Η οικογένεια του Αγίου Βασιλείου είχε 11 παιδιά (5 αγόρια και 6 κορίτσια) και όλοι διακρίθηκαν στη χριστιανική πίστη. Ο Άγιός μας γεννήθηκε στην Νεοκαισαρεία το 330 μ.Χ. περίπου δηλαδή πριν 1670 χρόνια. Σπούδασε στην Αθήνα σε φιλοσοφικές σχολές μαζί με το φίλο του Άγιο Γρηγόριο τον θεολόγο και πέθανε σε ηλικία 48 ετών τον Δεκέμβριο του 378 μ.Χ. Κηδεύτηκε την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. και κάθε Πρωτοχρονιά γιορτάζουμε την μνήμη του.
Ο Αϊ Βασίλης στα 48 χρόνια που έζησε, έκανε τόσα πολλά για τους ανθρώπους που η ιστορία τον ονόμασε Μέγα όσο ακόμα ζούσε.
Η λαϊκή παράδοση, που από τις αρχαίες Καλένδες ήθελε την Πρωτοχρονιά σαν μέρα σημαδιακή για την εξέλιξη της χρονιάς, φόρτισε και τον άγιό της με όλες εκείνες τις ιδιότητες που ανταποκρίνονταν στους πόθους και τις ανάγκες της. Έτσι ο Άγιος Βασίλης στα Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα παρουσιάζεται πολύ συχνά σαν ζευγολάτης.
Είναι χαρακτηριστικά τα κάλαντα όπου είναι διαδεδομένα στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας:
Ο Μέγας Βασίλειος μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς χωρίς να κρατήσει τίποτα για τον εαυτό του. Από πολύ νέος γύμναζε τον εαυτό του στο πνεύμα και τον έβαζε σε σκληραγωγίες και όπως λένε άλλο δρόμο δεν γνώριζε εκτός αυτόν που οδηγούσε στο πανεπιστήμιο και στην εκκλησία. Σε μεγάλες επιδημίες που ταλαιπωρούσαν τον λαό εκείνος ήταν πάντα παρών και βοηθούσε σωματικά και ψυχικά διδάσκοντας την πίστη του Χριστού.
Ο Αϊ Βασίλης ήταν πολύ αυστηρός με αυτούς που ξέφευγαν από την σωστή πίστη, έλεγε και έγραφε την αλήθεια θαρραλέα και μάλιστα δεν δίστασε να ελέγξει ακόμη και αυτοκράτορες. Συμπλήρωσε με ευχές την Θεία Λειτουργία που ακούμε αυτές τις ημέρες στην εκκλησία και φέρει το όνομά του (Λείτουργα Αγίου Βασιλείου), έγραψε πολλά βιβλία για την καθοδήγηση των χριστιανών ίδρυσε πολλά μοναστήρια, όπου αρκετοί μαθητές του αφιερώθηκαν στον Θεό.
Το πιο σπουδαίο του έργο όμως ήταν η οργάνωση της ελεημοσύνης και φιλανθρωπίας στην επαρχία του, έφτιαξε κοντά στην Καισάρεια μια ολόκληρη πόλη από φιλανθρωπικά ιδρύματα, γηροκομεία, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, ορφανοτροφεία κ.α. Ίδρυσε και καθιέρωσε την διανομή αγαθών, τροφίμων, ρούχων, χρημάτων και κάθε είδους βοήθεια σε φτωχές οικογένειες άπορους κ.λπ. Η πόλη αυτή ονομάστηκε Βασιλειάδα.
Οι φτωχοί, τα ορφανά, οι γέροι, οι ταξιδιώτες στη Καισάρεια είχε γίνει μια μεγάλη οικογένεια με πατέρα τον Άγιο Βασίλειο τον επίσκοπό της. Τον αγαπούσαν τόσο πολύ που στην κηδεία του σημειώθηκαν λιποθυμίες και θάνατοι!
Ο θάνατός του, που συνέπεσε με την πρώτη του Γενάρη του 379 μ.Χ., τον έκανε να συνδέσει το όνομά του με τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς από τους Ορθοδόξους.