ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Οι κυριότεροι στόχοι στο νηπιαγωγείο, είναι η κοινωνικοποίηση και η γλωσσική καλλιέργεια των νηπίων. Μέσα από τη γλώσσα το παιδί μαθαίνει έννοιες, επικοινωνεί με τους άλλους, αναπτύσσεται κοινωνικά. Η γλώσσα εξασκείται σε όλους τους τομείς του αναλυτικού προγράμματος του νηπιαγωγείου και τα τελευταία χρόνια γίνεται μια συστηματική προσπάθεια για τη γραφή και την ανάγνωση, στηριζόμενη τις απόψεις των ίδιων των παιδιών, στα ενδιαφέροντα και στις ανάγκες τους.
Παρακάτω αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες δραστηριότητες που αφορούν τον προφορικό λόγο, την ανάγνωση, και τη γραφή και δίνουν στα νήπια την ευκαιρία να προσεγγίσουν τη γλώσσα.
Προφορικός λόγος
Συζητούμε όσο το δυνατόν περισσότερο με τα παιδιά στο νηπιαγωγείο έτσι ώστε αυτά να μάθουν:
1. Να διηγούνται τις εμπειρίες τους με διαδοχική σειρά των γεγονότων ( να λένε τι έγινε πρώτα, τι έγινε μετά κ.τ.λ.)
2. Να περιγράφουν αναλυτικά (που πήγαν, τι είδαν, τι τους έκανε εντύπωση κ.τ.λ.)
3. Να συμμετέχουν σε συζητήσεις με επιχειρήματα, έτσι ώστε να αιτιολογούν τις απόψεις τους. Έτσι μαθαίνουν να ακούνε τους συνομιλητές τους, χωρίς να τους διακόπτουν και να μιλούν την κατάλληλη στιγμή, λαμβάνοντας υπόψη τους, τι έχει προηγηθεί στη συζήτηση.
4. Να διατυπώνουν σωστά την άποψη τους, ώστε να πείθουν το συνομιλητή τους, γι΄ αυτό που υποστηρίζουν.
5. Να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο, χρησιμοποιώντας:
-λέξεις ή εκφράσεις για ευχές, χαιρετισμό κ.τ.λ.
-λιχνίσματα, αινίγματα, παροιμίες, ποιήματα, τραγούδια κ.τ.λ.
-απλές προτάσεις που να τις συνδέουν σωστά μεταξύ τους
-αντίθετα, συνώνυμα, παραμύθια κ.τ.λ.
Ανάγνωση
Προσπαθούμε να διαβάζουμε, όσο μπορούμε, μαζί με
τα παιδιά, δείχνοντας πάντα τις λέξεις που διαβάζουμε:
Εικονογραφημένα βιβλία, περιοδικά, λεξικά, αφίσες, τίτλους εφημερίδων, συσκευασίες προϊόντων που γνωρίζουν τα παιδιά κ.τ.λ.
Κείμενα που αρέσουν στα παιδιά και τα μαθαίνουν εύκολα απ’ έξω, μικρά ποιηματάκια με ομοιοκαταληξία κ.τ.λ.
Ταμπέλες καταστημάτων, ονόματα δρόμων, πινακίδες κ.τ.λ.
Μ’ αυτόν τον τρόπο τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι
αυτό που λέμε μπορούμε και να το γράψουμε και έτσι ενεργοποιούνται και προκαλείται το ενδιαφέρον τους για τη γραφή.
Γραφή
- Γράφουμε με μεγάλα γράμματα, ευανάγνωστα, οτιδήποτε μας ζητήσουν τα παιδιά και το διαβάζουμε πάλι μαζί τους.
- Ξεκινάμε με το όνομά τους, τα ονόματα της οικογένειας, τα οποία θα γράψουμε σε καρτέλες και παίζουμε μ’ αυτά. Μ’ αυτόν τον τρόπο τα παιδιά έρχονται σ’ επαφή με τα γράμματα του αλφαβήτου, χωρίς πίεση.
- Μπορούμε να ξεκινήσουμε με φωτογραφίες και δίπλα το όνομα, ώστε να γίνεται η σύνδεση εικόνας λέξης. Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και με διάφορα αντικείμενα, δημιουργώντας έτσι καρτέλες και λέξεις.
- Τέλος, ενθαρρύνουμε τα παιδιά να γράφουν ευχές σε κάρτες, ή, ότι άλλο θέλουν και αφού μας το διαβάσουν, το ξαναγράφουμε δίπλα και εμείς.
Αυτό που κύρια θέλουμε να τονίσουμε μέσα από όλα αυτά, είναι ότι το σύστημα αυτό της προσέγγισης της γλώσσας, βασίζεται αποκλειστικά στην αντίληψη που έχουν τα ίδια τα παιδιά για τη γλώσσα, την οποία εμείς ενισχύουμε, ωθώντας τα να τη βγάλουν προς τα έξω.
Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά καθημερινά, βομβαρδίζονται με λέξεις, εικόνες κ.τ.λ. τόσο από την τηλεόραση, όσο και από την καθημερινή τους ζωή.
Έτσι στο μυαλό τους, αποτυπώνεται πλήθος παραστάσεων, οι οποίες είναι ικανές να διαμορφώσουν τη δική τους αντίληψη για τη γλώσσα.
Όλες αυτές τις παραστάσεις τα παιδιά, μπορούν να τις καταγράψουν με το δικό τους τρόπο και να θυμούνται τι έγραψαν, έτσι ώστε να μας το ξαναδιαβάσουν, με τη σειρά ακριβώς που το «έγραψαν».
Άλλωστε, πρέπει να γνωρίζουμε ότι και η δική μας γραφή, φαντάζει «αλλαμπουρνέζικη», στα παιδιά, όπως ακριβώς και η δική τους σ’ εμάς.
Γι’ αυτό πρέπει να τα ενθαρρύνουμε, να γράφουν ότι θέλουν και να το γράφουμε δίπλα και εμείς, όχι για να τα διορθώσουμε, αλλά για να τους δείξουμε απλά ότι εμείς οι μεγάλοι γράφουμε με διαφορετικό τρόπο.
Αυτό πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπ’ όψη μας, ώστε να μην πέφτουμε σε σφάλματα του τύπου: πως το έγραψες έτσι, έλα να σου δείξω το σωστό κ.τ.λ. Απλά το γράφουμε και εμείς ώστε να οδηγήσουμε σταδιακά, το παιδί στην αλφαβητική γραφή. Και βέβαια δεν χρειάζεται να επιμένουμε σε μεμονωμένα γράμματα, ώστε να μάθουν το αλφάβητο σαν ποίημα χωρίς να καταλαβαίνουν τι λένε και γιατί. Χρησιμοποιούμε την ολική μέθοδο προσέγγισης του αλφαβήτου, ώστε μέσα από τις λέξεις, τα ονόματα, τις ταμπέλες κ.τ.λ. να μάθουν τα παιδιά τα γράμματα του αλφάβητου.
Εμείς απλά, προσπαθούμε να ενισχύσουμε αυτό, που ήδη υπάρχει, στο μυαλό των παιδιών, με αγάπη, υπομονή και συνεχή ενθάρρυνση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
1. Προετοιμάζομαι για να γράψω (1ος και 2ος τόμος) της Ρουμελιώτη-Παπαδημητράκη Γαρυφαλιάς.
2. Προετοιμάζω το παιδί μου για το σχολείο των Ούρσουλα και Πέτερ Λάουτσερ
3. Είναι το παιδί μου έτοιμο για το σχολείο; των Ούρσουλα και Πέτερ Λάουτσερ
4. Άρης ο Τσαγκάρης του Ευγένιου Τριβιζά
5. Μαθαίνω τα γράμματα του Tony Wolf
6. Παίζω και διαβάζω – Παίζω και γράφω της Άννας Τζώρτζη.
7. Παίζω με τις λέξεις της Αλεξάνδρας Μαραγκού
8. Παιχνιδόλεξα της Θέτης Χορτιάτη ( Εκδόσεις: Κέδρος)
9. Αρχίζω να γράφω και να διαβάζω του Νίκου Στρωματά ( Εκδόσεις:Άγκυρα)
- 10. Μαθαίνω να διαβάζω και να γράφω με σταυρόλεξα ( τεύχη: Α και Β. Εκδόσεις: Gutemberg.
- 11. Γλωσσικό υλικό για το νηπιαγωγείο του Β. Αναγνωστόπουλου
- 12. Μπλε γραμματική του Τσολάκη για τα παράγωγα λέξεων
- 13. Ετυμολογικά παιχνιδίσματα της Ζωής Γκενέκου
- 14. Γραμματική της Φαντασίας του Ροντάρι.
Καραθανάση Άννα
1ο Νηπιαγωγείο Μυτιλήνης
