ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Β ΛΥΚΕΙΟΥ –ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Στο σύντομο σχετικά έργο του Ἱέρων ο Ξενοφών παρουσιάζει μια συνομιλία μεταξύ του ποιητή Σιμωνίδη του Κείου και του τυράννου των Συρακουσών (478-466 π.Χ.) Ιέρωνα, στην αυλή του οποίου ο ποιητής είχε περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Στο πρώτο μέρος ο Ιέρων εκθέτει την άποψη ότι ο τύραννος ζει ζωή δυστυχισμένη. Στο δεύτερο μέρος (κεφ. 8-11) ο Σιμωνίδης υποστηρίζει ότι η άδικη τυραννίς μπορεί να μετατραπεί σε δίκαιο σύστημα διακυβέρνησης, προσφέροντας έτσι και στον τύραννο ζωή ευτυχισμένη. Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο Ιέρων περιγράφει την κατάσταση του τυράννου, ο οποίος, ενώ γνωρίζει τους γενναίους, τους σοφούς και τους δίκαιους ανθρώπους, αναγκάζεται από φόβο να τους παραμερίζει, αφού αυτοί τάσσονται υπέρ της ελευθερίας.
[5.1] χαλεπὸν δ᾽ ἐρῶ σοι καὶ ἄλλο πάθημα, ὦ Σιμωνίδη, τῶν τυράννων. γιγνώσκουσι μὲν γὰρ οὐδὲν ἧττον τῶν ἰδιωτῶν τοὺς ἀλκίμους τε καὶ σοφοὺς καὶ δικαίους. τούτους δ᾽ ἀντὶ τοῦ ἄγασθαι φοβοῦνται, τοὺς μὲν ἀνδρείους, μή τι τολμήσωσι τῆς ἐλευθερίας ἕνεκεν, τοὺς δὲ σοφούς, μή τι μηχανήσωνται, τοὺς δὲ δικαίους, μὴ ἐπιθυμήσῃ τὸ πλῆθος ὑπ᾽ αὐτῶν προστατεῖσθαι. [5.2] ὅταν δὲ τοὺς τοιούτους διὰ τὸν φόβον ὑπεξαιρῶνται, τίνες ἄλλοι αὐτοῖς καταλείπονται χρῆσθαι ἀλλ᾽ ἢ οἱ ἄδικοί τε καὶ ἀκρατεῖς καὶ ἀνδραποδώδεις; οἱ μὲν ἄδικοι πιστευόμενοι, διότι φοβοῦνται ὥσπερ οἱ τύραννοι τὰς πόλεις μήποτε ἐλεύθεραι γενόμεναι ἐγκρατεῖς αὐτῶν γένωνται, οἱ δ᾽ ἀκρατεῖς τῆς εἰς τὸ παρὸν ἐξουσίας ἕνεκα, οἱ δ᾽ ἀνδραποδώδεις, διότι οὐδ᾽ αὐτοὶ ἀξιοῦσιν ἐλεύθεροι εἶναι. χαλεπὸν οὖν καὶ τοῦτο τὸ πάθημα ἔμοιγε δοκεῖ εἶναι, τὸ ἄλλους μὲν ἡγεῖσθαι ἀγαθοὺς ἄνδρας, ἄλλοις δὲ χρῆσθαι ἀναγκάζεσθαι. [5.3] ἔτι δὲ φιλόπολιν μὲν ἀνάγκη καὶ τὸν τύραννον εἶναι· ἄνευ γὰρ τῆς πόλεως οὔτ᾽ ἂν σῴζεσθαι δύναιτο οὔτ᾽ εὐδαιμονεῖν· ἡ δὲ τυραννὶς ἀναγκάζει καὶ ταῖς ἑαυτῶν πατρίσιν ἐνοχλεῖν. οὔτε γὰρ ἀλκίμους οὔτ᾽ εὐόπλους χαίρουσι τοὺς πολίτας παρασκευάζοντες, ἀλλὰ τοὺς ξένους δεινοτέρους τῶν πολιτῶν ποιοῦντες ἥδονται μᾶλλον καὶ τούτοις χρῶνται δορυφόροις. |
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
- Να μεταφράσετε το απόσπασμα <<· ἄνευ γὰρ τῆς πόλεως οὔτ᾽ ἂν σῴζεσθαι δύναιτο οὔτ᾽ εὐδαιμονεῖν· ἡ δὲ τυραννὶς ἀναγκάζει καὶ ταῖς ἑαυτῶν πατρίσιν ἐνοχλεῖν. οὔτε γὰρ ἀλκίμους οὔτ᾽ εὐόπλους χαίρουσι τοὺς πολίτας παρασκευάζοντες, ἀλλὰ τοὺς ξένους δεινοτέρους τῶν πολιτῶν ποιοῦντες ἥδονται μᾶλλον καὶ τούτοις χρῶνται δορυφόροις>>. Μονάδες 10
- Ποιο είναι το φοβερό πάθημα των τυράννων που αναφέρεται στο απόσπασμα;
Μονάδες 10
3α.<< χαλεπὸν δ᾽ ἐρῶ σοι καὶ ἄλλο πάθημα, ὦ Σιμωνίδη, τῶν τυράννων>>.Να μεταφέρετε στον άλλο αριθμό, όλους τους κλιτούς τύπους της ενότητας, εκτός του τύπου ὦ Σιμωνίδη. Μονάδες 6
3β.Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους: Μονάδες 4
ὑπεξαιρῶνται: το απαρέμφατο του ενεστώτα
τὰς πόλεις: κλητική ενικού
τολμήσωσι: α ενικό οριστικής παρατατικού, στην ίδια φωνή
ἡγεῖσθαι: απαρέμφατο αορίστου στη φωνή που βρίσκεται
4α. <<ἡ δὲ τυραννὶς ἀναγκάζει καὶ ταῖς ἑαυτῶν πατρίσιν ἐνοχλεῖν>>.
Να το μεταφέρετε στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση <<ουτος ειπεν…>> Μονάδες 3
4β.Να γράψετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων Μονάδες 7
τοὺς τοιούτους, χρῆσθαι, ἀνδραποδώδεις, ἐλεύθεραι, ἔμοιγε, ἑαυτῶν, δορυφόροις (όλα είναι υπογραμμισμένα στο κείμενο).