Καραθανάση Άννα

Ιστολόγιο προσχολικής αγωγής

Αρχεία για ‘Ενημέρωση γονέων’


Παιδική κακοποίηση

Τι είναι κακοποίηση;

Κακοποίηση είναι μία βίαιη και επιθετική συμπεριφορά ή ενέργεια που δημιουργεί βλάβη, τραύμα, πόνο, φόβο, απειλή, αίσθημα δυσαρέσκειας, δυσφορίας, αποστροφής ή ενοχής και έχει αρνητική επίδραση στο άτομο που τη δέχεται.

Ποιες είναι οι συνηθέστερες μορφές κακοποίησης;

• Η σωματική κακοποίηση

• Η σεξουαλική κακοποίηση

• Η συναισθηματική κακοποίηση

• Η παραμέληση και η έκθεση σε κίνδυνο

• Η εκμετάλλευση

Τι συνιστά σωματική κακοποίηση;

• Το να χτυπά κάποιος ένα παιδί δυνατό, να το τσιμπά, να του τραβά τα μαλλιά, να το χαστουκίζει, να το δαγκώνει, να το καίει π.χ. με τσιγάρο.

• Η χρήση αντικειμένων για να πονέσει το παιδί π.χ. ξύλο με ζώνη, κουτάλα, ραβδί.

• Χρήση ακατάλληλων μεθόδων πειθαρχίας για την ηλικία του παιδιού π.χ. να ταρακουνά κάποιος ένα βρέφος ή να το πετά δυνατά σε μία επιφάνεια, ακόμη και στην κούνια του.

Τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση;

Σεξουαλική κακοποίηση είναι οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενηλίκου με ένα παιδί με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενηλίκου, ο οποίος έχει πάντα την αποκλειστική ευθύνη γιατί τα παιδιά δεν είναι δυνατόν να συγκατατεθούν σε οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια.

Τι συμπεριλαμβάνει η σεξουαλική κακοποίηση;

• Η επαφή καθ’ οιονδήποτε τρόπο με τα γεννητικά όργανα του παιδιού από ενήλικα και το αντίστροφο.

• Η διείσδυση με οποιονδήποτε τρόπο στο στόμα, τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό του παιδιού.

• Η έκθεση του παιδιού σε πορνογραφικό υλικό οπτικά ή ακουστικά.

• Η παρακολούθηση ενός παιδιού χωρίς ρούχα από ενήλικα ή το αντίστροφο.

• Ο βιασμός.

Ποιοι είναι συνήθως οι δράστες της σεξουαλικής κακοποίησης;

Συνήθως είναι άτομα του οικογενειακού, φιλικού και κοινωνικού περιβάλλοντος του παιδιού. Ατομα που έχουν επαφές με το παιδί και σχέση εξουσίας μαζί του, ώστε να εξασφαλίσουν τη σιωπή του.

Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν ένα παιδί έχει γίνει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης;

• Παίρνουμε σοβαρά υπόψη τις εκμυστηρεύσεις του και τις εξετάζουμε με βοήθεια ειδικού.

• Ανησυχούμε με την αλλαγή συμπεριφοράς του π.χ. αύξηση επιθετικότητας, εσωστρέφεια, ενδιαφέρον για το σεξ κ.α.

• Εξετάζουμε τους λόγους παλινδρόμησης σε προηγούμενες συμπεριφορές όπως ενούρηση και εγκόπρηση ενός παιδιού που είχε μεγαλώσει και έλεγχε τις συμπεριφορές αυτές.

• Ελέγχουμε τον τρόπο που απέκτησε γνώση για το σεξ μεγαλύτερη από την ηλικία του.

• Προβληματιζόμαστε με τη συμπεριφορά του αν είναι ξαφνικά πολύ ενοχική και εκφράζεται είτε με συστολή και σιωπή είτε με πολλή προθυμία και κολακεία.

Πώς αντιμετωπίζεται ένα θύμα σεξουαλικής κακοποίησης;

Με τη βοήθεια ειδικών του σώματος και της ψυχής θα ανιχνευθεί η ακριβής φύση και ο βαθμός της κακοποίησης και το παιδί θα δεχθεί υποστήριξη και θεραπεία για να ξεπεράσει την τραυματική εμπειρία.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις αν το παιδί δεν βοηθηθεί;

Στην περίπτωση που το παιδί δεν επικοινωνήσει με οποιονδήποτε τρόπο το συμβάν και οι δικοί του δεν το αντιληφθούν, μένει με φοβερά αισθήματα ενοχής, άγχους, κατάθλιψης, μειονεξίας, σοβαρά ψυχικά τραύματα που έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε όλες τις εκδηλώσεις της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του καθώς και στη φυσιολογική σεξουαλική του ζωή. Πολλά θύματα αποκτούν εξαρτήσεις από ουσίες και αντικοινωνική συμπεριφορά ή φτάνουν ακόμη και στην αυτοκτονία.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε τη σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών;

Θα πρέπει τόσο οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να είναι ενήμεροι ώστε να προστατεύουν τα παιδιά, όσο και τα ίδια τα παιδιά να γνωρίζουν το σώμα τους και τη λειτουργία του και τους πιθανούς κινδύνους που τα απειλούν για να προφυλάσσονται.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς;

• Το παιδί πάνω από τα τρία χρόνια του πρέπει να γνωρίζει τα μέρη του σώματός του, το όνομά τους και τη λειτουργία τους. Μιλάμε γι’ αυτά με την πρώτη κατάλληλη ευκαιρία και ανάλογα με την ηλικία.

• Το παιδί πρέπει να γνωρίζει να λέει «όχι» σε οποιονδήποτε προσπαθεί να το αγγίξει ενώ το ίδιο δεν θέλει. Το σώμα του παιδιού του ανήκει και πρέπει να απαιτεί σεβασμό από τους άλλους σε αυτό.

• Το παιδί πρέπει να σέβεται τους ενήλικες αλλά να μην συγκατατίθεται σε ό,τι του ζητούν, αν αυτό το ενοχλεί και το τρομάζει ή δεν το έχει διδαχθεί από τους ίδιους τους γονείς του.

• Δεν αφήνουμε το παιδί μόνο του, ή με κάποιον που δεν γνωρίζουμε καλά για πολλές ώρες και χωρίς διακριτική παρακολούθηση.

• Ενθαρρύνουμε το παιδί σε ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία μαζί μας ώστε να μπορεί να μας εκμυστηρευθεί ό,τι του συμβαίνει, ακόμη κι αν αισθάνεται (συν-)ενοχή. Ακούμε πάντα προσεκτικά ό,τι μας λέει και δεν εκφραζόμαστε αρνητικά ή απορριπτικά αλλά το διερευνούμε. Αν του δείξουμε ότι δεν το πιστεύουμε, δεν θα μας ξαναεμπιστευθεί.

• Ελέγχουμε τους λόγους που κάνουν το παιδί να μην θέλει να μείνει με κάποιον ή που τον αποστρέφεται.

• Γνωρίζουμε πάντα τους φίλους και τους ανθρώπους που είναι κοντά του.

• Επιβλέπουμε το παιδί όταν πλοηγείται στο διαδίκτυο ή χρησιμοποιεί τον υπολογιστεί του.

Τι πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά;

• Το σώμα μου και το μυαλό μου είναι δικά μου. Οι άλλοι, μικροί και μεγάλοι, πρέπει να σέβονται το δικαίωμά μου αυτό.

• Μπορώ να πω «όχι» σε κάποιον που θέλει να με αγγίξει ενώ εγώ δεν το επιθυμώ.

• Πρέπει να λέω «όχι» σε κάθε συμπεριφορά που με κάνει να ανησυχώ, να φοβάμαι ή να νιώθω μπερδεμένος/η.

• Τρέχω μακριά από όποιον με κάνει να φοβηθώ.

• Λέω πάντα στους γονείς μου – και στους δύο ή στον ένα από τους δύο ό,τι μου συμβαίνει κυρίως αν με κάνει να νιώθω άσχημα.

• Οι γονείς μου και οι δικοί μου άνθρωποι γνωρίζουν πάντα που βρίσκονται και με ποιον.

• Δεν πηγαίνω ποτέ κάπου όπου δεν γνωρίζω και αν μου συμβεί κάτι δεν θα ξέρω πώς να βοηθήσω.

• Δεν ακολουθώ ποτέ αγνώστους και δεν πλησιάζω περισσότερο από όσο πρέπει αυτοκίνητα με ανθρώπους που δεν γνωρίζω.

• Βρίσκω πάντα κάποιον που να μπορώ να του έχω εμπιστοσύνη για να με βοηθήσει, όπως οι δάσκαλοί μου.

• Γνωρίζω τον αριθμό 10 56 για να τηλεφωνήσω από παντού και χωρίς χρήματα και να ζητήσω βοήθεια, συμβουλή και υποστήριξη.

Τι είναι η συναισθηματική κακοποίηση;

Είναι ο τύπος της συμπεριφοράς, λεκτικής ή πρακτικής που θέτει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σε κίνδυνο.

Παραδείγματα συναισθηματικής κακοποίησης αποτελούν:

• Οι φωνές και οι κραυγές.

• Οι χαρακτηρισμοί «είσαι ηλίθιος», «είσαι κακό παιδί», «είσαι άχρηστος/η».

• Η σύγκριση των παιδιών με άλλα παιδιά, εις βάρος του «δεν αξίζεις τίποτε», «ο ξάδελφος σου πάει καλύτερα από σένα» κλπ.

• Η έλλειψη στοργής, αγάπης και τρυφερών εκδηλώσεων.

• Η δημιουργία ενοχών «θα με κάνεις να πεθάνω», «εσύ φταις για όλα».

• Η ταπείνωση του παιδιού «είσαι για πέταμα», «τι ήθελα και έκανα ένα παιδί σαν και σένα» κλπ

• Οι απειλές εγκατάλειψης ή βίας «θα φύγω και θα σε παρατήσω», «θα σε κλείσω σε ίδρυμα», «θα σου σπάσω τα κόκαλα» κλπ.

• Οι ακραίες μορφές τιμωρίας π.χ. στέρηση φαγητού, νερού, κλείδωμα σε σκοτεινούς χώρους, δέσιμο κλπ.

Εκμετάλλευση

Εκμετάλλευση θεωρείται η με κάθε τρόπο χρησιμοποίηση του παιδιού για να αποκομίσει οφέλη ο ενήλικας που το χρησιμοποιεί.

Δείγματα εκμετάλλευσης αποτελούν:

• Η έκθεση του ανηλίκου με στόχο την επαιτεία από πλευράς ενήλικα.

• Η ώθηση του ανηλίκου σε επαιτεία.

• Η ώθηση του ανηλίκου στην πορνεία καθ’ οιονδήποτε τρόπο π.χ. φωτογράφηση, μαγνητοσκόπηση, σεξουαλική επαφή.

Παραμέληση

Παραμέληση αποτελεί η στέρηση του παιδιού από τις βασικές και απαραίτητες προϋποθέσεις ασφαλούς και υγιούς ανάπτυξής του όπως το καθαρό και υγιεινό σπιτικό, η τροφή και η ένδυση, η ιατρική περίθαλψη και η εκπαίδευση.

Δείγματα παραμέλησης είναι τα ακόλουθα:

• Μη επαρκής σίτιση, στέγαση ή ένδυση.

• Ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης.

• Εγκατάλειψη του παιδιού.

• Ανεπαρκής φροντίδα του παιδιού και έκθεσή του σε κίνδυνο π.χ. όταν κάποιος αφήνει το παιδί να παίζει μόνο του ή να μένει μόνο του.

• Ανεπαρκής ιατρική φροντίδα π.χ. έλλειψη εμβολιασμού, ιατρικής παρακολούθησης και φαρμάκων.

• Μη εγγραφή του παιδιού σε σχολείο και αδιαφορία για την παρακολούθηση της φοίτησής του.

Λάθη που όλοι μας κάνουμε…..

ΤΑ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ.

Οι περισσότεροι γονείς αγνοούν τις ιδιαιτερότητες της παιδικής ψυχής και κάτω από την πίεση του άγχους που τραυματίζει την καθημερινότητά τους συμπεριφέρονται με τρόπους που δεν βοηθούν την ομαλή, ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.

Πάρ’ το μέσα δεν αντέχω άλλο.

Το παιδί δεν έχει τη δυνατότητα να μπει στη θέση σου, να νοιώσει τα αισθήματά σου και να σε καταλάβει. Περιμένει από εσένα να ικανοποιήσεις τις δικές του ανάγκες. Αν είσαι κουρασμένος, εξαντλημένος ή νευριασμένος το παιδί δεν μπορεί να σε βοηθήσει. Προσπάθησε να οργανώσεις με τέτοιο τρόπο τις δουλειές σου ώστε να έχεις το χρόνο και τη διάθεση να παίξεις μαζί του. Αφιέρωσέ του ποιοτικό χρόνο. Δείχνε του αγάπη, άγγιζέ το, παίξε μαζί του. Αν δεν κουραστείς βοηθώντας το να παίξει δημιουργικά θα εκνευριστείς από την φασαρία και την αταξία του. Η αδιαφορία όπως και η υπερπροστασία των μεγάλων ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τις αταξίες και την επιθετική συμπεριφορά των παιδιών.

Δε με νοιάζει τι κάνουν τα άλλα παιδάκια εσύ θα είσαι στην αγκαλίτσα μου.

Άστο να ζήσει, να είναι ο εαυτός του, να πειραματιστεί. Όταν βγάλεις το παιδί βόλτα σε ένα χώρο για παιχνίδι επίτρεψέ του να κινηθεί ελεύθερα και να αυτενεργήσει. Αν δεν κινδυνέψει δεν θα μάθει. Εξήγησε στο παιδί ότι είναι καλό να απομακρύνεται από κοντά σου και ότι είναι αναπόφευκτο να πέφτει ή να χτυπά ή να συγκρούεται με τα άλλα παιδάκια. Πρόσεχε το από απόσταση και μην επεμβαίνεις συνέχεια για να το προστατεύεις από τους επικείμενους κινδύνους. Το παιδί που αναγκαστικά κάθεται ήσυχα δεν ωφελείται και δεν ωριμάζει. Παρότρυνέ το να ασχολείται όσο περισσότερο γίνεται με δημιουργικές δραστηριότητες.

Δεν πειράζει ας’ το να το χαλάσει.

Το παιδί χρειάζεται σταθερά όρια. Όπως του βάζεις όρια για να διαφυλάξεις τη σωματική του ακεραιότητα το παιδί χρειάζεται όρια στη συμπεριφορά για να μπορέσει να προσαρμοσθεί στην κοινωνική ζωή. Αν δεν μάθει να συντονίζεται στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος θα έχει πάντοτε στη μετέπειτα ζωή του δυσκολίες προσαρμογής. Χρειάζεται σταθερότητα στα όρια αρκεί η επιβολή των κανόνων να μη φθείρει τη σχέση αγάπης μέσα από συνεχείς συγκρούσεις.

Μου έτυχε δουλειά ρε παιδάκι μου δε μπορώ.

Να είσαι συνεπής με τις υποσχέσεις σου. Το παιδί έχει μεγάλη ανάγκη να διαπιστώνει ότι υπάρχει μια τάξη στο περιβάλλον του και ότι μπορεί να εμπιστεύεται τους άλλους. Αν δεν τηρείς το λόγο σου το παιδί ζει σε ένα άτακτο περιβάλλον που δεν μπορεί να εμπιστευτεί. Δημιουργούνται μέσα του αισθήματα ανασφάλειας και επιπλέον μαθαίνει να είναι το ίδιο ανεύθυνο.

Γιαννάκη ο μπαμπάς με απατάει με τη Νονά.

Μην φορτώνεις το παιδί με τα δικά σου προβλήματα. Το παιδί δεν είναι φίλος σου παρά το ότι είναι σημαντικό να έχεις φιλικές σχέσεις μαζί του. Το παιδί δεν ωφελείται με το να μαθαίνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζεις στις διαπροσωπικές σου σχέσεις και τις επαγγελματικές σου δραστηριότητες. Το κριτήριο για το αν είναι σωστό να πεις κάτι στο παιδί δεν είναι το να ξελαφρώσεις εξωτερικεύοντας αυτό που συμβαίνει μέσα σου αλλά το να ωφεληθεί το παιδί από την επικοινωνία σας.

Όχι έτσι ρε βλάκα…κοίτα πως το κάνει το κοριτσάκι.

Μη ξεχνάς ότι δεν θα σου άρεσε να συγκρίνουν τις επιδόσεις σου με τις επιδόσεις των άλλων και μάλιστα για να σου υπογραμμίσουν ότι δεν τα καταφέρνεις όσο οι άλλοι. Το παιδί δεν θα βελτιώσει τη συμπεριφορά του μέσα από την σύγκριση, απλά θα μειώσει την εμπιστοσύνη που έχει στον εαυτό του. Μη ξεχνάς ότι κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του χαρίσματα και αξιοποιεί τις δυνατότητές του στο βαθμό που μπορεί. Αντί να συγκρίνω το παιδί μου με άλλα παιδιά είναι προτιμότερο να ενισχύω κάθε φορά αυτό που μπορεί να πετύχει. Στηρίζω τις προσπάθειες του παιδιού χωρίς να περιμένω να ικανοποιήσει τις προσδοκίες μου.

Μου τη δίνει να το βγάζω βόλτα.

Φρόντισε να παίζει πολύ κάθε μέρα. Δώσε ραντεβού με γονείς που έχουν παιδιά στην ίδια ηλικία με το δικό σου ώστε να συναντηθείτε για να παίξουν. Μην τρέχεις συνεχώς πίσω από το παιδί για να το προσέχεις. Η υπερπροστατευτική σου διάθεση σε κουράζει περισσότερο από τις αταξίες του παιδιού. Πήγαινε το παιδί να παίξει σε χώρους που του παρέχουν κάποια στοιχειώδη ασφάλεια και είναι ειδικά διαμορφωμένοι για παιχνίδι. Αν πας με το παιδί σε κάποιο χώρο που αρέσει μόνο σ’ εσένα το πιθανότερο είναι να περάσεις άσχημα. Αν το παιδί δεν μπορέσει να βρει κάποια ενδιαφέρουσα απασχόληση θα σε βασανίσει με τη γκρίνια και τις αταξίες του.

Ρίξ’ του για να μάθει.

Το ξύλο δεν βγήκε από τον παράδεισο. Το ξύλο εκφράζει τη δική μας κόλαση. Συνήθως δεν χτυπάμε για να παιδαγωγήσουμε αλλά για να εκφράσουμε την αναστάτωση και το θυμό μας. Κανείς δεν γίνεται καλύτερος με τη βία. Το ξύλο δεν εμπνέει σεβασμό αλλά φόβο. Ακόμη και όταν είναι αποτελεσματικό έχει πολλές παρενέργειες. Τραυματίζει την αυτοπεποίθηση, διαταράσσει τις προσωπικές σχέσεις, διδάσκει τη βία και όχι τον αυτοέλεγχο. Όταν χτυπήσεις το παιδί προσπάθησε να αποδεχτείς ειρηνικά το λάθος σου. Συγχώρεσε τον εαυτό σου και προσπάθησε να βρεις τρόπους εκφόρτισης και χαλάρωσης. Αν σου έχει γίνει συνήθεια να χτυπάς το παιδί σου και νοιώθεις να μην ελέγχεις τα νεύρα σου αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν βαθύτερες αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσής σου.

Δεν είμαι σωστή μάνα (πατέρας).

Πως είναι δυνατόν να φέρομαι με τόσο άσκημο τρόπο στο παιδί μου ενώ το αγαπώ τόσο πολύ;

Αν συμπεριφέρεσαι με άσχημο τρόπο στο παιδί και δεν μπορείς να συγκρατήσεις τα νεύρα σου. Αν του μιλάς άσχημα, είσαι συνεχώς εκνευρισμένος και έχεις βίαιες εκρήξεις θυμού μη προσπαθείς να αλλάξεις με το ζόρι τη συμπεριφορά σου. Οι προσπάθειες σου να συγκρατηθείς θα αποτύχουν και νοιώσεις περισσότερες ενοχές. Για να μην θυμώνεις πρέπει να μπορείς να διαμορφώσεις μια πιο όμορφη καθημερινότητα. Αντί να κατηγορείς τον εαυτό σου χρειάζεται να προσπαθήσεις να αλλάξεις τον τρόπο της ζωής σου. Ίσως χρειάζεται να ξεκουράζεσαι περισσότερο, να βρεις ελεύθερο χρόνο, να βελτιώσεις την επικοινωνία με τον (την) σύζυγο ή να αναζητήσεις νόημα ζωής σε δημιουργικές δραστηριότητες έξω από το σπίτι. Οι ατομικές μας προσπάθειες δεν μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα κάτω από δυσβάσταχτες συνθήκες. Όταν δεν είμαστε ευχαριστημένοι από τη ζωή μας είναι δύσκολο να εφαρμόζουμε τους σωστούς κανόνες της παιδαγωγικής που θα θέλαμε.

Βάλτου πιπέρι στο στόμα.

Το παιδί βρίζει για να προκαλέσει το ενδιαφέρον σου ή γιατί έμαθε να εκφράζει με άσχημες λέξεις τα αρνητικά του αισθήματα. Προσπάθησε να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου. Αν κάποτε γέλασες με τη βρισιά που είπε τώρα δεν ωφελεί να θυμώνεις. Μάθε του να χρησιμοποιεί εναλλακτικές λέξεις με ουδέτερο φορτίο ως βρισιές. (π.χ. το λαγό σου, πίσω Κίτσο). Οι βρισιές δεν βλάπτουν τόσο το παιδί όσο οι συνεχείς και έντονες επιπλήξεις.

Όλο ψέματα λες.

Όταν είναι πολύ μικρό δεν λέει ψέματα με τον τρόπο που το κάνει κάποιος μεγάλος απλά καλλιεργεί τη φαντασία του. Το μικρό παιδί δεν έχει την πρόθεση να αποκρύψει την αλήθεια για να εξαπατήσει τους άλλους. Απλά δυσκολεύεται ακόμη να διαχωρίσει το φανταστικό από το πραγματικό. Έτσι συχνά δεν λέει τα πράγματα έτσι όπως είναι αλλά έτσι όπως θα ήθελε να είναι ή όπως θα φοβόταν ότι θα μπορούσε να είναι. Εξήγησέ του ευγενικά ότι όταν λέει “ψέματα” οι άλλοι δεν θα το πιστεύουν ακόμη και όταν λέει αλήθεια και δεν θα το εμπιστεύονται. Επιβράβευσέ το όταν λέει την αλήθεια και μην δίνεις προσοχή και ενδιαφέρον στα ψέματα.

Φύγε θα το χαλάσεις. Άσε να το φτιάξω εγώ.

Μη ζητάς από το παιδί να κάνει τα πράγματα όπως εσύ. Χρειάζονται πολλές δοκιμές και πολλά λάθη για να μάθει το παιδί να κάνει κάτι σωστά. Επιβράβευσε την προσπάθεια του παιδιού ακόμα και όταν αποτυγχάνει. Απόφευγε να του λες μη, σταμάτα, όχι, δεν μπορείς, δεν ξέρεις. Ενίσχυσε τις πρωτοβουλίες του. Είναι προτιμότερο να κάνει κάτι με λάθος τρόπο παρά να μην τολμά να δοκιμάσει τις ικανότητές του. Ενώ είναι πιο εύκολο και πιο ασφαλές να κάνεις κάτι από μόνο σου είναι προτιμότερο να ζητήσεις από το παιδί να σε βοηθήσει για να μπορέσεις να το ενισχύσεις.

Δεν είναι καταπληκτικό το καινούργιο μας μωράκι;

Ένα νέο μωρό στην οικογένεια είναι πάντα μια απειλή για το μεγαλύτερο παιδί διότι το εκθρονίζει και γίνεται αυτό το κέντρο της προσοχής των μεγάλων. Σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουμε όλο τον απαραίτητο χρόνο για να καλλιεργήσουμε στο μεγαλύτερο παιδί αισθήματα αγάπης και συμπάθειας για το μωρό που πρόκειται να γεννηθεί. Μετά τη γέννηση του μωρού είναι καλύτερα να αποφεύγουμε τα πολλά καλά λόγια για το μικρό μπροστά στο μεγάλο. Είναι σημαντικό να υπογραμμίζουμε συχνά την αγάπη και την εκτίμησή μας στο μεγαλύτερο παιδί και να το παροτρύνουμε ευγενικά να συμβάλλει ενεργά στην φροντίδα του μωρού. Τέλος θα μας βοηθήσει να έχουμε πάντοτε υπόψη μας ότι το μεγαλύτερο παιδί είναι μεν μεγαλύτερο αλλά δεν προϋποθέτει την ωριμότητα του ενήλικα συνεπώς δεν έχει αυτό την ευθύνη για κάθε σύγκρουση ή αταξία που αφορά και στα δύο παιδιά.

Σταμάτα να χτυπιέσαι.

Μην το αφήνεις να χτυπιέται δείχνοντας αδιαφορία. Μην το δέρνεις. Μην του κάνεις το χατίρι. Μη ζητάς τη λύση μέσα από επίμονο διάλογο. Μείνε ήρεμος, πάρε το αγκαλιά, πήγαινε το σε ένα ήσυχο μέρος και με αγάπη εξήγησέ του ότι μόλις νιώσει καλύτερα μπορεί να σηκωθεί. Προσπάθησε να καταλάβεις τι έγινε. Εξήγησέ του αργότερα ότι αυτός δεν ήταν ο καλύτερος τρόπος για να διαμαρτύρεται και πως αν επαναληφθεί θα έχει συνέπειες.

Που έχεις το μυαλό σου;

Το παιδί δεν μπορεί να είναι προσεκτικό όποτε εμείς θέλουμε και στο βαθμό που το θέλουμε. Όταν το αναγκάζουμε να κάνει πράγματα που δεν το ενδιαφέρουν είναι φυσικό να μη προσέχει και να αφαιρείται. Συχνά αυτό που είναι σημαντικό για το παιδί είναι ασήμαντο για τους μεγάλους και αυτό που είναι σημαντικό για τους μεγάλους είναι ασήμαντο για το παιδί.

Σταμάτα τα κλάματα.

Είναι φυσικό ένα μικρό παιδί να χρησιμοποιεί το κλάμα σαν όπλο για να πετύχει το στόχο του. Επέτρεψε στο παιδί να κλάψει όσο θέλει. Μην επιμένεις να σταματήσει αμέσως το κλάμα του. Βεβαίωσε το παιδί ότι το αγαπάς. Εξήγησέ του με σαφήνεια ότι δεν πρόκειται να γίνει αυτό που θέλει. Προσπάθησε να του αποσπάσεις την προσοχή με κάτι άλλο που το ενδιαφέρει. Θύμισέ του ότι ενώ είναι αλήθεια ότι το αγαπάς δεν πρόκειται να υποχωρήσεις.

Κάτσε σε ένα μέρος επιτέλους.

Ένα άτακτο παιδί είναι εξίσου καλό με ένα ήσυχο παιδί. Μερικά φυσιολογικά παιδιά αισθάνονται την ανάγκη να είναι συνεχώς σε κίνηση. Δεν επιλέγουν επίτηδες αυτή τη συμπεριφορά αλλά συγκεκριμένες νευρο-ορμονικές λειτουργίες του σώματος σε συνδυασμό με καταπιεστικές συνθήκες του περιβάλλοντος τα εξωθούν στην υπερκινητικότητα. Τα παιδιά αυτά που διαθέτουν περισσή ενεργητικότητα χρειάζονται κατάλληλο χώρο και άφθονο χρόνο για να εκτονωθούν. Είναι μάταιο και ανώφελο να απαιτούμε από ένα παιδί γεμάτο ζωτικότητα να παραμένει ήσυχο μέσα στο διαμέρισμα. Ενώ συνήθως πιστεύουμε ότι μια έως δύο ώρες παιχνίδι σε ανοιχτό χώρο είναι αρκετό για το παιδί στην πραγματικότητα μια έως δύο ώρες μέσα στο διαμέρισμα, ιδιαίτερα όταν ο καιρός είναι καλός, είναι ήδη πολύ για το παιδί. Το φυσικό περιβάλλον για τον άνθρωπο είναι η φύση και όχι οι στενοί χώροι των διαμερισμάτων.

Προσέγγιση της γλώσσας από τους γονείς

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

Οι κυριότεροι στόχοι στο νηπιαγωγείο, είναι η κοινωνικοποίηση και η γλωσσική καλλιέργεια των νηπίων. Μέσα από τη γλώσσα το παιδί μαθαίνει έννοιες, επικοινωνεί με τους άλλους, αναπτύσσεται κοινωνικά. Η γλώσσα εξασκείται σε όλους τους τομείς του αναλυτικού προγράμματος του νηπιαγωγείου και τα τελευταία χρόνια γίνεται μια συστηματική προσπάθεια για τη γραφή και την ανάγνωση, στηριζόμενη τις απόψεις των ίδιων των παιδιών, στα ενδιαφέροντα και στις ανάγκες τους.

Παρακάτω αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες δραστηριότητες που αφορούν τον προφορικό λόγο, την ανάγνωση, και τη γραφή και δίνουν στα νήπια την ευκαιρία να προσεγγίσουν τη γλώσσα.

Προφορικός λόγος

Συζητούμε όσο το δυνατόν περισσότερο με τα παιδιά στο νηπιαγωγείο έτσι ώστε αυτά να μάθουν:

1. Να διηγούνται τις εμπειρίες τους με διαδοχική σειρά των γεγονότων ( να λένε τι έγινε πρώτα, τι έγινε μετά κ.τ.λ.)

2. Να περιγράφουν αναλυτικά (που πήγαν, τι είδαν, τι τους έκανε εντύπωση κ.τ.λ.)

3. Να συμμετέχουν σε συζητήσεις με επιχειρήματα, έτσι ώστε να αιτιολογούν  τις απόψεις τους. Έτσι μαθαίνουν να ακούνε τους συνομιλητές τους, χωρίς να τους διακόπτουν και να μιλούν την κατάλληλη στιγμή, λαμβάνοντας υπόψη τους, τι έχει προηγηθεί στη συζήτηση.

4. Να διατυπώνουν σωστά την άποψη τους, ώστε να πείθουν το συνομιλητή τους, γι΄ αυτό που  υποστηρίζουν.

5.  Να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο, χρησιμοποιώντας:

-λέξεις ή εκφράσεις για ευχές, χαιρετισμό κ.τ.λ.

-λιχνίσματα, αινίγματα, παροιμίες, ποιήματα, τραγούδια κ.τ.λ.

-απλές προτάσεις που να τις συνδέουν σωστά μεταξύ τους

-αντίθετα, συνώνυμα, παραμύθια κ.τ.λ.

Ανάγνωση

Προσπαθούμε να διαβάζουμε, όσο μπορούμε, μαζί με

τα παιδιά, δείχνοντας πάντα τις λέξεις που διαβάζουμε:

Εικονογραφημένα βιβλία, περιοδικά, λεξικά, αφίσες, τίτλους εφημερίδων, συσκευασίες προϊόντων που γνωρίζουν τα παιδιά κ.τ.λ.

Κείμενα που αρέσουν στα παιδιά και τα μαθαίνουν εύκολα απ’ έξω, μικρά ποιηματάκια με ομοιοκαταληξία κ.τ.λ.

Ταμπέλες καταστημάτων, ονόματα δρόμων, πινακίδες κ.τ.λ.

Μ’ αυτόν τον τρόπο τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι

αυτό που λέμε μπορούμε και να το γράψουμε και έτσι ενεργοποιούνται και προκαλείται το ενδιαφέρον τους για τη γραφή.

Γραφή

  1. Γράφουμε με μεγάλα γράμματα, ευανάγνωστα, οτιδήποτε μας ζητήσουν τα παιδιά και το διαβάζουμε πάλι μαζί τους.
  2. Ξεκινάμε με το όνομά τους, τα ονόματα της οικογένειας, τα οποία θα γράψουμε σε καρτέλες και παίζουμε μ’ αυτά. Μ’ αυτόν τον τρόπο τα παιδιά έρχονται σ’ επαφή με τα γράμματα του αλφαβήτου, χωρίς πίεση.
  3. Μπορούμε να ξεκινήσουμε με φωτογραφίες και δίπλα το όνομα, ώστε να γίνεται η σύνδεση εικόνας λέξης. Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και με διάφορα αντικείμενα, δημιουργώντας έτσι καρτέλες και λέξεις.
  4. Τέλος, ενθαρρύνουμε τα παιδιά να γράφουν ευχές σε κάρτες, ή, ότι άλλο θέλουν και αφού μας το διαβάσουν, το ξαναγράφουμε δίπλα και εμείς.

Αυτό που κύρια θέλουμε να τονίσουμε μέσα από όλα αυτά, είναι ότι το σύστημα αυτό της προσέγγισης της γλώσσας, βασίζεται αποκλειστικά στην αντίληψη που έχουν τα ίδια τα παιδιά για τη γλώσσα, την οποία εμείς ενισχύουμε, ωθώντας τα να τη βγάλουν προς τα έξω.

Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά καθημερινά, βομβαρδίζονται με λέξεις, εικόνες κ.τ.λ. τόσο από την τηλεόραση, όσο και από την καθημερινή τους ζωή.

Έτσι στο μυαλό τους, αποτυπώνεται πλήθος παραστάσεων, οι οποίες είναι ικανές να διαμορφώσουν τη δική τους αντίληψη για τη γλώσσα.

Όλες αυτές τις παραστάσεις τα παιδιά, μπορούν να τις καταγράψουν με το δικό τους τρόπο και να θυμούνται τι έγραψαν, έτσι ώστε να μας το ξαναδιαβάσουν, με τη σειρά ακριβώς που το «έγραψαν».

Άλλωστε, πρέπει να γνωρίζουμε ότι και η δική μας γραφή, φαντάζει «αλλαμπουρνέζικη», στα παιδιά, όπως ακριβώς και η δική τους σ’ εμάς.

Γι’ αυτό πρέπει να τα ενθαρρύνουμε, να γράφουν ότι θέλουν και να το γράφουμε δίπλα και εμείς, όχι για να τα διορθώσουμε, αλλά για να τους δείξουμε απλά ότι εμείς οι μεγάλοι γράφουμε με διαφορετικό τρόπο.

Αυτό πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπ’ όψη μας, ώστε να μην πέφτουμε σε σφάλματα του τύπου: πως το έγραψες έτσι, έλα να σου δείξω το σωστό κ.τ.λ. Απλά το γράφουμε και εμείς ώστε να οδηγήσουμε σταδιακά, το παιδί στην αλφαβητική γραφή. Και βέβαια δεν  χρειάζεται να επιμένουμε σε μεμονωμένα γράμματα, ώστε να μάθουν το αλφάβητο σαν ποίημα χωρίς να καταλαβαίνουν τι λένε και γιατί. Χρησιμοποιούμε την ολική μέθοδο προσέγγισης του αλφαβήτου, ώστε μέσα από τις λέξεις, τα ονόματα, τις ταμπέλες κ.τ.λ. να μάθουν τα παιδιά τα γράμματα του αλφάβητου.

Εμείς απλά, προσπαθούμε να ενισχύσουμε αυτό, που ήδη υπάρχει, στο μυαλό των παιδιών, με αγάπη, υπομονή και συνεχή ενθάρρυνση.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

1. Προετοιμάζομαι για να γράψω (1ος και 2ος τόμος) της Ρουμελιώτη-Παπαδημητράκη Γαρυφαλιάς.

2. Προετοιμάζω το παιδί μου για το σχολείο των Ούρσουλα και Πέτερ Λάουτσερ

3. Είναι το παιδί μου έτοιμο για το σχολείο; των Ούρσουλα και Πέτερ Λάουτσερ

4. Άρης ο Τσαγκάρης του Ευγένιου Τριβιζά

5. Μαθαίνω τα γράμματα του Tony Wolf

6. Παίζω και διαβάζω – Παίζω και γράφω της Άννας Τζώρτζη.

7. Παίζω με τις λέξεις της Αλεξάνδρας Μαραγκού

8. Παιχνιδόλεξα της Θέτης Χορτιάτη ( Εκδόσεις: Κέδρος)

9. Αρχίζω να γράφω και να διαβάζω του Νίκου Στρωματά ( Εκδόσεις:Άγκυρα)

  1. 10. Μαθαίνω να διαβάζω και να γράφω με σταυρόλεξα ( τεύχη: Α και Β. Εκδόσεις: Gutemberg.
  2. 11. Γλωσσικό υλικό για το νηπιαγωγείο του Β. Αναγνωστόπουλου
  3. 12. Μπλε γραμματική του Τσολάκη για τα παράγωγα λέξεων
  4. 13. Ετυμολογικά παιχνιδίσματα της Ζωής Γκενέκου
  5. 14. Γραμματική της Φαντασίας του Ροντάρι.

Καραθανάση Άννα

1ο Νηπιαγωγείο Μυτιλήνης

Λύσεις σε καθημερινά προβλήματα

Μας αρέσεις, αλλά δεν μας αρέσει αυτό που κάνεις!

Μετά το λάθος ή την αταξία του, το παιδί νομίζει πως δεν το αγαπάτε πια.

Δεν πρέπει ποτέ ένα παιδί να σκέφτεται πως δεν το αγαπάνε.

Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται διάκριση ανάμεσα σ` αυτό και στη συμπεριφορά του.

Να λέτε: «αυτή η πράξη σου είναι κακή»

Ποτέ όμως: «είσαι κακό παιδί»

Ακόμα και το πιο καλό παιδί έχει δικαίωμα να πέσει σε σφάλμα.

Έχει λοιπόν σημασία να ξέρει το παιδί ότι το εκτιμάτε κι ότι δεν συνδέετε αυτή την εκτίμησή σας με το λάθος του.

Μη λέτε : «είσαι βλάκας! Είσαι ανόητος!»

Πείτε διαφορετικά αυτό που εννοείτε «Αυτή η πράξη σου δεν είναι και τόσο έξυπνη. Ίσως ήσουνα λιγάκι αφηρημένος ή ζαλισμένος όταν φέρθηκες έτσι»

Μη λέτε : « Τι άτακτος που είσαι! Παλιόπαιδο! Απρόσεκτε! Τι ενοχλητικός που είσαι!»

Αλλά : «είσαι καλό παιδί. Κάτι όμως θα πρέπει να σου συμβαίνει και σε κάνει να φέρεσαι ενοχλητικά. Πες μου, έχεις καταλάβει τι μπορεί να είναι αυτό να το συζητήσουμε;»

Παράπονα για το μωρό…!

«Μαμά! Μαμά! Ο Γιάννης έσκισε το βιβλίο μου!» ξεφώνισε αγανακτισμένος ο Γιώργος με τα καμώματα του μωρού.

Να λοιπόν μια σωστή συμπεριφορά:

«Γιώργο μου, λυπάμαι που σκίστηκε αυτό το βιβλίο. Μπορούμε να δοκιμάσουμε να το κολλήσουμε αλλά δεν μπορεί να γίνει ακριβώς όπως ήταν πρώτα. Όμως, τι θα μπορούσες να κάνεις για να μη σου ξανασκίσει κάποιο άλλο βιβλίο;»

«Δεν ξέρω!» Το παιδί είχε νευριάσει και δεν μπορούσε να συζητήσει ήρεμα.

«Καλά! Σκέψου τώρα κι εσύ και θα τα πούμε σε λίγο». Θέλω να τελειώσω κάτι τώρα. (πείτε για κάποια δουλειά σας που πρέπει να γίνει πράγματι, πηγαίνετε ν` ασχοληθείτε μ` αυτήν.) Έτσι  το παιδί θα μείνει μόνο του, θα ηρεμήσει και θα συζητήσει.

«Λοιπόν δεν μπορούμε εμείς να κάνουμε το μωρό να μη σχίζει βιβλία. Τι θα κάνουμε όμως για να το αποφύγουμε όσο μπορούμε;»

«Μαμά, θα κρατήσω τα βιβλία μου κάπου να μη φτάνει το μωρό. Να τα διαβάζω ακόμη, μακριά του »

Χρησιμοποιείστε αυτές τις εκφράσεις

«Καταλαβαίνω πώς νιώθεις! Όμως είμαι σίγουρος πως θα τα καταφέρεις να λύσεις το πρόβλημά σου (π.χ. με το φίλο σου) μόνος σου. Όμως, αν με χρειαστείς ξέρεις πού θα με βρεις!»

Αυτό δεν θα το πούμε ποτέ με οίκτο. Ο τόνος της φωνής μας έχει μεγάλη σημασία για το αποτέλεσμα. Η κατανόηση βοηθάει το παιδί. Όχι η συμπόνια!

Ας τα αφήσουμε ακόμα να λύνουν τις διαφορές τους μόνα τους. Τουλάχιστον να το δοκιμάζουν.

Αν ζητήσουν βοήθεια θα τους την προσφέρουμε.

Και κάποια άλλη ώρα – όχι τη στιγμή που το πρόβλημα είναι έντονο- θα περάσουμε στο παιδί τις σωστές αντιλήψεις γύρω από τις σχέσεις των ανθρώπων και τη συμπεριφορά μας, μεταχειριζόμενοι φυσικά , φανταστικές περιπτώσεις παιδιών για παράδειγμα!

τα παραπάνω κείμενα είναι από το βιβλίο της εκπαιδευτικού Δώρας Μαυρομάτη <<Παιδαγωγικές Λύσεις>>, εκδόσεις ΚΟΡΑΛΙ

Ενθάρρυνση παιδιών

Πώς θα προσφέρουμε στα παιδιά την ενθάρρυνση που χρειάζονται

της Κατερίνας Τριανταφύλλου

Τα παιδιά έχουν ανάγκη την ενθάρρυνση για να αναπτύξουν την αυτοεκτίμηση που τους χρειάζεται για να αντιμετωπίσουν τη ζωή. Η ενθάρρυνση τους δίνει την αίσθηση ότι αξίζουν, ότι τα αποδεχόμαστε όπως είναι, και τα οδηγεί στη δημιουργία θετικών προσδοκιών από τον ίδιο τους τον εαυτό.

Αντίθετα, όταν το παιδί αποθαρρυνθεί, έχει την αίσθηση ότι δεν αξίζει και δεν το υπολογίζουν, δεν αναπτύσσει αυτοεκτίμηση, αποτυγχάνει να δρα αποτελεσματικά και να εκπληρώνει τις προσδοκίες του. Πιθανές αντιδράσεις είναι η παραίτηση, η κοινωνική απομόνωση ή, αντίθετα, η προσπάθεια προσέλκυσης της προσοχής με αρνητικούς τρόπους. Να μερικοί τρόποι με τους οποίους οι γονείς είναι δυνατό να αποθαρρύνουν τα παιδιά τους:

Υπερφιλόδοξοι γονείς. Επικεντρώνονται στις πολύ υψηλές επιδόσεις και δεν ικανοποιούνται με τίποτα λιγότερο από το τέλειο. Έτσι ασκούν στα παιδιά τους μεγάλη πίεση, με συνειδητό ή ασυνείδητο τρόπο. Τα παιδιά παίρνουν το μήνυμα ότι αν δεν είναι τέλεια δεν έχουν καμιά αξία και κάθε ατέλεια παίρνει στα μάτια τους τεράστιες διαστάσεις. «Το να βγεις δεύτερος δεν έχει καμιά αξία», ακούστηκε να λέει ο πατέρας ενός πολύ καλού μαθητή μου.
Γονείς που δεν έχουν εμπιστοσύνη στα παιδιά τους, δείχνουν αμφιβολία στις προσπάθειές τους ή δρουν υπερπροστατευτικά απέναντί τους. «Θα κουραστείς και θα φορτωθείς με άγχος. Είσαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρεις;» σχολίασε μια μητέρα την επιθυμία της κόρης της να πρωταγωνιστήσει στη θεατρική παράσταση του σχολείου της.
Γονείς που επικεντρώνονται στις ελλείψεις και στις ανεπάρκειες των παιδιών και φροντίζουν να τις επισημαίνουν συνεχώς για να τα νουθετήσουν και να τα βοηθήσουν να βελτιωθούν. «Όσο κι αν ανέβηκαν οι άλλοι σου βαθμοί, στα μαθηματικά δεν βλέπω βελτίωση». Ακόμη χειρότερο είναι να ελαχιστοποιούν μια θετική επίδοση ή δραστηριότητα του παιδιού «για να μην του καλλιεργήσουν τον εγωισμό» και να επικεντρώνονται σε μια μικρή του έλλειψη, πιστεύοντας ότι έτσι το ωθούν να τελειοποιηθεί. Θα αναφέρω ένα προσωπικό παράδειγμα: Όταν πήγαινα στην τετάρτη δημοτικού, η δασκάλα μάς είχε ζητήσει να δείξουμε το τετράδιό μας της ορθογραφίας στους γονείς μας και να υπογράψουν ότι ενημερώθηκαν για την πρόοδό μας. Ο πατέρας μου, φυλλομετρώντας το τετράδιό μου με τις ορθογραφίες βαθμολογημένες με άριστα, σχολίασε: «Να μην ξαναδώ σβησίματα!». Ακόμη θυμάμαι τα αρνητικά μου συναισθήματα μετά από την αποθάρρυνση αυτή.

Αντίθετα, καλοί τρόποι για να ενθαρρύνουμε τα παιδιά είναι:
• Να εκφράζουμε εμπιστοσύνη στις κρίσεις και στις επιλογές τους, να ενισχύουμε τον αυτοσεβασμό τους και να τα βοηθούμε να τολμούν. «Μου αρέσει τρόπος που το χειρίστηκες», «Εμπιστεύομαι την κρίση σου», «Τι σκέφτεσαι να κάνεις για να λύσεις αυτό το πρόβλημα;», «Είμαι σίγουρη ότι μπορείς να τα καταφέρεις. Αξίζει να δοκιμάσεις!»
• Να τα κατευθύνουμε αντί να τα ελέγχουμε και να δηλώνουμε παρόντες σε περίπτωση που θα μας χρειαστούν. «Μπορείς να μελετάς ένα κεφάλαιο κάθε μέρα. Αν κάποια στιγμή χρειαστείς να σου κρατήσω το βιβλίο, πες το μου».
• Να σεβόμαστε τις ατομικές διαφορές των παιδιών και να μην τα συγκρίνουμε με άλλους. Να αποφεύγουμε τις κριτικές και τις «ταμπέλες». «Η αδελφή σου είχε αριστεύσει στο μάθημα αυτό»,«Ήταν αναμενόμενο, πάντα είσαι απρόσεκτος».
• Να αναγνωρίζουμε και να επαινούμε κάθε μικρή προσπάθεια των παιδιών. «Σ’ ευχαριστώ, με βοήθησες πολύ στην επιλογή της διακόσμησης, φαίνεται ότι έχεις πολύ καλό γούστο». Δεν χρειάζεται απαραίτητα να ολοκληρωθεί η προσπάθεια ή να προκύψει άριστο αποτέλεσμα. «Είμαι σίγουρη ότι έμαθες πολλά από την προσπάθειά σου αυτή για το πτυχίο των αγγλικών και ότι θα τα χρησιμοποιήσεις αποτελεσματικά στην επόμενη εξέταση. Ποιες ελλείψεις διαπίστωσες ότι έχεις;». «Παρατηρώ ότι προοδεύεις». Εδώ χρειάζεται να επισημάνουμε ότι η ενθάρρυνση δεν ταυτίζεται με τον έπαινο. Ο έπαινος αποτελεί επιβράβευση μετά από ένα επίτευγμα, ενώ η ενθάρρυνση εκφράζει την εμπιστοσύνη προς το ίδιο το παιδί, ανεξαρτήτως επιτευγμάτων.
• Να επικεντρωνόμαστε στα θετικά σημεία τους, να εντοπίζουμε τα προτερήματά τους και να τους δείχνουμε ότι τα ελαττώματά τους μπορούν με κατάλληλο τρόπο να στραφούν σε προτερήματα. «Από μια πλευρά, το άγχος σου για τις εξετάσεις είναι θετικό, γιατί σε κάνει να προετοιμάζεσαι καλύτερα».
• Να ενδιαφερόμαστε για τα συναισθήματά τους και να τους το δείχνουμε. «Πώς νοιώθεις γι’ αυτό;», «Χαίρομαι που το ευχαριστήθηκες».

Όταν προβαίνουμε σε τέτοιες εκδηλώσεις ενθάρρυνσης του παιδιού, πρέπει να προσέχουμε να μην τις συμπληρώνουμε με φράσεις που επιδιώκουν την τελειότητα. Αυτό μπορεί να καταστρέψει τη θετική ατμόσφαιρα ενθάρρυνσης που σκοπεύουμε να δημιουργήσουμε και να φορτώσει το παιδί με ακόμη μεγαλύτερο άγχος. «Χαίρομαι που ευχαριστήθηκες τη συμμετοχή σου στους αγώνες και είχες τόσο καλή παρουσία. Άντε, στους επόμενους αγώνες περιμένουμε το χρυσό μετάλλιο!» «Παρατηρώ ότι προοδεύεις στα μαθηματικά. Στο επόμενο τρίμηνο μπορείς να πάρεις άριστα!».

Καλή τακτική ενθάρρυνσης του παιδιού αποτελεί η προσπάθεια των γονέων για ισότιμη συμμετοχή του στην οικογενειακή ζωή. Μπορούμε, μετά από συζήτηση με το παιδί, να του αναθέσουμε απλές σταθερές υπευθυνότητες, για παράδειγμα την περιποίηση του κατοικίδιου, τη συνοδεία του μικρού του αδελφού στο σχολείο ή την προετοιμασία κάποιου απλού φαγητού. Οι υπευθυνότητες αυτές πρέπει να ευχαριστούν το παιδί, να είναι σύμφωνες με τα ενδιαφέροντά του και να του δίνουν την ευκαιρία να δέχεται επιβράβευση και να επιβεβαιώνεται.

Καλό είναι να περιλαμβάνουμε τα παιδιά στη λήψη των οικογενειακών αποφάσεων στις οποίες εμπλέκονται, ανάλογα πάντα με την ηλικία τους και μέσα στα όρια που θέτουν οι γονείς. Για παράδειγμα, ένα παιδί του δημοτικού μπορεί να λάβει μέρος στην απόφαση για τον τόπο όπου η οικογένεια θα κάνει διακοπές, αλλά οι πιθανοί τόποι διακοπών πρέπει να έχουν προηγουμένως καθοριστεί από τους γονείς. Τα παιδιά αισθάνονται ότι έχουν αξία όταν ζητάμε τη γνώμη τους και δείχνουμε ότι εμπιστευόμαστε την κρίση τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορούμε να αντιμετωπίζουμε λάθη των παιδιών -όπως και δικά μας- με χιούμορ, εκτονώνοντας έτσι καταστάσεις κρίσης.

Για να εφαρμοστούν οι αρχές που περιγράφηκαν πιο πάνω, χρειάζεται οι γονείς να πιστεύουν πραγματικά στο παιδί τους και να έχουν θετικές προσδοκίες γι’ αυτό. Σε αντίθετη περίπτωση, η χρήση τέτοιων συμπεριφορών ως απλών στρατηγικών, είναι δύσκολο να φέρει αποτέλεσμα. Είναι επίσης σημαντικό οι γονείς να μη βασίζουν την αξία τους στις επιτυχίες του παιδιού τους και να έχουν θετικές προσδοκίες και στάση ενθάρρυνσης πρώτα απέναντι στον ίδιο τους τον εαυτό. Ας μην ξεχνάμε ότι το παιδί εσωτερικεύει και απομιμείται ό,τι βιώνει, πολύ περισσότερο από ό,τι απλώς ακούει.

Κατερίνα Τριανταφύλλου
εκπαιδευτικός, σύμβουλος σταδιοδρομίας, ψυχοθεραπεύτρια
triadaf@otenet.gr


Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων