“Λανθάνων σεξισμός”

κύριο άρθρο Νόννη
Νόννη Αναγνωστοπούλου

«Έπεσε ο άνθρωπος από τις σκάλες και χτύπησε», πόσοι από εσάς σκεφτήκατε ότι αυτός ο άνθρωπος είναι γυναίκα και όχι άνδρας; Αν θέλετε να βρείτε μία μαθήτρια στην αυλή του σχολείου της, θα ψάξετε στο κέντρο ή στις άκρες του χώρου;

Ισότητα. Πόσους αγώνες έχουν κάνει οι γυναίκες για να την κατακτήσουν; Μετά από προσπάθειες εκατοντάδων χρόνων που κατέβαλαν χιλιάδες γυναίκες φαίνεται πως η καθημερινότητα τους έχει αλλάξει ριζικά- τουλάχιστον στα περισσότερα κράτη- χαρίζοντάς τους πλέον τις ίδιες ευκαιρίες με τους άνδρες. Όμως, εξακολουθούν να επικρατούν ακόμα εκατοντάδες σεξιστικά κατάλοιπα και αντιλήψεις που συνεχίζουν να μένουν «ριζωμένα» στην κοινωνία μας και διαιωνίζονται με την πάροδο των χρόνων.

Τα παραδείγματα αυτών βρίσκονται και στη γλώσσα μας, στην οποία υπάρχουν φράσεις και λέξεις που επιβεβαιώνουν ότι σε ένα βαθμό η ελληνική γλώσσα είναι σεξιστική. «Εάν ένας άνθρωπος θέλει να δει τα ελληνικά και να πει ότι είναι σεξιστική γλώσσα, μπορεί να κοιτάξει τη γραμματική τους δομή», υποστηρίζει ο Κώστας Κανάκης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Συγκεκριμένα, λέξεις όπως το «επανδρώνω» ή το «παντρεύομαι» περιέχουν ήδη την λέξη «άνδρας» μέσα τους. Έτσι,  μία εταιρία «επανδρώνεται» με στελέχη ακόμη και αν μέσα σε αυτά βρίσκονται δεκάδες γυναίκες ή ένας άνδρας «παντρεύεται» όμως ο γάμος του θα τον «ενώσει» με μία γυναίκα. Παράλληλα, υπάρχουν εκφράσεις οι οποίες περιέχουν μέσα τη λέξη άνθρωπος, όμως ακούγοντας τις κατευθείαν θεωρούμε ότι αφορούν ένα άτομο ανδρικού φύλου.

Μέχρι και ο τρόπος με τον οποίο είναι χτισμένες οι πόλεις αλλά και οι διάφορες υποδομές της είναι στηριγμένα στις ανάγκες κυρίως του ανδρικού φύλου. Μέσω μελέτης η οποία έγινε από αρχιτεκτόνισσες διαπιστώθηκε ότι μία σχολική αυλή, η οποία αποτελεί τον πρώτο δημόσιο χώρο με τον οποίο έρχεται σε επαφή ένα παιδί, δημιουργεί διάφορες στερεοτυπικές αντιλήψεις που σχετίζονται με τη συνύπαρξη των δύο φύλων σε αυτή. Κάτι τέτοιο γίνεται εμφανές, αν αναλογιστούμε το πως είναι μία τυπική αυλή σε ένα δημοτικό σχολείο. Το μεγαλύτερο μέρος του αύλειου χώρου, λοιπόν, θα περιλαμβάνει συνήθως δύο γήπεδα, ένα ποδοσφαίρου και ένα μπάσκετ, με αποτέλεσμα να καταλαμβάνουν τα αγόρια το περισσότερο από αυτό, ενώ τα κορίτσια να παίζουν στα κομμάτια που βρίσκονται γύρω τους έχοντας στη διάθεση τους ένα πολύ μικρότερο κομμάτι για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα με την οποία διασκεδάζουν.

Πώς θα καταφέρουμε, όμως, να εξαλείψουμε αυτά που συνεχίζουν υποσυνείδητα να μεταφέρουν το μήνυμα ότι, αν και οι γυναίκες αποτελούν την πλειονότητα, ζούμε σε μία ανδροκρατούμενη κοινωνία; Σίγουρα θα πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο εκφραζόμαστε χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες λέξεις και φράσεις, που δε θα προκαλούν διακρίσεις, και ιδιαίτερα σε πιο επίσημες περιστάσεις αλλά και έγγραφα. Επίσης, υπήρξε μία πολύ ενδιαφέρουσα κίνηση εκ μέρους γυναικών που ασχολούνται με την αρχιτεκτονική, η «Urbana», στην οποία παρουσιάζουν τον σχεδιασμό μίας πόλης από την οπτική γωνία των γυναικών, που θα εξυπηρετούσε και καλύτερα τις ανάγκες τους ενισχύοντας μέσω κάποιων αλλαγών το παιχνίδι στον δημόσιο χώρο, το αίσθημα ασφάλειας κλπ.

Κλείνοντας, το γεγονός ότι έχουν γίνει τεράστια βήματα για την εξίσωση της γυναίκας με τον άνδρα δε σημαίνει πως αυτή έχει ολοκληρωθεί. Θα πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα, για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Οπότε πριν κατακρίνουμε τα κινήματα και τις πορείες που γίνονται για χάρη του φεμινισμού και τα θεωρήσουμε υπερβολικά, ας ακούσουμε τι λέμε, ας δούμε πού κινούμαστε και ας αλλάξουμε αυτό που εμείς μπορούμε!