν κατάπληξη και αποδείκνυαν την αλήθεια του χριστιανικού κηρύγματος.
Ο Στέφανος είχε αφιερώσει τη ζωή του στο κήρυγμα του ευαγγελικού λόγου και στη φιλανθρωπική δράση. Για τη προσφορά και τις αρετές του τιμήθηκε με το χάρισμα της θαυματουργίας. Με το χάρισμα αυτό θεράπευε ασθενείς και απεδείκνυε τη δύναμη του Χριστού. Με τη βαθιά θεολογική του κατάρτιση ανέτρεπε εύκολα τις κακοδοξίες των ιουδαίων για το έργο του Χριστού, προκαλώντας την οργή και το φθόνο τους.
Οι Ιουδαίοι, όμως, καθώς ήταν προκατειλημμένοι, εξαπέλυσαν συκοφάντες ανάμεσα στο λαό, που διέδιδαν ότι άκουσαν το Στέφανο να βλασφημεί το Μωϋσή και το Θεό.
Με αφορμή, λοιπόν, αυτές τις συκοφαντίες, που οι ίδιοι είχαν ενσπείρει, άρπαξαν με μίσος το Στέφανο και τον οδήγησαν μπροστά στο Συνέδριο, τάχα για να απολογηθεί.
Η απολογία του Στεφάνου υπήρξε πρότυπο τόλμης και θάρρους. Χωρίς να φοβηθεί καθόλου, εξαπέλυσε λόγια- κεραυνούς εναντίον των Ιουδαίων. Και από υπόδικος, ορθώθηκε θυελλώδης ελεγκτής και κατήγορος.
Τότε ακράτητοι από το μίσος οι Ιουδαίοι, τον έσυραν έξω από την πόλη, όπου τον θανάτωσαν με λιθοβολισμό.
Εκεί φάνηκε και η μεγάλη συγχωρητικότητα του Στεφάνου προς τους εχθρούς του με τη φράση του, «Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην». Κύριε μη λογαριάσεις σʼ αυτούς την αμαρτία αυτή. Η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του στις 27 Δεκεμβρίου.

Η ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ ΤΟΥ ΑΗ-ΒΑΣΙΛΗ
(Θεατρικό για Α΄ και Β΄ δημοτικού. Παίζουν 14 παιδιά)

Σενάριο: Γιάννα Λαγού (δασκάλα)

Παιδί
Ποπό τι όμορφο γλυκό,
πόσο πολύ μοσχοβολά;
Μανούλα πώς το έφτιαξες
τι έβαλες για υλικά;

Μαμά
Είναι η βασιλόπιτα.
«Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά».
Του Αη-Βασίλη έθιμο
για τη χρυσή, καλή χρονιά.

Πρώτα απ’ όλα έβαλα
αγάπη, κέφι, μαστοριά.
Και ύστερα τους πρόσθεσα
αγνά, ολόφρεσκα υλικά.

(Η μαμά δείχνει τα υλικά τα οποία πλησιάζουν ένα ένα και παρουσιάζονται.)

Αλεύρι
Εγώ είμαι τ’ αλεύρι.
Άσπρο και ψιλό σαν σκόνη
Μόνο μ’ εμένανε η κυρά
πίτες και ψωμιά ζυμώνει.

Προζύμι
Το προζυμάκι είμ’ εγώ
κι η πίτα σας φουσκώνει
γίνεται σκέτη λιχουδιά
και τρώτε την Πρωτοχρονιά.

Νερό
Παίζω κι εγώ το ρόλο μου
στο φτιάξιμο της πίτας.
Κάνω το μίγμα μαλακό
Όλοι με λέν’ ανθόνερο,
ευωδιαστό, καλό νερό.

Αυγά
Είναι γλυκό χωρίς αυγά,
θρεπτικά κι υγιεινά;
Οι πίτες σας χωρίς εμάς
θα ’τανε απλώς… ψωμιά.

Γάλα
Άσπρο, φρέσκο, αγελαδινό
γάλα πρέπει στο γλυκό.
Δίχως γάλα δε θ’ αξίζει
ούτε θα μοσχομυρίζει.

Ζάχαρη
Ζάχαρη χωρίς γλυκό;
Ας γελάσω, χο, χο, χο!
Μ’ αγαπάνε τα παιδάκια
κι ας χαλάω τα δοντάκια.

Βούτυρο
Είτε είμαι μαργαρίνη
είτε βούτυρο είμαι φρέσκο,
μες στην πίτα πάντα μπαίνω
και πολύ σ’ όλους αρέσω.

Φλουρί
Του Αη-Βασίλη το φλουρί
όλοι ψάχνουνε στην πίτα.
Θέλουν να ’ναι οι τυχεροί
και να λεν «εγώ το βρήκα».

Φούρναρης
Είμαι ο φούρναρης παιδιά,
δε με βάζουνε στα υλικά.
Μα στο φούρνο μου θα ψήσω
πίτες, δίπλες, κουλουράκια,
ευωδιές μες στα σπιτάκια.

Ταψί
Βασιλόπιτα για να ψηθεί
θέλει και καλό ταψί.
Μπαίνουν μέσα τα υλικά
πάει στο φούρνο η νοικοκυρά.

Σπουργίτι
Να  ’χα λίγα ψιχουλάκια
από τούτη την πιτούλα,
το φτωχό εγώ σπουργίτι.
Θα  ’μουνα ευτυχισμένο
και καθόλου πεινασμένο
μες σε τούτο το χιονιά.
Θ’ άρχιζε για μένα ωραία
η καινούρια μας χρονιά.

Ο τυχερός της χρονιάς
Τι να πω για τη χαρά
που ’χω μέσα μου παιδιά!
Μου ’δωσαν κομμάτι πίτα
και καθώς το εμασούσα
το χρυσό φλουράκι βρήκα.
Κι είμαι τόσο χαρωπός,
της χρονιά ο τυχερός.

Μαμά
Τ’ άκουσες αυτά Δημήτρη;
Να πώς γίνεται η πίτα
τώρα την Πρωτοχρονιά
κι έχει νοστιμιά και γλύκα
που τρελαίνει τα παιδιά.

Παιδί
Έλυσα κάθε απορία.
Όμως όταν μεγαλώσω
θέλω πιο πολλά να μάθω
για το έθιμο αυτό.

Χρόνια σας πολλά σε όλους
με υγεία και χαρά
το φλουρί της πίτας βρείτε
και πολύ πολύ χαρείτε.

Όλοι μαζί
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΚΑΙ ΜΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΣ

 

Βάπτισμα
Κατά την ορθόδοξη πίστη η αναγέννηση του ανθρώπου πραγματοποιείται με το άγιο βάπτισμα. Δεν πρόκειται εδώ για το βάπτισμα του Ιωάννη, γιατί αυτό διακρίνεται από το Χριστιανικό  βάπτισμα (Πράξ. ιθ’ 3-5). Το Χριστιανικό βάπτισμα γίνεται εις το όνομα του Πατρός και του υιού και του Αγίου Πνεύματος (Ματθ. κη’ 19)
Με το Χριστιανικό βάπτισμα ενδύεται κανείς τον Χριστό, λαμβάνει το Πνεύμα της υιοθεσίας και γίνεται κληρονόμος Θεού και συγκληρονόμος Ιησού Χριστού (Γαλ γ’ 26-29. Ρωμ. η’ 17). Η αγία Γραφή βεβαιώνει πώς δεν υπάρχουν δύο βαπτίσματα για τούς πιστούς το βάπτισμα με νερό, πού ακολουθείται από το άγιο Χρίσμα, είναι ή «άνωθεν αναγέννηση» του Ιω. γ’ 3-5.
Το Χριστιανικό Λοιπόν βάπτισμα είναι απαραίτητο για τη σωτηρία (Μάρκ. ιστ’ 16. Α’ Πέτρ. γ’ 20-21). Μ’ αυτό αποθνήσκουμε ως προς την αμαρτία και αναγεννώμεθα πνευματικά (Πράξ. β’ 38. Ρωμ. στ’ 1-11. Τίτ. Υ’ 5).
Με το άγιο βάπτισμα λαμβάνουμε το Πνεύμα της υιοθεσίας και γινόμαστε «τέκνα Θεού» (Ρωμ. η’ 5-11. Γαλ δ’ 5-6), γιατί με το βάπτισμα εvτασσόμαστε στο σώμα του Κυρίου, στην Εκκλησία (Πράξ. β’ 41.47. Α’ Κορ. lβ’ 13. Γαλ Υ’ 26-28) «εν σώμα και εν Πνεύμα… μία πίστις, ένα βάπτισμα» (Εφεσ. δ’ 4-5). Ή Εκκλησία, πού είναι «στύλος και εδραίωμα της αληθείας» (Α’ Τιμ. Υ’ 15), ερμήνευσε το Ιω. γ’ 3-5 σε αναφορά με το άγιο βάπτισμα.
Ο άγιος Ιουστίνος (†165) συνδέει το βάπτισμα με την αναγέννηση του Ιω. γ’ 3-5′ μάλιστα το χαρακτηρίζει «τρόπον αναγεννήσεως» (Άπολ Α’ 61). Ο Ωριγένης (185-254) Λέγει πώς το Άγιο Πνεύμα υπάρχει «εις μόνους τούς μεταλαβόvτας αυτού εν τη του βαπτίσματος δόσει» (παρά Άθαν., Πρός Σεραπ. επ. Δ’, 10). Ο Τερτυλλιανός (†220) αναφέρει πώς «χωρίς το βάπτισμα δεν ανήκει σε κανένα η σωτηρία, όλως ιδιαιτέρως εξ αιτίας του Λόγου του Κυρίου, ‘εάν τις δεν αναγεννηθεί εξ ύδατος’, δεν έχει την Ζωήν» (Περί βαπτ. 12). Ο Μ. Άθανάσιοςτον μεν παλαιόν απεκδύεται, ανακαινίζεται δε άνωθεν, γεννηθείς τη του Πνεύματος χάριτι» (Πρός Θεραπ., επιστ. Δ’,13). (295-373)
Αλλά και στην εποχή των μεγάλων πατέρων, η Εκκλησία με τον ίδιο τρόπο ερμήνευσε τούς Λόγους της Γραφής, ταυτίζοντας τη σωτηρία και την αναγέννηση με το βάπτισμα.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρεται στο διάλογο με τον Νικόδημο (Ίω. γ’ 1-21) και ονομάζει το βάπτισμα «λοχείαν», δηλαδή τοκετόν και «νέον δημιουργίας τρόπον… εξ ύδατος και Πνεύματος», «και αν ερωτήση κανείς ‘πως από ύδωρ;’, τότε πρέπει να δοθεί η απάvτηση: Όπως ακριβώς εις την αρχήν το πρώτον υποκείμενον στοιχείον ήτό το χώμα και το παν ήτο έργο του Δημιουργού, έτσι και τώρα το μεν ύδωρ είναι το υποκείμενον στοιχείον, το παν δε είναι έργον της χάριτος του Πνεύματος’» (Χρυσ., Εις τό Ιω., ομιλ ΚΕ’ 2).
«Διότι τίποτε το αισθητόν δεν μας παρέδωσεν ο Χριστός αλλά με αισθητά μεν πράγματα, όλα όμως νοητά. Έτσι και το βάπτισμα, η μεν δωρεά του ύδατος γίνεται με αισθητόν πράγμα, αλλά το συντελούμενον, δηλαδή η αναγέννησις και ανακαίνισις είναι νοητά. Διότι, εάν μεν ήσουν ασώματος, γυμνά θα σου παρέδιδε τα ασώματα αυτά δώρα. Επειδή όμως η ψυχή είναι στενά συνδεδεμένη με το σώμα, με αισθητά πράγματα σου παραδίδει τα νοητά» (Χρυσ., Εις το Ματθ., όμιλ. ΠΒ’ 4)
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (381) αναφέρει τρεις γεννήσεις: «την σωματική, την δια του βαπτίσματος και την δια της αναστάσεως» (Λόγος Μ’ 2, Εις το άγιον βάπτισμα).
Αλλά και οι Πατέρες της Δυτικής Εκκλησίας, όπως ο Αυγουστίνος, ονομάζουν το βάπτισμα «μυστήριον αναγεννήσεως». Γι’ αυτό και όποιος αρνείται τον νηπιοβαπτισμό, βρίσκεται αντιμέτωπος με την αγία Γραφή, αλλά και με το «τυπικό της Εκκλησίας, πού παραδόθηκε από παλαιά και τηρείται πάντοτε» (Αύγουστ., Έπιστ. πρός Σίξτο VII 32. Χ 43).
Το γεγονός της ταύτισης του βαπτίσματος με την αναγέννηση δεν σημαίνει βέβαια πώς το βάπτισμα μας απαλλάσσει από τον προσωπικό αγώνα για την διατήρηση και την καρποφορία του πνευματικού δώρου. Αντίθετα η Εκκλησία εύχεται στον Κύριο να αναδείξει τον νεοφώτιστο «αήττητον αγωνιστήν κατά των μάτην έχθραν φερομένων κατ’ αυτού» και να δώσει σ’ αυτόν «πάντα μελετάν εν τω νόμω σου και τα ευάρεστά σοι πράττειν».
Όπως αναφέρθηκε, το βάπτισμα μας «ενδύει» τον Χριστό και μας εισάγει στο Σώμα του Χριστού, δηλαδή στη «βασιλεία του Θεού» (Ίω. γ’ 3-5), όμως αυτός είναι ο «αρραβών» (Β’ Κορ. ε’ 5. Έφεσ. α’ 14), τον οποίο ο άνθρωπος μπορεί και να χάσει. Άλλωστε η περίοδος του αρραβώνα, ακόμη και στις ανθρώπινες σχέσεις, είναι περίοδος δοκιμασίας. Γι’ αυτό και απαιτείται άσκηση και αγώνας (Α’ Θεσ. ε’ 6-11. Α’ Πέτρ. ε’ 8-9).

 

Νηπιοβαπτισμός
Όπως αναφέραμε, στην ορθόδοξη Εκκλησία η αναγέννηση ταυτίζεται με το άγιο βάπτισμα, δεν προηγείται του βαπτίσματος. Το βάπτισμα είναι σωτηρία, γι’ αυτό και δεν το στερούμε από τα μικρά παιδιά. Ο Κύριος παρήγγειλε πώς δεν πρέπει κανείς να εμποδίζει τα παιδιά να λάβουν τη χάρη (Ματθ. ιθ’ 14).
Ο άγιος Ειρηναίος († 202), αναφέρει πώς ο Χριστός «ήλθε να σώσει δια του εαυτού τού όλους λέγω, όσοι δι’ αυτού αναγεννώνται εις Θεόν, βρέφη και παιδιά και νέους και γέρους. Γι’ αυτό ήλθε χάριν όλων των ηλικιών και έγινε βρέφος για τα βρέφη, αγιάζων τα βρέφη νήπιος μεταξύ των νηπίων, αγιάζων τούς έχοντας την ηλικίαν αυτήν…» (Ειρ.,MPL 7,784).
Ο Ωριγένης μας πληρoφoρεί για την πράξη της Εκκλησίας της εποχής του: «Τα παιδιά βαπτίζονται εις άφεσιν αμαρτημάτων… μήποτε επεί ουδείς καθαρός από ρύπου, τον ρύπον δε αποτίθεταί τις δια του μυστηρίου του βαπτίσματος, δια τούτο και τα παιδιά βαπτίζονται» (Ύπόμν. εις Ρωμ. ε’ 9, βλ. Π. Τρεμπέλα, Δογματική, τόμος 3, σ. 114).
Ο Τερτυλλιανός, κάτω από αιρετικές επιδράσεις αντιτίθεται στην τότε πράξη της Εκκλησίας και αναφέρει: «Γιατί η αθώα ηλικία σπεύδει εις την άφεσιν των αμαρτιών; Επιθυμεί ίσως να συμπεριφερθεί σε πρόσκαιρα πράγματα με μεγαλύτερα προσοχή, και τα θεϊκά αγαθά να εμπιστευθεί σε κάποιον, στον όποιον δεν εμπιστεύεται ακόμη τα γήινα;» (Τερτυλ, Περί βαπτ. 18).
Ο άγιος Κυπριανός († 258), μας πληροφορεί οτι «δεν επιτρέπεται να αρνηθούμε σε κανένα άνθρωπο, πού γεννήθηκε, το έλεος και τη χάρη του Θεού. Διότι, αφού ο Κύριος λέγει στο ευαγγέλιό του πώς ο Υιός του ανθρώπου δεν ήλθε να καταστρέψει τις ψυχές των ανθρώπων, αλλά να τις σώσει (Λουκ. θ’ 56), δεν επιτρέπεται, καθόσον εξαρτάται από μας, να απολεσθεί καμία ψυχή. Διότι τι λείπει ακόμη σε αυτόν πού σχηματίσθηκε στην κοιλία της μητέρας του με το χέρι του Θεού;». «Εάν κάτι θα μπορούσε να εμποδίσει τούς ανθρώπους να λάβουν τη χάρη, τότε θα ήταν πιο πολύ για τούς ενήλικες και ηλικιωμένους και γέρoντες εμπόδιο οι βαρύτερες αμαρτίες. Εάν όμως παρέχεται άφεση αμαρτιών ακόμη και σε πιο βαριά αμαρτωλούς και σε εκείνους πού προηγουμένως πολλαπλά αμάρτησαν εναντίον του Θεού και δεν αποκλείεται κανείς από το βάπτισμα και τη χάρη, εάν αργότερα επιστρέψει, πόσο λιγότερο επιτρέπεται το να εμποδίζει κανείς ένα παιδί, πού είναι νεογέννητο και δεν διέπραξε καμία αμαρτία, ,αλλά έχει υποστεί μόνο με την πρώτη γέννηση τη δραστικότητα του παλαιού θανάτου, επειδή κι αυτό, όπως και ο Αδάμ εγεννήθη κατά σάρκα! Έτσι μπορεί να φθάσει στην άφεση αμαρτιών γι’ αυτό το λόγο πιο εύκολα, επειδή δεν υπάρχουν για συγχώρηση προσωπικές αμαρτίες, αλλά μόνο ξένες αμαρτίες »(Κυπρ., Επιστ. πρός Φίντους (BKV 2,273. 275).
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, για να κατοχυρώσει τον νηπιοβαπτισμό αναφέρει την περιτομή, πού γινόταν την όγδοη ημέρα από τη γέννηση του παιδιού (Γεν. ιζ’ 12) και την επάλειψη των θυρών με αίμα του αμνού (Έξοδ. ιβ’ 7) και υπογραμμίζει:
«Έχομεν αιτιολογίαν, την οκταήμερον περιτομήν, πού ήτο μιά τυπική σφραγίς και εδίδετο εις αυτούς, στους οποίους δεν είχεν αναπτυχθεί ακόμη το λογικόν. Ομοίως και η επάλειψις των φλιών των θυρών, η οποία εφύλαττε με τα αναίσθητα, τα πρωτότοκα» (Γρηγ. Θεολογ., Λόγος μ’ 28, ΕΠΕ 4,339).
«Έχεις νήπιον; μη δίδεις καιρόν εις την κακίαν, βάπτισέ το από την βρεφικήν ηλικίαν, αφιέρωσέ το εις το Πνεύμα από την ήλικίαν των μαλακών ονύχων» (Γρηγ. Θεολ. Λόγος , 17, ΕΠΕ 4,311).

Εγχειρίδιο αιρέσεων και παραχριστιανικών ομάδων
π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος
Δρ. Θεολογίας, Δρ. Φιλοσοφίας

ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΟΥ ΣΤΟΥΔΙΤΟΥ

Λόγος εις την παραμονήν των Φώτων, PG 99, 708 A-C).

Οι άγιοι του Θεού άνθρωποι, φωτιζόμενοι από το Πνεύμα του Θεού, βλέπουν με τους «κεκαθαρμένους οφθαλμούς τους» τις αλήθειες που κρύβονται στα θεόπνευστα λόγια των Αγίων Γραφών.

Με τη βοήθειά τους κατανοούμε κι εμείς τα όσα γράφονται στην Αγία Γραφή, αλλά και το μυστικό νόημα των μεγάλων εορτών της πίστεώς μας. Και των όσων τελούνται στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας.

Έτσι, εξ αφορμής της εορτής των Φώτων και του βαπτίσματος των Χριστιανών, το οποίο στα παλιά χρόνια γινόταν την παραμονή των Φώτων, ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης βυθίζει το βλέμμα του «επί τας προφητικάς θεοπτίας» και βλέπει πώς «υποτυπούται» σ’ αυτές «το ιερώτατον βάπτισμα». Γράφει:

«Ο Ησαΐας λέει «Ευφράνθητι, έρημος διψώσα,  ότι ερράγη εν τη ερήμω ύδωρ και φάραγξ εν γη διψώση» (βλ. Ησ. 35 1.6). Προς την ανθρώπινη φύση γίνεται η προσφώνηση αυτή, στη φύση που ήταν έρημη από την καρποφορία της πίστεως και των αγαθών έργων.

Γι’ αυτό και ξεπήδησε το ύδωρ της υιοθεσίας, το ύδωρ του βαπτίσματος, σαν ένα ρεύμα ποταμού το τρεχούμενο νερό του Ιορδάνου. Και από αυτό τι συνέβη; «Και έσται η άνυδρος εις έλη», δηλαδή θα μεταβληθεί σε άφθονη πίστη «και εις την διψώσαν γην πηγή ύδατος έσται», δηλαδή θα υπάρξει σ’ αυτήν η κρήνη της υιοθεσία «εκεί έσται ευφροσύνη όρνεων» (Ησ. λε΄ 7), δηλαδή εκεί θα είναι ευφροσύνη και αναπαυτική διαμονή αυτών που αναγεννώνται διά του αγίου βαπτίσματος, αφού τροπικώς τα πτηνά είχαν την αρχή τους από τα ύδατα.

Τι όμως σήμαινε η γεμάτη νερό λεκάνη του Γεδεών, όταν στράγγισε τη δροσιά, που συγκεντρώθηκε πάνω στο ποκάρι; (βλ. Κριτ. στ΄ 37-40) Σήμαινε την όμοια με μητέρα κολυμβήθρα, που έχει σχήμα κυκλικό, και που είναι τορνευμένη γύρω-γύρω με την ιδέα της αναμαρτησίας στην οποία κολυμβήθρα έρρευσε η ιαματική δροσιά του νοητού ποκαριού, η γεμάτη από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Από τη χάρη αυτή αναγεννώνται τα παιδιά του Θεού, που μόλις έλαβαν το άγιο βάπτισμα, αφού αντάλλαξαν μ’ αυτό τη σαρκική γέννησή τους. Τα παιδιά δε του Θεού αυξάνουν και προοδεύουν τόσο πολύ «εις άνδρα τέλειον», ώστε με τη βοήθεια της λατρείας της αγίας Τριάδας να παλεύουν και να νικούν «το δαιμόνιον φύλον».

Τι σημαίνει πάλι η τρισσή επίχυση με νερό από τον προφήτη του θυσιαστηρίου και του ολοκαυτώματος; (βλ. Γ΄ Βασ. ιη΄ 34). Φανερώνει, νομίζω, ή τη μεγαλόφωνη τρισσή επίκληση στο βαπτιζόμενο της θείας μακαριότητας ή την τρισσή κατάδυση στην κολυμβήθρα αυτού που βαπτίζεται. Ανεβαίνει πάλι από το νερό του Ιορδάνου ολοκάθαρος από τη λέπρα ο Νεεμάν, ο Σύρος, υπακούοντας στη διαταγή του προφήτη Ελισσαίου.

Διότι επέστρεψε και αποκαταστάθηκε, λέει η Αγία Γραφή, γιατρεύτηκε και καθαρίστηκε η αρρωστημένη σάρκα του και έγινε απαλή και γυαλιστερή, όπως η σάρκα του μικρού παιδιού (βλ. Δ΄ Βασ. ε΄ 14). Αυτό ήταν σύμβολο της κάθαρσης από την αμαρτία όλων όσοι βαπτίζονται διότι καθένας που έχει δεχθεί τη χάρη του Αγίου Πνεύματος διά του αγίου βαπτίσματος βγαίνει από την κολυμβήθρα νέος και ολοκάθαρος από τα αμαρτήματα που είχε διαπράξει πριν το άγιο βάπτισμα»

 

Η δημοτική βιβλιοθήκη Μεγάρων χτίστηκε σε οικόπεδο που άφησε το 1967, ως δωρεά στο δήμο Μεγαρέων, η Κα Αθηνά Αλεξίου-Καστάνη. Άρχισε να λειτουργεί το 1983.
Ο δήμος, με χρήματα του μεγαρικού λαού, έφτιαξε το κτήριο, εξόπλισε τη βιβλιοθήκη με τα απαραίτητα υλικά (έπιπλα, ράφια βιβλιοθήκης), προσωπικό και τα πρώτα βιβλία. Στη συνέχεια έδωσαν βιβλία και πολλοί Μεγαρίτες δωρητές. Σήμερα έχει 16.000 και πλέον τίτλους βιβλίων. Ανήκει στη  ΔΗ.Κ.Ε.ΔΗ.ΜΕ. (Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Μεγαρέων) η οποία φροντίζει για τη συντήρησή της.
Υπάρχουν όλα τα είδη βιβλίων π.χ. ιστορικά, εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, ιατρικά, σχολικά βοηθήματα (Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου), κοινωνικών επιστημών, δοκίμια, ποίηση, αρχαίοι κλασικοί συγγραφείς, παιδική και εφηβική βιβλιοθήκη λογοτεχνία (ελληνική και ξένη), Γεωγραφία, διακόσμηση, το αυτοκίνητο, τη φωτογραφία κ.α. Τα περισσότερα βιβλία δανείζονται στο σπίτι, εκτός από τις εγκυκλοπαίδειες, τα λεξικά, τα σπάνια βιβλία και τα βιβλία που αφορούν τα Μέγαρα (μεγαρικό αρχείο).
Όλα τα βιβλία είναι τοποθετημένα στα ράφια με το σύστημα δεκαδικής ταξινόμησης Dewey (Ντιούι) σύμφωνα με το οποίο ταξινομούνται σε δέκα μεγάλες κατηγορίες: 000 Γενικά θέματα, 100 Φιλοσοφία και Ψυχολογία, 200 Θρησκεία, 300 Κοινωνικές επιστήμες, 400 Γλώσσα, 500 Φυσικές επιστήμες και μαθηματικά, 600 Τεχνολογία (εφαρμοσμένες επιστήμες), 700 Τέχνες (Καλές και διακοσμητικές τέχνες), 800 Λογοτεχνία και Ρητορική και τέλος 900 Γεωγραφία και Ιστορία. Κάθε μια από τις μεγάλες αυτές κατηγορίες χωρίζεται σε 10 υποκατηγορίες κι αυτές με τη σειρά τους σε μικρότερα τμήματα με αποτέλεσμα να υπάρχουν στην αναλυτική ταξινόμηση 1.000 κατηγορίες συνολικά. Κάθε βιβλίο που μπαίνει στη βιβλιοθήκη παίρνει στη ράχη του ένα αυτοκόλλητο που γράφει τον βιβλιάριθμό του. Είναι ένας τριψήφιος αριθμός που δηλώνει σε ποια ακριβώς κατηγορία κατατάσσεται το συγκεκριμένο βιβλίο. Αυτό το σύστημα χρησιμοποιούν οι περισσότερες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα.
Στη βιβλιοθήκη υπάρχουν και ηλεκτρονικοί υπολογιστές με σύνδεση στο internet.

Διεύθυνση Βιβλιοθήκης: Κ. Σχινά 2
Ώρες λειτουργίας: 8:00΄π.μ. – 8:00΄μ.μ. (Σάββατο έως 3:00΄μ.μ.)
Τηλέφωνο: 22963-00544

Η τάξη μας επισκέφθηκε τη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης μας.
Τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες εργασίας, εκπόνησαν εκπαιδευτικό πρόγραμμα κι έπαιξαν θεατρικό δρώμενο σχετικό με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη. Ευχαριστούμε πολύ τις υπεύθυνες της Βιβλιοθήκης Κα Παπαφράγκου Ιωάννα και Κα Μούρτου Μαρία για τη ζεστή υποδοχή, βοήθεια κι εξυπηρέτηση των μαθητών μας.

Αγαπητοί μαθητές,
από την επίσκεψή μας στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Μεγάρων αποκομίσαμε πολλά οφέλη:
1. Γνωρίσαμε τη δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης μας και κατανοήσαμε ότι είναι ένας πολύτιμος πνευματικός θησαυρός που βρίσκεται, όποια στιγμή το θελήσουμε, στη διάθεσή μας. Μπορούμε να πάρουμε από εκεί πληροφορίες για τις εργασίες του σχολείου μας, να ψυχαγωγηθούμε ή να ηρεμήσουμε διαβάζοντας ένα καλό βιβλίο και γενικά να αναπτύξουμε το πνευματικό μας επίπεδο και κατ’ επέκταση την προσωπικότητά μας.
2. Είδαμε πόσο σημαντικό είναι το να έχουμε κι εμείς στο σπίτι μας μια βιβλιοθήκη η οποία θα περιλαμβάνει όλα τα βιβλία μας (παλιά και νεότερα) τακτοποιημένα με κάποιο σύστημα για να μπορούμε να τα βρίσκουμε αμέσως και να αντλήσουμε από αυτά τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε κάθε φορά.
3. Επιβεβαιώσαμε τα γνωστά ρητά που λένε ότι «το βιβλίο είναι ένα παράθυρο ανοικτό στον κόσμο» και ότι «το βιβλίο είναι ο καλύτερος φίλος μας». Μας μορφώνει, μας ψυχαγωγεί, μας ηρεμεί, μας ανοίγει δρόμους και διευρύνει τους πνευματικούς μας ορίζοντες. Το έχουμε στη βιβλιοθήκη μας και περιμένει να το ανοίξουμε, να το διαβάσουμε και να μάθουμε καινούρια πράγματα, να ταξιδέψουμε μαζί του στον κόσμο της γνώσης, της φαντασίας, της περιπέτειας, του παραμυθιού, της χαράς, της λύπης, της ανακάλυψης κλπ.

Μερικές χρήσιμες οδηγίες:
1. Είναι καλό να έχετε ένα αρχείο (σε τετράδιο ή σε ηλεκτρονική μορφή, αν έχετε Computer) και να έχετε καταγράψει σε αυτό οποιοδήποτε βιβλίο υπάρχει στη βιβλιοθήκη σας ή πρόκειται να μπει, σημειώνοντας μερικά βασικά στοιχεία (π.χ. τίτλο, συγγραφέα, εκδοτικό οίκο, κατηγορία και αριθμό ).
2. Κρατάτε και ένα άλλο αρχείο στο οποίο θα σημειώνετε βιβλία που έχετε δανείσει σε φίλους και γνωστούς σημειώνοντας ημερομηνία δανεισμού και επιστροφής (πολλές φορές δανείζουμε βιβλία και δεν επιστρέφουν ποτέ στη θέση τους…).
3. Σημειώνετε με στυλό μέσα στο βιβλίο (στην αρχή ή στο τέλος) μερικά στοιχεία (π.χ. το ονοματεπώνυμό σας, κατηγορία του βιβλίου και αριθμό που του έχετε δώσει (βιβλιάριθμο)) για να μπορεί πάντα να εξακριβωθεί ότι το βιβλίο αυτό σας ανήκει.
4. Χωρίστε τη βιβλιοθήκη σύμφωνα με το σύστημα ταξινόμησης του Dewey αλλά μεριμνήστε και για τον ανάλογο χώρο σε κατηγορίες βιβλίων που υπερέχουν ποσοτικά (π.χ. αν έχετε 5 βιβλία για Φιλοσοφία και Ψυχολογία και 30 βιβλία για Γλώσσα, θα εξασφαλίσετε περισσότερο χώρο για την κατηγορία «Γλώσσα» απ’ ό,τι για την προηγούμενη κλπ.) [Οι 1.000 κατηγορίες είναι αναρτημένες δεξιά στη σελίδα “Σχολείο” στο blog μας.]
5. Βάλτε στη ράχη των βιβλίων σας «βιβλιάριθμο» ώστε να βρίσκετε αμέσως το βιβλίο που θέλετε.
6. Προσέχετε πάντα την κατάσταση των βιβλίων σας για να τα έχετε πολλά χρόνια.
7. Τέλος, μην ξεχνάτε ότι μια καλή βιβλιοθήκη με τακτοποιημένα τα βιβλία της είναι στολίδι για κάθε σπίτι και δείγμα του πνευματικού επιπέδου και πολιτισμού των ιδιοκτητών της.

Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας έλεγε: «Όπως οι μέλισσες διαλέγουν το νέκταρ από τα λουλούδια, έτσι κι εσείς να διαλέγετε αυτά που διαβάζετε. Να κρατάτε τα καλά και ωφέλιμα». Αυτά τα καλά και ωφέλιμα υπάρχουν μέσα στα καλά βιβλία. Φροντίστε λοιπόν αυτά τα καλά βιβλία να τα αποκτήσετε και να τα έχετε για πάντα στη βιβλιοθήκη σας.