Καλύτερη ενημέρωση πολιτών για τους κινδύνους μειζόνων ατυχημάτων
Οι νέοι κανόνες που τίθενται από 13/8/2012 σε ισχύ θα επιτρέψουν την καλύτερη ενημέρωση των πολιτών της ΕΕ όσον αφορά μείζονες απειλές από βιομηχανικές εγκαταστάσεις πλησίον τους. Οι κανόνες αυτοί αποτελούν μέρος μιας κατά τα άλλα τεχνικής επικαιροποίησης της οδηγίας Seveso, που αποτελεί βασικό μέσο για τη διαχείριση των βιομηχανικών κινδύνων και προσαρμόζεται δεόντως ώστε να αντικατοπτρίζει τις πλέον πρόσφατες αλλαγές στη διεθνή και ευρωπαϊκή ταξινόμηση των χημικών ουσιών. Η οδηγία υποχρεώνει τα κράτη μέλη να καταρτίζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για τις περιοχές γύρω από βιομηχανικές εγκαταστάσεις όπου συγκεντρώνονται πολύ μεγάλες ποσότητες επικίνδυνων ουσιών.
Εκτός από τις τεχνικές επικαιροποιήσεις για να ληφθούν υπόψη οι αλλαγές στην ταξινόμηση των χημικών ουσιών στην ΕΕ, οι κύριες βελτιώσεις για τους πολίτες έχουν ως εξής:
- Βελτίωση της πρόσβασης των πολιτών σε πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που πηγάζουν από δραστηριότητες παρακείμενων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οφείλουν να συμπεριφερθούν σε περίπτωση ατυχήματος. Τοιουτοτρόπως θα ενισχυθεί και η εμπιστοσύνη στη λειτουργία των αντιστοίχων εταιρειών.
- Αποτελεσματικότεροι κανόνες συμμετοχής του άμεσα ενδιαφερομένου κοινού στα έργα χωροταξικού σχεδιασμού που σχετίζονται με εγκαταστάσεις καλυπτόμενες από την οδηγία Seveso
- Πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τους πολίτες στους οποίους δεν έχει παραχωρηθεί η δέουσα πρόσβαση στις αντίστοιχες πληροφορίες ή η συμμετοχή στις σχετικές διαδικασίες.
- Αυστηρότερα πρότυπα για τις επιθεωρήσεις των εγκαταστάσεων ώστε να διασφαλίζεται ενεργότερη επιβολή των κανόνων ασφαλείας.
Εφεξής, η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους εν λόγω κινδύνους πρέπει να διατίθεται σε ηλεκτρονική μορφή. Οι πάσης φύσεως εγκαταστάσεις που καλύπτονται από τη νομοθεσία θα χρειάζεται να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τους ήχους των συναγερμών, καθώς και όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο καλούνται να ενεργήσουν οι πολίτες σε περίπτωση μείζονος ατυχήματος. Όταν συμβαίνει ατύχημα, οι αρμόδιες αρχές επιβάλλεται να ενημερώνουν όσους ενδέχεται να επηρεαστούν από αυτό και να γνωστοποιούν τα κύρια μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπισή του. Ορισμένες αλλαγές στους νόμους χωροταξικού σχεδιασμού θα προβλέπουν στα σχέδια ενδεδειγμένη απόσταση «ασφαλείας» για τις νέες μονάδες και υποδομές πλησίον ήδη υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Οι διαδικαστικές απαιτήσεις για δημόσια διαβούλευση σχετικά με έργα, σχέδια και προγράμματα έχουν καταστεί αυστηρότερες. Όταν οι αρχές και οι υπεύθυνοι εγκαταστάσεων αποτιμούν τις πιθανότητες ατυχήματος και υιοθετούν μέτρα για την αντιμετώπισή του οφείλουν να λαμβάνουν καλύτερα υπόψη τη δυνητική αύξηση των κινδύνων λόγω της γειτνίασης με άλλες βιομηχανικές περιοχές και τις πιθανές επιπτώσεις στις παρακείμενες εγκαταστάσεις.
Τα επόμενα στάδια
Τα κράτη μέλη καλούνται να εφαρμόσουν τους εν λόγω κανόνες από 1ης Ιουνίου 2015, ημερομηνία κατά την οποία καθίσταται εφαρμοστέα στην Ευρώπη η νέα νομοθεσία για την ταξινόμηση των χημικών ουσιών.
Ιστορικό
Η νομοθεσία Seveso για την αντιμετώπιση κινδύνων που σχετίζονται με μείζονα ατυχήματα χρονολογείται από το 1982. Υποχρεώνει τα κράτη μέλη να μεριμνούν ώστε όλοι οι φορείς που καλύπτονται από την οδηγία να έχουν καθιερώσει πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων. Οι εταιρείες που χειρίζονται επικίνδυνες ουσίες πάνω από ορισμένα όρια οφείλουν να ενημερώνουν τακτικά το κοινό που ενδέχεται να πληγεί σε περίπτωση ατυχήματος, παρέχοντας εκθέσεις για την ασφάλεια, σύστημα διαχείρισης της ασφάλειας καθώς και εσωτερικό σχέδιο αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων. Η νομοθεσία επιβάλλει στα κράτη μέλη να διασφαλίζουν ότι τα σχέδια έκτακτης ανάγκης έχουν τεθεί σε εφαρμογή για τις γειτονικές περιοχές και ότι έχουν προγραμματισθεί οι δέουσες δράσεις μετριασμού των επιπτώσεων. Οι στόχοι αυτοί επιβάλλεται να λαμβάνονται υπόψη κατά τον χωροταξικό σχεδιασμό.
Η νομοθεσία Seveso θεωρείται ότι έχει συμβάλει στη μείωση της πιθανότητας και των συνεπειών των μεγάλων ατυχημάτων που οφείλονται στις επικίνδυνες ουσίες, δεδομένου ότι ο αριθμός των αναφερθέντων ατυχημάτων μειώθηκε κατά 10% μεταξύ 2000 και 2008, παρά την αύξηση του αριθμού των αντίστοιχων εγκαταστάσεων. Πρόκειται για προσέγγιση που έχει καταστεί αντικείμενο μίμησης ανά την υφήλιο.
Η οδηγία καλύπτει περίπου 10.000 βιομηχανικούς τόπους όπου χρησιμοποιούνται ή αποθηκεύονται επικίνδυνες ουσίες σε μεγάλες ποσότητες, κυρίως στους τομείς των χημικών ουσιών, των πετροχημικών προϊόντων, της αποθήκευσης και της μεταλλουργίας. Προβλέπεται κλιμακωτή προσέγγιση ως προς το επίπεδο ελέγχων: όσο μεγαλύτερες είναι οι ποσότητες των επικίνδυνων ουσιών σε μια μονάδα, τόσο αυστηρότεροι καθίστανται και οι αντίστοιχοι κανόνες (οι μονάδες της ανώτερης βαθμίδας έχουν μεγαλύτερες ποσότητες απ’όσες οι εγκαταστάσεις των χαμηλότερων βαθμίδων, με αποτέλεσμα να υποβάλλονται σε αυστηρότερο έλεγχο).
Το 2008, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσαν τον κανονισμό CLP για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία ουσιών και μειγμάτων, προσαρμόζοντας το σύστημα της ΕΕ στη νέα διεθνή ταξινόμηση των χημικών ουσιών που προβλέπουν τα Ηνωμένα Έθνη (GHS ή παγκοσμίως εναρμονισμένο σύστημα). Τοιουτοτρόπως προέκυψε ανάγκη προσαρμογής της οδηγίας Seveso, δεδομένου ότι το πεδίο εφαρμογής της βασίζεται στην προηγούμενη κατάταξη χημικών ουσιών που θα πρέπει να καταργηθεί με τον κανονισμό CLP μέχρι τον Ιούνιο του 2015. Η προσαρμογή αυτή αποτέλεσε ευκαιρία για βελτίωση άλλων πτυχών της οδηγίας, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των επιθεωρήσεων των εγκαταστάσεων και της ενημέρωσης, της συμμετοχής και της πρόσβασης του κοινού στη δικαιοσύνη.
Βλέπε επίσης http://ec.europa.eu/environment/seveso/index.htm
