Συχνά αναφέρονται οι όροι “χαρτο-χημεία” και “χαρτο-φυσική” για να τονιστεί το γεγονός, ότι η διδασκαλία αυτών των μαθημάτων στο σχολείο δεν καθιστά τους μαθητές ικανούς να αντιμετωπίσουν απλά προβλήματα, που όμως απαιτούν κρίση. Ένας άλλος λόγος, που κατά τη γνώμη μου δικαιολογεί τη χρήση των παραπάνω όρων, είναι η στενή χρήση και ερμηνεία των τύπων και των κειμένων, που προσδίδει τις θετικές επιστήμες δικηγορίστικο χαρακτήρα, καταπνίγοντας την κριτική ματιά και την αμφισβήτηση και προσδίδει στην πραγματικότητα μόνο άσπρη και μαύρη όψη.

Αφορμή για τα παραπάνω μου έδωσε η διδασκαλία του κεφαλαίου “Δείκτες – Ογκομέτρηση” της χημείας Γ’ Λυκείου – Θετικής Κατεύθυνσης και η πραγματοποίηση ενός σχετικού πειράματος, τα αποτελέσματα του οποίου παραξένεψαν πολύ τους μαθητές. Στο πείραμα προσπαθούσαμε να επαληθεύσουμε αυτά που αναφέρονται στη σελίδα 123 του βιβλίου και να εκτιμήσουμε τη σταθερά ιοντισμού της ηλιανθίνης. Πιθανώς η εκτίμηση της σταθεράς ιοντισμού να φαίνεται κάπως ασυνήθιστο θέμα, όμως η απάντηση απαιτεί προσεκτική ανάγνωση της σελίδας 123 του βιβλίου, διερευνητικό πνεύμα και στοιχειώδη λογική.

Από τον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να πάρετε το σχετικό εργαστήριο.

Εκτίμηση της σταθεράς ιοντισμού πρωτολυτικού δείκτη

Σύμφωνα με το Π.Δ. 60/2006 <<Αξιολόγηση των μαθητών του Ενιαίου Λυκείου>>, για την προφορική βαθμολογία των τετραμήνων ο διδάσκων πρέπει να συνεκτιμά:

1. Τη συμμετοχή του μαθητή στη διδακτική – μαθησιακή διαδικασία.
2. Την επιμέλεια και το ενδιαφέρον του για το συγκεκριμένο μάθημα.
3.  Την επίδοσή του στις γραπτές δοκιμασίες.
4. Τις εργασίες που εκτελεί στο σπίτι ή το σχολείο.
5. Το φάκελο επιδόσεων και δραστηριοτήτων του μαθητή, όπου αυτός τηρείται.

Το ζητούμενο είναι, πώς μπορεί ο εκπαιδευτικός να αποτιμήσει ποσοτικά τις παραπάνω παραμέτρους και να καταλήξει σε ένα προφορικό βαθμό που να αντανακλά αντικειμενικά την επίδοση του μαθητή. Προτείνω λοιπόν οι παραπάνω παράμετροι να ειδωθούν ως εξής:

1. Η συμμετοχή στη διδακτική – μαθησιακή διαδικασία να ειδωθεί σαν η φυσική παρουσία του μαθητή στο συγκεκριμένο μάθημα και να αποτιμάται από 0 – 5 μονάδες ανάλογα με τις παρουσίες του στο μάθημα.
2. Η επιμέλεια και το ενδιαφέρον για το μάθημα να ειδωθεί από την προοπτική ότι ο μαθητής κάθεται ήσυχα στην τάξη, δεν χαζεύει, δεν ενοχλεί τους συμμαθητές του και τον καθηγητή του, έχει τα απαραίτητα υλικά (βιβλία, τετράδια, στυλό κλπ) που χρειάζονται για το μάθημα, έρχεται διαβασμένος και να αποτιμάται από 0 – 5 μονάδες ανάλογα με την τήρηση των ανωτέρω σε κάθε μάθημα.
3. Η επίδοση στις γραπτές δοκιμασίες να περιλαμβάνει τη βαθμολογία των ολιγόλεπτων γραπτών δοκιμασιών και την βαθμολογία στην ωριαία γραπτή δοκιμασία και το σύνολο να αποτιμάται από 0 – 5 μονάδες.
4. Οι εργασίες που εκτελεί στο σπίτι ή το σχολείο να να περιλαμβάνουν το τετράδιο των ασκήσεων (αν υπάρχει τέτοιο) και τις όποιες άλλες εργασίες βάζει ο εκπαιδευτικός και να αποτιμούνται από 0 – 5 μονάδες, ανάλογα με τον αριθμό των πραγματοποιηθέντων εργασιών και ασκήσεων που έχει κάνει ο μαθητής.
5. Ο φάκελος μαθητή δεν χρειάζεται να ληφθεί υπ’ όψη, αν έχουν ληφθεί υπ’ όψη τα παραπάνω.

Φυσικά δεν υποστηρίζω ότι η πρότασή μου είναι τέλεια και δεν επιδέχεται τροποποιήσεις. Αποτελεί όμως ένα αντικειμενικό σύστημα βαθμολογίας, που στηρίζεται σε μετρήσεις (απουσίες, αριθμός λυμένων ασκήσεων, αριθμός παρατηρήσεων, βαθμολογία σε γραπτές εξετάσεις κλπ). Η χρήση του συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε συμπεράσματα, τέτοια ώστε να βελτιώθεί το σύστημα και να έρθει πιο κοντά στην πραγματικότητα. Επίσης δεν προσθέτει πολύ φόρτο εργασίας στον εκπαιδευτικό, αφού αυτός διατηρεί κάποιον κατάλογο στον οποίο σημειώνει ορισμένα στοιχεία για τους μαθητές του (συνήθως τις προφορικές και γραπτές εξετάσεις). Δεν είναι μεγάλος κόπος να σημειώνει λίγα ακόμα (απουσίες, παρατηρήσεις, απουσία βιβλίου κλπ) Τέλος νομίζω ότι πρέπει να είναι ενημερωμένοι και οι μαθητές και οι κηδεμόνες τους, ώστε να ξέρουν προς τα που πρέπει να στοχεύσουν για τη μεγιστοποίηση της βαθμολογίας τους, αλλά και για την ελαχιστοποίηση των προστριβών που πρακαλεί.

Η πληροφορική είναι ένα σχετικά καινούργιο μάθημα στα σχολεία μας και η εισαγωγή της εξυπηρετεί την εξοικείωση των μαθητών μας με την τεχνολογική κοινωνία του παρόντος και του μέλλοντος. Οποσδήποτε οι μαθητές μας πρέπει να μάθουν να χειρίζονται τον υπολογιστή και τα βασικά του προγράμματα και να προσπαθούν να οργανώνουν τις σχολικές τους εργασίες με αυτόν, όποτε είναι δυνατόν.

Η σχέση της πληροφορικής με τα άλλα μαθήματα είναι σχέση επικουρική (αναζήτηση στο Internet, γραφήματα με το φύλλο υπολογισμών, παρουσιάσεις με το πρόγραμμα παρουσιάσεων κλπ). Η ανακάλυψη όμως του ιστοχώρου ενός Κύπριου μαθητή με έκανε να προβληματιστώ πάνω στη χρησιμότητα της πληροφορικής στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στο ιστοχώρο του ο μαθητής αυτός παρουσιάζει και προσφέρει δωρεάν εκπαιδευτικό λογισμικό που έχει κατασκευάσει ο ίδιος. Μια ματιά στο λογισμικό του δείχνει ότι πρόκειται για απλό λογισμικό που εξυπηρετεί απλές διδακτικές ανάγκες. Ο προβληματισμός μου έγκειται στο εάν οι μαθητές μας μπορούν να χρησιμοποιήσουν υπολογιστικά εργαλεία (ολοκληρωμένα περιβάλλοντα προγραμματισμού) για να παράγουν τέτοιου είδους λογισμικό για τις ανάγκες των μαθημάτων τους. Όσο και να φαίνεται ακραία μια τέτοια θεώρηση, νομίζω ότι αξίζει να τύχει προσοχής από την εκπαιδευτική κοινότητα. Τα ολοκληρωμένα περιβάλλοντα προγραμματισμού όπως η Visual Basic ή το Delphi κ.α. έχουν έτοιμα στοιχεία (φόρμες, κουμπιά, κλπ) που χειρίζονται πάρα πολλές καταστάσεις προγραμματισμού σε παραθυριακό περιβάλλον (χειρισμός παραθύρων, πατήματα ποντικιού κλπ). Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγος προγραμματισμός. Και αυτά τα λίγα στοιχεία προγραμματισμού τα διδάσκονται οι μαθητές στο μάθημα της Πληροφορικής κυρίως με τη μορφή ψευδοκώδικα. Θα μπορούσε να καταργηθεί η διδασκαλία με ψευδοκώδικα και να αντικατασταθεί με κάποια (ή και κάποιες) γλώσσα προγραμματισμού. Έχοντας οι μαθητές λίγες γνώσεις πραγματικού προγραμματισμού, θα μπορούσαν κάτω από κατάλληλες συνθήκες να τις χρησιμοποιήσουν στα μαθήματά τους αποκτώντας βιωματική σχέση με αυτά.

Ο ιστοχώρος του Κύπριου μαθητή βρίσκεται στη διεύθυνση: http://www.p-phillipos.com

Εάν φαίνεται πολύ προχωρμένη η άποψη της ενασχόλησης των μαθητών με γλώσσες προγραμματισμού υψηλού επιπέδου, υπάρχει και η γλώσσα ψευδοκώδικα  Scratch (http://scratch.mit.edu).Προσφέρεται δωρεάν και έχει ελληνική υποστήριξη. Επισκευθήτε τον δικτυακό της τόπο και δείτε τι μπορεί να κάνει.

Ύστερα από ένα χρόνο δουλειάς με το νέο Α.Π.Σ Χημείας και τα νέα βιβλία για το Γυμνάσιο και νοιώθοντας ότι έχω κατασταλάξει σε σε ορισμένα συμπεράσματα, αισθάνομαι την ανάγκη να τα καταθέσω στην εκπαιδευτική κοινότητα για προβληματισμό και περαιτέρω συζήτηση. Η κριτική αφορά το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών και όχι τα βιβλία, μιας και τα βιβλία αντανακλούν τις κατευθύνσεις του αναλυτικού. Πατήστε στον παρακάτω δεσμό για να δείτε την εργασία.

Κριτική θεώρηση του νέου Α.Π.Σ Χημείας Γυμνασίου

Η φασματοσκοπία και η φασματοσκοπική ανάλυση είναι ένας τομέας των φυσικών επιστημών που έχει προσφέρει πολλά στην κατανόηση του κόσμου μας και στον πολιτισμό μας. Βρίσκει εφαρμογές από τα πιο μικρά (άτομα) μέχρι τα πιο μεγάλα (γαλαξίες) σώματα. Όμως το εκπαιδευτικό μας σύστημα φαίνεται να αγνοεί αυτό τον τομέα, ίσως επειδή θεωρεί ότι είναι ένας δύσκολος τομέας. Στο παρακάτω δεσμό θα βρείτε μια εργασία που προτείνει ένα τρόπο εισαγωγής της φασματοσκοπίας στους μικρούς μαθητές, αλλά και στο ευρύ κοινό.

Φασματοσκοπία για μικρούς μαθητές