Η οικογένεια και γενικότερα το ¨κοντινό¨ περιβάλλον του παιδιού μπορεί να βοηθήσει και να στηρίξει την ανάπτυξη του προφορικού λόγου και γενικότερα της γλωσσικής ανάπτυξης .
Πρόσφατες έρευνες ενισχύουν το γεγονός ότι η ανάπτυξη των παιδιών επηρεάζεται άμεσα από το περιβάλλον, τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα που λαμβάνουν. Η πρώιμη παροχή ερεθισμάτων συμβάλλει καταλυτικά στη μεγαλύτερη και πλουσιότερη ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου. Το παιδί εξελίσσει τις γλωσσικές του ικανότητες σταδιακά, ακολουθώντας μια εξελικτική πορεία. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την εξελικτική πορεία, μπορούμε να ενισχύσουμε και να προωθήσουμε τις γλωσσικές τους ικανότητες ανάλογα με την ηλικία ή το γλωσσικό στάδιο στο οποίο βρίσκεται το παιδί.
Η μάθηση και η γνώση είναι μια συνεχής διαδικασία, η οποία στηρίζεται αρχικά από τους γονείς και το άμεσο περιβάλλον μέσα από καθημερινές και απλές δράσεις και συναλλαγές. (στη συνέχεια επεκτείνεται φυσικά με τους εκπαιδευτικούς και ειδικούς όλων των ειδικοτήτων που θα έρθουν σε επαφή με το παιδί).
Έτσι η οικογένεια μπορεί να συμβάλλει αισθητά στη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών τους, παρέχοντας τους ένα γόνιμο περιβάλλον και συνθήκες, τις οποίες το παιδί με την σειρά του θα χρησιμοποιήσει για να μεγιστοποιήσει τις ικανότητες του. Για το λόγο αυτό στην λογοθεραπεία καταρτίζεται σαφές εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο και γίνεται επαναξιολόγηση όσο το παιδί προχωρά.
Η θεραπεία και η επιτυχία της δεν στηρίζονται μόνο στα τυπικά προσόντα του θεραπευτή και στο υλικό που θα χρησιμοποιήσει, αλλά στη δημιουργικότητά του, την ευελιξία του και τη σχέση που θα αναπτύξει με το παιδί. Η πρόοδος επίσης εξαρτάται και από τη συνεργασία με τους γονείς του και το ρόλο που αυτοί μπορούν να παίξουν προκειμένου να διευκολύνουν και να καθοδηγήσουν σωστά το παιδί στο σπίτι.
Πρέπει πάντα να έχουμε στο νου μας ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και για αυτό «η διαφορετικότητα» στο ρυθμό ανάπτυξης και οι «ειδικές συνθήκες» θα πρέπει να κατανοηθούν.
Στο σημείο αυτό αναρτούμε απλές δράσεις που έχουν δείξει από την εμπειρία μας ότι συμβάλουν στην ανάπτυξη λόγου και ομιλίας.
Δραστηριότητες που ενισχύουν την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας:
- Δώστε χρόνο στο παιδί σας να δείτε τι το ενδιαφέρει και πριν του μιλήσετε εξασφαλίστε την προσοχή του.
- Δώστε του ευκαιρίες για επικοινωνία και χρόνο για να απαντήσει, βάζοντας έτσι τις βάσεις για τις αρχές της συζήτησης.
- Χρησιμοποιείστε καθαρή ομιλία και μην κοροϊδεύετε ή επαναλαμβάνετε τις λανθασμένες εκφορές.
- Χρησιμοποιείστε πλούσιο, σε λεξιλόγιο και σύνταξη λόγο καθώς κάνετε διάφορες δραστηριότητες π.χ. μπάνιο, ντύσιμο, τάισμα, βόλτα στο πάρκο.
- Επεκτείνετε το λόγο του παιδιού από μία λέξη σε δύο ή τρεις π.χ. το παιδί λέει «κούκλα», εσείς λέτε «μια όμορφη κούκλα».
- Εμπλουτίστε το λεξιλόγιό του με βάση τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις του π.χ. «Ας πάμε να αγοράσουμε μήλα. Τα μήλα είναι φρούτα και τα παίρνουμε από το μανάβικο. Τα πορτοκάλια και οι μπανάνες είναι κι αυτά φρούτα.»
- Διαβάστε παραμύθια και άλλα βιβλία στο παιδί και κάντε ερωτήσεις εναλλάξ με το παιδί ή ζητήστε του να μαντέψει τη συνέχεια της ιστορίας.
- Μάθετε στο παιδί μικρά τραγουδάκια ξεκινώντας από απλά δίστιχα με ρυθμό π.χ. πάει ο λαγός να πιει νερό.
- Παίξτε με παιχνίδια που ενισχύουν το λεξιλόγιο όπως το παιχνίδι με τις κατηγορίες «πρόσωπο- ζώο- φυτό- πράγμα»…
- Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει και να μάθει να κάνει ερωτήσεις.
- Ενθαρρύνετέ το να ζητάει εξηγήσεις όταν δεν καταλαβαίνει μια λέξη
- Μιλήστε για χρονικές και χωρικές σχέσεις (π.χ. πριν, μετά, πάνω, κάτω…)
- Δείξτε πράγματα που να είναι ίδια ή διαφορετικά (ενσωματώστε τις έννοιες αυτές στο παιχνίδι π.χ. ψηλό ζώο- κοντό ζώο)
- Δουλέψτε την ομαδοποίηση (π.χ. φρούτα με φρούτα…)
- Δραστηριότητες: ποιο δεν ταιριάζει και γιατί.
- Παιχνίδι ρόλων: στο μανάβη, στο κομμωτήριο, στο γιατρό…
- Δραματοποιήστε παιδικά παραμύθια και διατηρείστε τη μελωδικότητα της φωνής σας, διάλογοι με κούκλες.
- Ζητήστε τη γνώμη του σε θέματα όπως: τι χρειάζεστε από το σούπερ μάρκετ, τι δώρο θα άρεσε στον ξάδερφό του κλπ.
- Φροντίστε να μη φαίνεται ότι το διορθώνετε αλλά καθοδηγείστε τις απαντήσεις του συντακτικά επαναλαμβάνοντας τη φράση με τον κατάλληλο τρόπο.
Τι κάνω αν το παιδί αρνείται να συνεργασθεί μαζί μου;
- Κάνω ενδιάμεσα διαλλείματα και εναλλαγές, για να μην κουράζεται το παιδί.
- Δουλεύουμε με ότι «αρέσει», με ότι «ενδιαφέρει», με ότι «θέλει» το παιδί.
Άρα, αντί να προσπαθούμε να «πιέσουμε» το παιδί να μας ακολουθήσει στη δική μας δραστηριότητα, εμείς πρέπει να ακολουθήσουμε τη δραστηριότητα επιλογής του παιδιού, είτε μέσα από το παιχνίδι, τον διάλογο, την βόλτα την μουσική κ.α. Με λίγα λόγια να γίνουμε «ώριμα παιδιά» που θα κατανοήσουμε τον κόσμο τους και θα τα κάνουμε να αισθανθούν άνετα: «περνάμε όλοι ωραία». Το σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί επιτυγχάνεται, αυθόρμητα διάλογος, χαμογέλα, χαρά, ενδιαφέρον, επεξήγηση, γνώση, συμμετοχή, έκφραση κ.α χρήσιμα στην ανάπτυξη λόγου και ενεργού ρόλου στην δράση μας.
Είναι σημαντικό, τον περιορισμένο χρόνο που έχουμε με τα παιδιά μας, να τον αξιοποιούμε ορθά και στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
Στόχος μας πρέπει να είναι ο ποιοτικός χρόνος με τα παιδιά, πράγμα που συνήθως σημαίνει περισσότερη ενέργεια και προσπάθεια από την πλευρά του ενήλικα. Οι γλωσσικά πλούσιες εμπειρίες, είναι γενικά αυτές που εμπλέκουν ενεργά το παιδί, που του επιτρέπουν να συμμετέχει, να χρησιμοποιεί τη φαντασία του και τη δημιουργικότητα του, προσαρμοσμένες πάντα στην ηλικία ή το γλωσσικό του επίπεδο.
Πρόσφατα σχόλια