Θεματικός Κύκλος: Ζω καλύτερα- Ευ ζην
Είναι βασισμένο στο σχέδιο εργασίας: «Παίζουμε και Μαθαίνουμε Παρέα, Πάντα με Βλέμμα Θετικό..!!» του Νικόλαου Θ. Καμέα. Πλαισιώνεται δε από φύλλα εργασίας (δίνεται πρόσβαση σ’ αυτά στο τέλος του άρθρου) της εκπαιδευτικού Τσάντζου Ελένης.
Τίτλος προγράμματος: “Η ΑΝΑΓΚΗ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΜΟΥ – ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ”
Στόχοι Σχεδίου Δράσης
Δεξιότητες:
- Δεξιότητες μάθησης 21ου αιώνα (4cs)
- Παραγωγική μάθηση μέσω των τεχνών και της δημιουργικότητας
- Δεξιότητες της κοινωνικής ζωής
- Δεξιότητες διαμεσολάβησης και κοινωνικής ενσυναίσθησης
Στόχοι: Με την ολοκλήρωση των εργαστηρίων δεξιοτήτων αναμένεται οι μαθητές/τριες:
- Να μάθουν να αναγνωρίζουν και να καταλαβαίνουν τα στοιχεία της ταυτότητάς τους και της ταυτότητας των άλλων.
- Να αυξήσουν τη συναισθηματική τους επίγνωση.
- Να μάθουν πώς να διαμορφώνουν και να αποδέχονται μια κοινή ταυτότητα.
- Να εκφράζουν, μέσω του γραπτού λόγου, τα συναισθήματά τους
- Να γνωρίζουν καλύτερα τον εαυτό τους.
- Να αναπτύσσουν κριτική σκέψη.
- Να συνεργάζονται.
- Να αυξήσουν την ενσυναίσθησή τους για τις δύσκολες καταστάσεις και τα συναισθήματα των άλλων.
- Να μάθουν πώς να είναι πιο αλτρουιστικοί προς τους άλλους/να αναπτύξουν διάθεση για εθελοντισμό.
- Να προβληματίζονται/σκέφτονται σχετικά με την ποιότητα της εργασίας τους.
- Να κρίνουν αν οι επιδιωκόμενοι στόχοι έχουν επιτευχθεί.
Ακολουθία εργαστηρίων
Εργαστήριο 1
Περιγράφω τον εαυτό μου και γνωρίζομαι καλύτερα με τους άλλους
Α. ΕΓΩ ΜΕ ΔΥΟ ΛΕΞΕΙΣ
Τα παιδιά σχηματίζουν έναν κύκλο. Ένας/Μία μαθητής/τρια κρατάει μία μπάλα. Γίνεται γνωστό ότι η μπάλα καθορίζει το άτομο που έχει δικαίωμα να μιλήσει. Όλοι σεβόμαστε το δικαίωμα αυτό και ακούμε προσεχτικά τι έχει να πει αυτός/ή που μιλάει. Κάθε παιδί παρουσιάζει τον εαυτό του/της στην ολομέλεια, λέγοντας μόνο δύο λέξεις (επίρρημα και επίθετο ή και οτιδήποτε άλλο, για παράδειγμα, είμαι… σταθερά προσεκτικός) και πετάει την μπάλα σε έναν/μία συμμαθητή/τριά του/της.
Β. ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ!
Παρουσιάζονται μέσω του προβολέα της τάξης, δύο-τρεις φωτογραφίες με παιδιά με διαφορετικά χαρακτηριστικά (εθνικότητα, θρησκεία, χρώμα κ.λπ). Ζητείται από τους μαθητές/τριες, πέρα από τα προφανή χαρακτηριστικά που βλέπουν στις φωτογραφίες, να δημιουργήσουν, ανά ομάδα, σε μία κόλλα χαρτί δύο λίστες: μία με τα κοινά χαρακτηριστικά, τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα, που μπορεί να έχουν με τα παιδιά των φωτογραφιών και μία με τα διαφορετικά χαρακτηριστικά που μπορεί να έχουν.
Γ. ΑΝ ΗΜΟΥΝ ΕΝΑ ΖΩΑΚΙ…
Μοιράζεται το φύλλο «ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ». Τα παιδιά καλούνται να σκεφτούν και να γράψουν «Αν δεν ήταν άνθρωποι, ποιο ζωάκι θα μπορούσαν να είναι κ.ά». Μέσα από τα χαρακτηριστικά του ζώου που επιλέγουν «βλέπουν» τον εαυτό τους.
Δ. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
Εργαστήριο 2
Γράφω και μαθαίνω καλύτερα για μένα και τους άλλους
Α. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ;
Με στόχο να κατανοήσουν οι μαθητές/τριες την έννοια της «ταυτότητας» ενός ατόμου (η δική μου ταυτότητα και η ταυτότητα του άλλου) μοιράζεται το φύλλο εργασίας «ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ;». Τα παιδιά καλούνται να περιγράψουν θετικά τον εαυτό τους.
Β. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
Εργαστήριο 3
Καταλαβαίνοντας και νιώθοντας τον άλλο
Α. ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΜΟΥ
Με στόχο να κατανοήσουν οι μαθητές/τριες ότι λίγο ή πολύ όλοι έχουμε κοινά προβλήματα και όλοι μαζί μπορούμε να τα διαχειριστούμε και να τα διορθώσουμε ή να τα λύσουμε μαζί, μοιράζεται το φύλλο εργασίας «ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΜΟΥ».
Τα παιδιά γράφουν και αργότερα παρουσιάζουν και συζητούν στην ολομέλεια προβλήματα δικά τους που λύθηκαν με παρέμβαση συμμαθητών/τριών τους και το αντίστροφο. Καλούνται επίσης να αναφέρουν θετικές σκέψεις που θα μπορούσαν να προλάβουν τα προβλήματα πριν ακόμα δημιουργηθούν.
Β. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
Εργαστήριο 4
Δημιουργώντας μια τάξη που ενδιαφέρεται
Α. ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΤΑΞΗ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ
Στο πλαίσιο της κοινής παραδοχής που προέκυψε από το 3ο εργαστήριο ότι όλοι έχουμε κοινές ανάγκες και με θετική σκέψη μπορούμε να προλάβουμε τα προβλήματα τα παιδιά καλούνται να περιγράψουν αρχικά προφορικά και στη συνέχεια γραπτά στο φύλλο εργασίας « ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΤΑΞΗ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ» την τάξη τους όπως ιδανικά θα ήθελαν να είναι. Καλούνται επίσης να προτείνουν και να συντάξουν το συμβόλαιο κανόνων της τάξης τους.
Β. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
Εργαστήριο 5
Συμφωνούμε από κοινού και δεσμευόμαστε
Α. ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΤΑΞΗΣ
Μετά από παρουσίαση στην ολομέλεια των κανόνων που προτείνουν τα παιδιά συντάσσεται και αναρτάται στην τάξη το συμβόλαιο της τάξης, που περιλαμβάνει τους κανόνες κοινής αποδοχής της ολομέλειας.
Β. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
Εργαστήριο 6
Θα μπορούσα να ήμουν εγώ…
Α. ΝΙΩΘΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟ
Με το ερώτημα, «Η ανάγκη του άλλου θα μπορούσε να είναι και δική μου, ακόμα κι αν ο άλλος είναι κάποιος πολύ μακριά μου;» τα παιδιά διαβάζουν την ιστορία ενός Σύριου πρόσφυγα και ακολουθεί συζήτηση.
Ο Yasser, Σύριος πρόσφυγας, 15 χρονών αφηγείται:
«Όταν ξεκίνησαν τα προβλήματα στη Δαμασκό, η γειτονιά μας ήταν από τις πρώτες που ήλθαν αντιμέτωπες με τον πόλεμο. Μια νύχτα, κατά τη διάρκεια μιας διαμαρτυ-ρίας, οι βόμβες σκότωσαν 400 άτομα. Έως τις έξι το πρωί όλος ο δρόμος είχε αδειάσει και έτσι εγκαταλείψαμε το σπίτι μας ερειπωμένο αφού είχε χτυπηθεί από μια έκρηξη. Αρχικά βρήκαμε καταφύγιο στην επαρχία Quneitra. Αλλά, αν και βρισκόμασταν μακριά από τις συμπλοκές, δεν μπορούσα πλέον να πηγαίνω σχολείο. Έφυγα για το Λίβανο με μόλις 180 δολάρια στην τσέπη μου και από εκεί στην Κωνσταντινούπολη. Αυτές οι πρώτες εβδομάδες ήταν πολύ δύσκολες και μοναχικές. Στην Τουρκία, συνάντησα πέντε από τους φίλους μου και ξεκίνησα να δουλεύω σε ένα εργοστάσιο κατασκευής χάρτινων κουτιών. Είχα για να φάω, αλλά τίποτα περισσότερο. Εργαζόμουν πάνω από δώδεκα ώρες κάθε μέρα. Έτσι, και οι έξι αποφασίσαμε ότι πρέπει να ζητήσουμε άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είχαμε καθόλου χρήματα, έτσι προσπαθήσαμε μόνοι μας χωρίς τη μεσολάβηση διακινητή. Στη Βουλγαρία μεταφερθήκαμε σε ένα ερειπωμένο κτίριο μόνο για άνδρες στον καταυλισμό Harmanli. Ήταν φρικτά. Δεν υπήρχαν κατάλληλα μπάνια ή ντους, οι άνθρωποι ζεσταίνονταν με φωτιές και η τροφή ήταν πολύ λίγη. Μέρα με τη μέρα τα πράγματα καλυτέρευαν και τώρα πια ζούμε αξιοπρεπώς. Μετά τις πρώτες εβδομάδες οι έξι από εμάς φτιάξαμε μια εθελοντική ομάδα για να προσφέρουμε βοήθεια μέσα στον καταυλισμό. Σύντομα, ξεκινήσαμε ένα ημερήσιο σχολείο για τα παιδιά του καταυλισμού, ώστε όλοι να έχουμε κάτι να κάνουμε. Εάν σταματήσει ο πόλεμος, θα επιστρέψω αμέσως στη Συρία. Αλλά βλέπω ότι δεν πρόκειται να σταματήσει. Πιστεύω ότι δεν θα τελειώσει ούτε σε δέκα χρόνια.»
ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ:
- Πώς πιστεύετε ότι αισθάνεται αυτός ο μαθητής;
- Ποιες είναι οι ομοιότητές του με εσάς;
- Πώς νιώθετε αναφορικά με την ιστορία αυτή;
- Πιστεύετε ότι θα μπορούσατε να κάνετε κάτι για να βοηθήσετε;
- Τι θα μπορούσατε να κάνετε για να βοηθήσετε μαθητές/τριες σαν κι αυτόν που υποφέρουν;
- Γνωρίζετε περιπτώσεις/πράξεις ανθρώπων που βοήθησαν κάποιον/α που βρισκόταν σε ανάγκη; Αναφέρετε μερικές.
Β. ΕΛΑ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ
Οι μαθητές/τριες καλούνται να προσπαθήσουν να κόψουν μια ζωγραφιά με το ψαλίδι όχι με το κυρίαρχο χέρι (αυτό που γράφουν) αλλά με το άλλο ή να προσπαθήσουν να διαβάσουν ένα κείμενο σε μία γλώσσα με την οποία δεν έχουν καμία επαφή, για παράδειγμα στα αλβανικά ή στα αραβικά.
Γ. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
Εργαστήριο 7
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ. ΒΕΛΤΙΩΝΟΜΑΙ ΚΑΙ ΠΡΟΧΩΡΩ
Α. ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ/PORTFOLIO:
Τα παιδιά συμπληρώνουν τον ατομικό τους φάκελο με τις τελευταίες εργασίες –δραστηριότητες και μελετούν μία τελευταία φορά και όλες τις υπόλοιπες. Έχοντας συνολικά στο μυαλό τους το σύνολο των εργαστηρίων της ενότητας προχωράνε στην αυτό-αξιολόγησή τους.
Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΑΥΤΟ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Μοιράζεται ερωτηματολόγιο, ένα ΦΥΛΛΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΥΤΟ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ μέσω του οποίου το παιδί καλείται να αυτοπροσδιορίσει το βαθμό επίτευξης των στόχων του προγράμματος και των στόχων που έθεσε το ίδιο για τον εαυτό του.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (αρχεία pdf)
