Οι Γούρνες Τεμένους είναι ένας οικισμός – χωριό που βρίσκεται 7 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο και είναι χτισμένος σε λόφο. Απέχει περίπου 300 μέτρα υψόμετρο από την θάλασσα, και η διαδρομή μέχρι το ΠΑΓΝΗ είναι περίπου 5 λεπτά , ενώ μέχρι το ΤΕΙ Κρήτης είναι περίπου 8-10 λεπτά .
Ο οικισμός την τελευταία δεκαετία έχει αναπτυχθεί πολύ γιατί έχουν χτιστεί πολλά σπίτια τόσο εντός αλλά και εκτός αυτού ,δημιουργώντας μία οικιστική «έκρηξη» χωρίς να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές( δρόμοι, αποχετευτικό δίκτυο, φωτισμός), για να καλύψουν τις ανάγκες των νέων κατοίκων. Το ΚΤΕΛ , καθιέρωσε λεωφορείο μόλις δύο χρόνια περίπου για να εξυπηρετήσει τα παιδιά που πηγαίνουν στο πειραματικό γυμνάσιο και λύκειο Ηρακλείου ,καθώς και στο κοντινότερο δημοτικό .Όμως λόγω της έλλειψης ποιότητας και επάρκειας του δρόμου (είναι πολύ στενός δεν μπορεί να καλύψει μεγάλη απόσταση ),το λεωφορείο περιορίζεται μέχρι το κέντρο του οικισμού.
Στην περιοχή παλαιότερα, υπήρχαν πολλά αμπέλια ποικιλίας σουλτανίνας που παρήγαγαν σταφίδα. Yπήρχαν επίσης, πολλές ελιές και οι άνθρωποι ζούσαν από την καλλιέργεια τους. Οι πιο πολλοί, οι οποίοι συνήθιζαν να διαμένουν στην πόλη του Ηρακλείου ,ερχόταν για τις καλλιεργητικές φροντίδες και ξαναέφευγαν γιατί δεν υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης(φωτισμός ,νερό) , ιδίως εκτός των ορίων του οικισμού. Ωστόσο, πολλοί την εποχή του τρυγητού είχαν φτιάξει πρόχειρα σπίτια (μετόχια). Πολλά από τα κτήματα γύρω από τον οικισμό είναι κληροτεμάχια που αποδόθηκαν στους πρόσφυγες από την Μικρά Ασία το 1922 ,όπου και καλλιεργούσαν την σουλτανίνα στην περιοχή αυτή μέχρι περίπου την δεκαετία του 1980,σήμερα τα περισσότερα αγροτεμάχια έχουν εγκαταλειφθεί ή έχουν οικοδομηθεί . Στη γύρω περιοχή υπάρχουν πολλά εξωκλήσια αφιερωμένα σε πολλούς αγίους Ραφαήλ, Αντώνιο, Νικόλαο ο δρόμος από το πειραματικό λύκειο μέχρι το χωριό ονομάζεται Αγίου Αντωνίου και Νικολάου. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
Λόγω του ότι ο οικισμός είναι σε λόφο η θέα είναι πολύ όμορφη καθώς μπορείς να δεις στο βορρά την θάλασσα μέχρι τα λινοπεράματα, ανατολικά τον κάμπο της Φοινικιάς καθώς και τον Γιούχτα νότια, που μοιάζει σαν κουρνιασμένο σπουργίτι .Δυτικά βλέπουμε τον Στρούμπουλα, το χαρακτηριστικό μυτερό βουνό του Δήμου Μαλεβιζίου με την εντυπωσιακή θέα σε υψόμετρο 790 μέτρα που στην κορυφή του υπάρχει το εκκλησάκι του τιμίου σταυρού. Το ηλιοβασίλεμα στο σημείο αυτό είναι κάτι το μοναδικό.
Η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής, παρόλο το οικιστικό ρεύμα είναι ακόμα πλούσια, ιδίως λίγο πιο έξω από τα οικιστικά σύνορα, υπάρχουν πολλά αρωματικά φυτά όπως ρίγανη, φασκόμηλο, θυμάρι υπάρχουν ακόμα πολλά ανθοφόρα όπως μανουσάκια ,μαργαρίτες κτλ. Στο συγκεκριμένο σημείο, είναι αναγκαίο να τονίσουμε ότι τα προαναφερθέντα φυτά ποικίλουν ανά εποχή. Υπάρχουν επίσης και πολλά πουλιά(γεράκια-αετοί) που τα βλέπεις να ζυγίζουν τα φτερά τους και να μένουν σχεδόν ακίνητα στο αέρα. Παλαιότερα υπήρχαν και πολλοί λαγοί αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν πλέον πολλοί … Η δημιουργία καλλιεργειών και η ανάγκη προστασίας ζώων (όπως κότες, κουνέλια κτλ), οδήγησε τους ανθρώπους στην θανάτωση πολλών αδέσποτων αλλά και οικόσιτων ζώων τα οποία θεωρούνταν επικίνδυνα. Την ίδια μοίρα, είχε και το Ρεξί μου, ένα λυκόσκυλο, το οποίο αν και δεν είχε προκαλέσει ποτέ του κακό, θανατώθηκε με βίαιο και απάνθρωπο τρόπο. Επίσης, πολλοί θάνατοι ζώων παρατηρούνται στην περιοχή, από τα διάφορα αμάξια-νταλίκες που την διασχίζουν, καταστρέφοντας τους δρόμους και προκαλώντας ηχορύπανση. Πολλά από αυτά οδηγούνται στην ρίψη μπαζών στα χωράφια αλλοιώνοντας έτσι τον μοναδικό γεωφυσικό χαρακτήρα της περιοχής. Ωστόσο, το πρόβλημα της ηχορύπανσης δεν προκαλείται μόνο από τους εποχούμενος, αλλά και από διάφορους γείτονες, οι οποίοι συνηθίζουν να αφήνουν ως αργά το βράδυ την μουσική στην μέγιστη ένταση καθώς ακόμα να καλλιεργούν με τα πιο θορυβώδη μέσα τα χωράφια τους (τρακτέρ) εν ώρες κοινής ησυχίας.
Μεγάλο είναι και το πρόβλημα της ελλιπούς αστυνόμευσης, ήδη από την δημιουργία του οικισμού, με πολλές κλοπές αντικειμένων αξίας αλλά και άλλων χρήσεων (εργαλεία για οικοδομικές εργασίας). Χωρίς να έφτανε αυτό, το έθιμο με τα καλάσνικοφ και την γενικότερη χρήση όπλων, έχει περάσει και τα σύνορα των Γουρνών, καθώς πολλές φορές, κυρίως την περίοδο της νυκτας, ακούγονται κρότοι άσκοπων πυροβολισμών.
Γενικά, από άποψη θέας-περιβάλλοντος και συγκριτικά με το κέντρο του Ηρακλείου, η περιοχή μου βρίσκεται σε ένα πολύ καλό βιοτικό επίπεδο. Ωστόσο, είναι αναγκαίο να βρεθούν κατάλληλες λύσεις στα προβλήματα που παρατέθηκαν παραπάνω για καλύτερη διαβίωση και την επικράτηση αρμονίας στην περιοχή των Γουρνών.