“Δυνάμωσις”

Με βάση τη δημοσίευση του ποιήματος «Αντισταθείτε» του Μιχάλη Κατσαρού στο blog μας (13-12-2013) και σε σχέση με την αναδημοσίευση του σχολίου από την «Ελευθεροτυπία» (11-2-2011) του  Διονύση Στεργιούλα, ο οποίος έκανε λόγο για το ποίημα του Καβάφη «Δυνάμωσις», σας παραθέτουμε αυτούσιο το ποίημα του αλεξανδρινού μας ποιητή, συνοδευμένο από σχόλια του Οδυσσέα Τόλογλου,  φιλολόγου καθηγητή  του σχολείου μας.

Κ.Π. Καβάφη: «Δυνάμωσις»

Όποιος το πνεύμα του ποθεί να δυναμώσει

να βγει απ’ το σέβας κι από την υποταγή.

Από τους νόμους μερικούς θα τους φυλάξει,

αλλά το περισσότερο θα παραβαίνει

και νόμους κι έθιμα κι απ’ την παραδεγμένη

 και την ανεπαρκούσα ευθύτητα θα βγει.

Από τες ηδονές πολλά θα διδαχθεί.

Την καταστρεπτική δεν θα φοβάται πράξι.

Το σπίτι το μισό πρέπει να γκρεμισθεί.

Έτσι θ’ αναπτυχθεί ενάρετα στη γνώσι.

Σ’ αυτό το ποίημά δίπλα βρέθηκε η σημείωση: «ΟΧΙ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ. ΑΛΛΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ». (τέτοια επισήμανση –με συνδετήρα από πάνω-ο Καβάφης έβαλε σε 11 συνολικά ποιήματα, γραμμένη μάλιστα κάποτε και σε Αγγλικά).

Ο ποιητής εδώ διαπιστώνει, αλλά και συμβουλεύει. Όποιος θέλει να δυναμώσει το πνεύμα του και τη θέλησή του, να μην υποκύπτει στο σεβασμό και την υποταγή σε πρόσωπα και ιδέες. Έτσι θα φθάσει απ’ τη μια πλευρά σε καταστρεπτικές καταστάσεις, όμως απ’ την άλλη δεν πρέπει να τις φοβάται, γιατί μέσα απ’ αυτές θα αποκτήσει γνώση και πείρα.

Η έλλειψη κάθε είδους αποδοχής, η «αναρχία», όπως θά ‘λεγε ο Ρεμπώ, δεν πάνω απ’ όλα καταστροφή. Είναι μια αμφισβήτηση, μια ελευθερία, μια όψη της καταστροφής κάθε καθιερωμένου που διατρέχει τον πολιτισμό μας. Ο καθένας μας έχει δικαίωμα να αντισταθεί σ’ αυτόν που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι και λέει ότι: «καλά είμαι εδώ-όπως λέει ο Κατσαρός» και να επιδιώκει μια «καλύτερη» ελευθερία και όχι μια «ανάπηρη».

Εξάλλου, οι νεοεισερχόμενοι στο «σπίτι» έχουν κάθε δικαίωμα να καταριώνται τους «προκατόχους» με τόλμη και προκλητική ηθική, για να πετύχουν τη «γνώσι». Αυτή είναι η ελευθερία του ποιητή και όχι η «ανάπηρη» ελευθερία που μας τάζουν –όπως λέει ο Σοφιανόπουλος. Το σώμα άρρηκτα δεμένο με το νου.