Το Σάββατο στις 17 Ιουνίου του 2023, παρουσιάστηκε στη αίθουσα του Μουσικοφιλολογικού Συλλόγου «Ο Σκουφάς», το εμβληματικό έργο «Μικρά Ασία» των Απόστολου Καλδάρα και Πυθαγόρα, από το ομώνυμο μουσικό σύνολο του Μουσικού Σχολείου Άρτας. Το έργο που παρουσιάσαμε για δεύτερη φορά ολοκληρωμένο, άρχισε να ετοιμάζεται την προηγούμενη χρονιά με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Το πρωτότυπο έργο ηχογραφήθηκε σε δίσκο και κυκλοφόρησε το 1972, 50 ακριβώς χρόνια από τα τραγικά γεγονότα του 1922. Αναμφισβήτητα αποτελεί έναν δίσκο σταθμό για την ελληνική δισκογραφία, για την απήχηση που είχε στο κοινό αλλά και για τον τρόπο διαχείρισης του θέματος. Ο Πυθαγόρας, χωρίς καθόλου να διακατέχεται από εθνικισμό, μιλά για την καταστροφή και το δράμα της προσφυγιάς. Ο Καλδάρας χρησιμοποιώντας ένα πλήθος οργάνων προερχόμενα από πολλές και διαφορετικές μουσικές παραδόσεις, καταφέρνει να συνδυάσει έναν πολύ μεγάλο αριθμό ηχοχρωμάτων που στηρίζουν το λόγο σε κάθε του λέξη. Αξιοσημείωτο είναι ότι κάθε τραγούδι έχει έναν ξεχωριστό χαρακτήρα και είναι δημοφιλές και αγαπητό με το δικό του τρόπο. Οι ενορχηστρώσεις και οι εναρμονίσεις των τραγουδιών είναι ιδιαίτερα ευρηματικές, αφήνοντάς μας το χώρο να προσθέσουμε τη δική μας άποψη.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε εδώ τι σημειώνει ο ίδιος ο συνθέτης στο προλογικό σημείωμα της έντυπης έκδοσης του έργου (παρτιτούρα για πιάνο και φωνή) του 1986, που επιμελήθηκε ο Τάσος Καρακατσάνης: «Τη ‘Μικρά Ασία’ την έγραψα την άνοιξη του 1972 πάνω σε στίχους του μεγάλου και αείμνηστου Πυθαγόρα. Ήταν ένα σύνολο τραγουδιών τα οποία βγήκαν από μέσα μας αγόγγυστα. Ολοκληρωμένα. Ίσως γιατί ήταν μεγάλη η συσσώρευση των εμπειριών μας από τη Μικρασιατική παράδοση και ζωή, όσο και η επιθυμία μας να εκφραστούμε μέσα από αυτό το θέμα. Από τη μεριά μου χρησιμοποίησα τις γνώσεις μου και την αγάπη στους Βυζαντινούς τρόπους και δημιούργησα μελωδίες στο πνεύμα του Μικρασιάτικου τραγουδιού. Στο ίδιο κλίμα κινήθηκα και όσο αφορά την ενοργάνωση χρησιμοποιώντας και όργανα παραδοσιακά τα οποία είχαν παραγκωνιστεί κάπως στο λαϊκό τραγούδι εκείνη την εποχή. Όσο για τον Πυθαγόρα θα παραθέσω τα ίδια τα λόγια μιας συνέντευξής του. «Η τραγωδία της Μικρασιατικής Καταστροφής ήταν το πιο συγκλονιστικό παραμύθι που άκουγα, από μικρό παιδί, από τη μητέρα μου· και πάντα ήθελα να ασχοληθώ με το θέμα αυτό και να πλησιάσω με το στίχο μου την αίσθηση του θρήνου και την ηθογραφική εντύπωση δίνοντας εικόνες απλές, καθαρές και να αφηγηθώ λιτότερα την τραγικότητα των γεγονότων».
Τέλος θα ήθελα να αναφέρω τις υπέροχες ερμηνείες δύο νέων τότε τραγουδιστών του Γ. Νταλάρα και Χαρ. Αλεξίου. Θέλω να πιστεύω ότι με την έκδοση αυτή η ‘Μικρά Ασία’ έρχεται να αποτελέσει και πάλι πηγή γνώσης και έμπνευσης σε νέους δημιουργούς όπως αποτέλεσε και για μένα κάποτε».
Για την υλοποίηση της συναυλίας οφείλουμε να ευχαριστήσουμε πρώτα τους/τις 27 μαθητές και μαθήτριες του μουσικού συνόλου που για σχεδόν δύο χρόνια εργάστηκαν για να προετοιμάσουν το συγκεκριμένο έργο. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα την Ανθούλα Ζιώρη, τη Nathalie Poupard και την Κωνσταντίνα Τόλη που συνέβαλαν ουσιαστικά στην παρουσίασή του. Επίσης ευχαριστούμε το Διοικητικό συμβούλιο του Επιμελητηρίου Άρτας και τον πρόεδρό του κ. Γιάννη Γκολομάζο για την άδεια χρήσης της ισόγειας αίθουσας του Επιμελητηρίου και για την ευγενική τους χορηγία. Ευχαριστούμε την Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας για την παραχώρηση του προαύλιου χώρου της Παρηγορήτριας που όμως δυστυχώς δεν χρησιμοποιήσαμε λόγω καιρού, τον Μουσικοφιλολογικό Σύλλογο «Ο Σκουφάς» και τον πρόεδρό του κ. Νίκο Μπανταλούκα για την παραχώρηση της φιλόξενης αίθουσας του συλλόγου όπου πραγματοποιήθηκε τελικά η συναυλία. Ευχαριστούμε το Δήμο Αρταίων για την ηχητική κάλυψη και όλα τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης της περιοχής μας για τη στήριξη και την προβολή.
Από τη φετινή σχολική χρονιά το έργο πρόκειται να ενταχθεί στο πρόγραμμα Erasmus+ και να ηχογραφηθεί, ώστε να μπορούμε σε ένα δεύτερο χρόνο να το εκδώσουμε. Πιστεύουμε ότι το έργο θα αποτελέσει έναν σημαντικό σταθμό για την πορεία των παιδιών αλλά και του σχολείου μας, αφού ένας από τους κεντρικούς σκοπούς μας είναι η συνεχής επαφή με τη λαϊκή μας μουσική, ελπίζοντας τα σπουδαία αυτά έργα να συνεχίσουν να εμπνέουν και να στηρίζουν τη νέα γενιά.
Σας ευχαριστούμε πολύ,
Παναγιώτης Γιαννούτσος
Αναστασία Σταύρου
