Πολιτιστικό πρόγραμμα: «Με τη Μνήμη Πλοηγό: Ανακαλύπτω τον Τόπο μου μέσα από την Προφορική Ιστορία»
Συμμετέχοντες μαθητές: Αγγελίνα Έλενα, Αντώναρου Ελένη, Αντωνίτσα Αντωνία-Ευαγγελία, Βασιλόπουλος Πολυχρόνης, Ζορμπάς Κωνσταντίνος, Κανταράκιας Γιώργιος-Στυλιανός, Καραμήτσου Δήμητρα, Κοφινά Κυριακή-Ελένη, Μανίκα Γεωργία-Μαρία, Μιρτέλι Άνγκιελο, Μπάγιος Ραφαήλ, Μπομπάι Γεωργία, Μπουκοβάλας Χρήστος-Παναγιώτης, Μυγδαλάκη Μαρία-Κονδυλία, Ναχμία Πηνελόπη, Παπαβαγγέλης Ευάγγελος, Παπαδόπουλος Θεόδωρος, Παπαδοπούλου Δέσποινα, Παπουτσή Σοφία, Παππάς Απόστολος, Πασχάλη Ζωή-Μαρία, Πασχάλη Μάχη, Πατσογιάννης Κωνσταντίνος, Συμιακάκη Βασιλική, Τσαπρούνη Σταματία, Τσιότρα Κωνσταντίνα, Τσολοβίκου Μαρία-Άννα, Χαβέλας Βασίλειος
Επιβλέποντες καθηγητές: Μαλαγιώργη Κερασία, ΠΕ02· Σιάγκα Αναστασία, ΠΕ03· Ζήκος Ιωάννης, ΠΕ11
Τη φετινή σχολική χρονιά, συνεχίζοντας την προσπάθεια που ξεκίνησε πέρυσι για την εξοικείωση των μαθητών μας με τις μεθόδους της προφορικής ιστορίας και τη συγκρότηση ενός αρχείου προφορικών μαρτυριών για τη Σκιάθο στο σχολείο μας, πραγματοποιήθηκε το εκπαιδευτικό πολιτιστικό πρόγραμμα «Με τη Μνήμη Πλοηγό: Ανακαλύπτω τον Τόπο μου μέσα από την Προφορική Ιστορία». Συζητώντας με ηλικιωμένους κατοίκους, αναζητώντας φωτογραφικά τεκμήρια και κατάλοιπα του υλικού πολιτισμού, οι μαθητές μας προσπάθησαν να ανακαλύψουν τη Σκιάθο μιας άλλης εποχής, πριν το νησί γίνει δημοφιλής τουριστικός προορισμός. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάδειξη της ναυτικής παράδοσης του νησιού, αλλά και των φωνών των αφανών της ιστορίας, όπως οι γυναίκες, τα παιδιά και οι άνθρωποι του μόχθου.
Στο πρόγραμμα συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες της Γ΄τάξης. Ακολουθώντας την αρχή της ισότιμης συμμετοχής, η επιλογή των μαθητών έγινε με κλήρωση μεταξύ των ενδιαφερομένων.
Οι εργασίες της ομάδας διήρκησαν συνολικά έξι μήνες, από το Δεκέμβριο του 2024 έως το Μάιο του 2025. Στη διάρκειά τους, οι μαθητές και οι μαθήτριες, δουλεύοντας ομαδοσυνεργατικά, εξοικειώθηκαν με τις εφαρμογές, τις μεθόδους και τη δεοντολογία της προφορικής ιστορίας, έλαβαν συνεντεύξεις, συγκρότησαν και ψηφιοποίησαν τα σχετικά μεταδεδομένα (ημερολόγια συνέντευξης, δελτία αφηγητών), αξιοποίησαν παλαιότερες συνεντεύξεις από το αρχείο του σχολείου, εξοικειώθηκαν με τη χρήση εργαλείων ψηφιακής επεξεργασίας ήχου. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν διδακτικές επισκέψεις σε μουσεία που αφορούν την τοπική ιστορία και/ή αξιοποιούν προφορικές μαρτυρίες, όπως το Μουσείο Ναυτικής και Πολιτιστικής Παράδοσης Σκιάθου, το Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας – Vagonetto, και το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.
Για τη διάχυση των αποτελεσμάτων των εργασιών μας, η ομάδα μας συμμετείχε στο 3ο Πανελλήνιο Μαθητικό Συνέδριο με τίτλο «Έλα να σου μιλήσω για τον τόπο μου» που διοργανώθηκε από το Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών. Επιπλέον, στο τέλος της σχολικής χρονιάς έγινε παρουσίαση στους μαθητές ολόκληρου του σχολείου μας, στην οποία μας τίμησαν με την παρουσία τους η πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου «η Σκιάθος» αλλά και ορισμένοι από τους αφηγητές που μας παραχώρησαν συνεντεύξεις.
Ως αποτέλεσμα της προσπάθειας των δύο τελευταίων σχολικών ετών, στο σχολείο μας πλέον φιλοξενείται αρχείο 14 συνεντεύξεων, οι οποίες βρίσκονται στη διάθεση εκπαιδευτικών, μαθητών, αλλά και ερευνητών. Οι 6 συνεντεύξεις που ελήφθησαν φέτος είναι διαθέσιμες και στο αρχείο του πολιτιστικού συλλόγου «η Σκιάθος», με τον οποίο συνεργαστήκαμε σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος.
Πολιτιστικό πρόγραμμα «Στα εικαστικά μονοπάτια του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη».
Εικονογράφηση δύο διηγημάτων του Παπαδιαμάντη «Στο Χριστό στο Κάστρο» και «Βαρδιάνος στα Σπόρκα».
Εκπαιδευτικοί: Ζήκος Ιωάννης (Καθηγητής φυσικής αγωγής), Καφενταράκη Δέσποινα (Ζωγράφος, Κριτικός της τέχνης), Δούκας Κωνσταντίνος (Μαθηματικός)
Συμμετείχαν οι μαθητές της Γ’ τάξης: Αγγελίνα Έλενα. Αγγελίνα Φιλίππα, Αγγελοπούλου Έλενα, Αντώναρου Ελένη, Αντωνίτσα Αντωνία, Βογιατζή Αγγελική, Βολιώτη Μαρία, Καζαντζίου Μαριγκλένα, Κανταράκιας Γεώργιος, Καραμήτσου Δήμητρα, Καρβούνη Αναστασία, Κουσιάς Λάμπρος, Κοφινά Κυριαλένα, ΛίκαΕμιλία, Μανίκα Γεωργία, Μπομπάι Γεωργία, Μυγδαλάκη Μαρία Κονδυλία, Ναχμία Πηνελόπη, Παπαδοπούλου Δέσποινα, Πασχάλη Μάχη, Τσαπρούνη Ματίνα, Τσιότρα Κωνσταντίνα, Τσολοβίκου Μαριάννα, Χειμώνα Έλενα.
Σκοπός του πολιτιστικού αυτού προγράμματος ήταν οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με το συγγραφικό έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και να εικονογραφήσουν δύο από τα πολλά και ξεχωριστά διηγήματά του: “Στο Χριστό στο Κάστρο” και “Βαρδιάνος στα Σπόρκα”. Αναλυτικότερα, χωρίστηκαν σε ομάδες καλλιτεχνικής εξεικόνισης και επεξεργάστηκαν εικονογραφικά τα κείμενα του συγγραφέα φιλοτεχνώντας τις συνθέσεις- δημιουργίες τους με διάφορα υλικά και τεχνοτροπίες. Παράλληλα με το εργαστηριακό – καλλιτεχνικό μέρος της δραστηριότητας, περιηγήθηκαν στα μέρη όπου διαδραματίζονται τα εν λόγω διηγήματα. Έτσι, είχαν τη δυνατότητα να εμπνευστούν τους χαρακτήρες των έργων του Παπαδιαμάντη γνωρίζοντας από κοντά τον σκηνικό χώρο των δημιουργημάτων του. Ενθαρρύνεται με τον τρόπο αυτό η έκφραση της γνώμης τους, η απόδοση και υπεράσπιση του δικού τους εικονογραφικού στιλ και της κρίσης τους πάνω στα θέματα της αισθητικής και της οπτικής αντίληψης. Σεργιάνι λοιπόν στα μονοπάτια της δημιουργίας του μεγάλου λογοτέχνη και εικονογραφική απόδοση του συγγραφικού του οίστρου.
Πενθήμερη Μαθητική Εκδρομή– Μάρτιος 2025
Από τις 27 Μαρτίου έως την 1η Απριλίου 2025, πραγματοποιήθηκε η πολυαναμενόμενη πενθήμερη εκπαιδευτική εκδρομή για τους/τις μαθητές/ήτριες της Γ΄ Γυμνασίου που συμμετείχαν στα πολιτιστικά προγράμματα «Με τη μνήμη πλοηγό: Ανακαλύπτω τον τόπο μου μέσα από την προφορική ιστορία» και «Στα εικαστικά μονοπάτια του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη». Την εκδρομή συνόδευσαν οι καθηγητές Ζήκος Γιάννης, ΜαλαγιώργηΚερασία (Έρση) και Σιάγκα Αναστασία.
Το μεσημέρι της 27ης Μαρτίου επιβιβαστήκαμε στο καράβι με προορισμό τον Βόλο. Η διαδρομή ήταν ήρεμη και γεμάτη ενθουσιασμό. Φτάνοντας στον Βόλο, τακτοποιηθήκαμε στο ξενοδοχείο και απολαύσαμε την πρώτη μας βραδινή βόλτα στην παραλία της πόλης, που φημίζεται για το χαρακτηριστικό της λιμάνι.
Την επόμενη μέρα, ξεκινήσαμε νωρίς με προορισμό τη Ναύπακτο. Στη διαδρομή πραγματοποιήσαμε εκπαιδευτική στάση στο Μεταλλευτικό Πάρκο Φθιώτιδας, γνωστό ως «Βαγονέτο». Εκεί γνωρίσαμε την ιστορία της εξόρυξης βωξίτη, ενός σημαντικού φυσικού πόρου για τη βιομηχανία αλουμινίου. Κατεβήκαμε σε στοές, φορέσαμε κράνη, περπατήσαμε μέσα σε ένα αληθινό ορυχείο και στη συνέχεια ακούσαμε προφορικές μαρτυρίες εργατών. Ήταν μια μοναδική εμπειρία που μας βοήθησε να κατανοήσουμε καλύτερα τη σχέση ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος με τρόπο βιωματικό και πολυαισθητηριακό. Αργά το απόγευμα φτάσαμε στη γραφική Ναύπακτο, όπου μας εντυπωσίασε το παλιό λιμάνι, τα πέτρινα σοκάκια και ο πύργος που δεσπόζει στο ύψωμα.
Η τρίτη μέρα ήταν αφιερωμένη στη συμμετοχή μας στο 3ο Πανελλήνιο Μαθητικό Συνέδριο Τοπικής Ιστορίας με θεματικό άξονα “ Έλα να σου μιλήσω για τον τόπο μου”, που διοργανώθηκε από το Πειραματικό Λύκειο της Πάτρας. Το σχολείο μας συμμετείχε στο συνέδριο με δύο ανακοινώσεις, στις οποίες παρουσιάστηκαν οι εργασίες των δύο προαναφερθέντων πολιτιστικών προγραμμάτων. Παράλληλα, παρακολουθήσαμε εντυπωσιακές εργασίες μαθητών από σχολεία ολόκληρης της Ελλάδας. Το απόγευμα κάναμε βόλτα στο κέντρο της Πάτρας, απολαμβάνοντας την ατμόσφαιρα της ζωντανής αυτής πόλης.
Η τέταρτη ημέρα μάς επιφύλασσε έντονες συγκινήσεις. Ξεκινήσαμε για τα Καλάβρυτα, μια ιστορική πόλη με έντονο φορτίο μνήμης. Επισκεφτήκαμε την Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια της χώρας, χτισμένο σε απόκρημνο βράχο με μοναδική θέα. Ακολούθως, βρεθήκαμε στο Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, όπου ήρθαμε σε επαφή με τη συγκλονιστική ιστορία της μαζικής εκτέλεσης και της καταστροφής από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής τον Δεκέμβριο του 1943, μέσα από υλικά κατάλοιπα, μαρτυρίες και αρχεία. Η επίσκεψη στον τόπο της εκτέλεσης, όπου δεσπόζει ο σταυρός μνήμης, μάς γέμισε σεβασμό και προβληματισμό. Το μεσημέρι περπατήσαμε στο κέντρο των Καλαβρύτων και γευματίσαμε, απολαμβάνοντας την ηρεμία και την ομορφιά ενός τόπου που αναγεννήθηκε κυριολεκτικά από τις στάχτες του. Το απόγευμα επιστρέψαμε στη Ναύπακτο και ανεβήκαμε με πεζοπορία ως το Ενετικό Κάστρο, απ’ όπου θαυμάσαμε την πανοραμική θέα της πόλης και του Κορινθιακού Κόλπου.
Την τελευταία μέρα, πριν την επιστροφή μας, κάναμε μια στάση στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου. Πρώτα επισκεφτήκαμε την Τουρλίδα, έναν εντυπωσιακό υγροβιότοπο με λιμνοθάλασσες και τις χαρακτηριστικές “πελάδες” (ξύλινα σπίτια πάνω στο νερό). Στη συνέχεια, ξεναγηθήκαμε στον Κήπο των Ηρώων, έναν τόπο μεγάλης ιστορικής σημασίας, αφιερωμένο στους ήρωες της Εξόδου του 1826. Η περιήγηση ολοκληρώθηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Μεσολογγίου, όπου γνωρίσαμε έργα που τιμούν το Μεσολόγγι και τα γεγονότα της Εξόδου.
Γενικά, η πολυήμερη εκπαιδευτική εκδρομή ήταν μια ευκαιρία για γνώση, ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ μας, ανακάλυψη της ιστορίας και της ομορφιάς της πατρίδας μας. Επιστρέψαμε στη Σκιάθο κουρασμένοι αλλά γεμάτοι εμπειρίες, στιγμές και ιστορίες που θα διηγούμαστε για χρόνια.
Οι μαθητές μας είπαν…
Το πρόγραμμα προφορικής ιστορίας ήταν πραγματικά κάτι πρωτότυπο και για τη Σκιάθο και για το γυμνάσιο. Έμαθα πολλά για το νησί, έμαθα πολλά για τους ντόπιους, έμαθα ότι είχε πλούσια ιστορία που εγώ δεν ήξερα καν ότι υπήρχε.
Επίσης, ήταν ωραίο γιατί δεθήκαμε με τους συμμαθητές μου και ιδιαίτερα με τα παιδιά που ήμασταν στην εκδρομή. Ήταν αξέχαστο!
Για τη συνέντευξη που πήρα δεν έχω λόγια, ήταν από τα καλύτερα πράγματα που έχω κάνει ποτέ! Όταν τελειώνεις τη συνέντευξη, νιώθεις ότι ξέρεις τον άλλο. Μαθαίνεις ιστορίες από ανθρώπους που αλλιώς δε θα είχαν τρόπο να τις βγάλουν προς τα έξω. Και οι απλοί άνθρωποι πραγματικά έμαθα ότι έχουν τις καλύτερες ιστορίες.
Ζωή Πασχάλη, Γ2
Το πρόγραμμα προφορικής ιστορίας ήταν πολύ ωραίο φέτος. Μάθαμε καινούρια πράγματα για τον τόπο μας, πήραμε συνεντεύξεις, πήγαμε στο συνέδριο στην Πάτρα, είδαμε κι άλλες ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις, γνωρίσαμε παιδιά από άλλα σχολεία.
Ελένη Αντώναρου & Δήμητρα Καραμήτσου, Γ1
Ήταν πάρα πολύ ωραία, γιατί μάθαμε πράγματα για το νησί μας που δεν τα ξέραμε, συλλέξαμε πολλές φωτογραφίες, μιλήσαμε σε ανθρώπους που είναι ηλικιωμένοι και μας διηγήθηκαν τις εμπειρίες τους. Ελπίζω και του χρόνου τα παιδιά της Γ τάξηςνα έχουν μια ανάλογη ευκαιρία με εμάς.
Ματίνα Τσαπρούνη, Γ3
Το πρόγραμμα προφορικής ιστορίας άφησε μια πάρα πολύ ωραία ανάμνηση που θα μείνει χαραγμένη στις ψυχές μας. Ήταν ένα πάρα πολύ ωραίο κλείσιμο και το γυμνάσιο και η εκδρομή ήταν πάρα πολύ ωραία. Τα μουσεία ήταν πολύ ενδιαφέροντα, οι συνεντεύξεις πολύ εποικοδομητικές, ευαισθητοποιηθήκαμε σε θέματα που αφορούν τη Σκιάθο. Α! Και το ραβανί που μας κέρασε η αφηγήτριά μας ήταν εξαιρετικό!
Γεωργία Μπομπάι& Δέσποινα Παπαδοπούλου, Γ2
Η ιδέα του προγράμματος μου άρεσε πάρα πολύ, επειδή εγώ γενικά ασχολούμαι με την ιστορία.
Η εκδρομή ήταν πάρα πολύ ωραία. Περάσαμε καταπληκτικά, μάθαμε πράγματα. Την περιμέναμε από την αρχή του προγράμματος και δε νομίζω να υπάρχει κάποιος που δε θα τη θυμάται για πάντα.
Γιώργος Κανταράκιας, Γ3
Το πρόγραμμα προφορικής ιστορίας ήταν πάρα πολύ ωραίο, μάθαμε πολλά πράγματα για τη Σκιάθο που δεν τα ξέραμε. Η εκδρομή ήταν φανταστική και θα μας μείνει αξέχαστη.
Μαριάννα Τσολοβίκου, Γ2
Μου άρεσε πάρα πολύ η εκδρομή που πήγαμε, ήταν πάρα πολύ ωραία όλη η παρέα. Πήραμε συνεντεύξεις, ασχοληθήκαμε με τους ανθρώπους που έμεναν εδώ, μάθαμε για τη ζωή τους εδώ και γενικότερα γνωρίσαμε καλύτερα τον τόπο μας.
Αποστόλης Παππάς, Γ2
Μου άρεσε πάρα πολύ το πρόγραμμα προφορικής ιστορίας ως εμπειρία, μάθαμε πολλά ωραία πράγματα για τον τόπο μας που δεν τα ξέραμε, περάσαμε πολύ ωραία και στην εκδρομή. Θα μας μείνει αξέχαστο, ήταν ένας πάρα πολύ ωραίος τρόπος να αποχαιρετήσουμε το γυμνάσιο. Μου άρεσαν πάρα πολύ τα μουσεία που επισκεφτήκαμε και ιδιαίτερο αυτό για το Ολοκαύτωμα στα Καλάβρυτα.
Κωνσταντίνα Τσιότρα, Γ2
Μου άρεσε πάρα πολύ το πρόγραμμα και η όλη διαδικασία. Ακόμα και οι φορές που ήμασταν στο σχολείο και απλώς καθόμασταν μπροστά σε έναν υπολογιστή και ακούγαμε συνεντεύξεις και τις επεξεργαζόμασταν. Πιο πολύ απ’ όλα μου άρεσε η εκδρομή κι εννοείται πως δε θα την ξεχάσω ποτέ. Έκλεισε πολύ ωραία η Γ Γυμνασίου, έχω να θυμάμαι πολλά.
Συνέντευξη πήραμε από τη γιαγιά μιας άλλης μαθήτριας και μέλους της ομάδας μας. Τη γνωρίζαμε ήδη από πριν και υπήρχε μια οικειότητα. Ήταν πολύ ευγενική και μας ανοίχτηκε πολύ εύκολα. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν αυτή την εμπειρία της συνέντευξης και είμαι πολύ χαρούμενη που εγώ την έχω.
Πηνελόπη Ναχμία, Γ3
