Χελιδονίσματα:τα κάλαντα της άνοιξης
“Ένα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη” λέει η λαϊκή ρήση γι΄αυτό κι εμείς είπαμε να φέρουμε πολλά! Χελιδόνια με πολύχρωμα στεφάνια λουλουδιών,χελιδόνια που χτίζουν τις φωλιές τους από φιδέ και γεννούν αυγά φασόλια,χελιδόνια που κρατούν ένα ροζ άνθος ροδακινιάς στο ράμφος τους για να γιορτάσουν τον ανθισμένο κάμπο της Ημαθίας!Γέμισε γλυκά τιτιβίσματα η τάξη μας!Κι εμείς αλλοπαρμένοι από την ανοιξιάτικη ευφορία μπήκαμε στον μελωδικό χορό των Χελιδονισμάτων ψάλλοντας τα κάλαντα της άνοιξης και το τραγούδι της Χελιδόνας.
Ήρθε, ήρθε χελιδόνα,
ήρθε κι άλλη μεληδόνα,
κάθισε και λάλησε,
και γλυκά κελάηδησε:
«Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,
και Φλεβάρη φοβερέ,
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις,
καλοκαίρι θα μυρίσεις.
Κι αν χιονίσεις, κι αν κακίσεις,
πάλιν άνοιξη θ’ ανθίσεις».
Δημοτικό τραγούδι
Τα Χελιδονίσματα είναι ένα παλιό έθιμο σύμφωνα με το οποίο τα παιδιά γύριζαν τα χωριά κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδονιού γιορτάζοντας τον ερχομό της άνοιξης και την αναγέννησηση της φύσης τραγουδώντας από σπίτι σε σπίτι.Μια μικρή αναβίωση του εθίμου αυτού ζήσαμε κι εμείς φτιάχνοντας χάρτινα χελιδόνια και τραγουδώντας τα ανοιξιάτικα κάλαντα στον ροζ ανθισμένο κάμπο της Ημαθίας. Να σας τα πούμε;
Το σπίτι της γυναίκας
Ένα χαρτόκουτο, φωτεινά λουλούδια, σπουδαίες γυναίκες, όπως η Μαρία Κάλλας,η Φρίντα Κάλο,η Μαλάλα Γιουσαφζάι και η Μαρία Μοντεσσόρι,οι οποίες μεταξύ πολλών άλλων σκόρπισαν άπλετο φως στην ανθρωπότητα, πολλή φαντασία και σας καλωσορίζουμε στο σπίτι της γυναίκας. Είναι φτιαγμένο από απλά, καθημερινά υλικά,τα οποία πολλοί πετούν, αλλά αυτή τα μεταμορφώνει σε στολίδια,μοσχοβολάει άνοιξη κι ευωδιαστά λουλούδια κι είναι γεμάτο επίθετα βγαλμένα από την καρδιά μας, άπειρα επίθετα με τα οποία θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε όπως χαρισματική, ανεπανάληπτη, εξαιρετική, δυναμική, γενναιόδωρη, φιλική, καλοσυνάτη….
8 Μαρτίου,και κάθε μέρα, γιορτάζει η γυναίκα,η μάνα,η εργαζόμενη,ο άνθρωπος που διεκδικούσε και διεκδικεί τo αυτονόητo,ΣΕΒΑΣΜΟ! Χρόνια μας πολλά!
Κόλλα πέντε…σε όλους
6 Μαρτίου,πανελλήνια ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού και μια ακόμη αφορμή μας δίνεται να μιλήσουμε για την αγάπη,την αποδοχή,τη διαφορετικότητα,την ενσυναίσθηση.Δεν είναι εύκολο θέμα,όμως προσεγγίζεται,αντιμετωπίζεται και εξαλείφεται με τη σωστή παιδεία,την αρμόζουσα ευαισθητοποίηση και τις στέρεες ηθικές αξίες που οφείλουμε να εμφυσήσουμε σε όλα τα παιδιά.Η λύση είναι στο χέρι μας το οποίο πρέπει να κάνει “Κόλλα πέντε…σε όλους”.Στοπ στη βία,εμπρός στη φιλία!
Σαρακοστή…να τη φας στο πιάτο
Η κυρα Σαρακοστή είναι ένα παραδοσιακό έθιμο του λαού μας,ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο των παλαιών χρόνων.Φτιαχνόταν από αλεύρι και νερό,απεικόνιζε μια γυναίκα που έμοιαζε με καλόγρια και το κύριο χαρακτηριστικό της ήταν τα εφτά της πόδια,ένα για κάθε εβδομάδα από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι την Κυριακή του Πάσχα. Κάθε Κυριακή κοβόταν κι από ένα πόδι μέχρι να φτάσεις στο τελευταίο το οποίο κοβόταν την 7η εβδομάδα,δηλαδή τη Μεγάλη Εβδομάδα, και συγκεκριμένα το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου λίγο πριν την Ανάσταση του Χριστού.Τα χέρια της γυναίκας ήταν σταυρωμένα,καθώς προσευχόταν,το στόμα της έλειπε,διότι νήστευε και είχε έναν σταυρό στο κεφάλι,ένδειξη της συνεχούς προσευχής και προσέλευσης στην εκκλησία.
Το έθιμο εμφανίζεται με διάφορες παραλλαγές στη χώρα μας. Η δική μας Σαρακοστή φτιάχτηκε από χάρτινα πιάτα,χαρτοπετσέτες για φόρεμα και μαντήλα στο κεφάλι,ποδιά χάρτινη με όλες τις νηστίσιμες τροφές και 7 ανοιξιάτικα λουλούδια αντί για πόδια,τα οποία αντιπροσωπεύουν τον ανοιξιάτικο κάμπο της Ημαθίας και τις ανθισμένες ροδακινιές μας.Καλή ανοιξιάτικη σαρακοστή!
Ο Αρλεκίνος και τα κουρελάκια της αγάπης
<<-Τίποτε…τίποτε…Μονάχα κουρελάκια,όλων των λογιών τα κουρελάκια, πράσινα, κίτρινα, μαύρα, κόκκινα, μπλε,λιλά…Μη στενοχωριέσαι,μαμά,και μην κουράζεσαι άλλο.Ας κατεβούμε.Του χρόνου θα μου αγοράσεις ένα όμορφο αποκριάτικο κοστούμι.Δεκάρα δεκάρα θα ρίχνω στον κουμπαρά μου και… Η μαμά δεν πρόσεχε τα λόγια του Αρλεκίνου,κοιτούσε τα κουρελάκια,τα γαλάζια,τα άσπρα,τα πορτοκαλιά. Η αγάπη της σαν ήλιος φώτισε το μυαλό της>>.
Απόσπασμα από το βιβλίο
της Ζωρζ Σαρή ¨Ο Αρλεκίνος¨
Είναι Κυριακή της Αποκριάς και όλοι γλεντάνε εκτός από ένα μικρό αγόρι, τον Αρλεκίνο, που είναι φτωχός και δεν έχει στολή για να μασκαρευτεί,μέχρι που η μητέρα του η κυρία Φαντασία,όπως θα την ονομάσει το αγόρι,θα φτιάξει κάτι μαγικό…
“Ο Αρλεκίνος”,ένα βιβλίο-ύμνος στην αγάπη,τη φαντασία,την καλοσύνη,την αισιοδοξία και την αποδοχή, είναι ένας από εμάς, βρίσκεται γύρω μας,μέσα μας και κοιτάζει διστακτικά χωρίς να τον αφήνει η ζωή να χαρεί,να γευτεί, να δοκιμάσει. Κι αν υπήρχε κάποιος να τον τραβήξει από το χέρι; Να τον βάλει στην παρέα; Να του δείξει το φως;
Ο Αρλεκίνος της Ζωρζ Σαρή ήρθε από τη Βενετία για να ντύσει την ψυχή μας με ποικίλα συναισθήματα,να μας διδάξει ηθική και αξίες και να μας εμπνεύσει να φτιάξουμε τον δικό μας Αρλεκίνο με τα κουρελάκια της αγάπης. Δεν πειράζει που είναι περισσεύματα, είναι αυτά που έχουμε κι αυτό αρκεί! Και σαν την κυρία Φαντασία,την καλή μαμά του Αρλεκίνου,δημιουργήσαμε τον μασκαρά της φιλίας,τη φορεσιά που τη ράβουμε και τη ράβουμε ασταμάτητα με μικρά, πολύχρωμα κουρελάκια που συνθέτουν μια όμορφη φιλία. Το αποτέλεσμα ήταν μαγικό:Ο Αρλεκίνος της φιλίας,ο οποίος μας έπιασε το χέρι και χορέψαμε ασταμάτητα μαζί του.
Την επόμενη φορά που θα δείτε έναν Αρλεκίνο να παρακολουθεί πίσω από το τζάμι,απλώστε του το χέρι και καλέστε τον στον τρελό αποκριάτικο χορό που ξετυλίγεται σαν πολύχρωμη σερπαντίνα και λέγεται ζωή. Τι λέτε αξίζει το κοστούμι μας το πρώτο βραβείο της Αποκριάς;
Και αφού είμαστε λάτρεις της ανακύκλωσης και η κυρία Φαντασία δε λέει να μας αφήσει το χέρι…
<<-Έχω μια ιδέα φαεινή!Με τούτα τα κουρελάκια θα σου φτιάξω το πιο όμορφο κοστούμι….>>
1. Αρλεκίνος από ρολό κουζίνας,χαρτόνια που είχαν περισσέψει και πολύ χρώμα.
2. Αρλεκίνος από πλαστικά μπουκάλια,σερπαντίνες που έμειναν από την Τσικνοπέμπτη, περισσεύματα-κουρελάκια χαρτονιών και πολύ κέφι!
Ένα βιβλίο,άπειρες ιδέες…Γιατί δε χρειάζεσαι πολλά για να διασκεδάσεις!
Είμαι η ελιά η τιμημένη…
Το δέντρο της ελιάς,ο καρπός της και το ελαιόλαδο κατέχουν εξέχουσα και τιμητική θέση στην ελληνική αγροτική ζωή,την παράδοση και τον πολιτισμό μας. Με αφορμή την ενότητα 7 του βιβλίου της Γλώσσας της Δ΄τάξης και το ποίημα του Κωστή Παλαμά “Η Ελιά” αποφασίσαμε να τιμήσουμε το ευλογημένο αυτό δέντρο που δεσπόζει ως σύμβολο της ειρήνης,της αναγέννησης και του φωτός.Η ελιά κυριαρχεί στο ελληνικό ηλιόλουστο τοπίο,έχει υμνηθεί όσο λίγα δέντρα και αποτέλεσε μια αληθινή πηγή έμπνευσης και δημιουργικότητας. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για το ελαιόλαδο,το «υγρό χρυσό»,όπως το είχε χαρακτηρίσει ο Όμηρος,μετατρέψαμε το δέντρο της τάξης μας σε ελαιόδεντρο,τις ελιές του σε ¨γευστικούς¨ καρπούς γνώσης και του αφιερώσαμε κι ένα τραγούδι-ύμνο στην ιστορική του σπουδαιότητα. Κι αυτό για να μας ευχαριστήσει μας αφηγήθηκε την ιστορία του.
-
Πώς ένα περιστέρι έφερε κλαδί αγριελιάς στην κιβωτό του Νώε για να του δείξει ότι τα νερά είχαν υποχωρήσει
-
Πώς η θεά Αθηνά προσέφερε το ακριβό δώρο της ασημοπράσινης ελιάς στην Αθήνα
-
Πώς οι νικητές αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων στεφανώνονταν με τον κότινο,ένα στεφάνι αγριελιάς
-
Πώς βρέθηκαν ιδεογράμματα του δέντρου της ελιάς, του ελαιόλαδου και του καρπού της σε πινακίδες της Γραμμικής Α και B γραφής.
-
Πώς προσευχήθηκε ο Ιησούς στον ιερό κήπο της Γεσθημανής κάτω από ελαιόδεντρα
-
Πώς ενέπνευσε σπουδαίους καλλιτέχνες και ποιητές
-
Πώς κυριάρχησε στα χείλη του ελληνικού λαού μέσα από παροιμίες,αινίγματα και ποικίλες φράσεις
-
Πώς συνδέεται με τη βάπτιση και την αναδημιουργία του ανθρώπου
-
Πώς νοστιμίζει τα φαγητά,στολίζει τη μεσογειακή διατροφή μας και προσφέρει μακροζωία
Είμαι η ελιά η τιμημένη
Είμαι η ελιά η τιμημένη,
το λάδι μου σε τρελαίνει.
Στον ίσκιο μου εδώ κρατεί,
ο Χριστός την προσευχή για να σωθεί η γη.
Του Νώε η περιστερά
φέρνει μεγάλη ελπίδα στα παιδιά.
Είμαι η ελιά η τιμημένη,
το λάδι μου σε τρελαίνει.
Λάδι λαδάκι,
ο νονός βαφτίζει το παιδάκι.
Βάλε λάδι στη βαφτισιμιά σου
κι ελιά για τα παιδιά σου.
Είμαι η ελιά η τιμημένη,
το λάδι μου σε τρελαίνει.
Πράσινη λαδιά ελίτσα,
νοστιμίζει τη σαλατίτσα.
Ασημένια η ελιά,
είναι ωραία και γλυκιά.
Είμαι η ελιά η τιμημένη,
το λάδι μου σε τρελαίνει.
Στίχοι τραγουδιού:Οι μαθητές/τριες της Δ΄τάξης
Οι Φωστήρες και προστάτες μας
Κάθε χρόνο, στις 30 Ιανουαρίου τιμάμε τους προστάτες της εκπαίδευσης και των γραμμάτων,τους τρεις Μεγάλους Πατέρες και Οικουμενικούς Διδασκάλους, τον Μέγα Βασίλειο, τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Οι 3 Ιεράρχες δίδασκαν με τη Σοφία,τη Θεία Χάρη και τη Φώτιση του Θεού,επιδόθηκαν σε φιλανθρωπικά κι ενάρετα έργα,μεταλαμπάδευσαν τις πανάγιες αξίες της καλοσύνης και της αρετής και γλύκαναν όλη την κτίση με το μέλι της διδασκαλίας τους.
Η γιορτή τους που έχει καθιερωθεί να είναι γιορτή των Γραμμάτων αποτελεί κάθε χρόνο και μια αφορμή για να θυμηθούμε τα σοφά τους λόγια και τις εμπνευσμένες ρήσεις τους και να ανοίξουμε τις πόρτες της καρδιάς μας ακολουθώντας το υπέρλαμπρο φως που αναδύει η διδασκαλία τους και η μεγαλοσύνη τους.
Ο Βασίλειος ίδρυσε νοσοκομεία, ορφανοτροφεία,σχολεία και μια ολόκληρη πολιτεία τη Βασιλειάδα. Για το σπουδαίο του έργο η εκκλησία μας τον ονόμασε Μέγα.
Ο Ιωάννης είχε το χάρισμα να μιλά με χρυσαφένια λόγια και γι’ αυτό ονομάστηκε Χρυσόστομος.
Ο Γρηγόριος δίδασκε τους ανθρώπους με τους θεολογικούς και φλογερούς του λόγους γι’ αυτό και ονομάστηκε Θεολόγος.
Τους τιμήσαμε τοποθετώντας τους στο ολοφώτιστο σπίτι τους,την εκκλησία,περιτριγυρισμένη από το ευλογημένο δέντρο της ελιάς,να υμνολογούν και να μας διδάσκουν με τη σοφία τους.Οι μελίρρυτοι αυτοί ποταμοί της σοφίας ας φωτίζουν τις ψυχές και το μυαλό μας! Χρόνια μας πολλά και φωτισμένα!
Ημέρα μνήμης θυμάτων ολοκαυτώματος
27 Ιανουαρίου,ημέρα μνήμης των Εβραίων μαρτύρων,ηρώων και θυμάτων του Ολοκαυτώματος και προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε τι συνέβη στη διάρκεια του Β΄παγκοσμίου πολέμου στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Μέσα από βίντεο,φωτογραφίες και ψηφιακό υλικό μάθαμε για την τύχη των Εβραίων και των άλλων θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Ιδιαίτερη εντύπωση,όμως,μας προκάλεσε η Άννα Φρανκ. Η Άννα Φρανκ ήταν ένα από τα πολλά Εβραιόπουλα που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα. Ενώ κρυβόταν, η ίδια διατηρούσε ημερολόγιο όπου κατέγραψε τους φόβους, τις ελπίδες και τις εμπειρίες της.
Κάνοντας μια εικονική περιήγηση στο σπίτι που κρυβόταν https://www.annefrank.org/en/anne-frank/secret-annex/ και αξιοποιώντας φωτογραφικό υλικό εκείνης της εποχής οι μαθητές αποτύπωσαν στο χαρτί αυτά που τους έκαναν μεγάλη εντύπωση και δημιούργησαν με χαρτόκουτο τη μυστική είσοδο-βιβλιοθήκη η οποία οδηγούσε στη σοφίτα όπου κρυβόταν η Άννα Φρανκ μαζί με την οικογένειά της και κάποιους οικογενειακούς φίλους κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Ολλανδία. Η ιστορική μνήμη δείχνει τον δρόμο της ειρήνης,της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ισότητας. Ας την ακολουθήσουμε…
Η ¨ζεστή¨ πατάτα της εβδομάδας
Συνταγή για πετυχημένες τηγανητές πατάτες
Υλικά:
Πατάτες
Λάδι
Αλάτι
Εκτέλεση:
1.Διαλέγετε ομοιόμορφες πατάτες,τις καθαρίζετε,τις ξεπλένετε και τις κόβετε.
2.Τις τηγανίζετε σε καυτό λάδι πασπαλίζοντάς τες με μπόλικο αλάτι μέχρι να ροδίσουν.
3.Τις βγάζετε με τρυπητή κουτάλα,σερβίρετε κι απολαμβάνετε.
Συνταγή για εμπνευσμένες¨ζεστές¨πατάτες
Υλικά:
Λέξεις
Ορθογραφία
Φαντασία
Ιστορία
Εκτέλεση:
1.Διαλέγετε λέξεις που σας προκαλούν το ενδιαφέρον ή είναι άγνωστες,τις διαβάζετε,τις εξηγείτε και τις ¨κόβετε¨ στα μέτρα σας.
2.Τις ¨τηγανίζετε¨σε ¨καυτό¨λάδι ορθογραφίας και τις ενσωματώνετε σε ¨ζεστή¨, ¨χειροποίητη¨ιστορία πασπαλίζοντάς τες με μπόλικη φαντασία.
3.Τις ¨βγάζετε¨με βαθιά κουτάλα γνώσης, τις σερβίρετε απλόχερα με σοφία κι απολαμβάνετε με περισσή ευφυΐα.
Η ζεστή λέξη της εβδομάδας είναι μια ιδέα που γεννήθηκε από την ανάγκη εμπλουτισμού του λεξιλογίου των παιδιών με καινούριες,άγνωστες λέξεις. Επιλέχθηκε ένας ευχάριστα δημιουργικός τρόπος ο οποίος εισάγει διασκεδαστικά τους μαθητές/τριες στη νέα γνώση,αλλά συγχρόνως βοηθά σημαντικά και στη διατήρησή της.
Κάθε εβδομάδα,λοιπόν,γράφουμε στη ¨ζεστή¨ μας πατάτα και μια καινούρια λέξη που συναντήσαμε στο μάθημα της Γλώσσας ή σε οποιοδήποτε άλλο θεωρητικό μάθημα,τη χρησιμοποιούμε σχεδόν όλη την εβδομάδα στον λόγο μας,στην ορθογραφία,σε προτάσεις αλλά και σε ιστορίες και παραμύθια. Συνοδοιπόροι στο ταξίδι της νέας γνώσης και οι γονείς οι οποίοι ενημερώνονται κάθε εβδομάδα για τη λέξη και προσπαθούν και οι ίδιοι παραδειγματικά να την εντάξουν στον προφορικό τους λόγο.
Οι πατάτες μας σερβίρονται σε μεγάλη χάρτινη σακούλα με το γράμμα Μ στο κέντρο,το οποίο παραπέμπει στο Μαθαίνω καινούριες λέξεις,κοσμεί την τάξη μας κι είναι ορατή από όλους ,έτσι ώστε οπτικά να δίνουμε έμφαση και στη σωστή ορθογραφία,αλλά και σε ατομικά χάρτινα κεσεδάκια για εύκολο ¨μαγείρεμα¨ πρωτότυπης ιστορίας.
