Το 1979, στο Καρλόβασι της Σάμου, ο Γιάννης Ρίτσος γράφει τη συλλογή “Μονόχορδα”. Αποτελείται από μονόστιχα ποιήματα-διαμάντια, που με τη λακωνική τους διατύπωση προσφέρουν στον αναγνώστη την ευκαιρία να συμπληρώσει μόνος του τις σιωπές και τις παύσεις του ποιητή, λειτουργώντας εντέλει υπονομευτικά για τον τίτλο της συλλογής: τα ποιήματα, πλούσια σε αρμονικές και χρώματα, προσφέρουν στιγμές αναγνωστικής απόλαυσης και στοχασμού.
Τρία χαρακτηριστικά παρα-δείγματα, ενδεικτικά της ευαισθησίας του Λάκωνα ποιητή, μιας ευαισθησίας που αφυπνίζει και τα δικά μας αντανακλαστικά, ώστε να προβάλλουμε καθημερινά με ακόμη δυνατότερη φωνή το αίτημα για ανθρωπιά, αλληλοκατανόηση και σεβασμό για όλους τους συνανθρώπους μας.
Σε δύο ημέρες θα τιμήσουμε την Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία. Η ανάρτηση αυτή ας αποτελέσει προανάκρουσμα για να μη μείνει ο εορτασμός της 3ης Δεκεμβρίου στο επίπεδο μιας επετειακής υποχρέωσης.
Μονόχορδο πρώτο (143):
Πέταλο γιασεμιού, σ’ ένα ποτήρι με νερό, μακριά που μ’ αρμενίζεις.
Σχόλιο πρώτο: Η εικόνα οικεία σε όλους μας: ένα κλωναράκι γιασεμί σε ένα -αυτοσχέδιο βάζο- ποτήρι με νερό. Ωστόσο, το πέταλο που θα μπορούσε να έχει ιδωθεί ως μια ακόμη υπόμνηση της αναπόφευκτης φθοράς, δίνει εδώ την ευκαιρία για νοερό ταξίδι. Τελικά, σημασία έχει ο τρόπος που θα αντικρίσουμε τη ζωή, με τις όποιες δυσκολίες της. Ο ποιητής το ξέρει και το κάνει πράξη. Έχει λοιπόν κάθε δικαίωμα να υποστηρίζει:
Μονόχορδο δεύτερο (186)
Σβήνω τον ίσκιο ολόκληρο με τούτο το χρυσό μολύβι.
Σχόλιο δεύτερο:
Ο ποιητής έχει αποφασίσει ότι κανένα σκοτάδι και καμία σκιά δεν αντιστέκεται στη δύναμη και την ομορφιά της ζωής, του λόγου, της ποίησης. Χρέος του αποτελεί η προσφορά προς τους συνανθρώπους του. Και αυτή η ανιδιοτελής προσφορά είναι τελικά το κέρδος του:
Μονόχορδο τρίτο (278):
Άλλα του πήραν‧ άλλα τά ‘δωσε. Απ’ τις απώλειες θησαυρίζει τώρα.
Σχόλιο τρίτο:
Τα παραπάνω, φύσει υποκειμενικά, σχόλια μειώνουν σίγουρα το εύρος των αρμονικών για στις οποίες προαναφερθήκαμε. Ο επιεικής αναγνώστης ας τα αγνοήσει, λοιπόν, και ας επιχειρήσει τη δική του ανάγνωση.
Σημείωση: Τα αποσπάσματα αντλήθηκαν από την Ανθολογία Γιάννη Ρίτσου, Επιλογή: Χρύσα Προκοπάκη, Επιμέλεια: Χρύσα Προκοπάκη & Αικατερίνη Μακρυνικόλα, Αθήνα: έκδ. Κέδρος, 402-404.