Ο Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

 Καθώς πλησιάζει ημέρα του μεγάλου ΟΧΙ  ενάντια στον  φασιστικό Άξονα ας δούμε μαζί, μέσα από τα μάτια του κορυφαίου της ποίησης  Γ. ΣΕΦΕΡΗ, πως βίωσε την ιστορική εκείνη μέρα

Τετάρτη βράδυ, 30 Οκτώβρη

Τώρα, μια στιγμή έξω από τη ζάλη, προσπαθώ να ση­μειώσω όσα θυμάμαι από τη νύχτα του περασμένου Σαββά­του, Έχω την εντύπωση πώς πρόκειται για αναμνήσεις χρόνων:

Νύχτα Σαββάτου προς Κυριακή (26-27).

Κατά τη μία μου τηλεφώνησαν την είδηση του Στεφάνι : Μια συμμορία ελλη­νική μπήκε στο αλβανικό έδαφος και χτυπήθηκε με τους ‘Ιτα­λούς κατά τα μέρη της Βίγλιστας. Δύο μπόμπες στην κατοι­κία του ‘Ιταλού διοικητή στους  Αγίους Σαράντα. Οι δράστες, λένε οι Ιταλοί, είναι Έλληνες ή  Άγγλοι κατάσκοποι. Ο Νικολούδης είναι στην ιταλική πρεσβεία πού έχει δεξίωση, ύστερα από την πρεμιέρα μιας όπερας του Πουτσίνι στο «Βασιλικό». Είπα να τον ειδοποιήσουν αμέσως. Οι διαψεύσεις βγήκαν τη νύχτα, καθαρές και ξάστερες.  Ο Νικολούδης μου διηγήθηκε πώς ο ίδιος ό σινιόρ Γκράτσι τον οδήγησε στο τηλέφωνο, και, όταν τέλειωσε, τον ρώτησε : «Mauvaises nouvelles?» (μετ. Άσχημα νέα;). Τ’ αποκρίθηκε: «Riend’extraordinaire» (μετ. Τίποτα το εξαιρετικό), κι έφυγε μετά πέντε λεπτά για να πάει στον πρόεδρο.

Κυριακή πρωί, 27.

 Στο Υπουργείο Εξωτερικών. Συζητούμε ατέλειωτα και ζυγιάζουμε τις φράσεις της απάντησης μας σε μια νότα γερμανική εξαιρετικά “θυμωμένη και πικρόχολη, πού διαμαρτύρεται για τη δημοσίευση στις εφημερίδες του λόγου του Churchill προς τους Γάλλους.

Στο μεταξύ ο πρόεδρος, πού πρέπει να την εγκρίνει, έχει ξεκινήσει^. βλέπουμε το αυτοκίνητο του να βγαίνει από την καγκελόπορτα του Υπουργείου. Ο Παπαδάκης αρπάζει το χαρτί, τρέχει από την αριστερή πόρτα και στάματα το αυτο­κίνητο πού είχε στρίψει προς τους  Αμπελοκήπους. Πίσω στάματα όλη ή κίνηση^. μοτοσικλέτες, μεγάλα κίτρινα μπούσια, ποδήλατα. Ό Μέλας, νευρωμένος, ψιθυρίζει : «Ωραία, ωραία ! Ένας υπάλληλος του ‘Υπουργείου Εξωτερικών στάματα το αυτοκίνητο του προέδρου, μ’ ένα χαρτί στο χέρι.  Όλος ο κόσμος θα πει πως είναι το ιταλικό τελεσίγραφο, πώς εκηρύχθη ο πόλεμος».

Δευτέρα, 28.

Κοιμήθηκα δύο το πρωί, διαβάζοντας Μακρυ­γιάννη. Στις τρεις και μισή μια φωνή μέσα από το τηλέφωνο με ξύπνησε :

« Έχουμε πόλεμο.» Τίποτε άλλο, ό κόσμος είχε αλλάξει. Η αυγή, πού λίγο αργότερα είδα να χαράζει πίσω από τον Υμηττό, ήταν άλλη αυγή : άγνωστη. Περιμένει ακό­μη εκεί πού την άφησα. Δεν ξέρω πόσο θα περιμένει, άλλα ξέρω πώς θα φέρει το μεγάλο μεσημέρι.

Ντύθηκα κι έφυγα αμέσως. Στο Υπουργείο Τύπου δυό-τρεις υπάλληλοι. Ο Γκράτσι είχε δει τον Μεταξά στις τρεις. Του έδωσε μια νότα και του είπε πως στις 6 τα ιταλικά στρα­τεύματα θα προχωρήσουν. Ο πρόεδρος του αποκρίθηκε πώς αυτό ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου, και όταν έφυγε κάλεσε τον πρέσβη της ‘Αγγλίας.

Αμέσως έπειτα με τον Νικολούδη στό Υπουργείο Εξω­τερικών. Ο πρόεδρος ήταν μέσα με τον πρέσβη της Τουρκίας. Στο γραφείο του Μαυρουδή, ο Μελάς έγραφε σπασμωδικά ένα τηλεγράφημα. Ο Μαυρουδής μέσα στο παλτό του σαν ένα μικρό σακούλι. Διάβασα τη νότα του Γκράτσι. Ο Γαφος καί ό Παπαδάκης τηλεφωνούσαν. Καθώς ετοίμαζα το τη­λεγράφημα του Αθηναϊκού Πρακτορείου, μπήκε ο Τούρκος πρέσβης για να ιδεί τη νότα και σε λίγο ο πρόεδρος με όψη πολύ ζωντανή.

Έπειτα άρχισαν να φτάνουν οι υπουργοί, χλωμοί περισσότερο ή λιγότερο, καθένας κατά την κράση του. Το υπουργικό συμβούλιο κράτησε λίγο. Ό Μεταξάς πήγε αμέσως στο γραφείο του κι έγραψε το διάγγελμα στο λαό. Το πήραμε και γυρίσαμε στο Υπουργείο Τύπου. Μέσα από τα τζάμια του αυτοκινήτου, ή αυγή μ’ ένα παράξενο μυ­στήριο χυμένο στο πρόσωπο της. Έγραψα μαζί με τον Νικολούδη το διάγγελμα του βασιλιά. Καμιά δακτυλογράφος ακόμη^. πήγα σπίτι μια στιγμή και το χτύπησα στη γραφο­μηχανή μου. Η Μαρώ μου είχε ετοιμάσει καφέ^. γύρισα στο Υπουργείο καθώς σφύριζαν οι σειρήνες. . .

Στη γωνιά Κυδαθηναίων μια φτωχή γυναίκα με μια υστερική σύσπαση στο πρόσωπο.

Τώρα όλοι ήταν μαζεμένοι στα υπόγεια της «Μεγάλης Βρετανίας». Ο βασιλιάς, με ύφος νέου αξιωματικού υπό­γραψε το διάγγελμα του και φύγαμε.

Τηλεφώνησα στο τηλεγραφείο να σταματήσουν τα τηλεγραφήματα και των Γερμανών ανταποκριτών. Οι υπάλληλοι εκεί είναι ακόμη ουδέτεροι. Δεν μπορούν να πιστέψουν τη φωνή  μου :

– Είστε βέβαιος; και των Γερμανών;

– Και των Γερμανών, είπα.

– Τί δικαιολογία να δώσουμε; Δεν έχω καιρό για συζητήσεις :

–  Πέστε τους πώς είναι χαλασμένα τα σύρματα με το Βερολίνο, κι αν φωνάζουν πολύ στείλτε τους σ’ εμένα.

. . . Πήρα και έδωσα το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν μας και κατέβηκα στους δρόμους για να ιδώ τα πρόσωπα. Το πλήθος έσπαζε τα τζάμια των γραφείων της «’Αλα Λιτόρια».

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ

Μέρες Γ΄

Σημειώσεις

Πρόεδρος : ο Πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς

«Στέφανι» : Ιταλικό Πρακτορείο Ειδήσεων

Θεολόγος Νικολούδης : Υπουργός Τύπου και Τουρισμού επί Κυβερνήσεως Ι. Μεταξά

Β.Π. Παπαδακης:  Διπλωματικός σύμβουλος του Εθνικού Κυβερνήτη Ι. Μεταξά

Μαυρουδής Νικόλαος: μόνιμος Υφυπουργός Εξωτερικών.

Το διάγγελμα του Βασιλιά Γεωργίου Β΄ προς τον ελληνικό λαό (28-10-1940) που συντάχθηκε από τον Γ. Σεφέρη και τον Θ. Νικολούδη 

Προς τον ελληνικόν λαόν,

Ο πρόεδρος της Κυβερνήσεως ανήγγειλε προ ολίγου υπό ποίους όρους ηναγκάσθημεν να κατέλθωμεν εις πόλεμον κατά της Ιταλίας, επιβουλευθείσης την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος.

Κατά την μεγάλην αυτήν στιγμήν είμαι βέβαιος, ότι κάθε Έλλην και κάθε Ελληνίς θα επιτελέση το καθήκον μέχρι τέλους και θα φανή αντάξιος της ενδόξου ημών ιστορίας.

Με πίστιν εις τον Θεόν και εις τα Πεπρωμένα της φυλής, το Έθνος σύσσωμον και πειθαρχούν ως εις άνθρωπος θα αγωνισθή υπέρ βωμών και εστιών μέχρι της τελικής νίκης.

Εν τοις ανακτόροις των Αθηνών τη 28η Οκτωβρίου 1940

Γεώργιος Β΄

Το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν:

“Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουσιν από της 05:30 ώρας της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής Μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου εδάφους.”

Πηγή:boraeinai.blogspot.gr/

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η .«Τρόμος και αθλιότητα του Γ´ Ράιχ»

Νίκος Τσιφόρος – Ελληνική Μυθολογία

Κάποιος είπε ότι σήμερα οι Έλληνες είναι ένας λαός μεταπρατών. Ίσως να τον ενόχλησε η ναυτιλία μας, δυσανάλογα μεγάλη για τη χώρα τούτη δω, τη μικρή και ασήμαντη. Ε, λοιπόν, πάντα ήτανε ένας λαός μεταπρατών οι Έλληνες.

Η γη, σκουπιδαριό του Θεού που πέταξε όσα βράχια του περισσεύανε, άμα κι έφτιασε την Ευρώπη, φτωχιά, ντούρα και περήφανη, δεν έδινε απλόχερα τον καρπό της για να θρέψει τον κόσμο της.

Η ελιά φύτρωνε πάνω στις απότομες πλαγιές για να καλύψει το έλλειμμα από τα αραιά κοπάδια με λίπος φυτικό. Ίσως νάτανε και το κλίμα που την ανάγκασε να φυτρώνει σε τούτες τις Μεσογειακές άκρες. Μπόλικο το σταφύλι, λιγοστό το σιτάρι.

Όμως κανένας Έλληνας δεν σκοτίστηκε για την φτώχεια της γης του. Τη γλέντησε τούτη τη φτώχεια. Στη μεγάλη, τη δυνατή Αθηναϊκή Δημοκρατία, τότε τον χρυσό καιρό της, οι «ελεύθεροι πολίτες» περνάγανε κοτσάνι με φακή, κρασάκι και κριθαρένιο ψωμί. Αραιή και γιορταστική ήτανε η καλοφαγία.

Το μόνο που δούλευε άφθονα και πληθωρικά ήτανε «ο νους», η σκέψη, το πνεύμα. Και το αντριλίκι, που αντιμετώπιζε νικηφόρα ορδές από Ασιάτες επιδρομείς, σε δυσανάλογους αλλά νικηφόρους αγώνες.

Αντίθετα με τη Ρώμη, την Ελλάδα δεν την έφαγε ο πλούτος. Την έφαγε το μυαλό της. Που δημιούργησε διαμάχες ανάμεσα στους Έλληνες και τους έβαλε να μαλώνουνε μεταξύ τους. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος ήτανε η αρχή του τέλους της. Οι τέσσερις σταθμοί της καταστροφής της: Πόλεμος Αθήνας – Σπάρτης, πρόωρος θάνατος του Αλέξανδρου, Βυζαντινή παπαδοκρατία, Μικρασιατική καταστροφή. Ένα από τα τέσσερα ήτανε ικανό να την βουλιάξει. Ήρθανε και τα τέσσερα ακριβώς τη στιγμή που σηκώναμε κεφάλι.

«Καλημέρα μεγάλοι και εντιμότατοι ημών σύμμαχοι και προστάτες», αλλά φταίμε κι εμείς. Έχουμε, βλέπεις, πολύ ανεπτυγμένη την ανεξαρτησία, την πρωτοβουλία και το πνεύμα της αρχομανίας. Και δεν πρόκειται να διορθωθούμε ποτέ. Αυτό είναι το δράμα μας.

ΝΙΚΟΣ ΤΣΙΦΟΡΟΣ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ» Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ

Πηγή:logomnimon.wordpress.com

11 Αυγούστου, Η θαυματουργική διάσωση της Κέρκυρας από τον Άγιο Σπυρίδωνα κατά το 1716

 Στις  αρχές του δέκατου όγδοου αιώνα η Κέρκυρα τελούσε υπό Βενετσιάνικη κατοχή. Η αλήθεια είναι ότι οι Ενετοί θεωρούσαν τους Κερκυραίους περισσότερο σαν συμμάχους και όχι σαν υποτελείς.

Οι  προθέσεις βέβαια των Τούρκων να επεκταθούν προς τη Δύση και συγκεκριμένα οι βλέψεις τους για τα Ιόνια Νησιά δεν σταμάτησαν ποτέ. Η Βενετία, αντιλαμβανόμενη την κατάσταση αυτή, στέλνει το στρατάρχη Ιωάννη Ματθία Σούλεμπουργκ να ηγηθεί της άμυνας του νησιού. Τούτο δεν ήταν αδικαιολόγητο, εφόσον οι Τούρκοι είχαν θέσει στο στόχαστρό τους το νησί ήδη από το 1431, και επιχειρούσαν με συχνές επιδρομές να το καταλάβουν.

Μια νέα αποβίβαση των Τούρκων στο νησί, γίνεται λοιπόν στις 8 Ιουλίου του 1716, οπότε και κατορθώνουν να κυριεύσουν πρώτα τα οχυρά του Μαντουκιού και της Γαρίτσας, και στη συνέχεια τα Φρούρια Αβράμη και Σωτήρος. Ενώ από το Νέο Φρούριο κατέλαβαν έναν από τους κυριότερους προμαχώνες του. Οι επιθέσεις των Τούρκων συνεχίζονται επί έναν ολόκληρο μήνα, μέχρι τις 8 Αυγούστου.

Τις ημέρες εκείνες, ο πιστός λαός του Θεού τελούσε συνεχείς παρακλήσεις και προσευχές προς τον Ύψιστο, δεόμενος και προς τον θαυματουργό Άγιο Σπυρίδωνα να παρέμβει με τις πρεσβείες του, σώζοντας το νησί του.

Πράγματι. Στις 9 Αυγούστου του 1716 ξεσπά στο νησί μια καταστρεπτική καταιγίδα. Τότε δημιουργήθηκε πανικός στο στρατόπεδο των Τούρκων, στο οποίο μάλιστα κυκλοφορεί και η είδηση ότι πολλοί στρατιώτες είδαν τον Άγιο Σπυρίδωνα με τη μορφή καλογήρου να βγαίνει από τον Ιερό Ναό όπου και το Θαυματουργό του Λείψανο, απειλώντας τους επιτιθέμενους Μουσουλμάνους με αναμμένο πυρσό, πράγμα που μεγάλωσε ακόμη περισσότερο τον πανικό τους.

Έτσι, η ραγδαία νεροποντή και ο φόβος από τον ακαταμάχητο  Καλόγερο που τους φοβέριζε και τους καταδίωκε, αναγκάζει τους επιτιθέμενους να λύσουν την πολιορκία και να αναχωρήσουν πανικόβλητοι. Εξάλλου, οι γενικότερες στρατιωτικές υποχρεώσεις της Τουρκίας, επέβαλλαν την έκτακτη ανάκληση της στρατιάς που πολιορκούσε την Κέρκυρα .

Η αναχώρηση λοιπόν των Τούρκων, στις 11 Αυγούστου, ήταν στην πραγματικότητα άτακτη φυγή, και δικαίως αποδόθηκε στην θαυματουργό επέμβαση του Αγίου Σπυρίδωνος. Είναι αξιοσημείωτο δε πως αυτή η πολιορκία, για πρώτη φορά, δεν στοίχισε την ζωή σε κανέναν από τον άμαχο πληθυσμό.

Η Βενετία τίμησε τον στρατηγό Σούλεμπουργκ, τους Κερκυραίους και την Κέρκυρα για την υπεράσπιση του νησιού, ενώ παράλληλα, σε ανάμνηση του θαυμαστού γεγονότος της παρεμβάσεως του Αγίου, θεσπίζει με νόμο την καθιέρωση της ετήσιας λιτανείας του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος στις 11 Αυγούστου. Τούτο δημιουργεί έκτοτε ευλαβή παράδοση στο νησί, που ευτυχώς τηρείται ακόμη και σήμερα.

Στην Πάργα κάθε χρόνο στις 10 Αυγούστου,σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου, ο Μέγας Εσπερινός με αρτοκλασία  και ο παρακλητικός κανόνας τελούνται στο εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνα που βρίσκεται  στο λιμανάκι του Βάλτου.Την επόμενη μέρα (11 Αυγούστου) τελείται στην ίδια εκκλησία πανηγυρική Θεία Λειτουργία με αρτοκλασία.

Τα παραπάνω στοιχεία αντλήσαμε από την ιστοσελίδα http://www.orp.gr/

Ο Μάιος μας έφτασε, Κ Α Λ Ο Μ Η Ν Α !!!

 Ο Μάιος ή Μάης (Καλομηνάς στα ποντιακά), είναι ο πέμπτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και Γρηγοριανό Hμερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο ενδέκατος μήνας Θαργηλιών που αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα 23 Απριλίου-23 Μαΐου. Οι λατίνοι συγγραφείς τον εκφέρουν πάντα με τη λέξη «mensis» (μήνας) ή Kalendae (καλένδες).

Στρατηγοῦ Μακρυγιάννη ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

Μπαίνοντας εἰς αὐτὸ τὸ ἔργον καὶ ἀκολουθώντας νὰ γράφω δυστυχήματα ἀναντίον τῆς πατρίδος καὶ θρησκείας, ὁποῦ τῆς προξενήθηκαν ἀπὸ τὴν ἀνοησίαν μας καὶ ῾διοτέλειά μας καὶ ἀπὸ θρησκευτικοὺς καὶ ἀπὸ πολιτικοὺς καὶ ἀπὸ ῾μᾶς τοὺς στρατιωτικούς, ἀγαναχτώντας καὶ ἐγὼ ἀπ᾿ οὗλα αὐτά, ὅτι ζημιώσαμε τὴν πατρίδα μας πολὺ καὶ χάθηκαν καὶ χάνονται τόσοι ἀθῶοι ἄνθρωποι, σημειώνω τὰ λάθη ὁλωνῶν καὶ φτάνω ὡς σήμερον, ὁποῦ δὲν θυσιάζομε ποτὲς ἀρετὴ καὶ πατριωτισμὸν καὶ εἴμαστε σὲ τούτην τὴν ἄθλια κατάστασιν καὶ κιντυνεύομεν νὰ χαθοῦμεν.

Τὸ Ἔθνος ἀφανίστη ὅλως διόλου καὶ ἡ θρησκεία ἐκκλησία εἰς τὴν πρωτεύουσα δὲν εἶναι καὶ μᾶς γελᾶνε ὅλος ὁ κόσμος. … Ὅ,τι τοῦ λὲς ἡ θρησκεία δὲν εἶναι τίποτας! Ἀλλοίμονο ῾σ ἐκείνους ὁποῦ χύσανε τὸ αἷμα τους καὶ θυσιάσανε τὸ δικόν τους νὰ ἰδοῦνε τὴν πατρίδα τους νὰ εἶναι τὸ γέλασμα ὅλου τοῦ κόσμου καὶ νὰ καταφρονιῶνται τ᾿ ἀθῷα αἵματα ὁποῦ χύθηκαν!

Ὅταν μοῦ πειράζουν τὴν πατρίδα μου καὶ θρησκεία μου, θὰ μιλήσω, θὰ ῾νεργήσω κι᾿ ὅ,τι θέλουν ἂς μοῦ κάμουν.

Μοῦ λέγει (ὁ Ὄθων): «Τί θέλεις νὰ μοῦ εἰπῆς τώρα;» «Ψέματα θέλεις νὰ σοῦ εἰπῶ ἢ ἀλήθεια;» «Ἐγώ», μοῦ λέγει, «ποτὲς δὲν ἀκῶ ψεύματα· ὅλο ἀλήθειες». Τοῦ λέγω, «ἐγὼ ἔχω γιομάτες δυὸ τζέπες μίαν μὲ ψέματα, τὴν ἄλλη μ᾿ ἀλήθειες. Τώρα τί ἀγαπᾶς;» «Ἀλήθεια» μοῦ λέγει. Γυρίζω τὰ μάτια μου εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ὁρκίζομαι εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ νὰ εἰπῶ τὴν ἀλήθεια γυμνὴ ἐμπροστά του. Τοῦ λέγω «Ἡ ἀλήθεια εἶναι πικρὴ καὶ θὰ μὲ πάρης πίσου εἰς τὴν ὀργή σου. Ὅμως διὰ πάντα νὰ εἶμαι εἰς τὴν ὀργή σου, τὴν ἀλήθεια θὰ σοῦ λέγω, ὅτ᾿ εἶναι τοῦ Θεοῦ· τὸ ψέμα τοῦ διαβόλου. Καὶ δὲν εἶναι καιρὸς νὰ κρύβεται ἡ ἀλήθεια.

Η ομιλία του διευθυντή του σχολείου μας στην πρεμιέρα της ταινίας “Ο Σολωμός στ’ όνειρό μου”

Καλησπέρα σας,

Ευχαριστώ για την αποψινή σας παρουσία.

Δεν θα μιλήσω για την ταινία.

Δεν ξέρω, όπως και για τις προηγούμενες δημιουργίες των μαθητών μας, ούτε το σενάριο, ούτε την πλοκή.

Πρώτη φορά, μαζί σας τώρα, θα την απολαύσω.

Επιτρέψτε μου όμως, τώρα που ζω την ώριμη εφηβεία, ένα συνειρμό και μια προτροπή.

Έχει καρφωθεί στη μνήμη μου η στροφή του Ύμνου προς την Ελευθερία του Διονυσίου Σολωμού. Μιλάει για την Ελλάδα.

« Δυστυχής, λέει, παρηγορία,

μόνη, σου έμελλε να λες,

περασμένα μεγαλεία

και διηγώντας τα να κλαις.»

Σήμερα, αν ήταν σ΄ αυτό το αμφιθέατρο, θα κοιτούσε στα μάτια εμάς, τους Παργινούς, λες και θα μας προσφωνούσε «ευτυχείς»

γιατί θα παρακολουθήσουμε όχι περασμένα μεγαλεία αλλά την ταινία που είναι μεγαλείο και δημιούργημα των παιδιών μας, δηλαδή του μέλλοντός μας.

Ναι, τα παιδιά μας μπορούν να γίνουν δημιουργοί και πλάστες της νέας Ελλάδας.

Αλήθεια τι προσφέρουμε σήμερα στα παιδιά μας;

Ανοίγουν τις τηλεοράσεις, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και παρακολουθούν ένα πλήθος προβλημάτων που φαίνεται στα μάτια τους σαν λιτανεία της δυστυχίας. Φτώχεια, ασχήμια, καταπίεση, τρομοκρατία, διαφθορά, προσφυγιά, βία, κατασπατάληση των φυσικών πόρων του πλανήτη.

Και αυτά, μπορούν, σε πείσμα των καιρών, να ονειρεύονται .

Σήμερα με την ταινία τους κηρύσσουν τη δική τους επανάσταση, κάνουν άλμα μεγαλύτερο από τη φθορά. Απαντούν ότι μπορούν να λύσουν τα δεσμά της φρίκης, να βρουν πού εμείς και η δική μας γενιά απέτυχε, να κινήσουν τον τροχό της κοινωνικής εξέλιξης προς τα μπρος, να κάνουν την κοινωνική μηχανή να δουλέψει.

Εμείς τους προτρέπουμε, χρησιμοποιώντας τη γνώση που παίρνουν στο σχολείο με την καλλιέργεια και την παιδεία, να κτίσουν, με τα καθαρά τους χέρια, έναν καινούριο κόσμο, μια καινούρια κοινωνία.

— Με την τόλμη να βλέπουν με ανοιχτό μυαλό.

— Με την τόλμη να ακούνε αντίθετες απόψεις.

— Με την τόλμη να πιστεύουν ότι κάθε άνθρωπος σ΄ αυτό τον πλανήτη πρέπει να έχει την ευκαιρία να βαδίσει όρθιος, με αξιοπρέπεια και ελευθερία, με περηφάνια.

Καλή πρόοδο στα παιδιά σας. Απολαύστε το δημιούργημά τους

Και κάτι ακόμα. Τα παιδιά χρειάζονται καθοδήγηση με ήθος, αγάπη και γνώση.

Γι αυτή την ταινία συνεργάσθηκαν με τις κυρίες Βαρσακοπούλου Αναστασία, Κωνσταντίνου Κυριακή, Τσούτση Κωνσταντίνα, Κατσαρού Ιωάννα που μας δάνεισε τη φωνή της και  τη δασκάλα του Δημοτικού Αγιάς  Κοσμά Μαρία και τους κυρίους Βογιατζή Χρήστο και Μακρογιαννόπουλο Αναστάσιο, καθοδηγούμενοι από το αστείρευτο πάθος, την απίστευτη ενέργεια και τη γοητευτική ομορφιά της ψυχής του Γιάννη Σύρπα.

Πάργα, 23 Μαρτίου 2016

NICCOLO MACHIAVELLI: Ένας παρεξηγημένος διανοητής

Ξανθίππη, το βάσανο του Σωκράτη

«Αν βρεις μια καλή σύζυγο θα είσαι ευτυχισμένος. Αν όχι, θα γίνεις φιλόσοφος.», είχε πει ο Σωκράτης, ο διάσημος φιλόσοφος, και σύμφωνα με τις μαρτυρίες των συγχρόνων του, το συμπέρασμα αυτό προέκυψε από την προσωπική του εμπειρία. Η σύζυγος του Σωκράτη, η Ξανθίππη, ήταν μία γυναίκα που δεν άφησε καλές εντυπώσεις, σήμερα όμως μπορούμε να εξετάσουμε τη σχέση του παράξενου αυτού ζεύγους με την καθαρή ματιά που μας εξασφαλίζει η χρονική απόσταση. Άραγε ήταν ο εκρηκτικός χαρακτήρας της Ξανθίππης που οδήγησε τον Σωκράτη στη φιλοσοφία ή μήπως η αφοσίωση του Σωκράτη στη φιλοσοφία καθόρισε τον χαρακτήρα της συζύγου του;

Ποια ήταν η Ξανθίππη

Σε αντίθεση με τον σύζυγό της, ο οποίος ήταν απλώς ο γιος ενός λιθοξόου και μιας μαίας, έχουμε λόγους να πιστεύουμε πως η Ξανθίππη καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια της Αθήνας. Έχουμε δύο σημαντικά στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την υπόθεση:

Πρώτον, το όνομά της είναι ο θηλυκός τύπος της λέξης που σημαίνει «ξανθός ίππος», και ονόματα με περιεχόμενο που παραπέμπει σε άλογα έδιναν στα παιδιά τους εκείνοι που είχαν την οικονομική άνεση να ασχοληθούν με το ακριβό χόμπι της ιππασίας. Δεύτερον, ο πρωτότοκος γιος του ζευγαριού δεν πήρε το όνομα του παππού από τη μεριά του πατέρα, όπως ήταν (και είναι ακόμα και σήμερα) η συνήθεια στην Ελλάδα. Ονομάστηκε Λαμπροκλής (= λαμπερή δόξα), που είναι επίσης αριστοκρατικό όνομα και ίσως έτσι να ονομαζόταν ο πατέρας της Ξανθίππης. Το όνομα του πατέρα του Σωκράτη (Σωφρονίσκος) δόθηκε στον δεύτερο γιο, κάτι που θα ήταν πραγματικά περίεργο, αν η Ξανθίππη δεν ήταν αριστοκρατικής καταγωγής ή τουλάχιστον ανώτερης τάξης από αυτή του Σωκράτη.

Ο Λαμπροκλής εμφανίζεται σε κείμενο του Ξενοφώντα να παραπονιέται για τη μητέρα του, πως είναι τόσο δύστροπη που κανείς δεν μπορεί να την υποφέρει. Ο Πλάτων μας την παρουσιάζει σε μία πολύ δύσκολη στιγμή της, όταν επισκέπτεται στη φυλακή τον Σωκράτη, λίγο πριν εκτελεστεί. Μόλις ήρθαν οι φίλοι του Σωκράτη, η Ξανθίππη κρατώντας τον έναν της γιο στην αγκαλιά, άρχισε να ξεφωνίζει και να μοιρολογεί «Σωκράτη, για τελευταία φορά τώρα θα σε χαιρετίσουν οι φίλοι σου κι εσύ εκείνους». Ο Σωκράτης ζήτησε να την πάει κάποιος στο σπίτι, κι εκείνη ξέσπασε σ’ έναν σπαρακτικό θρήνο χτυπώντας τον εαυτό της και ουρλιάζοντας, καθώς την απομάκρυναν από κοντά του. Είχαν δίκιο όμως εκείνοι που την αποκαλούσαν δύστροπη και υστερική ή μήπως η κακή φήμη που απέκτησε την αδικεί;

Επειδή θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας πως η υπερβολή στον θρήνο δεν ήταν ιδιοτροπία της Ξανθίππης. Οι γυναίκες της αρχαίας Ελλάδας θρηνούσαν με ξέφρενο τρόπο, προσπαθώντας να μοιραστούν τη δυστυχία με το αγαπημένο τους πρόσωπο που πέθαινε ή είχε πεθάνει. Ο συγγραφέας Λουκιανός αναφέρει πως οι συγγενείς και οι φίλοι του νεκρού περιέρχονταν σε τόσο κακή κατάσταση, ώστε λυπόταν κανείς περισσότερο τους ζωντανούς από τους νεκρούς: έκλαιγαν με λυγμούς, τραβούσαν τα μαλλιά τους, χτυπούσαν το κεφάλι και το στήθος τους. Έσκιζαν με τα ίδια τους τα νύχια τα μάγουλά τους… Όσο για τα παράπονα του Λαμπροκλή, ο οποίος ήταν έφηβος, δεν διαφέρουν και τόσο από τα παράπονα κάθε έφηβου από τότε μέχρι σήμερα.

Η Ξανθίππη, λοιπόν, ήταν μία νεαρή αριστοκράτισσα, που για κάποιον λόγο παντρεύτηκε έναν φτωχό, ιδιοφυή φιλόσοφο, τον οποίο πιθανότατα δεν επέλεξε η ίδια, αφού εκείνη την εποχή, οι γυναίκες δεν αποφάσιζαν για την τύχη τους. Ο τρόπος που θρήνησε τον άντρα της μας δείχνει ότι τον αγαπούσε, αλλά είναι βέβαιο πως ο γάμος της δεν ήταν παραμυθένιος.

Ο Σωκράτης ως σύζυγος και πατέρας

Ο φτωχός Σωκράτης παντρεύτηκε σε μεγάλη ηλικία. Γνωρίζουμε ότι απέκτησε τον πρώτο του γιο σε ηλικία 55 ετών, οπότε, μπορούμε να υποθέσουμε πως ήταν τουλάχιστον τριάντα χρόνια μεγαλύτερος από τη σύζυγό του, δεδομένου ότι οι κοπέλες στην αρχαία Αθήνα παντρεύονταν σε νεαρή ηλικία. Εκτός από φτωχός, ο Σωκράτης ήταν επίσης πολύ άσχημος. Είχε πλακουτσωτή μύτη, παχιά χείλη και μάτια γουρλωτά. Οι σύγχρονοί του έλεγαν πως μοιάζει με Σάτυρο ή Σειληνό. Και αυτός ο φτωχός και άσχημος άνδρας είχε και κάτι αλλόκοτες συνήθειες.

Δεν έδινε καμία σημασία στις ανάγκες του σώματος. Ήταν ανθεκτικός στην πείνα, στη δίψα, στο κρύο, στο αλκοόλ. Φορούσε τον ίδιο χιτώνα χειμώνα – καλοκαίρι (ελπίζουμε πως τον έπλενε πότε – πότε), χόρευε ολομόναχος στο σπίτι του και αρκετές φορές, στεκόταν ακίνητος μέσα στη μέση του δρόμου για να διαλογιστεί, χωρίς να επικοινωνεί με το περιβάλλον. Αυτό του συνέβη ακόμα και στο στρατόπεδο, μία πολύ ζεστή καλοκαιρινή μέρα, την παραμονή μίας σημαντικής μάχης, όπου οι συμπολεμιστές του τον παρατηρούσαν να στέκεται ακίνητος ένα ολόκληρο εικοσιτετράωρο!

Αυτός ο παράξενος άνθρωπος είχε έναν και μόνο στόχο στη ζωή του: να βοηθήσει τους συμπατριώτες του να ανακαλύψουν τις αλήθειες που είχαν απωθημένες στα βάθη της ψυχής τους. Πίστευε πως η κακία γεννάται από την άγνοια, και πως, αν βοηθούσε τον συνομιλητή του να αποκτήσει την απαραίτητη γνώση, τότε θα αντιλαμβανόταν πως δεν τον συμφέρει να είναι κακός. «Κανείς δεν είναι κακός με τη θέλησή του», ισχυριζόταν, καθώς καταπολεμούσε την άγνοια. Αυτή η ευγενής δραστηριότητα θα έπρεπε, ίσως, να γεμίζει με υπερηφάνεια τη σύντροφό του, αν δεν δημιουργούσε πρακτικά προβλήματα. Και το «πρόβλημα» με τον Σωκράτη ήταν πως, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους δασκάλους της εποχής του, εκείνος δεν δεχόταν πληρωμή από τους μαθητές του. Η δραστηριότητα στην οποία είχε αφιερώσει κάθε λεπτό της ζωής του δεν του απέφερε κανένα οικονομικό όφελος. Αυτό ήταν σίγουρα ένα πρόβλημα για την Ξανθίππη και πηγή οικογενειακών καυγάδων.

Ωστόσο, ο Σωκράτης δεν αδιαφορούσε ούτε για τη γυναίκα του ούτε για τα παιδιά του. Όταν ο Λαμπροκλής του παραπονέθηκε για τη δυστροπία της μητέρας του, ο Σωκράτης αφιέρωσε χρόνο για να τον νουθετήσει. Αφού του περιέγραψε λεπτομερώς τους κόπους που κατέβαλε η μητέρα του για να τον μεγαλώσει, κατέληξε: «Αυτήν που σε φροντίζει όσο καλύτερα μπορεί, όταν αρρωσταίνεις, για να γίνεις καλά και για να μην σου λείψουν τα απαραίτητα, και που προσεύχεται στους θεούς και κάνει τάματα να σου δίνουν αγαθά, αυτήν λες ανυπόφορη;»

Ένα αταίριαστο, ταιριαστό ζευγάρι

Αν η Ξανθίππη ήταν μία συνηθισμένη κοπέλα της εποχής της, αν δεν την ενδιέφερε τίποτα περισσότερο από την ευημερία των παιδιών της και την υλική επάρκεια του νοικοκυριού της, τότε ο πατέρας της έκανε μία κακή επιλογή συζύγου για την κόρη του. Από την άλλη, αν ήταν στ΄αλήθεια δυστυχισμένη κοντά του, ο αθηναϊκός νόμος δεν την εμπόδιζε να τον χωρίσει. Δεν το έκανε όμως ούτε εκείνη ούτε ο Σωκράτης, κι έτσι μπορούμε να υποθέσουμε πως με κάποιον τρόπο η σχέση αυτή λειτουργούσε. Οι φίλοι του είχαν πάντα την απορία, γιατί να επιλέξει μία τέτοια αυταρχική γυναίκα, αυτός ο συνετός και μειλίχιος άνθρωπος. Μάλιστα ένας από αυτούς, ο Αντισθένης, τον ρώτησε ευθέως: «πώς ζεις με αυτή τη γυναίκα που χειρότερή της ούτε υπήρξε, ούτε υπάρχει ούτε θα υπάρξει;». Και ο Σωκράτης του απάντησε:

«Επειδή έχω επιλέξει ως έργο της ζωής μου να συναναστρέφομαι τους ανθρώπους, έχω την Ξανθίππη γνωρίζοντας πως, αν αυτήν μπορώ να υποφέρω, σίγουρα θα υποφέρω όλους τους άλλους ανθρώπους.»

Πηγή: http://www.grethexis.com

Η εκπαίδευση στην Πάργα στις αρχές του 20ου αιώνα

Αναδημοσίευση άρθρου του Σπύρου Σκλαβενίτη για την εκπαίδευση στην Πάργα που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Ν. ΠΡΕΒΕΖΑΣ  

Αρχειακά τεκμήρια για την εκπαιδευτική, οικονομική και κοινωνική ιστορία της Πάργας πριν από έναν αιώνα.

Με το παρόν ιστορικό σημείωμα θα επιδιώξουμε να προσεγγίσουμε την εκπαιδευτική και οικονομική ιστορία της Πάργας μέσα από δύο διαφορετικά αρχεία, που σχετίζονται άμεσα με την εκπαίδευση. Το υπό εξέταση αρχειακό υλικό προέρχεται τόσο από το αρχείο των ΓΑΚ – Αρχείων Ν. Πρέβεζας όσο και από το Αρχείο του «Συλλόγου προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων». Πριν περάσουμε στην παράθεση των στοιχείων, αξίζει να δώσουμε κάποιες σύντομες πληροφορίες για το Σύλλογο αυτόν, όπως τις αντλήσαμε από την ιστοσελίδα του. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1869 με σκοπό την ενίσχυση της Ελληνικής Παιδείας και την διάδοση  της Ελληνικής γλώσσας στις περιοχές του αλύτρωτου Ελληνισμού. Ανέπτυξε στενή συνεργασία με τα κατά τόπους ελληνικά προξενεία και δεχόταν τη συνδρομή διαφόρων ομογενών ευεργετών. Η δράση του ήταν εντονότερη στις περιοχές της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης, αλλά εκτεινόταν και μέχρι τον Πόντο και την Κρήτη. Ήδη κατά την πρώτη δεκαετία από την σύστασή του, ο Σύλλογος συντηρούσε  45 Σχολεία, ενώ μέχρι το 1886 κατόρθωσε να διατηρεί μόνον στην Μακεδονία 550 εκπαιδευτήρια και άλλα 250 σχολεία του αλύτρωτου ελληνισμού. Συγχρόνως απέστελλε διδακτικά βιβλία και χάρτες. Στο πλουσιότατο αρχείο του σώζονται λεπτομερείς πληροφορίες για αυτήν την δραστηριότητα. Τα αρχειακά τεκμήρια πέρα από το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν για την ιστορία της εκπαίδευσης και την σύγχρονη ελληνική ιστορία, αποκαλύπτουν πολλές φορές και πτυχές της τοπικής ιστορίας και της κατάστασης των περιοχών εκείνων στις οποίες έφτανε η δράση του Συλλόγου. Παρακάτω θα αξιοποιήσουμε ένα μικρό δείγμα τέτοιου είδους πληροφοριών, που αφορούν την πόλη της Πάργας. Τα σχετικά τεκμήρια εντοπίστηκαν ύστερα από έρευνα στο αρχείο του Συλλόγου από τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γιάννη Παπακώστα ο οποίος, με φροντίδα των κ.κ. Στέλιου Μαφρέδα και  Νίκου Δ. Καράμπελα απέστειλε αντίγραφα στα ΓΑΚ – Αρχεία Ν. Πρέβεζας.
Πρόκειται για μια σειρά εγγράφων, που αποτελούν μέρος της αλληλογραφίας του Συλλόγου με το ελληνικό προξενείο και στη συνέχεια με τις ελληνικές διοικητικές αρχές του νομού Πρέβεζας με αντικείμενο την αποστολή της ετήσιας χρηματικής ενίσχυσης για την λειτουργία των σχολείων της Πάργας. Η αλληλογραφία καλύπτει την περίοδο 1911-1914. Η ετήσια χρηματοδότηση κατά το έτος 1911-12 ανερχόταν σε 40 οθωμανικές λίρες. Το ίδιο ποσό ενεγράφη και στον προϋπολογισμό του Συλλόγου για το σχολικό έτος 1912-13, ωστόσο φαίνεται ότι τελικά στάλθηκε μεγαλύτερο ποσό, αυτό των 60 λιρών, κάτι που επαναλήφθηκε και κατά την επόμενη χρονιά. Κατά την χορήγηση όμως της τελευταίας δόσης για το έτος 1913-14, τον Ιούνιο του 1914, ο Σύλλογος με επιστολή του προς τον «Διοικητικόν Επίτροπον Πρεβέζης», που εκτελούσε καθήκοντα Νομάρχη, έκανε γνωστό ότι ήταν και η τελευταία χρονιά που χορηγήθηκε η ενίσχυση, καθώς η ήδη συντελεσθείσα απελευθέρωση της Πάργας θα έχει ως αποτέλεσμα την ανάληψη των εκπαιδευτικών βαρών από το ίδιο το κράτος. Έτσι, ο Σύλλογος θα διέθετε τα ανάλογα ποσά σε σχολεία αλύτρωτων περιοχών. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους οι Εφοροεπίτροποι της Πάργας, η επιτροπή δηλαδή που διαχειριζόταν τα εκπαιδευτικά της πόλης, απεύθυναν έκκληση να μην διακοπεί η ενίσχυση που λάμβαναν, περιγράφοντας με μελανά χρώματα την οικονομική κατάσταση της περιοχής. Ωστόσο, η απόφαση του Συλλόγου δεν άλλαξε.
Από το σύνολο αυτής της αλληλογραφίας, η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της αφορά τις τμηματικές αποστολές, ανά τριμηνίες, της χρηματικής ενίσχυσης προς τα σχολεία της Πάργας, ξεχωρίσαμε το έγγραφο των Εφοροεπιτρόπων της Πάργας, στο οποίο περιγράφεται η εκπαιδευτική και ευρύτερη οικονομική κατάσταση της πόλης. Παραθέτουμε την επιστολή διατηρώντας την ορθογραφία του πρωτοτύπου:
Πρὸς τὴν ἀξιοσέβαστον Διεύθυνσιν τοῦ πρὸς Διάδοσιν τῶν Ἑλληνικῶν Γραμμάτων Συλλόγου
Εἰς Ἀθήνας
Ἀξιότιμε Κύριε Πρόεδρε
Διὰ τῆς παρούσης μας σπεύδομεν ὅπως ἐκφράσωμεν τὴν ἔνθερμον παράκλησιν πρὸς τὴν Σεβαστὴν Διεύθυνσιν τοῦ πρὸς Διάδοσιν τῶν Ἑλληνικῶν Γραμμάτων Συλλόγου, ὅπως εὐδοκήσῃ καὶ ἔλθῃ ἀρωγὸς καὶ ἐφέτος διὰ τοῦ ἐπὶ σειρὰν ἐτῶν παρεχομένου χρηματικοῦ βοηθήματος πρὸς συντήρησιν τῶν σχολείων μας καθόσον καίτοι ἐξεδόθη τὸ ἀπὸ 22ας Αὐγούστου ἐνεστῶτος ἔτους Διάταγμα δι’ οὗ ἀφομοιοῦνται τὰ σχολεῖα τῶν Νέων Χωρῶν πρὸς τὰ τῆς Παλαιᾶς Ἑλλάδος, καὶ δι’ οὗ ἔπρεπε νὰ ἀναλάβῃ τὴν δαπάνην ἡ Σεβαστὴ Κυβέρνησις, ἐπεβλήθη ἡμῖν παρὰ τῆς Ὑπηρεσίας ὅπως μισθοδοτήσωμεν ἐκ τῶν πτωχοτάτων τῆς Κοινότητος πόρων τὸ ἐκ πέντε διδασκάλων καὶ διδασκαλισσῶν προσωπικὸν τῶν ἐνταῦθα δημοτικῶν σχολείων καὶ τὸ ἐκ δύο Ἑλληλοδιδασκάλων προσωπικὸν τοῦ νεοσυσταθέντος Ἑλληνικοῦ Σχολείου, μέχρι τῆς ἡμέρας τοῦ ὑπὸ τῆς Κυβερνήσεως διορισμοῦ αὐτῶν, εἰς οἶδε πότε ἐκδοθησομένου λόγων τῶν γενικῶν ἀνωμαλιῶν.
Συναισθανόμενοι μεγάλως τὴν δυσχερὴ τοῦ διδακτικοῦ προσωπικοῦ θέσιν διὰ τὴν μὴ ἔγκαιρον καταβολὴν τοῦ μισθοῦ τῶν τοῦ μόνου πρὸς συντήρησιν πόρου, λαμβάνομεν τὸ θάρρος νὰ ἱκετεύσωμεν τὸν Ἐθνωφελὴ καὶ Ἐθνοσωτήριον Σύλλογον ἐν τῇ πάντοτε ἐπεδειχθείσῃ μεγαλοδωρίᾳ του, ἔλθῃ καὶ ἐφέτος σωτὴρ καὶ οὕτω καὶ ἡμᾶς ἐκβάλλει ἐκ τῆς ἀδιεξόδου θέσεως εἰς ἥν περιήλθομεν λόγῳ τῆς ἀδυνάτου ἐξευρέσεως νέων πόρων, καθόσον ἐφέτος πρὸ πάντων πολλαὶ ἐνέσκηψαν ἐν τῷ τόπῳ μας οἰκονομικαὶ συμφοραὶ ἤτοι ἡ τελεία ἀφορία τῶν ἐλαιῶν καὶ ἡ ἀπώλεια τοῦ ἑτέρου σπουδαίου τοῦ τόπου μας εἰσοδήματος τῶν κίτρων μὴ καταστάσης ὡς ἐκ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Πολέμου δυνατῆς τῆς πωλήσεως αῦτῶν καὶ τοὺς διδασκάλους ἀνακουφίσῃ στερουμένους ἤδη δύο μηνῶν μισθῶν. Ἡ τοῦ Ταμείου μας μεγίστη πενιχρότης ἡ ὁποία ἔσχε ἀπὸ πέρυσι τὴν ἀρχὴν της λόγῳ τῆς περυσινῆς καταστροφῆς τοῦ ἐλαιοκάρπου ηὔξησεν ἐφέτος καὶ ὡς ἐκ τῆς μισθώσεως νέου οἰκήματος διὰ τὸ νεοσυσταθὲν Ἑλληνικὸν Σχολεῖον καὶ τῆς προμηθείας τῶν ἀπαραιτήτων πρώτων αὐτοῦ ἀναγκῶν.
Εὐγνωμονοῦντες ἀπείρως διὰ τὴν μέχρι τοῦδε πρὸς τὰ σχολεία μας ἀρωγὴν τοῦ ὑπὸ τὴν Ὑμετέραν Διοίκησιν Σεβαστοῦ Συλλόγου εὐελπιστοῦμεν ὅτι καὶ ἐφέτος θὰ ἐπαναλάβῃ τὴν ἐθνοσωτήριον ταύτην ἀρωγήν.
Ἐπὶ τούτοις διατελοῦμεν μετὰ τοῦ προσήκοντος Ὑμῖν βαθυτάτου σεβασμοῦ εὐπειθέστατοι.
Ἐφοροεπίτροποι Ἐκπαιδευτηρίων Πάργης
Πάργῃ τῇ 7η Νοεμβρίου 1914
Κωνσταντῖνος Μπάγκας
Παῦλος Παπαϊωσὴφ
Ἐφοροταμίας Ἀνδρ. Κωνστ. [..].
Αξίζει να σταθούμε στην οικονομική δυσπραγία που σημειωνόταν την εποχή εκείνη στην Πάργα και στην αναφορά στα δύο κύρια αγροτικά προϊόντα της, το ελαιόλαδο και τα γνωστά κίτρα, που εξάγονταν στην Ευρώπη λόγω της ζήτησής τους από τους Εβραίους για την τελετουργική χρήση τους στην εορτή της Σκηνοπηγίας. Η Πάργα φαίνεται να βίωνε μια οικονομική κάμψη εξαιτίας της επί δύο έτη κακής σοδειάς ελαιοκάρπου (καταστροφή του ελαιοκαρπού το 1913 και αφορία των δένδρων κατά το 1914) και της απώλειας της ευρωπαϊκής αγοράς κίτρων λόγω του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι, η πόλη αδυνατούσε να καλύψει πέρα από άλλες ανάγκες της και τις απαιτήσεις που δημιουργούσε η συντήρηση σχολείων και η μισθοδοσία του εκπαιδευτικού προσωπικού. Η κατάσταση επιδεινωνόταν και από έκτακτα εκπαιδευτικά έξοδα όπως η μίσθωση νέου οικήματος για χρήση ως εκπαιδευτηρίου.
Η εικόνα για την εκπαίδευση, αλλά και την κοινωνική και οικονομική ζωή στην Πάργα συμπληρώνεται και από τα στοιχεία που καταγράφονται σε αρχειακά τεκμήρια των ΓΑΚ – Αρχείων Ν. Πρέβεζας. Εκεί διασώζονται εκπαιδευτικά μαθητολόγια από τους διάφορους κατά καιρούς τύπους σχολείων της πόλης, που εντάσσονταν στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα τεκμήρια αυτά προέρχονται από το παλαιό αρχείο της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πρέβεζας που φυλάσσεται στα ΓΑΚ – Αρχεία Ν. Πρέβεζας. Από τα τεκμήρια αυτά, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα σύμμικτο τετράδιο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως βιβλίο πρακτικών του εκπαιδευτικού προσωπικού, μαθητολόγιο και βιβλίο γενικού ελέγχου (δηλ. βιβλίο καταγραφής της βαθμολογίας). Το τετράδιο καλύπτει την περίοδο 1907-1915, ωστόσο παρατηρούνται κάποια κενά στις καταγραφές. Παρόλα αυτά η περίοδος που καλύπτει, συμπίπτει με την προαναφερθείσα συλλογή εγγράφων από το αρχείο του «Συλλόγου προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων». Έτσι τα δύο αρχεία μας παρέχουν πληροφορίες, οι οποίες σε συνδυασμό μεταξύ τους δίνουν μιαν πληρέστερη εικόνα για την κατάσταση στην Πάργα εκείνην την εποχή. Θα χρησιμοποιήσουμε ενδεικτικά τις πληροφορίες από το μαθητολόγιο της Αστικής Σχολής Πάργας για τις σχολικές χρονιές 1912-1915. Η τελευταία από αυτές έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς για το έτος 1914-15 όπως ήδη είδαμε, οι Εφοροεπίτροποι Πάργας ζήτησαν συνέχιση της χρηματικής ενίσχυσης από τον Σύλλογο αφού διαπίστωσαν ότι το κράτος καθυστερούσε να αναλάβει το κόστος της εκπαίδευσης στην περιοχή τους. Το μαθητολόγιο καταγράφει τα ονοματεπώνυμα των μαθητών, την ηλικία, την πατρίδα, το θρήσκευμα και το επάγγελμα του πατέρα τους. Από την μελέτη των στοιχείων παρατηρούμε μια βαθμιαία αύξηση του μαθητικού πληθυσμού κατά την προαναφερθείσα περίοδο. Έτσι, ενώ το 1912-13 έχουν εγγραφεί 57 μαθητές, αυτοί αυξάνονται σε 92 το επόμενο έτος (1913-14) που αποτελεί και την πρώτη σχολική χρονιά μετά την απελευθέρωση της πόλης, ενώ το για το έτος 1914-15 έχουν καταγραφτεί 141 μαθητές, σχεδόν τριπλάσιοι από εκείνους του 1912-13. Σε όλα τα παραπάνω σχολικά έτη, οι καταγραφέντες μαθητές δεν κατάγονται μόνο από την Πάργα αλλά και από τα περίχωρα της ή από μακρινές πόλεις. Το στοιχείο αυτό μας επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για την κινητικότητα του πληθυσμού, κυρίως προς την Πάργα. Επίσης, η καταγραφή του θρησκεύματος μπορεί να οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα. Πιο συγκεκριμένα, το έτος 1912-13 στο σχολείο φοιτούσαν κατά συντριπτική πλειονότητα «Χριστιανοί ορθόδοξοι» μαθητές, 2 «Ιουδαίοι» και κανένας «Μωαμεθανός». Την επόμενη χρονιά ωστόσο εμφανίζονται για πρώτη φορά και 2 μουσουλμάνοι, ενώ οι τελευταίοι αυξάνονται σε 15 το έτος 1914-15. Η ραγδαία αύξηση του μαθητικού πληθυσμού και η θρησκευτική του σύνθεση μαρτυρούν την μετάβαση και της ίδιας της εκπαίδευσης από τις δομές της οθωμανικής προαπελευθερωτικής εποχής σε εκείνες του ελληνικού κράτους, όπου η εκπαίδευση δεν είναι υπόθεση της κοινότητας (η οποία έχει κυρίως θρησκευτικά και εθνικά χαρακτηριστικά), αλλά του κράτους, που απευθύνεται στο σύνολο των πολιτών του. Είναι απολύτως κατανοητή λοιπόν η αγωνία των Εφοροεπιτρόπων Πάργας, που προσπαθούν να βρουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης μέχρις ότου το ελληνικό κράτος αναλάβει τα εκπαιδευτικά έξοδα, τα οποία θα ήταν αυξημένα κατά το σχολικό έτος 1914-15, καθώς πλέον θα έπρεπε να καλύψουν τις ανάγκες ενός μεγάλου μαθητικού κοινού που προερχόταν από όλες τις εθνικές ομάδες της πόλης και των περιχώρων της.
Τα στοιχεία των μαθητολογίων θα μπορούσαν να μας δώσουν και άλλα χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με την κοινωνική προέλευση των μαθητών ή την διαστρωμάτωση της πόλης ή τον βαθμό συμμετοχής των διαφορετικών κοινωνικών ομάδων στο αγαθό της εκπαίδευσης. Επίσης θα μπορούσαν να δώσουν γενεαλογικές και βιογραφικές πληροφορίες για τους κατοίκους της Πάργας που καταγράφονται ως μαθητές. Τα στοιχεία αυτά έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους σημερινούς Παργινούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν συγγενείς και προγόνους τους στα μαθητολόγια.
Πιστεύουμε ότι από τα δύο αυτά αποσπασματικά, αλλά σχετιζόμενα μεταξύ τους, αρχειακά τεκμήρια κατέστη δυνατή μια πρώτη προσέγγιση στην ιστορία της εκπαίδευσης αλλά και της κοινωνίας της Πάργας. Επίσης, θεωρούμε ότι έγινε κατανοητή η σημασία των Αρχείων για την μελέτη της τοπικής ιστορίας. Κλείνουμε διατυπώνοντας μιαν ευχή. Ευελπιστούμε ότι το σημείωμα αυτό θα αποτελέσει το έναυσμα για την επισήμανση, καταγραφή και σωστή αξιοποίηση αρχειακών τεκμηρίων που αφορούν την περιοχή της Πάργας. Τα ΓΑΚ – Αρχεία Ν. Πρέβεζας, αποστολή των οποίων είναι η διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη του αρχειακού πλούτου του νομού Πρέβεζας, μπορούν να προσφέρουν την βοήθεια και την τεχνογνωσία τους για την αξιοποίηση τέτοιων τεκμηρίων και σε αυτό το έργο η ευαισθητοποίηση και η συνεργασία των ίδιων των πολιτών της Πάργας είναι, όχι μόνο χρήσιμη, αλλά και απαραίτητη.

Σπύρος Σκλαβενίτης,