Μετά το διάταγμα των Μεδιολάνων (313 μ.Χ.) άρχισαν να κτίζονται καινούριοι ναοί, μεγάλοι σε διαστάσεις και λαμπροί σε πολυτέλεια. Πολλοί έχουν τον τύπο της βασιλικής∙ Πρόκειται για ένα επίμηκες ορθογώνιο οικοδόμημα που χωρίζεται κατά μήκος σε κλίτη με σειρές από κίονες και έχει ξύλινη στέγη. Μία από τις μικρές πλευρές της βασιλικής βλέπει προς την ανατολή όπου σχηματίζεται η κόγχη, δηλαδή η ημικυκλική αψίδα με την Αγία Τράπεζα και τον θρόνο του επισκόπου. Στη μικρή πλευρά που βλέπει προς τη δύση υπάρχει ο νάρθηκας, ένας χώρος για τους κατηχούμενους, τους αιρετικούς και τους μετανοούντες. Στο μεσαίο κλίτος, σχεδόν στο κέντρο του ναού, υπάρχει ο άμβωνας. Ο τύπος της βασιλικής κληρονομήθηκε από τον ελληνορωμαϊκό κόσμο.  Πλεονέκτημα του συγκεκριμένου αρχιτεκτονικού τύπου ήταν επίσης ότι προσφερόταν για οικοδομήματα μνημειακών διαστάσεων, όπως η Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη (329) ή οι ναοί που αποδίδει η παράδοση στον Κωνσταντίνο Α΄, οικοδομήματα ικανά να προβάλουν τη νέα πολιτικοθρησκευτική ιδεολογία. Έτσι, με τις κατάλληλες τροποποιήσεις που επέβαλλε η χριστιανική λατρεία, γεννήθηκε η χριστιανική βασιλική. Ο νέος αρχιτεκτονικός τύπος κυριάρχησε στην Παλαιοχριστιανική ναοδομία σε τέσσερις βασικές παραλλαγές: την απλή δρομική και τη σταυρική, που ήταν ξυλόστεγες, την καμαροσκέπαστη ή θολωτή και, από την εποχή του Ιουστινιανού, την τρουλαία.