Αρχική » Άρθρα με ετικέτα 'digital parenting styles'
Αρχείο ετικέτας digital parenting styles
The hidden fires of the Flame Nebula*
Προβληματική χρήση μέσων από τα παιδιά
Η χρήση ψηφιακών μέσων έχει αυξηθεί σημαντικά σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και σε όλο και μικρότερες ηλικίες, συμπεριλαμβανομένων των νηπίων, των μαθητών και των παιδιών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η υπερβολική έκθεση στα μέσα που στη βιβλιογραφία αναφέρεται με τον όρο «Προβληματική Χρήση Μέσων» (ΠΧΜ- PMU) (Domoff et al., 2019) κατά την πρώιμη παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε αρκετές αρνητικές αναπτυξιακές συνέπειες σε παιδιά κάτω των 10 ετών. Σε πρόσφατη έρευνα καταδείχθηκε ότι η ΠΧΜ στην ηλικία των 4-11 ετών σχετίζεται με το «ταπεραμέντο» των παιδιών και τη γονεϊκή διαμεσολάβηση (Digital mediation) (Emond et al., 2024).
Αναπτυξιακοί κίνδυνοι της ΠΧΜ από τα παιδιά:
– Έλλειψη αυτορρύθμισης (συναισθηματική, εστίαση προσοχής, εσωτερικός αυτοέλεγχος-σκέψεις, συμπεριφορές, συναισθήματα).
-Εξωτερικευμένες συμπεριφορές αρνητικού τύπου ειδικά όταν τοποθετούνται όρια χρήσης (γκρίνια, παράπονα, κλάματα έως και εκρήξεις) (Emond et al., 2024).
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα ο κίνδυνος ανάπτυξης ΠΧΜ στα παιδιά αυξάνει ειδικά για τα μεγαλύτερη σε ηλικία αγόρια (το φύλο φαίνεται σημαντική μεταβλητή) όταν η ενασχόληση με τα μέσα υπερβαίνει τις 2 ώρες την ημέρα (Rega et al., 2023).
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα:
- Η ΠΧΜ οδηγεί σε πολλές αρνητικές συνέπειες για την ανάπτυξη και την ευημερία των παιδιών (π.χ. περισσότερες προβληματικές συμπεριφορές, προβλήματα ύπνου, αυξημένα συμπτώματα κατάθλιψης, χαμηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη και χαμηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις).
- Τα παιδιά που παρουσίαζουν αρνητικά ψυχολογικά συμπτώματα, μια δυσλειτουργική σχέση γονέα-παιδιού και δυσκολίες στο σχολικό περιβάλλον είναι πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη ΠΧΜ.
- O αυξημένος γονεϊκός έλεγχος και αυξημένη γονεϊκή οικειότητα «ζεστασιά» (authoritative parenting style-γονείς που ελέγχουν τη χρήση του διαδικτύου, θέτοντας σαφή και αυστηρά όρια και παράλληλα είναι ανοιχτοί στην επικοινωνία και τη συζήτηση με το παιδί τους) είναι αποτρεπτικός στην ανάπτυξη ΠΧΜ.
Φαίνεται πως η ΠΧΜ από τα παιδιά επηρεάζεται άμεσα από το οικογενειακό περιβάλλον. Ένα δυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να δημιουργεί στα παιδιά αρνητικά συναισθηματικά και ψυχολογικά συμπτώματα, τα οποία προσπαθούν να διαχειριστούν μέσω της διαφυγής στον εικονικό κόσμο με αποτέλεσμα τον κίνδυνο ανάπτυξης ΠΧΜ (Rega et al., 2023).
Μήπως όμως θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος; (βλέπε Domoff et al., 2019)
Ωστόσο ένα είναι σίγουρο!
Οι μελλοντικές παρεμβάσεις πρόληψης θα πρέπει να στοχεύουν τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς, με στόχο τη βελτίωση των ικανοτήτων αυτορρύθμισης και νοηματοδότησης, καθώς και των στρατηγικών γονεϊκής διαμεσολάβησης (Digital mediation) και των γενικών γονεϊκών πρακτικών (digital parenting & parenting styles).
Βιβλιογραφία
Domoff, S. E., Borgen, A. L., & Radesky, J. S. (2020). Interactional theory of childhood problematic media use. Human Behavior and Emerging Technologies, 2(4), 343-353. https://doi.org/10.1002/hbe2.217
Domoff, S. E., Harrison, K., Gearhardt, A. N., Gentile, D. A., Lumeng, J. C., & Miller, A. L. (2019). Development and validation of the Problematic Media Use Measure: A parent report measure of screen media “addiction” in children. Psychology of popular media culture, 8(1), 2–11. https://doi.org/10.1037/ppm0000163
Emond, J. A., Carlson, D., Ballarino, G., & Domoff, S. E. (2024). Validating the Problematic Media Use Measure in Preschool-Aged Children: Associations With Children’s Screen Media Use, Bothersome Pestering to Use Screen Media, and Emotional Self-Regulation. Technology, Mind, and Behavior https://doi.org/10.1037/tmb0000135
Rega, V., Gioia, F., Boursier, V. (2023). Problematic Media Use among Children up to the Age of 10: A Systematic Literature Review. Int. J. Environ. Res. Public Health, 20, 5854. https://doi.org/10.3390/ijerph20105854
Digital parenting. Απειλή, πρόκληση ή ευκαιρία;
Τα παιδιά βιώνουν καθημερινά την έκθεση σε ψηφιακές πληροφορίες και εμπειρίες, ενώ οι γονείς αποτελούν τους πρώτους διαμεσολαβητές στην εποικοδομητική και ασφαλή χρήση των ψηφιακών συσκευών και του διαδικτύου. Το Digital parenting (ψηφιακή γονεϊκότητα) περιγράφει τις γονεϊκές προσπάθειες και πρακτικές για την υποστήριξη και οριοθέτηση των παιδιών τους στα ψηφιακά περιβάλλοντα (Benedetto & Ingrassia, 2020).
Σύμφωνα με τη θεωρία του Vygotsky (1986), η Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης αναδεικνύει τη γονεϊκή διαμεσολάβηση (parental mediation) ως κομβικό σημείο στην αλληλεπίδραση των παιδιών με τα ψηφιακά εργαλεία αλλά και στην ασφαλή χρήση τους. Βάσει αυτής το παιδί μπορεί σε μία συνεργατική δραστηριότητα με την κατάλληλη υποστήριξη από έναν ενήλικα ή έναν ικανότερο συνομήλικο να καταφέρει περισσότερα από ότι εάν επιχειρούσε ατομικά. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνονται σταδιακά οι δεξιότητές του, καθώς και η υπευθυνότητά του, ώστε να προσπαθήσει στη συνέχεια μόνο του.
Ωστόσο τα σημερινά παιδιά δείχνουν να έχουν σχεδόν “ενστικτώδη” κατανόηση των ψηφιακών εργαλείων σε σημείο που παρατηρείται η “αντίστροφη κοινωνικοποίηση” (reverse socialization), όπου τα παιδιά κατέχουν περισσότερες γνώσεις και δεξιότητες από τους ενήλικες (Grossbart et al., 2002). Αυτή η κατάσταση δημιουργεί νέες προκλήσεις στον γονεϊκό ρόλο, δημιουργώντας το ψηφιακό χάσμα μεταξύ των γενεών. Το ψηφιακό χάσμα είναι εμφανέστερο σε οικογένειες με χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, όπου και η πρόσβαση στις ψηφιακές δυνατότητες (συσκευές, διαδίκτυο και εκπαίδευση στις ψηφιακές δεξιότητες) είναι περιορισμένη (Nikken, & Opree, 2018). Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια φαίνεται το χάσμα αυτό να μικραίνει και οι γονείς να έχουν αποκτήσει ψηφιακές δεξιότητες και γνώσεις ώστε να μπορούν να τις μοιραστούν με τα παιδιά τους (Mascheroni, & Cuman, 2014).
Όμως, το ψηφιακό περιβάλλον αλλάζει συνεχώς και τα τελευταία χρόνια δύο είναι οι βασικές προκλήσεις όσον αφορά στον γονεϊκό έλεγχο: (α) η χρήση φορητών συσκευών και (β) η απεριόριστη σύνδεση με το διαδίκτυο. Εξαιτίας αυτών έχει διευρυνθεί ο χρόνος ενασχόλησης με ψηφιακές συσκευές και πλοήγησης στο διαδίκτυο, ανεξαρτήτως περιστάσεων ή χώρου. Τελικά, η ψηφιακή γονεϊκότητα φαίνεται να είναι αρκετά πολύπλοκη διαδικασία, ενώ έρευνες έχουν καταγράψει τέσσερις διαφορετικούς τύπους:
- Αμέτοχος – αδιάφορος (laissez-faire/ negligent) – μειωμένος γονεϊκός έλεγχος και μειωμένη γονεϊκή οικειότητα «ζεστασιά». Γονείς που δείχνουν αδιάφοροι για τις διαδικτυακές δραστηριότητες των παιδιών τους, καθώς και το πλαίσιο χρήσης των συσκευών. Ασχολούνται μόνο με την προσωπική τους χρήση του διαδικτύου.
- Επιτρεπτικός (permissive/ indulgent) – μειωμένος γονεϊκός έλεγχος και αυξημένη γονεϊκή οικειότητα «ζεστασιά». Γονείς που παρότι συζητούν με τα παιδιά τους για ψηφιακές εφαρμογές είναι πολύ υποχωρητικοί και δεν θέτουν σαφή όρια.
- Επιτακτικός – επίσημος (authoritative) – αυξημένος γονεϊκός έλεγχος και αυξημένη γονεϊκή οικειότητα «ζεστασιά». Ελέγχουν τη χρήση του διαδικτύου, θέτοντας σαφή και αυστηρά όρια και παράλληλα είναι ανοιχτοί στην επικοινωνία και τη συζήτηση με το παιδί τους.
- Απολυταρχικός (authoritarian) – αυξημένος γονεϊκός έλεγχος και μειωμένη γονεϊκή οικειότητα «ζεστασιά». Θέτουν αυστηρά όρια και κανόνες ενώ δεν συζητούν και δεν επικοινωνούν ουσιαστικά με τα παιδιά τους.
(Özgür, 2016 . Valcke, 2010).
Σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, ο τύπος ψηφιακής γονεϊκότητας που επιλέγουν οι γονείς επηρεάζεται από τις προσωπικές γνώσεις, δεξιότητες και πεποιθήσεις τους και επιδρά σημαντικά στη χρήση των ψηφιακών συσκευών και του διαδικτύου από τα παιδιά. Το μέγιστο επίπεδο χρήσης ψηφιακών συσκευών και διαδικτύου παρατηρήθηκε στις περιπτώσεις γονέων που επέλεγαν τον επιτρεπτικό τύπο, ενώ το χαμηλότερο επίπεδο χρήσης παρατηρήθηκε στα παιδιά που οι γονείς εφάρμοζαν τον επιτακτικό (Özgür, 2016 . Valcke, 2010).
Εσείς ποιον τύπο επιλέγετε τελικά;
Στον ακόλουθο σύνδεσμο υπάρχει το σχετικό τεστ http://handbook.parentnets.com/article/en/1b-diagnosis/index.html
http://handbook.parentnets.com/article/en/1b-diagnosis/index.html
Το διαδίκτυο και η χρήση ψηφιακών συσκευών προσφέρουν στα παιδιά πολλαπλές εμπειρίες (μάθηση, επικοινωνία, ψυχαγωγία, κοινωνικοποίηση κ.α.) που επιδρούν στην ανάπτυξή τους παράλληλα και σε συνδυασμό με τις εμπειρίες από την πραγματική ζωή. Αποτελούν ευκαιρίες αλληλεπίδρασης, επικοινωνίας και συνεργασίας στην καθημερινότητα, εφόσον τα παιδιά ασχολούνται σε συγκεκριμένα και σαφώς οριοθετημένα πλαίσια είτε από κοινού με τους γονείς τους, τα αδέρφια ή συνομηλίκους με την κατάλληλη καθοδήγηση. Για το λόγο αυτό, γονείς και εκπαιδευτικοί πρέπει να εξοπλίσουν τα παιδιά με γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις ώστε η πλοήγησή τους να είναι ασφαλής και καρποφόρα.
Βιβλιογραφία
Benedetto, L., & Ingrassia, M. (2020). Digital Parenting: Raising and Protecting Children in Media World. In Parenting L. Benedetto and M. Ingrassia (Eds). DOI: 10.5772/intechopen.92579
Grossbart, S., McConnell-Hughes, S., Pryor, S., & Yost, A. (2002). Socialization aspects of parents, children, and the internet. Advances in Consumer Research, 29, 66-70
Mascheroni, G., Cuman, A., (2014). Net Children Go Mobile: Final Report (Deliverables D6.4, D5.2). Milano: EDUCatt. Available from: http://netchildrengomobile.eu/reports/
Nikken, P., & Opree, SJ. (2018). Guiding young children’s digital media use: SES-differences in mediation concerns and competence. Journal of Child and Family Studies, 27, 1844-1857
Özgür, H. (2016). The relationship between Internet parenting styles and Internet usage of children and adolescents. Computers in Human Behavior, 60, 411-424.
Valcke, M., Bonte, S., De Wever, B., Rots, I. (2010). Internet parenting styles and the impact on internet use of primary school children. Computers in Education, 55, 454-464. DOI: 10.1016/j.compedu.2010.02.009
Vygotsky LS. (1986). Thought and Language. Cambridge, MA: MIT Press
Επιπλέον υλικό
https://saferinternet4kids.gr/wp-content/uploads/2017/06/Asfales-diadiktio_gia_goneis.pdf
Πρόσφατα σχόλια