IToday.GRin

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο εξαιτίας ενός χώρου υγειονομικής ταφής σε προστατευόμενη περιοχή στη Ζάκυνθο. Η χωματερή λειτουργεί κατά παράβαση της ενωσιακής νομοθεσίας περί αποβλήτων και συνιστά σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, και ιδίως, για τον φωλεασμό των χελωνών. Η Ελλάδα πρέπει είτε να κλείσει τον χώρο υγειονομικής ταφής είτε να ευθυγραμμισθεί με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα απόβλητα. Κατόπιν σύστασης του αρμόδιου για το περιβάλλον Επιτρόπου, η Επιτροπή παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της ΕΕ.

Ο χώρος υγειονομικής ταφής βρίσκεται μέσα σε Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο στη νήσο Ζάκυνθο. Το πάρκο δημιουργήθηκε με σκοπό την προστασία της θαλάσσιας χελώνας καρέτα-καρέτα, είδος προτεραιότητας που κατατάσσεται πλέον στα απειλούμενα με εξαφάνιση.

Οι ανησυχίες της Επιτροπής χρονολογούνται από το 2009. Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους εστάλη στις ελληνικές αρχές αιτιολογημένη γνώμη με την οποία τους ζητήθηκε να αναλάβουν επείγουσα δράση στον χώρο της υγειονομικής ταφής, αλλά οι επιθεωρήσεις που διενεργήθηκαν από τις ελληνικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι ο χώρος υγειονομικής ταφής εξακολουθεί να λειτουργεί κατά παράβαση της ενωσιακής νομοθεσίας. Εκτός του ότι αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, ο χώρος υγειονομικής ταφής προκαλεί βλάβες λόγω της ρύπανσης από διαρροές στο τοπικό περιβάλλον και από πλαστικές σακούλες, καθώς και επειδή προσελκύει γλάρους που κυνηγούν τα χελωνάκια. Οι ελληνικές αρχές έχουν αναγνωρίσει το πρόβλημα και έχουν ληφθεί μέτρα για την κατασκευή εγκατάστασης αντικατάστασης. Ωστόσο, σημειώθηκαν σοβαρές καθυστερήσεις και δεν έχει επιλεγεί ακόμη η θέση για την εγκατάσταση αντικατάστασης. Επιπλέον, η άδεια για τους υφιστάμενους χώρους υγειονομικής ταφής ανανεώθηκε πρόσφατα κατά παράβαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, και τα σχέδια για την προτεινόμενη μεταβατική περίοδο, κατά την οποία τα απόβλητα θα αποστέλλονται σε κινητές μονάδες και όχι στην υφιστάμενη χωματερή, έχουν εγκαταλειφθεί. Η Επιτροπή παρέπεμψε επομένως την Ελλάδα στο Δικαστήριο της ΕΕ.

Ιστορικό (περισσότερα…)

Οι ωκεανοί και οι θάλασσες που περιβάλλουν την Ευρώπη προσφέρουν νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και θέσεις εργασίας ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Για την καλύτερη αξιοποίηση αυτού του δυναμικού, πρέπει να γνωρίζουμε περισσότερα σχετικά με το τί συμβαίνει κάτω από τη θάλασσα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός ψηφιακού χάρτη του θαλάσσιου βυθού των ευρωπαϊκών υδάτων έως το 2020 με τη συγκέντρωση όλων των υφισταμένων δεδομένων σε μια εναρμονισμένη βάση δεδομένων, προσιτή σε όλους. Η Επιτροπή, με την πράσινη βίβλο σχετικά με τις «γνώσεις για τη θάλασσα» που ενέκρινε σήμερα, εγκαινιάζει διαβούλευση σχετικά με το πώς μπορεί αυτό να επιτευχθεί. Θέτει σειρά ερωτημάτων όπως «πώς μπορούν οι τρέχουσες προσπάθειες των κρατών μελών να ενταχθούν σε μια κοινή προσπάθεια της ΕΕ;», «πώς μπορούν να αναπτυχθούν νέες, φθηνότερες τεχνολογίες θαλάσσιας παρατήρησης;» και «πώς μπορεί να συμβάλει ο ιδιωτικός τομέας;» Η εν λόγω διαβούλευση είναι ανοικτή έως τις 15 Δεκεμβρίου 2012. (περισσότερα…)

Από 13/8/2012 ισχύουν βελτιωμένοι κανόνες όσον αφορά στη συγκέντρωση και στην επεξεργασία των ηλε-αποβλήτων. Τα ηλε-απόβλητα (δηλαδή τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ΑΗΗΕ) αποτελούν μία από τις ταχύτερα αυξανόμενες ροές αποβλήτων, προσφέρουν δε σημαντικές ευκαιρίες από πλευράς διάθεσης δευτερογενών πρώτων υλών στην αγορά. Η συστηματική συγκέντρωση και ορθή επεξεργασία αποτελεί προϋπόθεση για να ανακυκλώνονται ύλες όπως ο χρυσός, ο άργυρος, ο χαλκός και τα σπάνια μέταλλα που χρησιμοποιούνται σε συσκευές τηλεόρασης, επιτραπέζιους υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα. Η νέα οδηγία συνιστά σαφές βήμα προόδου σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, δίνει δε μείζονα ώθηση στην αποδοτικότητα των πόρων στην Ευρώπη.

Η Οδηγία που αρχίζει να ισχύει καθιερώνει ως στόχο συλλογής το 45% του πωλούμενου ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ποσοστό που θα εφαρμόζεται από το 2016, και ως δεύτερο βήμα, από το 2019, στόχο 65% του πωλούμενου εξοπλισμού, ή το 85% των παραγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων. Τα κράτη μέλη θα μπορούν να διαλέξουν με ποιο από τους δύο ανωτέρω ισοδύναμους τρόπους θα μετρούν τον στόχο για τον οποίο επιθυμούν να δίνουν αναφορά. Από το έτος 2018, η οδηγία θα επεκταθεί από το τρέχον περιορισμένο πεδίο εφαρμογής της στις πάσης φύσεως κατηγορίες ηλεκτρονικών αποβλήτων, αλλά για την επέκταση αυτή θα εκπονηθεί προηγουμένως εκτίμηση επιπτώσεων.

Η οδηγία προσφέρει στα κράτη μέλη τα εργαλεία για να καταπολεμούν αποτελεσματικότερα την παράνομη εξαγωγή αποβλήτων. Τα παράνομα φορτία ΑΗΗΕ αποτελούν σοβαρό πρόβλημα, ειδικώς όταν παρουσιάζονται μεταμφιεσμένα ως νόμιμα φορτία χρησιμοποιημένου εξοπλισμού ώστε να παρακάμπτονται οι ενωσιακοί κανόνες που διέπουν την επεξεργασία αποβλήτων. Με τη νέα οδηγία οι εξαγωγείς θα είναι υποχρεωμένοι να δοκιμάζουν κατά πόσο λειτουργεί ή όχι ο εξοπλισμός και να προσκομίζουν έγγραφα σχετικά με τη φύση φορτίων για τα οποία θα μπορούσε να υπάρξει η υποψία ότι είναι παράνομα.

Μια άλλη αναμενόμενη βελτίωση είναι η μείωση των διοικητικών εμποδίων μέσω της εναρμόνισης των εθνικών απαιτήσεων καταχώρισης σε μητρώα και αναφοράς. Τώρα πλέον θα ευθυγραμμιστούν καλύτερα οι απαιτήσεις των μητρώων που τηρούν τα κράτη μέλη για τους παραγωγούς ηλε-αποβλήτων.

Σήμερα, μόλις το ένα τρίτο των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στην ΕΕ υποβάλλεται σε χωριστή συγκέντρωση στο πλαίσιο του τεκμηριωμένου συστήματος. Ο ισχύων ενωσιακός στόχος συλλογής είναι κατά κεφαλή 4 kg ΑΗΗΕ, που αντιπροσωπεύει περίπου 2 εκατομμύρια τόνους κατ’ έτος, από τα 10 περίπου εκατομμύρια τόνους ΑΗΗΕ που παράγονται ετησίως στην ΕΕ. Έως το 2020 εκτιμάται ότι ο όγκος ΑΗΗΕ θα αυξηθεί σε 12 εκατομμύρια τόνους. Ο τελικός στόχος της νέας οδηγίας, ένα φιλόδοξο ποσοστό 85% των πάσης φύσεως παραγόμενων ΑΗΗΕ, θα διασφαλίσει ότι το 2020 θα συγκεντρώνονται με χωριστό σύστημα στην ΕΕ γύρω στα 10 εκατομμύρια τόνοι ή πάνω-κάτω 20kg κατά κεφαλή.

Επόμενα βήματα

Το αργότερο έως τις 14 Φεβρουαρίου 2014, τα κράτη μέλη θα πρέπει να τροποποιήσουν την ισχύουσα νομοθεσία τους σχετικά με τα ΑΗΗΕ, και να την ευθυγραμμίσουν με τη νέα οδηγία και τους νέους στόχους. Τότε οι καταναλωτές θα μπορούν να επιστρέφουν τα μικρού μεγέθους ηλε-απόβλητα στα μεγάλα καταστήματα λιανικής, εκτός αν οι ισχύοντες εναλλακτικοί μηχανισμοί αποδεικνύεται ότι είναι τουλάχιστον εξίσου αποτελεσματικοί. Από την ημέρα που η οδηγία θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο και μετά, για όσα φορτία χρησιμοποιημένου εξοπλισμού υπάρχει υποψία ότι πρόκειται για παράνομα φορτία αποβλήτων θα ισχύει αναστροφή του βάρους της απόδειξης ότι είναι νόμιμα.

Από το έτος 2016 και μετά, τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι συγκεντρώνεται ποσοστό 45 % του πωλούμενου σε εκάστη χώρα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού.

Από το έτος 2018 και μετά, διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας από τις σημερινές κατηγορίες στον πάσης φύσεως ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό.

Από το έτος 2019 και μετά, ο στόχος συγκέντρωσης αυξάνεται στο 65 % του πωλούμενου ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ή θα ισχύει το εναλλακτικό μέτρο του ποσοστού 85 % των δημιουργούμενων ΑΗΗΕ.

Θα επιτρέπεται σε ορισμένα κράτη μέλη να αποκλίνουν από τους νέους στόχους για περιορισμένο χρονικό διάστημα, εφόσον αυτό δικαιολογείται από έλλειψη της αναγκαίας υποδομής ή από χαμηλά επίπεδα κατανάλωσης ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τις εξουσίες που τις παραχωρούνται στη νέα οδηγία για να εναρμονίσει τη συχνότητα αναφοράς ποσοτήτων από τους παραγωγούς στα εθνικά μητρώα, όπως και την τυποποιημένη μορφή για την καταχώριση και αναφορά. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει ορισμένες αλλαγές που έχουν συμφωνηθεί με τη νέα οδηγία, για παράδειγμα όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής, ώστε να εντοπίσει τυχόν ανεπιθύμητες επενέργειες.

Ιστορικό (περισσότερα…)

Οι νέοι κανόνες που τίθενται από 13/8/2012 σε ισχύ θα επιτρέψουν την καλύτερη ενημέρωση των πολιτών της ΕΕ όσον αφορά μείζονες απειλές από βιομηχανικές εγκαταστάσεις πλησίον τους. Οι κανόνες αυτοί αποτελούν μέρος μιας κατά τα άλλα τεχνικής επικαιροποίησης της οδηγίας Seveso, που αποτελεί βασικό μέσο για τη διαχείριση των βιομηχανικών κινδύνων και προσαρμόζεται δεόντως ώστε να αντικατοπτρίζει τις πλέον πρόσφατες αλλαγές στη διεθνή και ευρωπαϊκή ταξινόμηση των χημικών ουσιών. Η οδηγία υποχρεώνει τα κράτη μέλη να καταρτίζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για τις περιοχές γύρω από βιομηχανικές εγκαταστάσεις όπου συγκεντρώνονται πολύ μεγάλες ποσότητες επικίνδυνων ουσιών.

Εκτός από τις τεχνικές επικαιροποιήσεις για να ληφθούν υπόψη οι αλλαγές στην ταξινόμηση των χημικών ουσιών στην ΕΕ, οι κύριες βελτιώσεις για τους πολίτες έχουν ως εξής:

• Βελτίωση της πρόσβασης των πολιτών σε πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που πηγάζουν από δραστηριότητες παρακείμενων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οφείλουν να συμπεριφερθούν σε περίπτωση ατυχήματος. Τοιουτοτρόπως θα ενισχυθεί και η εμπιστοσύνη στη λειτουργία των αντιστοίχων εταιρειών.
• Αποτελεσματικότεροι κανόνες συμμετοχής του άμεσα ενδιαφερομένου κοινού στα έργα χωροταξικού σχεδιασμού που σχετίζονται με εγκαταστάσεις καλυπτόμενες από την οδηγία Seveso
• Πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τους πολίτες στους οποίους δεν έχει παραχωρηθεί η δέουσα πρόσβαση στις αντίστοιχες πληροφορίες ή η συμμετοχή στις σχετικές διαδικασίες.
• Αυστηρότερα πρότυπα για τις επιθεωρήσεις των εγκαταστάσεων ώστε να διασφαλίζεται ενεργότερη επιβολή των κανόνων ασφαλείας.

Εφεξής, η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους εν λόγω κινδύνους πρέπει να διατίθεται σε ηλεκτρονική μορφή. Οι πάσης φύσεως εγκαταστάσεις που καλύπτονται από τη νομοθεσία θα χρειάζεται να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τους ήχους των συναγερμών, καθώς και όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο καλούνται να ενεργήσουν οι πολίτες σε περίπτωση μείζονος ατυχήματος. Όταν συμβαίνει ατύχημα, οι αρμόδιες αρχές επιβάλλεται να ενημερώνουν όσους ενδέχεται να επηρεαστούν από αυτό και να γνωστοποιούν τα κύρια μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπισή του. Ορισμένες αλλαγές στους νόμους χωροταξικού σχεδιασμού θα προβλέπουν στα σχέδια ενδεδειγμένη απόσταση «ασφαλείας» για τις νέες μονάδες και υποδομές πλησίον ήδη υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Οι διαδικαστικές απαιτήσεις για δημόσια διαβούλευση σχετικά με έργα, σχέδια και προγράμματα έχουν καταστεί αυστηρότερες. Όταν οι αρχές και οι υπεύθυνοι εγκαταστάσεων αποτιμούν τις πιθανότητες ατυχήματος και υιοθετούν μέτρα για την αντιμετώπισή του οφείλουν να λαμβάνουν καλύτερα υπόψη τη δυνητική αύξηση των κινδύνων λόγω της γειτνίασης με άλλες βιομηχανικές περιοχές και τις πιθανές επιπτώσεις στις παρακείμενες εγκαταστάσεις.

Τα επόμενα στάδια

Τα κράτη μέλη καλούνται να εφαρμόσουν τους εν λόγω κανόνες από 1ης Ιουνίου 2015, ημερομηνία κατά την οποία καθίσταται εφαρμοστέα στην Ευρώπη η νέα νομοθεσία για την ταξινόμηση των χημικών ουσιών.

Ιστορικό (περισσότερα…)

Μια νέα έκθεση που αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη διαχειρίζονται τα αστικά τους απορρίμματα αποκαλύπτει την ύπαρξη εντυπωσιακών διαφορών ανά την ΕΕ. Στην έκθεση κατατάσσονται τα 27 κράτη μέλη με γνώμονα 18 κριτήρια, αξιολογούνται μάλιστα με πράσινες, πορτοκαλί και κόκκινες σημαίες σε τομείς όπως η συνολική ποσότητα των αποβλήτων που ανακυκλώνονται, η τιμολόγηση της διάθεσης απορριμμάτων και οι παραβάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Ο προκύπτων πίνακας βαθμολογίας αποτελεί μέρος μιας υπό εκπόνηση μελέτης που θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στο πεδίο της διαχείρισης των αποβλήτων. Κορυφαία κράτη του πίνακα είναι η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία, στα οποία έχουν δοθεί το πολύ 2 κόκκινες σημαίες. Η εικόνα είναι όμως αντίστροφη στο άλλο άκρο της κλίμακας, στο οποίο οι πράσινες σημαίες σπανίζουν.

Τα κράτη μέλη όπου παρουσιάζονται τα μεγαλύτερα κενά στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία. Οι αδυναμίες περιλαμβάνουν ανεπαρκείς ή ανύπαρκτες πολιτικές πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων, έλλειψη κινήτρων για να μην οδηγούνται τα απόβλητα στους ΧΥΤΑ και ανεπαρκή υποδομή επεξεργασίας αποβλήτων. Η ισχυρή εξάρτηση από την υγειονομική ταφή σημαίνει ότι σημειώνεται συστηματικά υστέρηση αξιοποίησης καλύτερων επιλογών διαχείρισης αποβλήτων, όπως η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση. Επομένως, οι προοπτικές είναι δυσοίωνες.

Αντίθετα, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία διαθέτουν ολοκληρωμένα συστήματα αποκομιδής αποβλήτων και κατευθύνουν στους ΧΥΤΑ ποσοστό μικρότερο από το 5% των απορριμμάτων τους. Διαθέτουν καλώς αναπτυγμένα συστήματα ανακύκλωσης, επαρκή δυναμικότητα επεξεργασίας και παρουσιάζουν καλές επιδόσεις ως προς τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα. Στην τυπική περίπτωση, συνδυάζουν νομικά, διοικητικά και οικονομικά μέσα για αποτελεσματική άσκηση των εθνικών πολιτικών διαχείρισης αποβλήτων.

Σε ορισμένα κράτη μέλη, η απεξάρτηση από την υγειονομική ταφή σημείωσε ταχεία πρόοδο ώστε αυτή πρακτικώς να έχει εξαλειφθεί. Ακόμη όμως και εκείνα τα οποία παρουσιάζουν τις καλύτερες επιδόσεις αντιμετωπίζουν ορισμένες προκλήσεις όπως η ενίσχυση της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων και η πλεονάζουσα δυναμικότητα στον τομέα της αποτέφρωσης, που μπορεί να εμποδίζουν την ανακύκλωση και απαιτούν εισαγωγές αποβλήτων για την τροφοδότηση των μονάδων αποτέφρωσης.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή χρησιμοποιεί την παρούσα έκθεση για να συντάξει χάρτες πορείας για τα δέκα κράτη μέλη με τις χειρότερες επιδόσεις. Οι χάρτες πορείας θα συζητηθούν με τις εθνικές αρχές σε διμερείς συσκέψεις εργασίας το φθινόπωρο, αρχής γενομένης στην Πράγα στις 19 Σεπτεμβρίου. Οι χάρτες πορείας θα βοηθήσουν την εξάπλωση βέλτιστων πρακτικών και θα περιλαμβάνουν προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες συστάσεις για τον τρόπο κατά τον οποίο πρέπει να βελτιωθεί η διαχείριση αποβλήτων με τη χρήση οικονομικών, νομικών και διοικητικών εργαλείων, όπως και των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ.

Η Επιτροπή επιζητεί να χρησιμοποιήσει τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μεγαλύτερη επικέντρωση στους στόχους της πολιτικής αποβλήτων της ΕΕ. Με το προτεινόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (MFF) 2014-2020 θα διασφαλιστεί ότι τα χρήματα της ΕΕ επενδύονται μόνο σε έργα διαχείρισης αποβλήτων εάν εκ των προτέρων πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων η ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα και με ιεράρχηση των τρόπων διαχείρισης αποβλήτων, στα οποία ευνοείται η πρόληψη, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση, έναντι της αποτέφρωσης με ανάκτηση ενέργειας, ως λύση δε έσχατης ανάγκης να χρησιμοποιείται η υγειονομική ταφή ή η αποτέφρωση χωρίς ανάκτηση ενέργειας.

Ιστορικό (περισσότερα…)