Ο πολιτισμένος πατριωτισμός του Έκτορα

Η Ιλιάδα του Ομήρου είναι το ποίημα του ανθρώπου μέσα στον πόλεμο, των ανθρώπων που σπρωγμένοι απ τα πάθη τους κι απ τους θεούς τους, άλλη διέξοδο δεν βρήκαν απ τον πόλεμο. Πάνω απ όλα όμως ψάλλει την αγάπη της ζωής, αλλά και την τιμή του ανθρώπου πιο υψηλή απ τη ζωή και πιο δυνατή απ τους θεούς.

Και τώρα θαυμάσιε Έκτορα, πόσο θα θέλαμε να μιλήσουμε για σένα σε λυρικό τόνο. Ο Όμηρος που δείχνει για όλα τα πρόσωπά του την ίδια αμεροληψία και ποτέ δεν τα κρίνει, δεν κατορθώνει να μας κρύψει την φιλία του γι΄ αυτόν. Ενώ τα χαρακτηριστικά του Αχιλλέα τα δανείστηκε απ την παλιά παράδοση του έπους, τον Έκτορα τον έπλασε με τα ίδια του τα χέρια.

Ο Αχιλλέας θέλει στο πρόσωπο του Έκτορα να σκοτώσει τον άνθρωπο που μισεί. Επιθυμία του Έκτορα είναι να σκοτώσει τον θανάσιμο εχθρό της Τροίας. Ο πατριωτισμός του είναι απαλλαγμένος απ το μίσος του εχθρού.

Ο Έκτορας είναι το διαλεχτό δημιούργημά του Ομήρου. Μ αυτόν, περισσότερο από κάθε άλλον ήρωά του εκφράζει την πίστη του στον άνθρωπο.

Μια μέρα που ο αδερφός του Πολυδάμας υπακούοντας σε αποδεδειγμένο κακό οιωνό του ζητάει να σταματήσει τη μάχη, ο Έκτορας, παρόλο που παραδέχεται σα βέβαιο το προμάντεμα κι επιμένει να πολεμήσει, του αποκρίνεται:

“Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης”

Λόγος που ξαφνιάζει σε μια εποχή όπου οι οιωνοί έχουν μεγάλο κύρος και δύσκολα μπορείς να τους αντικρούσεις και μάλιστα από έναν άνθρωπο τόσο ευσεβή όσο ο Έκτορας.

Ο Έκτορας αγαπάει τους δικούς του. Ο Έκτορας είναι βαθιά ριζωμένος στην αγάπη του για μια γυναίκα κι ένα παιδί. Όλα από κει πηγάζουν. Η πατρίδα δεν είναι γι αυτόν μονάχα τα τείχη και η ακρόπολη της Τροίας κι ο τρωικός λαός, η πατρίδα είναι αυτές οι ζωές οι πιο πολύτιμες απ΄όλα, που θέλει να σώσει, να τις σώσει όμως ελεύθερες. Τίποτα πιο ΅σαρκικό΅ απ την αγάπη του Έκτορα για τον τόπο του. Η Ανδρομάχη είναι η χειροπιαστή η πιο καθαρή εικόνα της πατρίδας. Λέει στην Ανδρομάχη προτού κινήσει για τη μάχη:

“Ξέρω, θα΄ρθει μέρα που η άγια Τροία θα χαθεί μαζί κι ο Πρίαμος κι ο γενναίος του λαός. Αλλά ούτε η μελλοντική των Τρώων συμφορά, ούτε η συμφορά της μάνας μου, του βασιλιά Πριάμου και των αντρείων αδερφών μου που θα πέσουνε σωρό χτυπημένοι απ΄ τους μαχητές του εχθρού δε με θλίβουν τόσο, όσο η δική σου, όταν ένας θωρακοφόρος Αχαιός θα σου αφαιρέσει τη λευτεριά σου και θα σ αρπάξει μες στα κλάματα  Και θα υφαίνεις του ξένου το πανί και θα κουβαλάς νερό απ τις πηγές…Γιατί η ανάγκη η σκληρή θα το φέρνει…Και πόνος μεγάλος θα σε τυραννάει σαν η σκέψη σου θα πηγαίνει στον άντρα σου που θα΄ χεις χάσει και που μόνο αυτός θα μπορούσε να σε βγάλει απ τη σκλαβιά. Όμως κάλλιο η βαριά γη νεκρό να με σκεπάσει προτού ν ακούσω τις κραυγές σου, προτού να δω να σ αρπάζουν”.

Πριν από λίγο η Ανδρομάχη ικέτευε τον Έκτορα να μην εκθέσει τη ζωή του στον αγώνα. Τώρα όμως πια δεν έχει τη δύναμη να το ζητήσει, γιατί ξέρει πως ο Έκτορας υπερασπίζεται την αμοιβαία τους στοργή. Υπάρχει σ αυτήν την τελευταία των δυο τους κάτι το πολύ σπάνιο στην αρχαία λογοτεχνία: η τέλεια ισότητα στην αγάπη που δείχνουν ο ένας για τον άλλον. Ο λόγος τους είναι στο ίδιο υψηλό επίπεδο με την αγάπη τους.

Ο Έκτορας στο πρόσωπο της Ανδρομάχης και του γιου του δεν αγαπάει πράγματα που του ανήκουν: αγαπάει όντα ίδιας αξίας μ΄αυτόν.