ΠΡΟΤΥΠΟ  ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ  ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ

Φύλλο αξιολόγησης 2.2. 16-23

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ  ΕΛΛΗΝΙΚΑ

1. Να βρείτε πληροφορίες για το Θηραμένη.

2. Τι τίτλο θα δίνατε στην ενότητα;

3.Ποιες αξίες αναγνωρίζετε διαβάζοντας την ενότητα;

4.Τι πρότεινε ο Θηραμένης στην εκκλησία του δήμου και ποια δικαιολογία πρόβαλε για την αργοπορία του; Σε ποιο συμπέρασμα καταλήγεις για το ποιόν του;

5. Τι γνωρίζετε για τα Μακρά Τείχη;

6. Να φτιάξετε τον πυρήνα του μαθήματος.

7. Ποια πρόσωπα πρωταγωνιστούν στην ενότητα και γιατί;

8. Ποιο κυρίαρχο πολιτικό όργανο αποφασίζει στην Αθήνα για τα σοβαρά ζητήματα; Να βρεις τις αποδεικτικές φράσεις του κειμένου.

9. Ποια ρήματα της ενότητας δείχνουν τις ενέργειες του Λύσανδρου;

10.  «Θηραμένης(απήγγειλε εν εκκλησία) ότι αυτόν Λύσανδρος τέως μέν κατέχοι, ειτα κελεύοι εις Λακεδαίμονα ιέναι»: Να ξαναγράψετε τις ειδικές προτάσεις διατηρώντας το πρόσωπο και την έγκλιση σε όλους τους χρόνους.

11. Να προσθέσεις τον κατάλληλο ρηματικό τύπο στα κενά:

εγώ –      ηλθον     αιρεθω   πέπομφα        αποκριναίμην

ουτος

υμεις

ουτοι

12. φοβούμενοι: Να βρείτε το υποκείμενο της μετοχής και το σχήμα λόγου.

13.Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις λέξεις: Λακεδαιμονίοις, αυτω, δέχεσθαι, της ελευθερίας.

14. Να βρείτε συνώνυμα των παρακάτω λέξεων στην α.ε.

α. αντιλέγω~

β. εξαιρω~

γ. σπένδομαι~

δ. νομίζω~

ε. έπομαι~

στ. πείθομαι~

ζ. επαινω~

15. Να βρείτε αντώνυμα των παρακάτω λέξεων στην α.ε.

* πόλις

* πίστις

* τέως

* κύριος

* ειρήνη

* λόγος

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ  ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ   ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Ενότητα 50-56

1. Να διαγνώσετε τη δομή της αφήγησης με βάση τα ρήματα των προτάσεων του κειμένου.

2.Καταγραφή των επιχειρημάτων α) του Κριτία, β) του Θηραμένη. Έλεγχος και αξιολόγηση

3.Να καταγράψετε την απόδοση της σημασίας των λέξεων με δικανική σημασία και των όρων με τους οποίους συνάπτονται(και στο Αρχαίο κείμενο και στις δύο μεταφράσεις)

4. Να βρείτε από ποιους ρηματικούς τύπους του κειμένου παράγονται οι λέξεις:

v  ικεσία

v  βούληση

v  γραμμή

v  επίδειξη

v  γνώμη

v  λήμμα

5. οι δ’απήγαγον τον άνδρα δια της αγοράς: Να ξαναγράψετε την πρόταση με αλλαγή του ρήματος σε όλες τις εγκλίσεις.

6. Να βρείτε αντώνυμα των παρακάτω λέξεων στην α,ε.

v  υπηρέτης

v  όμοιος

v  πλήρης

v  αγνοώ

v  σιωπώ

v  αποθνήσκω

v  φρόνιμος

v  ψυχή

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1). Να  βρείτε  πληροφορίες  για  τον Κριτία

2). Να  βρείτε  πληροφορίες  για  το Θηραμένη

3). Πώς  κρίνετε  τη  στάση  και  τη  συμπεριφορά  του  Κριτία  απέναντι  στον Θηραμένη  κατά  τη  δίκη-παρωδία;

4). Τι  συμπεράσματα  μπορούμε  να  βγάλουμε  για  την  ευρύτερη  κοινωνικοπολιτική  κατάσταση  που  επικράτησε  στην  Αθήνα  κατά  την  περίοδο  διακυβέρνησης  από  τους  τριάκοντα  τυράννους;

ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΚΟΣ  ΗΛΙΑΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ    ΕΛΛΗΝΙΚΑ,  ΒΙΒΛΙΟ  ΙΙ, ΚΕΦ.  ΙΙΙ, ΠΑΡ.54-56

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ   ΕΝΟΤΗΤΑΣ

–              Η ΕΝΤΟΛΗ  ΤΟΥ  ΚΗΡΥΚΑ: – εκέλευσε  τούς  ένδεκα ( ελθείν) επί  τον  Θηραμένην

–              Ο  ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ  ΤΩΝ  ΕΝΤΕΚΑ: -ηγείτο  αυτών  Σάτυρος  ο  θρασύτατός  τε  καί  αναιδέστατος.

–              Η  ΕΝΤΟΛΗ  ΤΟΥ  ΚΡΙΤΙΑ: -Παραδίδομεν  υμίν  Θηραμένην… κατακεκριμένον κατά

τον νόμον.

–   Υμείς  δέ  λαβόντες… τα  εκ  τούτων  πράττετε

–      ΤΑ  ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ ΤΗΣ  ΕΝΤΟΛΗΣ

ΤΟΥ  ΚΡΙΤΙΑ :  – είλκε μεν  ο  Σάτυρος  τον  Θηραμένην  από  του  βωμού

-είλκον  δε  ( αυτόν) και  οι  υπηρέται.

–    Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ  ΘΗΡΑΜΕΝΗ: -επεκαλείτο  καί  θεούς  και  ανθρώπους

– καθοράν  τα  γιγνόμενα.

–    Η  ΣΤΑΣΗ  ΤΩΝ  ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ/ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: – η  δε  βουλή  ησυχίαν  είχεν

-ορώσα:  – και  τους  επί  τοις  δρυφάκτοις

-και  το  έμπροσθεν του

βουλευτηρίου  πλήρες των φρουρών

-και  ουκ  αγνοούσα  ότι  παρήσαν έχοντες

εγχειρίδια.

–              Η ΠΟΡΕΙΑ/ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ -Οι  ένδεκα απήγαγον  τον  άνδρα διά της

ΘΗΡΑΜΕΝΗ: αγοράς,

-δηλούντα μάλα   μεγάλη τη φωνή  οία

έπασχε.

–              ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΘΗΡΑΜΕΝΗ:   – είπεν  ο Σάτυρος ὀτι  οιμώξοιτο

-ει  μήν σιωπἠσειεν,

-επήρετο Θηραμένης: αν  σιωπώ

ούκ αρ’ οιμώξομαι;

–Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ:                                             — Κριτία τούτ’ έστω  τω  καλώ

–Ο  ΑΓΑΣΤΟΣ  ΑΝΗΡ: – του  θανάτου  παρεστηκότος

-μήτε το  φρόνιμον μήτε το  παιγνιώδες

-απέλιπεν  εκ  της  ψυχής

ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ-ΙΣΤΟΡΙΚΑ

–οι  δ’ απήγαγον  τόν  άνδρα  διά  της  αγοράς:   Η  αγορά  της  Αθήνας , όπως  και  των άλλων  πόλεων , ήταν  κέντρο  της  οικονομικής  κίνησης, της  κοινωνικής   και  πνευματικής  συναναστροφής, της  πολιτικής  και  δημόσιας  ζωής,  αλλά  και  χώρος για  αγώνες  και  εορτές. Πλαισιώνονταν  από  πολλά  δημόσια  κτίσματα,  ναούς,  βωμούς  και  ιερά,  εργαστήρια,  στοές  και  σχολές.

–μάλα  μεγάλη  τη φωνή  δηλούντα: Ο  Θηραμένης  δε  φώναζε  από  δειλία, αντίθετα καταγγέλλοντας  την παρανομία  και  την  ασέβεια  του  καθεστώτος , προσπαθούσε να  εξεγείρει το  λαό  με  το  θάνατό  του.

– το  κώνειον  έπιε:  Παχύρρευστη  δηλητηριώδης  ουσία με  δυσάρεστη  οσμή. Παρασκευαζόταν  από  τα  φύλλα  και  τούς  βλαστούς  του  ομώνυμου  φυτού  και  επέφερε   αργά  και  σχετικά  ανώδυνα  την  παράλυση  και  το  θάνατο  του  θύματος.

ᾱποκοτταβίσαντα: Το  ρήμα  παράγεται  από  τη  λέξη  «κότταβος», που  ήταν παιχνίδι των  νέων  κυρίως και  που  μεταδόθηκε  στην  Αθήνα  από  τη  Σικελία. Είναι  κάτι ανάλογο   με  τη  σημερινή μαντεία  με  τη  μαργαρίτα. Έτσι  ο Θηραμένης κάνει  πνεύμα, καθώς  ρίχνει  σταγόνα-σταγόνα  ό,τι  απόμεινε  από  το  κώνειο  που  ήπιε, όπως  έκαναν οι  νεαροί  συμπότες  με  το  κρασί  τους, για  να  διαπιστώσουν  αν  τους  αγαπά  η  καλή  τους. Ο  Θηραμένης  θανατώθηκε  το  φθινόπωρο  του 404 π.Χ.

–μήτε  το φρόνιμον μήτε  το  παιχνιώδες  απολιπείν: Ο  Θηραμένης  τις  τελευταίες  στιγμές  της  ζωής  του  έδειξε  τη  χιουμοριστική του  διάθεση και  την  ετοιμότητά  του με  ένα  έξυπνο  ευφυολόγημα  για  χάρη  του  διώκτη  του  Κριτία. Αυτή  η  δηκτική  στάση  χαρακτηρίζει  πολλά  πολιτιστικά  δημιουργήματα  του  αττικού  πνεύματος, ιδίως  την  κωμωδία, το  σατυρικό  δράμα   και  τους  πλατωνικούς  διαλόγους.

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ  ΚΑΙ  ΝΟΗΜΑΤΙΚΕΣ  ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

Οι  εντολοδόχοι   του  Κριτία  αποσπούν  βίαια το Θηραμένη  από  το  βωμό,  ενώ  αυτός επικαλείται  ως  μάρτυρες  θεούς  και  ανθρώπους. Η  βουλή  φοβισμένη  από  τα  διαδραματιζόμενα  και  αμήχανη  σιωπά. Το  θύμα το  σέρνουν  μέσα  από  την  αγορά  ενώ  διαμαρτύρεται. Το  απειλεί  ο  Σάτυρος ,  αλλά  του  απαντά  με  ειρωνεία. Κι  όταν  πίνει  το  κώνειο  έχει  το  ψυχικό  σθένος  να  κάνει  χιούμορ,  γεγονός  που  επαινεί  και  ο  ιστορικός. Ο  Ξενοφώντας παίρνοντας  αφορμή από  το  κύκνειο  άσμα  του  Θηραμένη  εξυμνεί  το  ψυχικό  του  σθένος  και  τη  δηκτική  του  στάση,  που  δεν  τον  εγκατέλειψε  ούτε  και  στο  θάνατο.

Ο  ιστορικός  χρησιμοποιεί  παρατατικό  χρόνο  στα  ρήματα, γιατί  θέλει  να  δηλώσει  τη  διάρκεια  της  βιαιότητας  των  εντολοδόχων του  Κριτία, την  αντίσταση  του  θύματος  και  τη  συνεχή  αδιαφορία  των  βουλευτών. Επίσης,  στην παράγραφο  56 παρατηρούμε   εναλλαγή  του  πλάγιου  και  του  ευθέος  λόγου, γεγονός  που  προσδίδει  δραματικότητα  στις  εξελίξεις, ενώ  η  ετοιμολογία  και  το  λογοπαίγνιο  του  Θηραμένη  επισημαίνονται  θετικά  από  τον  Ξενοφώντα.

ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ  ΣΤΟΙΧΕΙΑ

1). Οι  εντολοδόχοι  των  τυράννων  δε  σέβονται  ιερά  και  όσια

2). Ύστατη  καταφυγή  για  τον  αδικημένο  η  επίκληση  του  θεού

3). Ο  φόβος  φιμώνει  την  παρρησία  του  δικαστή  και  δημιουργεί  τετελεσμένα  γεγονότα.

4). Κάθε  φωνή  διαμαρτυρίας  είναι  ενοχλητική  για  την  τυραννία  και  επιφέρει  απειλή.

5). Η  ετοιμότητα  του  πνεύματος  και  το  χιούμορ  δεν  εγκαταλείπουν το  σκεπτόμενο  άνθρωπο  ούτε  την  ώρα  του  θανάτου.

Κουρκουλάκος  Ηλίας

Φιλόλογος