Ιστολόγιο του φιλολόγου Νέμη Φελώνη

Λήψη αρχείου

Λήψη αρχείου

Λήψη αρχείου

Λήψη αρχείου

ΚΡΙΤΗΡΙΟ  ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ –ΝΕΟ  ΣΥΣΤΗΜΑ –Γ  ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Τα παιδιά πρόσφυγες έχουν βιώσει τη βαρύτερη μορφή βίας στον τόπο τους και η ίδια η διαδικασία της φυγής και του ξεριζωμού έχει τραυματικές συνέπειες για την ψυχοσυναισθηματική τους υγεία και ανάπτυξη.

Η προσφυγιά, η κατάσταση αυτή που τα παιδιά βιώνουν και με την οποία έρχονται αντιμέτωπα έχει μεγάλη διάρκεια, χαρακτηρίζεται από απώλειες και πλήθος αλλαγών και απότομων μεταβάσεων.

Η προσφυγιά και όλα τα επακόλουθά της, από το ταξίδι του ξεριζωμού και τις κακουχίες του μέχρι την αναμονή για τη μετεγκατάσταση και την τελική εγκατάσταση και την προσαρμογή των προσφύγων σε ένα νέο περιβάλλον, δημιουργεί ένα πλαίσιο χρόνιου στρες και ανασφάλειας. Τα παιδιά είναι ακόμη πιο ευάλωτα σε αυτά τα γεγονότα γιατί δεν έχουν την ικανότητα να κατανοήσουν πλήρως τι συμβαίνει, να το επεξεργαστούν και στη συνέχεια να το διαχειριστούν. Έτσι είναι πολύ ευάλωτα και εσωτερικεύουν ό,τι τους συμβαίνει, νιώθουν αβοήθητα, ανασφαλή και έντονο φόβο (Haene, Grietens & Verschueren, 2007).

Ακόμα και τα βασικά τους δικαιώματα για φαγητό, στέγη, περίθαλψη, ασφάλεια και παιχνίδι καταπατώνται τόσο πριν το ξεριζωμό όσο και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και της μετεγκατάστασής τους. Η αβεβαιότητα, ένα από τα κυρίαρχα συναισθήματα που βιώνουν, δυσχεραίνει την ικανότητά τους να κάνουν όνειρα, να επενδύσουν και να φανταστούν τον εαυτό τους στο μέλλον.

Στην περίπτωση των ασυνόδευτων παιδιών το τραύμα επιτείνεται με τον αποχωρισμό των παιδιών από τους γονείς τους. Ο αποχωρισμός από τους γονείς μεγενθύνει το αίσθημα αβοηθησίας και ανασφάλειας των παιδιών με αποτέλεσμα γρήγορα να συνειδητοποιούν ότι είναι απροστάτευτα τόσο κατά τη διαδικασία αυτή αλλά και πιθανά στο μέλλον. Έτσι τα παιδιά βιώνουν έντονα το τραύμα του αποχωρισμού και της απώλειας. Εξαιτίας των δύσκολων συνθηκών της προσφυγιάς συνήθως τα παδιά πρόσφυγες δεν έχουν τον χρόνο και τον χώρο να πενθήσουν για τις απώλειές τους, να μιλήσουν για αυτές και να τις επεξεργαστούν. Έτσι η διαδικασία του πένθους δεν προχωράει ομαλά, παρεμποδίζεται και αυτό έχει τραυματικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία τους.

Το σύνολο αυτών των οδυνηρών συνθηκών και εμπειριών εντυπώνεται με τέτοιον τρόπο στον ψυχισμό των παιδιών-προσφύγων, ώστε σκηνές από τον πόλεμο, μνήμες της φυγής και των άσχημων συνθηκών διαβίωσης έρχονται και επανέρχονται. Είναι, δηλαδή, σαν αυτό το ψυχικό τραύμα να σταματά τον χρόνο, να επαναλαμβάνεται και να επαναβιώνεται συνέχεια από τα παιδιά αυτά. Είναι, δηλαδή, σα να αντιδρούν στο παρόν σε κάτι που συνέβη στο παρελθόν. Ακόμα και αν έχουν προσπαθήσει να απωθήσουν τις άσχημες μνήμες και να ξεχάσουν τα δυσάρεστα γεγονότα, το τραύμα τους θα εκφράζεται μέσα από σωματικά παράπονα, δυσκολίες στον ύπνο και εφιάλτες, μέσα από δυσκολίες στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση και τις ζωγραφιές τους (Haene, Grietens & Verschueren, 2007).

Ενδιαφέρον έχει ακόμα η άποψη ότι το ψυχικό τραύμα των παιδιών-προσφύγων φαίνεται να επηρεάζει και τις επόμενες γενιές και να εκφράζεται μέσα από αυτές. Οι τραυματικές εμπειρίες, επιδρώντας στην ψυχική ανάπτυξη των προσφύγων, επηρεάζουν τις επόμενες γενιές και περνάν στη συλλογική μνήμη αυτού του πληθυσμού μέσα από τις αφηγήσεις. Γι’ αυτό το λόγο κρίνεται πολύ σημαντικό να δοθεί η δυνατότητα στους πρόσφυγες και ιδιαίτερα στα παιδιά να επεξεργαστούν το ψυχικό τους τραύμα, να μιλήσουν για αυτό σε ασφαλή συμφραζόμενα, έτσι ώστε η οδύνη του ξεριζωμού να απαλυνθεί και το πένθος να ολοκληρωθεί.

Βιβλιογραφία

Haene, L., Grietens, H., & Verschueren, K. (2007). From symptom to context: A review of the literature on refugee children’s mental health. Hellenic Journal of Psychology, 4, 233–256.

Νίκος Τσακνάκης

Κλινικός Ψυχολόγος Παιδιού και Εφήβου

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

To άρθρο αναδημοσιεύεται από το ert.gr και η συγγραφέας του άρθρου είναι η Δάφνη Σκαλιώνη.

Η κυρία Σκαλιώνη συνάντησε τον Essam Daod στο 2ο Διεθνές Συνέδριο για τους Πρόσφυγες και την Ψυχική Υγεία, με θέμα «Η ολιστική προσέγγιση στο ψυχικό τραύμα, στο στρες και στην επανεγκατάσταση», που διοργάνωσε η Humanity Crew τον Νοέμβριο στην Αθήνα, και τη συγκλόνισε με την αφήγησή του.

Ο Essam Daod είναι ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής, με ειδίκευση σε παιδιά και εφήβους. Είναι συνιδρυτής και διευθυντής ψυχικής υγείας της Humanity Crew, ερευνητής και ακτιβιστής για θέματα ψυχικής υγείας των προσφύγων. Από το 2018 είναι μέλος της ομάδας ειδικών ψυχικής υγείας του ΠΟΥ, καθώς και TED Fellow.

Μας μίλησε για το προσωπικό του ταξίδι στην κατανόηση του τραύματος, για τη δουλειά με τους ανθρώπους στο πεδίο, για την αξία της συλλογικής ευημερίας έναντι της προσωπικής και κυρίως για την τεράστια σημασία της γνώσης και του σεβασμού της κουλτούρας των εκτοπισμένων πληθυσμών.

Τι είναι η Humanity Crew

Η Humanity Crew είναι μια διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση που ειδικεύεται στην παροχή πρώτων βοηθειών ψυχικής υγείας και ψυχολογικής υποστήριξης σε πρόσφυγες και άτομα που βιώνουν τραυματικά γεγονότα. Δημιουργήθηκε το 2015, με στόχο να καλύψει τα κενά στην αντιμετώπιση της επείγουσας ανθρωπιστικής κρίσης.

Όταν ξέσπασε η προσφυγική κρίση στη Μεσόγειο, νιώσαμε την ανάγκη να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή και να παρέχουμε ψυχοκοινωνική βοήθεια. Είχαμε άλλωστε το πλεονέκτημα της γνώσης της γλώσσας και της κουλτούρας των εκτοπισμένων. Δουλέψαμε στη Λέσβο για δύο χρόνια. Kάτι σαν ναυαγοσώστες ψυχικής υγείας.

Τα παιδιά όμως που έβγαιναν από τις βάρκες ήταν δεκάδες χιλιάδες κι εμείς μετρημένοι στα δάχτυλα, μας αφηγείται ο Essam Daod. Χρειαζόμαστε επαγγελματίες ψυχικής υγείας στις ομάδες διάσωσης σε περιόδους κρίσης. Αυτό μας οδήγησε να ιδρύσουμε τη Humanity Crew.

Στα λίγα χρόνια από την ίδρυσή της, η οργάνωση έχει κατορθώσει να φωτίσει τα προβλήματα των πιο ευάλωτων πληθυσμών και να κινητοποιήσει μεγάλο αριθμό ατόμων και κοινοτήτων, θέτοντας στο επίκεντρο τη σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας.

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΛΕΥΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

Περνούν σε φάλαγγες
σκυμμένοι ακολουθούνε τούς προσοδοφόρους δρόμους
δυτικά της επαιτείας ομονοούν γύρω από φωτιές
δείχνουν τα σημάδια της πορείας και νοσταλγούν το μέλλον.
Απ’ άκρη σ’ άκρη μια γριούλα το νυφικό της περιφέρει,
κρατά τα ξεφτισμένα στέφανα
τα δίνει δώρο, λέει, ψάχνει για κάποια
ανύπαντρη φτωχιά να το προσφέρει.
Περνούν σε φάλαγγες
μορφές εξαϋλωμένες τη γριά σκουντάνε, τρέχουν,
εκείνη ανήμπορη σφίγγει τη λευκή της ιστορία απορεί:
Πού είναι το λάθος;
Ώσπου οι άνθρωποι γίνονται σωροί
το κρύο σφίγγει κι η φωτιά τι να σου κάνει.
Η γριά μιλάει στον ουρανό σταυροκοπιέται,
έπειτα πλησιάζει τη φωτιά αφήνει τα καλούδια
«Να ζεσταθείτε, αυτά. Ο γάμος μπορεί να περιμένει».

Αχερουσία η θάλασσα  (2019)

ΘΕΜΑ Α

Να πυκνώσετε σε 50-60 λέξεις τις επιπτώσεις της προσφυγιάς στα παιδιά , όπως παρουσιάζονται στο κείμενο 1       μονάδες 15

ΘΕΜΑ Β

ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

Με ποιόν τρόπο διαλέγονται τα κείμενα 1 και 2;         μονάδες 15

ΕΡΩΤΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ποιόν τρόπο και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας του πρώτου κειμένου; Ν ααναφέρετε δύο παραδείγματα από το κείμενο.            μονάδες 15

ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

Α.Να ξαναγράψετε το απόσπασμα, αντικαθιστώντας την κάθε υπογραμμισμένη λέξη , με μια άλλη, σημασιολογικά ισοδύναμη

<<Το σύνολο αυτών των οδυνηρών συνθηκών και εμπειριών εντυπώνεται με τέτοιον τρόπο στον ψυχισμό των παιδιών-προσφύγων, ώστε σκηνές από τον πόλεμο, μνήμες της φυγής και των άσχημων συνθηκών διαβίωσης έρχονται και επανέρχονται. Είναι, δηλαδή, σαν αυτό το ψυχικό τραύμα να σταματά τον χρόνο, να επαναλαμβάνεται και να επαναβιώνεται συνέχεια από τα παιδιά αυτά. Είναι, δηλαδή, σα να αντιδρούν στο παρόν σε κάτι που συνέβη στο παρελθόν. Ακόμα και αν έχουν προσπαθήσει να απωθήσουν τις άσχημες μνήμες και να ξεχάσουν τα δυσάρεστα γεγονότα, το τραύμα τους θα εκφράζεται μέσα από σωματικά παράπονα, δυσκολίες στον ύπνο και εφιάλτες, μέσα από δυσκολίες>>                        μονάδες 6

Β. Να βρείτε το είδος της σύνταξης και να το μετατρέψετε στην αντίθετή της , με όσες αλλαγές είναι απαραίτητες  (απόσπασμα από το δεύτερο κείμενο).     μονάδες 4

<< Στα λίγα χρόνια από την ίδρυσή της, η οργάνωση έχει κατορθώσει να φωτίσει τα προβλήματα των πιο ευάλωτων πληθυσμών και να κινητοποιήσει μεγάλο αριθμό ατόμων και κοινοτήτων, θέτοντας στο επίκεντρο τη σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας.>>

ΘΕΜΑ Γ

Ποιο είναι το θέμα/ερώτημα που θέτει το κείμενο 3; Με ποιες γλωσσικές επιλογές το αναδεικνύει ο ποιητής ; (Να αναφέρετε τρία τουλάχιστον παραδείγματα διαφορετικών γλωσσικών επιλογών από το ποίημα-ένα για την κάθε περίπτωση ). Αναπτύξτε τις απόψεις σας σε ένα ενιαίο κείμενο 100-150 λέξεων

μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ

Η προσφυγική κρίση είναι μια περίπλοκη κατάσταση , που για πολλά χρόνια είναι παρούσα στο χώρο της Μεσογείου. Ποιές οι αιτίες της προσφυγιάς και ποιες οι επιπτώσεις από τον ξεριζωμό τους, στους ίδιους τους πρόσφυγες αλλά και στις χώρες υποδοχής; Να γράψετε ένα άρθρο, που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολειου σας, αξιοποιώντας στοιχεία και από τα τρία κείμενα που σας δόθηκαν  (300-350 λέξεις)

μονάδες 30

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ WORLD CAFÉ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΠΑΛΑΜΑ(ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ)

(ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΟΥ ΔΙΕΞΗΧΘΗ ΣΤΗΝ ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ 19/02/2020, ΠΟΥ ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΑΝ Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΠΑΤΡΩΝ, Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ, Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΗΣ Β/ΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΑΧΑΙΑΣ)

ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ :ΓΙΑ ΠΟΙΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΘΑ ΕΠΙΛΕΓΑΤΕ ΝΑ ΕΝΤΑΞΕΤΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΝΑ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ;

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1.Γέννηση στην Πάτρα-Βιωματική προσσέγγγιση

2.Προσωπική αισθητική επιλογή

3.Μελέτη-σύγκριση της Παλαμικής εποχής και του σήμερα

4.Η γλωσσοπλαστική του ικανότητα

5. Ανατροπή του Παλαμικού στερεοτύπου

6.Εναλλαγή πολιτιστικών αξιών ανά εποχή

7.Λόγω της <<Τρισεύγενης>>

8.Για την καταγραφή της <<πορείας των ειδών>> στην ποίηση του Παλαμά

9.Διερεύνηση εκπαιδευτικών και κοινωνικών ζητημάτων

10.Η ερωτική διάσταση ως μύηση στην αγάπη

11.Γνωριμία εποχής-διαμόρφωση εθνικής ταυτότητας

12.Ρόλος ρυθμιστή των πολιτιστικών δρώμενων της εποχής

13.Ανάγνωση επιδυλλίδων της εποχής

14.Λόγω της <<μαγικής εποχής>> που έζησε

15.Πολύπλευρος (ερωτικός, περιβαλλοντικός)

16. Λόγω της εξαιρετικής μελοποίησης έργων του

17.Πρωτοπόρος, ιδρυτής σχολής

18.Ιστορικός <<παλμός>> της εποχής

ΕΡΩΤΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΠΟΙΑ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΣΤΕΓΗΣ;

1.Έρχονται σε επαφή με το βιβλίο

2.Διαθεματικότητα

3.Η ατμόσφαιρα του σπιτιού

4.Βιωματική γνωριμία με το χώρο

5. Πρώτη επαφή με το βιβλίο

6.Στόχος το συναίσθημα

7. Το ίδιο το σπίτι λειτουργεί ως έμπνευση

8.Εθισμός στη βιβλιογραφική έρευνα

9.Ομάδες παιδιών (δημοσιογραφική και ποιητική)

10.Ομαδική εργασία σε φιαφορετικές θεματικές

11.Εργασίες του τύπου<<κρυμμένος θησαυρός>>.

12.Επαφή με τον άνθρωπο Παλαμά (πρότυπο ζωής, μαχητικότητα, στοχοπροσήλωση)

ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΘΑ ΠΡΟΤΕΙΝΑΤΕ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΕΙ Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΣΤΕΓΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ <<ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ>>>;  (στο τέλος κάθε απάντησης υπάρχουν οι ψήφοι  των συμμετεχόντων για την πιο δημοφιλή απάντηση)

1.Ημέρα Παλαμά( Δήμος και άλλοι φορείς)            μία ψήφος

2.Θεματικός περίπατος με αφετηρία  το σπίτι       μία ψήφος

3.Έκδοση επετηρίδας με έργα μαθητών-βραβεία       χωρίς ψήφο

4.Συνθετικό ποίημα από μαθητές-κολάζ                      χωρίς ψήφο

5.Βελτίωση της ηλεκτρονικής προβολής                      χωρίς ψήφο

6.Ψηφιοποίηση αρχείου                                             δύο ψήφοι

7.Υιοθεσία της βιβλιοθήκης                                        τρείς ψήφοι

8.Μαθητές-ξεναγοί της βιβλιοθήκης                          μία ψήφος

9.Πρόγραμμα εθελοντισμού για την οργάνωση της βιβλιοθήκης     τρείς ψήφοι

10.Χρησιμοποίηση ως αναγνωστήριο                         τρείς ψήφοι

11. Περιοδεύουσα χρήση της βιβλιοθήκης μία ψήφος

12.Ερευνητική εργασία στο λύκειο ,τοπική ιστορία, δημιουργικές εργασίες    τρείς ψήφοι

13.Μελετητήριο                                                                    έξι ψήφοι

14.Περιβαλλοντικά προβλήματα-καινοτόμες δράσεις     μία ψήφος

15.Καθιέρωση ημέρας Παλαμά για τα σχολεία                 μία ψήφος

16.Βιωματική προσέγγιση και αξιοποίηση του Παλαμικού έργου, μέσω της δημιουργικής γραφής (σύνθεση αποσπάσματος)                                   τέσσερις ψήφοι

17.Ετήσια έκδοση με έργα παιδιών που συμμετείχαν σε δράσεις στη Στέγη   τρείς ψήφοι

18.Έρευνα και εμπειρία                                                                                          χωρίς ψήφο

19.Ποιητική παραγωγή μαθητών μα αφορμή στίχους του Παλαμά              μία ψήφος

20. Καλλιτεχνική αίσθηση (αναγνώσεις, δραματοποιήσεις, κ.λ.π)       μία ψήφος
21. Χρήση της Στέγης για υλοποίηση σχετικών ερευνητικών εργασιών (προυποθέσεις από Στέγη)                                                                                                           δύο ψήφοι

22. Δανεισμός βιβλίων για έρευνα μία ψήφος

ΔΡΟΜΟΣ

Δρόμος της επαρχίας

Ημιθανής

Δύστροπος

Αγκαλιά με τους κίτρινους θάμνους

Κάποια κοπάδια

Σπάνε τη σιωπή

Ένα φιδάκι

Στη μέση του

Αγωνίζεται

Ν’αδράξει τον ήλιο

Του καλοκαιριού

Οι φωνές των περαστικών

Άυλες φωνές

Που δεν ακούστηκαν

Ποτέ

Η  ζωή συνεχίζεται…

ΤΟΠΙΟ

Το παγκάκι μόνο του, κλαίει μέσα στη δίνη της βροχής

κι η θάλασσα μπροστά του

μια άγρια απειλή…

Κανείς  δεν του κρατάει συντροφιά

και ο άνεμος

δεν το συγχωρεί.

Κάπου-κάπου, οι αχτίδες της ζωής

πέφτουν πάνω του

και το γλυκαίνουν…

Αναρωτιέται

το λόγο

της παρουσίας του εκεί…

Απάντηση καμιά.

Μα θα ξανάρθει καλοκαίρι.

Και ξανά χειμώνας.

Βλέπετε…

Η ζωή, πάντα συνεχίζεται

ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΦΑΚΕΛΩΝ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ