ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ:

«Ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο με όχημα τις λέξεις»

ΤΑΞΗ:

Γ΄ Γυμνασίου

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ:

Νεοελληνική Γλώσσα, Γλώσσα – Γλώσσες και Πολιτισμοί του κόσμου

Ιστορία, Η ιστορία της πόλεως των Αθηνών, της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους από το 1834.

ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ:

Σύμφωνα με τους στόχους που περιγράφονται στα Αναλυτικά προγράμματα για την διδασκαλία της νέας ελληνικής γλώσσας: 1) Κατανόηση της ιδιαιτερότητας της ελληνικής 2) Εκτίμηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μέρος της οποίας είναι η γλώσσα 3) Εκτίμηση της μακρόχρονης πορείας της ελληνικής 4) Εξοικείωση στη χρήση λεξικών και συμφραστικών πινάκων 5) Άντληση στοιχείων για παραγωγή λόγου 6) Συνεργασία και ομαδικότητα 7) Εξοικείωση με τεχνολογία.

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ:

Η πραγματοποίηση περιπάτου στο κέντρο της Αθήνας και ο εντοπισμός κτηρίων ιστορικής σημασίας.

Η εξοικείωση με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο.

ΑΦΟΡΜΗΣΗ:

Πολλοί μαθητές θεωρούν ότι τα αρχαία ελληνικά είναι μια ξένη νεκρή γλώσσα.

ΣΚΟΠΟΣ:

Η κατανόηση της έννοιας της διαχρονίας και της άρρηκτης σχέσης αρχαίας και νέας ελληνικής.

ΣΤΟΧΟΙ:

1. Να αναγνωρίσουν πόσα πολλά ιστορικά κτήρια υπάρχουν στο κέντρο της Αθήνας.
2. Να αντιληφθούν ότι πίσω από κάθε κτήριο αλλά και πίσω από κάθε λέξη κρύβεται μια ιστορία.
3. Να πραγματοποιήσουν έρευνα για την ιστορία των κτηρίων και των λέξεων και να συσχετίσουν τη σημασία των λέξεων με τη λειτουργία που επιτελούν τα κτήρια.
4. Να ανακαλύψουν τις βαθιές ρίζες των λέξεων στην αρχαία ελληνική και την πορεία τους μέσα στον χρόνο.
5. Να διαπιστώσουν τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας.
6. Να σχεδιάσουν ένα άρθρο για την ιστοσελίδα του σχολείου.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:

1. Να ενδιαφερθούν για την ιστορία του ελληνικού πολιτισμού
2. Να εξετάζουν ένα θέμα πριν σχηματίσουν άποψη
3. Να διαβάζουν και να κατανοούν πάσης φύσεως κείμενα
4. Να διακρίνουν το σημαντικό από έναν όγκο πληροφοριών
5. Να συνδυάζουν τα συμπεράσματα των συμμαθητών τους και να συντάσσουν δικό τους λόγο.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:

Να συνεργαστούν με τους συμμαθητές τους και να ανακοινώσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους.

ΣΤΟΧΟΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΜΕ ΤΙΣ ΤΠΕ:

Να εξοικειωθούν με τη χρήση ηλεκτρονικών λεξικών, τη χρήση συμφραστικών πινάκων και την ανάρτηση εργασίας στην πλατφόρμα του σχολείου.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ:

Η γνώση προσεγγίζεται διερευνητικά, διαθεματικά και ομαδοσυνεργατικά.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

Η τάξη χωρίζεται σε ισάξιες ομάδες των 4 μαθητών, εργάζεται στο εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών και παρουσιάζει στην τάξη με τη βοήθεια υπολογιστή και βιντεοπροβολέα τα ευρήματα της έρευνάς της. Ο εκπαιδευτικός καθοδηγεί και υποστηρίζει το έργο τους, προκαλεί τη συζήτηση μεταξύ των ομάδων, παροτρύνει τους μαθητές που συναντούν δυσκολίες και προσέχει ώστε όλοι οι μαθητές να συμμετέχουν τόσο στη διαδικασία της έρευνας όσο και στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων της.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ:

8-10  ώρες

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ:

1^η ώρα: Αφόρμηση-συζήτηση για την απαρέσκεια των μαθητών για τα αρχαία, αφήγηση του περιπάτου στο κέντρο της Αθήνας, χωρισμός ομάδων, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν σε όλες τις φάσεις της έρευνας, και ανάληψη ρόλων.

2^η ώρα: Στο εργαστήριο Η/Υ  αναζήτηση της ιστορίας των κτηρίων με τη βοήθεια φύλλου εργασίας.

3^η ώρα: Στο εργαστήριο Η/Υ  αναζήτηση της ιστορίας των λέξεων με τη βοήθεια φύλλου εργασίας.

4^η ώρα: Στο εργαστήριο Η/Υ  δημιουργία υπομνημάτων σε χάρτη με τα αποτελέσματα της έρευνας

5^η ώρα: Στο εργαστήριο Η/Υ  δημιουργία χρονογραμμής με τις διαφορετικές σημασίες της λέξης

6^η ώρα : Παρουσίαση στην τάξη των αποτελεσμάτων στους συμμαθητές τους και συζήτηση

7^η ώρα: Παρακολούθηση βίντεο από συνέντευξη του Καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη για το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας από την πλατφόρμα του σχολείου και συζήτηση

8^η ώρα: Συγγραφή άρθρου για την ιστοσελίδα του σχολείου με θέμα «Τα αρχαία ελληνικά δεν είναι ξένη γλώσσα»

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

1^ο Φύλλο εργασίας

Κάνοντας μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας συναντήσατε την Μητρόπολη και τα Παλαιά Ανάκτορα(1), την Τράπεζα της Ελλάδος και τον καθολικό ναό του Αγ. Διονυσίου(2), την Ακαδημία και το Πανεπιστήμιο(3), την Βιβλιοθήκη και το Αρσάκειο(4), το Rex  και το Αρχαιολογικό Μουσείο(5). Αφού αναζητήσετε πληροφορίες στην ακόλουθη διεύθυνση 

  στο  φύλλο εργασίας σας  να συγκεντρώσετε  φωτογραφίες και να καταγράψετε τα σημαντικότερα στοιχεία από την ιστορία του κτιρίου: Χρονολογία κατασκευής, αρχιτέκτονας, αρχιτεκτονικός τύπος, χρήσεις μέσα στον χρόνο, γεγονότα και πρόσωπα της ιστορίας που σχετίζονται με το κτίριο. Στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

  μπορείτε να αναζητήσετε γενικές ιστορικές πληροφορίες από την εποχή του Όθωνα μέχρι το τέλος του 19^ου αι.  Τέλος να αναρτήσετε την εργασία σας στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο της πλατφόρμας του σχολείου μας.

2^ο Φύλλο εργασίας

Αφηγούμενοι τον περίπατό σας στο κέντρο της Αθήνας χρησιμοποιήσατε λέξεις με τεράστια ιστορία: σύνταγμα, μητρόπολη, βουλή (1) τράπεζα, εκκλησία (2) ακαδημία, πανεπιστήμιο (3)βιβλίο, σχολείο (4) θέατρο, μουσείο (5).

Για κάθε λέξη να αναζητήσετε την προέλευση και τις διαφορετικές σημασίες που πήρε στον χρόνο . Αναζητήσατε πληροφορίες από τα εξής ηλεκτρονικά λεξικά:

Για την αρχαία εποχή

Για την μεσαιωνική εποχή

=

Για την νεότερη εποχή

=

Στη συνέχεια να αναζητήσετε τις παραπομπές στους ακόλουθους συμφραστικούς πίνακες:

Ανθολογία αρχαίας ελληνικής γραμματείας:

=

Ανθολόγιο Αττικής πεζογραφίας

Στη συνέχεια να φτιάξετε ένα λήμμα με την ιστορία κάθε λέξης. Τέλος να αναρτήσετε την εργασία σας στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο της πλατφόρμας του σχολείου μας.

3^ο Φύλλο εργασίας

Στον χάρτη που υπάρχει εδώ να εντοπίσετε τα κτίρια με τα οποία ασχοληθήκατε και στο σύννεφο, το οποίο αναδύεται σε κάθε ένα από αυτά, να αναρτήσετε την ιστορία του κτηρίου.

4^ο Φύλλο εργασίας

Στην χρονογραμμή που υπάρχει εδώ να συμπληρώσετε τη μεταβολή της σημασίας κάθε λέξης , το χρονικό σημείο και το κείμενο που το αποδεικνύει.

5^ο Φύλλο εργασίας

Αφού παρακολουθήσετε

το βίντεο της συνέντευξης του Καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη, που είναι αναρτημένο στην πλατφόρμα του σχολείου μας, και έχοντας υπ’ όψιν τα αποτελέσματα της έρευνάς σας στα λεξικά, να συντάξετε ένα άρθρο που θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου προσπαθώντας να πείσετε τους συμμαθητές σας ότι τα αρχαία ελληνικά δεν είναι μια ξένη γλώσσα. Τέλος να αναρτήσετε την εργασία σας στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο της πλατφόρμας του σχολείου μας.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

Αξιολογείται η συνεισφορά των μαθητών στην ομάδα, η αναζήτηση και ο διαμοιρασμός της πληροφορίας, η αλληλεπίδραση με τα μέλη, η παρακολούθηση των άλλων ομάδων μέσω της πλατφόρμας και η αίσθηση της συνυπευθυνότητας.

ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ:

Οι μαθητές μετά από μια τέτοια διαδικασία μπορούν να συνθέσουν ένα δημιουργικό κείμενο με θέμα τη φανταστική συνάντησή τους με έναν Αθηναίο της κλασικής εποχής στο κέντρο της Αθήνας σήμερα και να συμμετάσχουν σε κάποιον διαγωνισμό λογοτεχνίας.

Εδώ και πολλά χρόνια είμαστε θεατές στην τραγωδία που ονομάζεται «Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στο Γυμνάσιο». Με την «τύχη» να έχω διδάξει όλα τα πρόσφατα εγχειρίδια και των τριών τάξεων του Γυμνασίου αισθάνομαι την ανάγκη να πω τα εξής:

1) Πολύ γοητευτική στα χαρτιά η κειμενοκεντρική μέθοδος, αλλά στην πράξη έχει αποδειχθεί κούφια. Γιατί η εμμονή στην εξυπηρέτησή της έχει οδηγήσει τις συγγραφικές ομάδες σε επιλογή κειμένων κατά το πλείστο  ανόητων, αδιάφορων και δύσκολων  για τις γυμνασιακές ηλικίες.

2) Η υπερφόρτωση –εκ μέρους  των αναλυτικών προγραμμάτων – της διδακτέας ύλης με γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι δημιουργοί τους δεν επιθυμούν την εκμάθηση αλλά την απαξίωση του τελειότερου γλωσσικού  επιτεύγματος , της γραμματικής  τέχνης.

3) Το Υπουργείο αναγνωρίζοντας την αστοχία στα διδακτικά εγχειρίδια προσπαθεί να τα μπαλώσει επιβάλλοντας διδακτέα ύλη με άγνωστα κάθε φορά κριτήρια!

4) Εμείς οι μαχόμενοι φιλόλογοι, μεταξύ σφύρας και άκμονος, καλούμαστε να διδάξουμε την αρχαία ελληνική υπό καθεστώς δυσφορίας καθώς βλέπουμε ότι «ειν’ οι προσπάθειές μας σαν των Τρώων» . Πώς υπό καθεστώς τέτοιας δυσφορίας , ανελευθερίας και απαξίωσής μας  μάς αναθέτει το Υπουργείο  το ρόλο  να εμπνεύσουμε την αγάπη για την γνώση και την ελευθερία; Ο αγώνας μας είναι τιτάνιος.

Μήπως λοιπόν πρέπει να ξανασκεφθούμε σοβαρά το βαθμό ελευθερίας των Λειτουργών της εκπαίδευσης αλλά  και  τη διδασκαλία της αρχαίας –κι όχι μόνο- γλώσσας ως της μόνης σανίδας σωτηρίας σε ένα κόσμο που παραπαίει, για την εξυπηρέτηση του υψηλότερου σκοπού  μιας διδασκαλίας: τη διάπλαση φιλομαθών, ελεύθερων και δημοκρατικών πολιτών;