Τα δέκα είδη δεξιοτήτων
“Να σκέφτεσαι σαν άνθρωπος της δράσης και να ενεργείς σαν άνθρωπος της σκέψης”, είπε κάποτε ο Henri Bergson. Η σκέψη, η δράση ή αλλιώς ενέργεια αποτελούν υπώνυμα δεξιοτήτων, διαφορετικών μεταξύ τους αλλά τόσο συνυφασμένων στο σύνολό τους με την ανθρώπινη ύπαρξη. Ίσως στο άκουσμα του όρου “δεξιότητα” να αδυνατούμε να ανακαλέσουμε τις ποικίλες διαφορετικές κατηγορίες. Η συνηθέστερη είναι η κοινωνική δεξιότητα ,η οποία για να είμαι απόλυτα ειλικρινής δεν υπάγεται απαραίτητα στις πλέον κορυφαίες. Ας καταλογοποιήσουμε όμως τα δέκα είδη των δεξιοτήτων όπως αυτά αναγνωρίζονται από την επιστημονική κοινότητα.
- Η επικοινωνιακή δεξιότητα. Η επικοινωνία είναι κόμβος σε κάθε σχέση, ιδίως στις επαγγελματικές, όπου και διακυβεύονται υψηλά και λεπτά ζητήματα. Ασφαλώς η αντίληψη και ο λόγος κατέχουν καίρια θέση καθώς εξασφαλίζουν μια άρτια συνεννόηση μεταξύ των δυο πόλων. Ίσως στην εν λόγω κατηγορία να εντάξουμε ως υποκατηγορία την κοινωνική δεξιότητα, η οποία έγκειται στην δεινότητα του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται τις συνθήκες και να προσαρμόζεται αρμονικά σε αυτές, ανακαλώντας τα κατάλληλα επικοινωνιακά εργαλεία. Νοείται δηλαδή ως η ικανότητα προσαρμογής στην εκάστοτε επι-κοινωνι(α)κή περίσταση.
- Η δεξιότητα οργάνωσης. Δεν απαιτείται μόνο η ευστροφία στη ζωή αλλά και η οργανωτική συμπεριφορά. Ο καταιγισμός ιδεών για παράδειγμα, απαιτεί οργάνωση και σωστή ιεράρχηση προς μελλοντική περάτωση. Αντίστοιχα και η διδασκαλία ή η μαθητεία. Ένας καθηγητής αρμόζει να είναι οργανωτικός αλλά και οργανωμένος. Ένας μαθητής οφείλει να τηρεί την τάξη στις σημειώσεις αλλά και το διάβασμά του. Η οργάνωση δεν αφορά μόνο το πρακτικό κομμάτι αλλά και το πνευματικό. Να μπορεί δηλαδή κάποιος να οργανώσει τον χώρο του, τις σημειώσεις του, τον λόγο του, την ροή της σκέψης του.
- Η δεξιότητα της κριτικής σκέψης. Στη σύγχρονη κοινωνία της παγκοσμιοποίησης ως μάστιγα αναγνωρίζεται ο καταιγισμός πληροφοριών. Πολλαπλές πηγές, διαφορετικά μέσα και διαφοροποιημένο υλικό καταδικάζουν τον αποδέκτη σε πνευματική αδράνεια. Αυτό σημαίνει πως ασφαλώς γίνεται “λήψη” της πληροφορίας, η επεξεργασία όμως χωλαίνει. Θα ήταν λοιπόν πιο ορθό να επαληθεύουμε τα όσα εντοπίζουμε και να τα υποβάλλουμε σε μια λογική επεξεργασία, προσωπική.
- Η δεξιότητα της αποφασιστικότητας. Στην κρίσιμη ώρα, την ώρα της λήψης της τελικής απόφασης πολλοί λακίζουν και υποχωρούν, είτε απο άγχος, είτε απο ανασφάλεια, είτε από φόβο μήπως τελικά η απόφαση που πάρουν δεν είναι η σωστή. Ε, και τί έγινε; Ακόμα και αν η τελική απόφαση, εκείνη που καθορίζει το αποτέλεσμα δεν είναι η πλέον σωστή, κάνουμε επανεκκίνηση. Αρκεί να είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε την απόφασή μας. Αποφασιστικότητα δεν σημαίνει υποχρεωτικά παίρνω μια απόφαση και τέλος. Αποφασιστικότητα σημαίνει επεξεργάζομαι τα δεδομένα, προσμετρώ τα ενδεχόμενα, υπολογίζω τις πιθανότητες και δρω. Αποφασιστικότητα σημαίνει ΕΓΩ κάνω το βήμα, το αγκαλιάζω και προχωρώ περήφανα πλάι στο αποτέλεσμα.
- Η δεξιότητα της αναζήτησης, επεξεργασίας και ανάλυσης. Όσο πρωτοφανές και να ακούγεται ελάχιστες είναι οι φορές που πραγματικά αναζητούμε σε βάθος πληροφορίες γι΄ αυτό που θέλουμε. Μηδαμινές δε είναι οι φορές που πράγματι επεξεργαζόμαστε ουσιαστικά τα ευρήματά μας και ίσως μηδενικές εκείνες που τα αναλύουμε. Και όταν αναφέρομαι στην επεξεργασία και ανάλυση δεν εννοώ την ψηφιακή και την στατιστική αντίστοιχα. Εννοώ την πνευματική. Να εντοπίσουμε την ουσία, αυτό που μπορούμε να αξιοποιήσουμε, να οικειοποιηθούμε και να αναπαράγουμε με έναν απόλυτα δικό μας τρόπο. Ας μην λησμονούμε πως η βάση στην οποία πρέπει να δουλεύουμε είναι το “εγώ” μας, πώς εγώ μπορώ να αντιληφθώ, να αναπαράγω και να μεταδώσω κάτι.
- Η συναισθηματική δεξιότητα. Έχεις ακούσει ποτέ τον όρο “συναισθηματική νοημοσύνη”; Συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ανθρώπου να αναγνωρίζει πέρα απο τα δικά του συναισθήματα, τα συναισθήματα των συνανθρώπων του και να δρα βάσει αυτών. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, η δεξιότητα αυτή είναι διφορούμενη αναφορικά με την ύπαρξή της. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως είναι μια επίκτητη δεξιότητα, την οποία ο άνθρωπος καλλιεργεί, ορισμένοι πάλι την αποκαλούν έμφυτη πνευματική ικανότητα, που απλώς χρειάζεται το κατάλληλο ερέθισμα για να ενεργοποιηθεί. Όλοι παραδέχονται ωστόσο πως πρόκειται για μια κύρια αλλά και καίρια δεξιότητα, καθοριστικής σημασίας για τον άνθρωπο. Είναι σπουδαίο να μπορούμε να αντιληφθούμε τη συναισθηματική κατάσταση του συνομιλητή μας και να είμαστε σε θέση να τη διαχειριστούμε, να κατευθύνουμε τη συζήτηση βάσει αυτής και να διαμορφώσουμε την επικοινωνία μας με άξονα αυτή.
- Η δεξιότητα της αυτοδιαχείρισης. Ο άνθρωπος απο τη φύση του φέρει πάθη, τα οποία στην πλειονότητά τους αδυνατεί να διαχειριστεί. Ο θυμός, το άγχος, ο φόβος, η ανασφάλεια, ο υπέρμετρος ενθουσιασμός είναι καθοριστικής σημασίας συναισθήματα που δύνανται να αποβούν και μοιραία. Αυτοδιαχείριση δεν είναι μόνο η εγκράτεια του θυμού ή η εγκράτεια στο φαγητό για παράδειγμα. Αυτοδιαχείριση είναι η δυνατότητα διαμόρφωσης μιας προσωπικότητας που αποτάσσεται την υπερβολή και την έλλειψη και ενστερνίζεται το μέτρο. Μέτρο στις επιθυμίες, στις δράσεις, στον λόγο.
- Η δεξιότητα της συνεργατικότητας. Είναι ίσως μια δεξιότητα αντιφατική με τις εμπειρίες που έχουμε αποκομίσει από το εκπαιδευτικό περιβάλλον μας και αυτό γιατί κατά την ώρα της κρίσης -διαγωνίσματα, εξεταστική, εξετάσεις πάσης φύσεως- έχουμε μάθει πως πρέπει να είμαστε μόνο εμείς, ο εαυτός μας και το εγώ μας. Τί γίνεται όμως όταν υπάρχουν ομαδικές εργασίες στο σχολείο ή projects μεταγενέστερα στο εργασιακό περιβάλλον μας; Η απάντηση είναι “ΣΥΓΧΥΣΗ”, ακριβώς επειδή δεν έχουμε εκπαιδευτεί σε αυτό. Γιατί αυτή η δεξιότητα είναι πράγματι μια δεξιότητα που χρήζει εκμάθησης. Πρέπει – και το τονίζω-, πρέπει να μάθουμε να δουλεύουμε συνολικά ως μονάδα. Οξύμωρο, αλλά υποχρεωτικό. Να συνεργαζόμαστε με τους υπόλοιπους άρτια, ώστε το αποτέλεσμα να φανερώνει όχι το σύνολο μέσα από αισθητές διαφοροποιήσεις, αλλά την μονάδα στο σύνολό της.
- Η δεξιότητα της καθοδήγησης. Δεν θα το ονομάσω “ηγεσία” γιατί παραπέμπει στον αυταρχισμό. Θα το παρουσιάσω πιο ευγενικά, γιατί αυτή είναι και η αξία της καθοδήγησης. Η ευγενική παρότρυνση προς μια οδό εξασφαλισμένης επιτυχίας. Ο καθοδηγητής είναι πνευματικός ταγός. Είναι αυτός που έχει ενδοσκοπικά ερευνήσει κάθε πιθανή δίοδο και έχει καταλήξει στην πλέον αποδοτική λύση ή επικερδή συμφωνία, ή οτιδήποτε άλλο τεθεί ως στόχος της ομάδας. Ο καθοδηγητής δεν επιβάλλει αλλά προτείνει με τέτοιον τρόπο που οι υπόλοιποι αδυνατούν να απορρίψουν.
- Η δεξιότητα της πειθούς. Πειθώς είναι η δυνατότητα που φέρει ο άνθρωπος με λόγο τεκμηριωμένο και επιχειρήματα αδιάσειστα να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στον ακροατή και να τον καθοδηγήσει. Επίσης μια δεξιότητα η οποία καλλιεργείται και διαρκώς τελειοποιείται. Χρειάζεται υπομονή κυρίως και προσωπικό μόχθο καθώς μόνο αν κατακτηθεί η πειθώς ο άνθρωπος δύναται να επικοινωνήσει τα όσα επιθυμεί χωρίς να χρειαστεί να τα επιβάλλει δια της φωνής.
Θα ολοκληρώσω με την αρχική μου ρήση λοιπόν “Να σκέφτεσαι σαν άνθρωπος της δράσης και να ενεργείς σαν άνθρωπος της σκέψης”, υπογραμμίζοντας πως ανεξάρτητα τα δύο αυτά στοιχεία είναι μάταια. Η σκέψη προϋποθέτει την καλλιέργεια των άνωθεν δεξιοτήτων και η δράση προαπαιτεί την εφαρμογή τους.
Πηγή:https://socializingbyaphil.blogspot.com/2020/12/blog-post_28.html?m=1&fbclid=IwAR1zEvG51pvkA_2820j5BAVITnc6hHym9xOvS4Zo19Czb9m3_B_h2m8yVwA