Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

Αν και οι πρώτες εκδηλώσεις γυναικείων αντιδράσεων ενάντια στην καταπίεση που βίωναν διαχρονικά οι γυναίκες μπορούμε να πούμε ότι ξεκίνησαν δειλά κατά την περίοδο του διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης, οι κορυφαίες κινηματικές στιγμές υπήρξαν στα τέλη του 19^ου και αρχές του 20^ου αιώνα, ο οποίος σηματοδοτήθηκε απ την εκβιομηχάνιση, την πληθυσμιακή έκρηξη και τις ριζοσπαστικές ιδεολογίες. Της Χριστίνας Φίλιππα*

 

Η γέννηση του φεμινιστικού κινήματος θεωρείται το 1848, στη Νέα Υόρκη όταν μία ομάδα γυναικών, με επικεφαλής τη Λουκριτία Μοτ και την Ελίζαμπεθ Κάντυ Στάντον, συγκάλεσαν το πρώτο συνέδριο στην ιστορία του φεμινιστικού κινήματος. Εκεί εκτός από το αίτημα της πολιτικής ως ψήφου παρουσιάζονται οι περιορισμοί που επιβάλλονται στις γυναίκες, στις σπουδές, την εργασία και το γάμο.

^{Γυναίκες εργαζόμενες στην κλωστοϋφαντουργία διαδηλώνουν (Αμερική, 1857)}

Στο ξεκίνημά τους όμως οι διεκδικήσεις των γυναικείων οργανώσεων, είχαν διαφορές. Γυναικείες οργανώσεις της ανερχόμενης αστικής τάξης που διεκδικούν ψήφο κατά κύριο λόγο και οι άλλες που αξίωναν  με ταξικά κριτήρια για ίσα εργατικά δικαιώματα με τους άνδρες, και συμπεριελάμβαναν ευρύτερες διεκδικήσεις με αντιρατσιστικά και αντιπολεμικά αιτήματα.

Η 8^η Μαρτίου όμως ως παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας καθιερώθηκε προς τιμή δύο αποκλειστικά γυναικείων απεργιακών κινητοποιήσεων που έλαβαν χώρα στις ΗΠΑ τον 19^ο αιώνα.

Η πρώτη, στις 8 Μαρτίου 1857, όταν οι εργαζόμενες στις βιοτεχνίες ενδυμάτων της Ν.Υόρκης, λευκοντυμένες, διοργάνωσαν μεγάλη πορεία και πικετοφορία, απαιτώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, ωράριο 10 ωρών (από τις 16), φωτεινές και υγιεινές αίθουσες εργασίας, κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, άρση της ανισοτιμίας ανδρών και γυναικών, μεροκάματα ίσα με των κλωστοϋφαντουργών και των ραφτών. Η διαδήλωση αυτή χτυπήθηκε άγρια και βάφτηκε στο αίμα..

Το 1900, οι εργαζόμενες συγκροτούν μερικά από τα μεγαλύτερα σωματεία στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών και διεξάγουν μαχητικούς αγώνες, που καταστέλλονται βιαίως. Οι συνθήκες συνέχιζαν να είναι αξιοθρήνητες στα εργοστάσια και οι γυναίκες δέχονταν πρόστιμα για τα πλέον απίστευτα πράγματα όπως γιατί γελούσαν, μιλούσαν, τραγουδούσαν εν ώρα δουλειάς. Οι υπερωρίες ήταν υποχρεωτικές και συχνές, χωρίς πληρωμή γι αυτές.

Την ίδια περίοδο και στην Ευρώπη, κυρίως Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία δημιουργούνται γυναικείες οργανώσεις που απαιτούν ισότητα και ισονομία.

Το 1903 παρουσιάζεται στην Αγγλία μία πραγματική οργάνωση η WSPU (Women’s Social and Political Union) με πρωτοβουλία της Εμιλυ Πάνκχερστ, το κίνημα των «σουφραζετών», που ξεσηκώνει για το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Οι σουφραζέτες έγιναν στόχος γελοιοποίησης πολλές φορές, αλλά και φυλακίστηκαν,  όμως δημιούργησαν πολλές σοβαρές δυσκολίες στις κρατικές αρχές.  Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές ηγέτες σουφραζέτες δεν έδειξαν ενδιαφέρον για την εκμετάλλευση των εργατριών και δεν στήριξαν το κίνημά τους.

Το Φεβρουάριο του 1909 στην Ν. Υόρκη, έγινε η 2^η μεγάλη μακροχρόνια απεργιακή κινητοποίηση με σύνθημα «Ψωμί και Τριαντάφυλλα», που κράτησε  13 βδομάδες και συμμετείχαν σ΄αυτήν περισσότερες από 20.000 εργάτριες. Γυναίκες ξυλοκοπήθηκαν, σύρθηκαν στα δικαστήρια αλλά η  απεργία διαλύθηκε όταν έγιναν συμβιβασμοί στις περισσότερες επιχειρήσεις. Ήταν απίστευτος ο ενθουσιασμός και το πείσμα αυτών των γυναικών.

Το 1910 στη 2^η Συνδιάσκεψη των Εργαζομένων Γυναικών στο Σοσιαλιστικό Συνέδριο της Κοπεγχάγης, μία σπουδαία γερμανίδα επαναστάτρια η ΚΛΑΡΑ ΤΣΕΤΚΙΝ (1857-1933), εμπνευσμένη από τους αγώνες των αμερικανίδων εργατριών, ως φόρο τιμής στις 2 ιστορικές διαδηλώσεις του 1857 και του 1909, πρότεινε και αποφασίστηκε να ορισθεί η 8^η Μαρτίου σαν Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών. Και από τότε γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο. Επίσημα καθιερώθηκε και από τον ΟΗΕ το 1975.

Και μέσα από την μικρή αυτή αναδρομή, διερωτάται κανείς..

Έχουν κάποια σχέση οι αγώνες, οι φυλακίσεις ,η διαπόμπευση, το αίμα που χύθηκε, με τα σημερινά ξεφαντώματα και τα τσιφτετέλια στους ήχους του «είμαι γυναίκα του κεφιού …» και άλλων παρόμοιων ασμάτων;

Η 8^η Μαρτίου θα πρέπει να είναι σημείο αναφοράς για περισυλλογή, σκέψη, αναδρομή της διαδρομής μας, ως γυναίκες αλλά και ως μητέρες, και του ρόλου μας, διαχρονικά, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή της κατάλυσης όλων των εργασιακών κεκτημένων για τους συνανθρώπους μας.  

Και εν τέλει το ζητούμενο ποιο ήταν και είναι; Να κατακτήσουμε οι γυναίκες την εξουσία και να γίνουμε νομείς αυτής και των προνομίων της ή να συνδράμουμε με την ευαισθησία και την βιωματική γνώση  στην καλυτέρευση συνθηκών της ζωής μας; Γιατί αυτό που βλέπουμε και σήμερα ακόμα που δοκιμαζόμαστε σκληρά, γυναίκες που αναλαμβάνουν εξουσία, να αποφασίζουν ή να συναποφασίζουν  με τους άνδρες και να ψηφίζουν απάνθρωπα μέτρα που καταλύουν όλα όσα με αγώνα και αίμα εκείνες οι ηρωικές γυναίκες κατάφεραν. Πόσο άραγε η κατάκτηση εξουσίας αντί να εκδηλωθεί ως μέσο αντιμετώπισης και εξάλειψης ανισοτήτων και καταπίεσης συνέβαλε στην αλλοτρίωση;

Εδώ θα δανειστώ μια φράση της Μαργαρίτας Ντυράς η οποία είπε, «ότι το σημαντικό δεν είναι να σχεδιάζουμε μόνο πολιτικές αλλά να ανατρέπουμε τα καθιερωμένα».

*Χριστίνα Φίλιππα, Σύμβουλος Δημοτικής Κοιν. Φιλοθέης.

Στίχοι: Γιώργος Χειμωνάς
Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης

Προς τα πίσω γυρνάν
Στις πηγές οι ιεροί ποταμοί
Το δίκαιο κι ο κόσμος
Ξαναγεννιούνται απ’ την αρχή
Τελειώνει η βασιλεία των ανδρών
Αλλάζει ο λόγος των Θεών
Ο έπαινός τους τη γυναίκα δοξάζει
Ο αιώνας της γυναίκας χαράζει
Τον βίο τους, το κλέος στεφανώνει
Ωδή εξαίσια τη φήμη τους απλώνει
Πέθανε η μούσα των παλιών πηγών
Κι ο Φοίβος ο αρχηγός των τραγουδιών
Την ψυχή μου μ’ αρμονία γεμίζει
Την πρώτη γυναίκα ποιήτρια βαφτίζει
Δεν υπάρχει της γυναίκα αντάξιος
Ερωμένος
Άξιο άξιο άξιο
Των γυναικών των γένος

Εσύ, ω εσύ, από την αγκαλιά του πατέρα βαλμένη
Να κατοικήσεις έρχεσαι
Σ’αυτή τη γη την ξένη
Σου πήραν τον άνδρα
Και σε διώχνουν να φύγεις
Άτιμο άθλιο τέλος
Της χαράς σου της λίγης
Η χάρις των όρκων εδιάβηκε σβήστηκε
Κι οι τρόποι των Ελλήνων
Στα ουράνια σκορπίστηκε
Δεν έχεις πια το σπίτι του πατέρα
Για να σε περιμένει
Αβοήθητη η ψυχή σου
Κι οξύς πόνος τη βαθαίνει
Στη κλίνη σου γυναίκα
Ισχυρότερη πλαγιάζει
Τα σπίτια σου άλλος έρωτας
Κραταιός εξουσιάζει
Δεν υπάρχει δεν υπάρχει
Για τη γυναίκα άξιος ερωμένος
Τιμή στων γυναικών το γένος
Τιμή