O καπνός από τις δασικές πυρκαγιές και οι επιπτώσεις στην υγεία

fokida pyrkagia 0

Οι επιπτώσεις μιας δασικής πυρκαγιάς είναι πολλαπλές και δεν περιορίζονται μόνο στην άμεση απειλή για την ανθρώπινη ζωή, στην καταστροφή του περιβάλλοντος και των περιουσιών αλλά επεκτείνονται και σε άγνωστες πτυχές που κρύβονται πίσω από τις συνέπειες που μπορεί να έχει το «ταξίδι του καπνού»

Ιδιαίτερη επιβάρυνση στην υγεία των ανθρώπων προκαλεί ο καπνός που παράγεται από τις δασικές πυρκαγιές επηρεάζοντας ακόμα και όσους δεν βρίσκονται κοντά στο μέτωπο της φωτιάς. Οι επιπτώσεις μιας δασικής πυρκαγιάς είναι πολλαπλές και δεν περιορίζονται μόνο στην άμεση απειλή για την ανθρώπινη ζωή, στην καταστροφή του περιβάλλοντος και των περιουσιών αλλά επεκτείνονται και σε άγνωστες πτυχές που κρύβονται πίσω από τις συνέπειες που μπορεί να έχει το «ταξίδι του καπνού». Με τον καπνό που παράγεται σε μια πυρκαγιά να αποτελείται από ένα πολύπλοκο μίγμα αέριων, υγρών και στερεών συστατικών (αέρια, πτητικές οργανικές ενώσεις και σωματίδια) η έκθεση στα συστατικά μπορεί να προκαλέσει οξείες, βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία.

   Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΕΜΠ, στο τμήμα Χημικών Μηχανικών, και διευθυντή του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δασικών πυρκαγιών, Μιλτιάδη Σταθερόπουλο, σε πρώτη φάση για να αξιολογήσει κανείς τον καπνό από μία δασική πυρκαγιά θα πρέπει να δει την ποσότητα που παράγεται, τη διάρκεια, τη συχνότητα, και τη σύνθεση. Παράλληλα, όπως τονίζει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Σταθερόπουλος,, ο καπνός δεν περιορίζεται στο σημείο που βρίσκεται σε εξέλιξη μια δασική πυρκαγιά. «Οι δασικές πυρκαγιές , ιδιαίτερα αυτές που είναι πολύ μεγάλης διάρκειας και έκτασης δεν έχουν τοπικές επιδράσεις, απλώνονται ακόμα και σε μία ολόκληρη ήπειρο ακόμα και σε όλο τον πλανήτη. Η ρύπανση από τον καπνό της δασικής πυρκαγιάς δεν είναι τοπικό φαινόμενο, ούτε του δήμου. Ανάλογα με τη διάρκειά της είναι μιας ολόκληρης γραμμής που κατευθύνεται ο καπνός. Είναι η επίδραση σε όλη την κατεύθυνση του μετώπου του καπνού. Αυτός είναι ο λόγος που κάποιον θα πρέπει να τον ενδιαφέρουν οι δασικές πυρκαγιές και ο καπνός τους, όχι μόνο για οικολογικούς λόγους αλλά γιατί ο καπνός δεν είναι κάτι που περιορίζεται στο σημείο που θα γίνει. Ο καπνός είναι ένα στοιχείο που δεν είναι τοπικό, η ρύπανση μπορεί να είναι περιφερειακή, διασυνοριακή, διακρατική», αναφέρει χαρακτηριστικά.

   Όσον αφορά, λοιπόν, τις συνέπειες μιας δασικής πυρκαγιάς στο επίπεδο της υγείας αυτές χωρίζονται σε οξείες, βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες.

   Οι οξείες, σύμφωνα με τον κ. Σταθερόπουλο, προέρχονται από τα αέρια ή από τον καπνό που προσβάλλει κάποιους ανθρώπους πολύ κοντά στο μέτωπο της δασικής πυρκαγιάς. «Κύριοι αποδέκτες αυτών των επιδράσεων είναι οι πυροσβέστες και όσοι συμμετέχουν στην κατάσβεση της φωτιάς. Οι βραχυχρόνιες είναι κυρίως καρδιοαναπνευστικά προβλήματα και οφθαλμολογικές συνέπειες και προσδιορίζονται την πρώτη ή την επόμενη μέρα, ενώ οι μακροχρόνιες έχουν να κάνουν με τη συχνότητα που εισπνέουμε τον καπνό της δασικής πυρκαγιάς- και πραγματικά έχει βρεθεί ότι αυξάνουν στατιστικά και κάποιες παθήσεις αλλά και καρκινογένεση», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σταθερόπουλος και προσθέτει ότι υπάρχει ανάγκη οι άνθρωποι να αντιληφθούν την επικινδυνότητα του καπνού από μία δασική πυρκαγιά και τις συνολικές επιπτώσεις στην υγεία. «Πολλές φορές οι άνθρωποι ενεργούν στο μέτωπο της πυρκαγιάς αγνοώντας αυτούς τους παράγοντες» αναφέρει προσθέτοντας ότι οι επιπτώσεις στην υγεία συνδέονται με την τοξικότητα των συστατικών του παραγόμενου καπνού, τα χαρακτηριστικά της έκθεσης στον καπνό, τον βαθμό ευπάθειας του εκτιθέμενου πληθυσμού και τις ειδικές ομάδες έκθεσης (πυροσβέστες).

   Σχετικά με την τοξικότητα των συστατικών του παραγόμενου καπνού, θα πρέπει να εξετάζεται ταυτόχρονα και το σύνθετο σενάριο μιας πυρκαγιάς που περιλαμβάνει τη διαδρομή ενός μετώπου, δηλαδή αν ένα μέτωπο περνάει από μία βιομηχανική ζώνη ή αν μέσα σε μία δασική έκταση υπάρχει παράνομη χωματερή.

   «Η κατάσταση με τον καπνό γίνεται ακόμα πιο σύνθετη όταν το μέτωπο της πυρκαγιάς περάσει από βιομηχανική ζώνη, βιοτεχνία πλαστικών ή αν περάσει σε μια μεγάλη χωματερή. Όταν μια δασική πυρκαγιά (η θερμοκρασία της οποίας κυμαίνεται από 600 βαθμούς έως 1.100) περάσει πάνω από μια χωματερή τότε δεν μιλάμε πια για απλή δασική πυρκαγιά μιλάμε για ένα πολύ σύνθετο και επιθετικό στον άνθρωπο μείγμα ουσιών. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο πρέπει να υπάρχει αυστηρή επιτήρηση και να εξαφανιστούν οι παράνομες χωματερές», επισημαίνει ο κ. Σταθερόπουλος.

   Εξετάζοντας την πρόσφατη δασική πυρκαγιά στην Πεντέλη και τις μετρήσεις αερίων και σωματιδίων από σταθμούς μέτρησης της Παλλήνης και του Κορωπίου παρατηρεί κανείς ότι οι συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων PM10 και PM2,5 (ατμοσφαιρικοί ρύποι ιδιαίτερα επιβλαβείς για την ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον) σχεδόν τετραπλασιάστηκαν μια μέρα μετά την πυρκαγιά, στις 20 Ιουλίου, ενώ αυξημένες είναι οι τιμές και στο διοξείδιο του αζώτου αλλά και του θείου. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία από τους σταθμούς μέτρησης αέριας ρύπανσης σε Παλλήνη, Κορωπί, Σπάτα, Γλυκά Νερά και Μαρκόπουλο που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, τα σωματίδια PM10 και PM2,5, σε Παλλήνη και Κορωπί, παρουσιάζουν πολύ μεγάλη αύξηση στις μέσες συγκεντρώσεις τους το επόμενο 24ωρο από την εκδήλωση της πυρκαγιάς. Για την ακρίβεια στον σταθμό στην Παλλήνη στις 18 και στις 19 Ιουλίου οι συγκεντρώσεις των PM10 κινούνταν σε πολύ φυσιολογικά επίπεδα γύρω στα 17-19 μg/m³. Ωστόσο την επόμενη μέρα, στις 20 Ιουλίου, η τιμή αυτή έφτασε στα 68,14 μg/m³. Η αντίστοιχη τιμή στο Κορωπί διπλασιάστηκε. Την ίδια ώρα οι συγκεντρώσεις των PM2,5 σε Παλλήνη και Κορωπί τετραπλασιάστηκαν μέσα σε μία μέρα.

   Σύμφωνα με τον κ. Σταθερόπουλο η οριακή τιμή στα επιτρεπτά όρια στο PM10 είναι τα 50 μg/m³ ενώ στα PM2,5 τα 25 μg/m³, τιμές που όπως προκύπτει από τα στοιχεία ξεπεράστηκαν κατά πολύ καθώς σε Παλλήνη και Κορωπί τα PM2,5 έφτασαν στις 20 Ιουλίου τα 35,49 μg/m³ και τα 36,13 μg/m³ αντίστοιχα. Το αισιόδοξο ωστόσο, είναι ότι η αύξηση στις τιμές δεν διαρκεί πάνω από ένα 24ωρο καθώς τις επόμενες μέρες καταγράφουν πτωτική πορεία.

   «Σε Παλλήνη και Κορωπί έχουμε διπλάσια έως τετραπλάσια αυξημένη συγκέντρωση την ημέρα και την επόμενη της δασικής πυρκαγιάς. Αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι όσο πλησιάζουμε κοντά στο μέτωπο της πυρκαγιάς αυτές οι τιμές θα είναι πολύ πιο αυξημένες. Στις περιοχές που είναι κοντά στην εστία της πυρκαγιάς, πχ Πεντέλη, εκείνο το 24ωρο μπορεί να είχαν φτάσει σε 200 ή 400 ή 500 μικρογραμμάρια στα σωματίδια. Οι τιμές εκεί θα είχαν εκτοξευτεί», υπογραμμίζει ο κ. Σταθερόπουλος και τονίζει ότι η ατμοσφαιρική αυτή ρύπανση δεν παραμένει εστιασμένη στην περιοχή της Πεντέλης αλλά απλώνεται σε πολύ μεγάλη απόσταση. «Άρα κάθε περιοχή μπορεί να δέχεται τον καπνό της δασικής πυρκαγιάς από πολύ μεγάλη απόσταση απ΄ αυτήν που γίνεται. Η επίπτωση μιας δασικής πυρκαγιάς δεν περιορίζεται μόνο εκεί που γίνεται η πυρκαγιά αλλά επηρεάζει μεγάλη έκταση», σημειώνει.

   Μέτρα προστασίας και ευάλωτες ομάδες

   Το καλύτερο μέτρο προστασίας σύμφωνα με τον κ. Σταθερόπουλο είναι η πρόληψη, ωστόσο όταν αυτό δεν είναι εφικτό η απομάκρυνση του πληθυσμού από τις περιοχές που έχει εκδηλωθεί αποτελεί μία λύση. «Ένας τρόπος είναι να φύγει κάποιος από τον χώρο όσο κρατάει η δασική πυρκαγιά. Κοντά στο μέτωπο της φωτιάς κινδυνεύεις άμεσα από τον καπνό αλλά και η επιβάρυνση της υγείας είναι πολύ μεγάλη. Η εκκένωση θεωρώ ότι δεν γίνεται μόνο για το ότι μπορεί να κατευθυνθεί εκεί η πυρκαγιά αλλά γίνεται και για λόγους προστασίας απέναντι στον καπνό», εξηγεί ο κ. Σταθερόπουλος. Ακόμη, όπως τονίζει, ένα άλλο μέτρο προστασίας θα ήταν η χορήγηση ειδικών μασκών κατά τη διάρκεια εκδήλωσης μιας πυρκαγιάς.

   Το πιο σημαντικό ωστόσο για εκείνον είναι οι άνθρωποι να αντιληφθούν άμεσα την επικινδυνότητα μιας δασικής πυρκαγιάς. «Σίγουρα υπάρχει ο κίνδυνος για περιουσία, για περιβάλλον αλλά είναι κι ένας κίνδυνος σημαντικός για την ανθρώπινη ζωή και την ανθρώπινη υγεία», σημειώνει.

   Καταλυτικό ρόλο στα μέτρα προστασίας έχει η ενημέρωση για τις επιπτώσεις του καπνού στην ατμόσφαιρα καθώς όπως αναφέρει χρειάζεται να ενημερωθούν ότι οι συγκεντρώσεις μέσα στον καπνό αερίων, σωματιδίων και διαφόρων χημικών ουσιών είναι τέτοιες που μπορούν είτε άμεσα να δημιουργήσουν κίνδυνο για την ζωή.

   Επιπλέον ο κ. Σταθερόπουλος τονίζει ότι χρειάζεται συγκεκριμένη πρόνοια και πρόβλεψη για τα άτομα ΑμεΑ αλλά και για όσους διαθέτουν κινητικά προβλήματα στην περίπτωση που ξεσπάσει μια δασική πυρκαγιά στην περιοχή που ζουν. Ειδικότερα, όπως λέει, χρειάζεται η οικογένεια ή όσοι εργάζονται σε δομές για ΑμεΑ να είναι πολύ καλά εκπαιδευμένοι. «Εμείς παροτρύνουμε τις δομές για ανθρώπους ΑμεΑ που μπορεί να είναι σε περιοχές που υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς να πραγματοποιούν ασκήσεις σε συνεργασία με την Πυροσβεστική για εκκένωση της δομής».

   Σημειώνεται ότι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις επιπτώσεις του καπνού από μια δασική πυρκαγιά είναι τα άτομα με αναπνευστικά προβλήματα ή άσθμα, οι πάσχοντες από υπερευαισθησία της αναπνευστικής οδού, άτομα με καρδιοαγγειακές ασθένειες, οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, τα βρέφη, οι έγκυες γυναίκες και οι καπνιστές.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Από 2 έως 5 βαθμούς Κελσίου αναμένεται να αυξηθεί η θερμοκρασία στην Ελλάδα έως το τέλος του αιώνα

kairos kausonas upsili thermokrasia ilios arxeio 0

Τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν μείωση στο ποσοστό της βροχόπτωσης κυρίως πιο έντονα στις περιοχές τις ανατολικές, που ήδη το νερό είναι σε έλλειψη όπως την Ανατολική Πελοπόννησο και Ανατολική Κρήτη.

Από 2 έως 5 βαθμούς Κελσίου αναμένεται να αυξηθεί η θερμοκρασία στην Ελλάδα έως το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με τα κλιματικά μοντέλα, ανέφερε ο επιστημονικός υπεύθυνος του Climpact και διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), Νίκος Μιχαλόπουλος κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για το Εθνικό Δίκτυο για την Κλιματική Αλλαγή – Climpact. «Τα κλιματικά μοντέλα μας λένε ότι ανάλογα τα μέτρα που θα πάρουμε θα έχουμε μια αύξηση της θερμοκρασίας που θα φτάσουν σε επίπεδα της τάξεως 4,5 – 5 βαθμούς Κελσίου, γεγονός που αποτελεί εξαιρετικά δύσκολη συνθήκη. Το ενδιάμεσο σενάριο μπορεί να φτάσει σε αύξηση της τάξεως 2 – 2,5 βαθμούς Κελσίου ωστόσο είμαστε σχεδόν ήδη στην Αθήνα στους 2 βαθμούς Κελσίου».

Ο κ. Μιχαλόπουλος παρουσιάζοντας κάποια από τα αποτελέσματα της Λευκής Βίβλου και της πρώτης φάσης του Climpact τόνισε ότι η Μεσόγειος οδεύει ολοταχώς σε ένα μελλοντικό κλίμα που θα είναι θερμότερο και πιο ξηρό, γεγονός που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη γεωργία.

Επιπλέον, παρατηρείται σημαντική αύξηση στον αριθμό των ημερών με καύσωνα τα τελευταία 30 χρόνια καθώς οι καύσωνες υπολογίζονται πλέον ότι καταλαμβάνουν περίπου 35 μέρες τον χρόνο, ενώ οι μέρες με παγετό είναι αρκετά μειωμένες. Την ίδια ώρα οι βροχοπτώσεις έχουν πλέον μεγαλύτερη ένταση, ενώ τα έντονα καιρικά φαινόμενα που σχετίζονται με την βροχόπτωση, τα τελευταία 20 χρόνια έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί.

Όπως σημείωσε ο κ. Μιχαλόπουλος μέχρι τη δεκαετία του 1990 η Ανατολική Μεσόγειος είχε ακριβώς την ίδια συμπεριφορά με τη μέση θερμοκρασία που επικρατούσε σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο από το 1990 και μετά αρχίζει και διαχωρίζεται. «Από το 1990 κι έπειτα ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας στην περιοχή μας επιταχύνεται και είναι 2-3 φορές πιο ταχύς από ό,τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο», επισήμανε. Ακόμη, η θερμοκρασία της θάλασσας ακολουθεί την αύξηση της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα καθώς σε διάφορες περιοχές, όπως η Πύλος, ο Άθως και η Κρήτη διαπιστώνεται σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας στη θάλασσα η οποία όπως και στην ατμόσφαιρα έχει ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου και σχεδόν πλησιάζει τους 2 βαθμούς.

Παράλληλα ένα σημαντικό συμπέρασμα της Λευκής Βίβλου είναι ότι η ίδια βροχή πέφτει σε λιγότερες μέρες, καθώς ενώ δεν παρατηρείται ουσιαστικά μεταβολή στο ύψος της βροχόπτωσης παρατηρείται όμως στον αριθμό των ημερών τις οποίες έχουμε βροχόπτωση. «Το ποσό της βροχής που πέφτει φαίνεται να μην έχει αλλάξει στατιστικά αντίθετα η βροχή πέφτει σε λιγότερες μέρες. Ίδια βροχή σε λιγότερες μέρες άρα μεγαλύτερα ύψη βροχής. Ο αριθμός των γεγονότων βροχής όπου ξεπερνούν τα 30 χιλιοστά τα τελευταία 30 χρόνια έχει σχεδόν διπλασιαστεί. ‘Αρα η ίδια βροχή σε λιγότερες μέρες και με βροχές που έχουν μεγαλύτερη ποσότητα, γεγονός που ευνοεί τα πλημμυρικά φαινόμενα κι επηρεάζει και την γεωργία. Η βροχή μένει ανεκμετάλλευτη από το χώμα άρα βοηθάει τα φαινόμενα ξηρασίας», εξηγεί ο κ. Μιχαλόπουλος.

Ταυτόχρονα, τα κλιματικά μοντέλα, όπως ανέφερε ο κ. Μιχαλόπουλος δείχνουν μείωση στο ποσοστό της βροχόπτωσης κυρίως πιο έντονα στις περιοχές τις ανατολικές, που ήδη το νερό είναι σε έλλειψη όπως την Ανατολική Πελοπόννησο και Ανατολική Κρήτη.

Σημειώνεται ότι τα πλήρη αποτελέσματα της Λευκής Βίβλου του Climpact αναμένονται στο τέλος του 2022. Μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στον τουρισμό, στη γεωργία, στις δασικές πυρκαγιές, στην ενέργεια κλπ. Ακόμη επιδιώκει να αναδειχθεί η ανάγκη για περαιτέρω έρευνα των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ενώ ερευνά τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης που μπορούν να αναπτυχθούν για φυσικές καταστροφές αλλά και έντονα καιρικά φαινόμενα.

ΑΠΕ – ΜΠΕ

«Οι Ωκεανοί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης» – Μήνυμα του γ.γ. του ΟΗΕ στην Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς

0.24630100 1544687213 marine

«Η αναστροφή της δυσμενούς κατάστασης χρειάζεται συντονισμένες προσπάθειες και απαιτείται η λήψη μέτρων τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Απαιτείται, ακόμα, ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης στο πλαίσιο των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, όπως έχουν οριστεί από τον ΟΗΕ»

Τις μέρες αυτές, μέχρι την 01.07.2022,  διενεργείται στην Λισαβόνα η διεθνής Διάσκεψη του ΟΗΕ για το μέλλον των Ωκεανών. Απευθυνόμενος στην Διάσκεψη ο Γ.Γ. του ΟΗΕ υπενθύμισε ότι, οι Θάλασσες και οι Ωκεανοί καλύπτουν το 70% της επιφάνειας της γης και παράγουν το 50% του οξυγόνου και τόνισε ότι, απορροφούν το 30% του διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, ανακόπτοντας, έτσι,  τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή.  Είναι χαρακτηριστικό ότι, κήρυξε τους Ωκεανούς σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και τέλειωσε τονίζοντας ότι, χρειάζεται να αντιστραφεί η κατάσταση.   

Οι θάλασσες και οι ωκεανοί, συμβάλλουν σε όλους τους τομείς της ανθρώπινη δραστηριότητας. Στους ωκεανούς παράγεται πάνω από το 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Υπενθυμίζουμε ότι, ο καιρός και το κλίμα, μεγάλο μέρος της τροφής που καταναλώνεται, το οξυγόνο της αναπνοής, ακόμα και το πόσιμο νερό, τελικά ρυθμίζεται από την θάλασσα. Οι κίνδυνοι που απειλούν το ωκεάνειο περιβάλλον  είναι πολλοί και επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή, την ρύπανση, την εισβολή των ξενικών ειδών,  την απώλεια θαλάσσιων οικοτόπων και την μείωση της βιοποικιλότητας αφού οι βασικοί δείκτες της Κλιματικής Αλλαγής (αέρια του θερμοκηπίου, άνοδος επιπέδου των ωκεανών, άνοδος της θερμοκρασίας και οξίνιση των ωκεανών), σπάνε το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο. Οι επιστήμονες σε πρόσφατη μελέτη, ισχυρίζονται ότι, η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί και μέχρι τα μέσα του αιώνα, οι ωκεανοί να έχουν επιστρέψει στην προηγούμενη αίγλη τους.

Η αναστροφή της δυσμενούς κατάστασης χρειάζεται συντονισμένες προσπάθειες και απαιτείται η λήψη μέτρων τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Απαιτείται, ακόμα, ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο  παραγωγής και κατανάλωσης στο πλαίσιο των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, όπως έχουν οριστεί από τον ΟΗΕ.

Χρειάζεται λοιπόν, να υιοθετηθεί πορεία προς ένα βιώσιμο, Ανανεώσιμο Μέλλον.

Επιστήμονες ερευνούν τη σχέση ανάμεσα στο «αιμάτινο χιόνι» και την κλιματική αλλαγή

kokkino hioni

Ο Ερίκ Μαρεσάλ στέκεται στη χιονισμένη πλαγιά γύρω στα 2.500 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας κρατώντας ένα βαθυκόκκινο δοκιμαστικό σωλήνα. Μέσα σ’ αυτόν υπάρχει δείγμα μιας άλγης που είναι γνωστή ως «snow blood», «αιμάτινο χιόνι», ένα φαινόμενο που επιταχύνει το λυώσιμο των αλπικών πάγων και για το οποίο οι επιστήμονες εκφράζουν ανησυχίες ότι εξαπλώνεται.

«Αυτή η άλγη είναι πράσινη. Όταν όμως βρίσκεται μέσα στο χιόνι, συσσωρεύει λίγες χρωστικές ουσίες σαν αντηλιακό, για να προστατεύεται», λέει ο Μαρεσάλ, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γκρενόμπλ, ο οποίος συγκεντρώνει με συναδέλφους εργαστηριακά δείγματα στο όρος Λε Μπρεβάν.

Στα πόδια του, λωρίδες κόκκινου χιονιού λαμπυρίζουν στο φως του ήλιου.

Η άλγη είχε περιγραφεί για πρώτη φορά τον τρίτο αιώνα π.Χ. από τον Αριστοτέλη. Όμως ταυτοποιήθηκε επισήμως μόλις το 2019 και της δόθηκε η λατινική ονομασία Sanguina nivaloides.

Επιστήμονες κάνουν τώρα κούρσα με το χρόνο για να την κατανοήσουν καλύτερα πριν είναι πολύ αργά, καθώς οι όγκοι του χιονιού μειώνονται λόγω των θερμοκρασιών που αυξάνονται παγκοσμίως και οι Άλπεις πλήττονται δυσανάλογα σκληρά.

«Υπάρχει διπλός λόγος» για να μελετήσουμε την άλγη, εξηγεί ο Μαρεσάλ. Ο πρώτος είναι ότι βρίσκεται σε μια περιοχή που δεν έχει εξερευνηθεί πολύ και ο δεύτερος είναι ότι αυτή η περιοχή, που δεν έχει εξερευνηθεί πολύ, λιώνει μπροστά στα μάτια μας, έτσι το πράγμα επείγει», δήλωσε.

Μερικοί επιστήμονες, μεταξύ των οποίων ο Αλμπέρτο Αμάτο, ερευνητής στη γενετική μηχανική στο Κέντρο CEA της Γκρενόμπλ, λέει πως οι όγκοι της άλγης φαίνεται να αυξάνονται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, καθώς ευνοούν την ανάπτυξή της οι υψηλότερες συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Η έρευνα συνεχίζεται και το βέβαιο είναι πως η παρουσία της άλγης επιταχύνει το λιώσιμο του χιονιού, καθώς ο χρωματισμός της μειώνει την ικανότητά της να αντανακλά τη ζέστη του ήλιου.

Άλλοι τύποι άλγης, περιλαμβανομένης μιας μωβ ποικιλίας, καθώς και η καπνιά από τις δασικές πυρκαγιές, έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Αν η άλγη επεκταθεί, το λιώσιμο του χιονιού και των παγετώνων σε όλο τον κόσμο μπορεί να επιταχυνθεί.

«Όσο περισσότερη ζέστη κάνει, τόσο περισσότερη είναι η άλγη και τόσο πιο γρήγορα λιώνει το χιόνι», λέει ο Αμάτο. «Είναι ένας φαύλος κύκλος και προσπαθούμε να κατανοήσουμε όλους τους μηχανισμούς ώστε να κατανοήσουμε αυτό τον κύκλο και να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι».

Οι οικονομικές απώλειες από τις ακραίες καιρικές συνθήκες και το κλίμα στην Ευρώπη έφτασαν περίπου το μισό τρισεκατομμύριο ευρώ τα τελευταία 40 χρόνια

Bildschirmfoto 2022 05 15 um 09.10.19

Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως καταιγίδες, καύσωνες και πλημμύρες προκάλεσαν οικονομικές απώλειες περίπου μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ τα τελευταία 40 χρόνια και οδήγησαν σε 85.000 έως 145.000 ανθρώπινους θανάτους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Λιγότερο από το ένα τρίτο αυτών των απωλειών ήταν ασφαλισμένα, σύμφωνα με ανάλυση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) για τις οικονομικές απώλειες και τους θανάτους από καιρικά και κλιματικά φαινόμενα, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Περίπου το 3% όλων αυτών των γεγονότων ευθύνονται για το 60% των απωλειών σύμφωνα με την  ενημέρωση του ΕΟΧ « Οικονομικές απώλειες και θάνατοι από φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα στην Ευρώπη » μαζί με έναν ενημερωμένο δείκτη ΕΟΧ αξιολογεί δεδομένα σχετικά με τις οικονομικές απώλειες λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών και συμβάντων που σχετίζονται με το κλίμα. Ενώ είναι γενικά αποδεκτό ότι οι παγκόσμιες οικονομικές απώλειες αυξήθηκαν τον τελευταίο μισό αιώνα, (μελέτες του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού), τα διαθέσιμα στοιχεία δεν δείχνουν μια σαφή τάση απωλειών για την Ευρώπη τις τελευταίες 4 δεκαετίες. Η αξιολόγηση καλύπτει την περίοδο 1980-2020 και 32 χώρες μέλη του ΕΟΧ (συμπεριλαμβανομένων και των 27 κρατών μελών της ΕΕ, συν τη Νορβηγία, την Ελβετία, την Τουρκία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν).

Η προσαρμογή είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση του κινδύνου καταστροφής, αυξάνοντας την ανθεκτικότητα

Ο στόχος της ενημέρωσης και του δείκτη του ΕΟΧ είναι να παράσχει περισσότερες πληροφορίες βασισμένες σε δεδομένα σχετικά με τον αντίκτυπο των ακραίων καιρικών φαινομένων και των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, όπως οι καύσωνες, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι ξηρασίες και ο αυξημένος κίνδυνος που ενέχουν για τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποδομές και την ανθρώπινη υγεία. Τα γεγονότα αυτά, τα οποία αναμένεται να αυξηθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής, προκαλούν ήδη σημαντικές οικονομικές απώλειες. Η παρακολούθηση των επιπτώσεων τέτοιων γεγονότων είναι σημαντική για την ενημέρωση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, ώστε να μπορούν να βελτιώσουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τα μέτρα μείωσης του κινδύνου καταστροφών για την ελαχιστοποίηση των ζημιών και των απωλειών ανθρώπινων ζωών. Η στρατηγική προσαρμογής της ΕΕ στοχεύει στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας και στη διασφάλιση ότι η Ευρώπη είναι καλύτερα προετοιμασμένη να διαχειριστεί τους κινδύνους και να προσαρμοστεί στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η κάλυψη του χάσματος προστασίας του κλίματος με την αύξηση της ασφαλιστικής κάλυψης μπορεί να είναι ένα από τα βασικά εργαλεία διαχείρισης οικονομικών κινδύνων για την αύξηση της ικανότητας των κοινωνιών να ανακάμπτουν από καταστροφές, να μειώσουν την ευπάθεια και να προωθήσουν την ανθεκτικότητα. Τα κράτη μέλη της ΕΕ ανταποκρίνονται επίσης εφαρμόζοντας εθνικές πολιτικές προσαρμογής, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών, περιφερειακών και τομεακών αξιολογήσεων του κλιματικού κινδύνου.

Σημαντικά ευρήματα

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει οικονομικές απώλειες και θανάτους από ακραίες καιρικές και κλιματικές συνθήκες κάθε χρόνο και σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης. Ο οικονομικός αντίκτυπος αυτών των γεγονότων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών, σύμφωνα με την αξιολόγηση του ΕΟΧ. Για τις χώρες μέλη του ΕΟΧ, οι συνολικές οικονομικές απώλειες από φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα ανήλθαν μεταξύ 450 και 520 δισεκατομμυρίων ευρώ (το 2020 ευρώ), για την περίοδο 1980-2020.

  • Σε απόλυτες τιμές, οι υψηλότερες  οικονομικές απώλειες  την περίοδο 1980-2020 καταγράφηκαν στη Γερμανία, ακολουθούμενη από τη Γαλλία και μετά την Ιταλία.
  • Οι υψηλότερες  κατά κεφαλήν απώλειες  καταγράφηκαν στην Ελβετία, τη Σλοβενία ​​και τη Γαλλία και οι  μεγαλύτερες απώλειες ανά περιοχή  στην Ελβετία, τη Γερμανία και την Ιταλία (με βάση τα στοιχεία CATDAT).
  • Περίπου το 23 % των  συνολικών ζημιών ήταν ασφαλισμένο , αν και αυτό διέφερε επίσης σημαντικά μεταξύ των χωρών, από 1 % στη Ρουμανία και τη Λιθουανία έως 56 % στη Δανία και 55 % στην Ολλανδία (με βάση τα στοιχεία CATDAT).

Η αξιολόγηση διαπίστωσε επίσης ότι το συντριπτικό ποσό των θανάτων – πάνω από το 85% στην περίοδο των 40 ετών – οφειλόταν σε καύσωνες . Ο καύσωνας του 2003 προκάλεσε τους περισσότερους θανάτους, αντιπροσωπεύοντας μεταξύ 50 και 75% όλων των θανάτων από καιρικά και κλιματικά φαινόμενα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, σύμφωνα με τα στοιχεία. Παρόμοιοι καύσωνες μετά το 2003 προκάλεσαν σημαντικά μικρότερο αριθμό θανάτων, καθώς λήφθηκαν μέτρα προσαρμογής σε διαφορετικές χώρες και από διαφορετικούς παράγοντες.

Ιστορικό

Παρά τις υπάρχουσες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων διεθνών οργανισμών, δεν υπάρχει επί του παρόντος κανένας μηχανισμός στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ για τη συλλογή, αξιολόγηση ή αναφορά οικονομικών απωλειών από ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα με ομοιογενή τρόπο και με επαρκείς λεπτομέρειες για την υποστήριξη πολιτικές προσαρμογής. Ωστόσο, ορισμένες ιδιωτικές εταιρείες συλλέγουν αυτά τα δεδομένα και ο ΕΟΠ έχει πρόσβαση σε 2 από αυτές τις ιδιωτικές πηγές με δεδομένα για την περίοδο 1980-2020: NatCatSERVICE από τη Munich Re και CATDAT από τη Risklayer.

«Ανάπτυξη ενεργειακών κοινοτήτων και αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας από τον καταναλωτή»

europe heat

«Πρέπει να παρέμβουμε στο συγκεντρωτικό ενεργειακό μοντέλο, αυτό που επέβαλλαν τα ορυκτά καύσιμα, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων και της αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας απευθείας από τον καταναλωτή. «Ο κλιματικός εκτροχιασμός συνεχίζεται με ταχύτητα που ξεπερνάει κάθε πρόβλεψη. Παράλληλα, ειδικά μετά τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά και πιο πριν, τα φαινόμενα που έχουν να κάνουν με το πολιτικό και οικονομικό αδιέξοδο όσων σχετίζονται με το οικοσύστημα των ορυκτών καυσίμων εντείνονται: ενεργειακή φτώχεια, ανισότητα, αισχροκέρδεια εν μέσω πολέμου (μαυραγοριτισμός). Είναι καθήκον όλων μας, όσων βρίσκονται σε κέντρα αποφάσεων, να εξαντλήσουμε τις δυνατότητες παρέμβασης που έχουμε παραγνωρίζοντας το ατομικό, ή το παραταξιακό συμφέρον. Όποιος δεν το κάνει, όποιος αρνείται το κατεπείγον των ημερών, εγκληματεί κατά των πολιτών σήμερα αλλά και των επερχόμενων γενεών. Μέρος αυτής της προσπάθειας αφορά τα κτίρια. Οι πολίτες έχουν συνηθίσει να το αντιλαμβάνονται ως επιχορηγήσεις βελτιώσεων στην περιουσία τους μέσω προγραμμάτων αλλαγής κουφωμάτων για παράδειγμα, αλλά το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο. Τα κτίρια καταναλώνουν το 40% της ενέργειας, παράγοντας το 36% των αντίστοιχων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στην Επιτροπή Ενέργειας, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων (ENVI) υποστήριξα πως επιβάλλεται να είμαστε φιλόδοξοι στους στόχους που θα θέσουμε στο Σχέδιο Γνωμοδότησης σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα. Δεν μπορούμε πια να μιλάμε για το 2050 ως στόχο – πρέπει και μπορούμε να πετύχουμε τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά τουλάχιστον 45% μέχρι το 2030. Παράλληλα πρέπει να παρέμβουμε στο συγκεντρωτικό ενεργειακό μοντέλο, αυτό που επέβαλλαν τα ορυκτά καύσιμα, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων και της αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας απευθείας από τον καταναλωτή. Δεν μπορεί το κέρδος λίγων να εμποδίσει άλλο το αυτονόητο. Σε εθνικό επίπεδο, με την ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων τα κράτη μέλη μπορούν να ενισχύσουν ευάλωτα νοικοκυριά και καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών και απομακρυσμένων περιοχών, προκειμένου να συμμετάσχουν σε έργα και παρεμβάσεις ενεργειακής απόδοσης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εάν στηριχτούν από τα κράτη μέλη, οι ενεργειακές κοινότητες μπορούν να συμβάλουν καταλυτικά στην καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας μέσω της διευκόλυνσης των έργων ενεργειακής απόδοσης, της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας, καταλήγοντας σε σταθερά χαμηλότερα τιμολόγια. Είναι σημαντικό πως τα κράτη μέλη θα κληθούν να ενσωματώσουν μέτρα και πολιτικές για την ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων στα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) ιδιαίτερα σε ότι αφορά τον σχεδιασμό υποχρεωτικών πλαισίων για την ενεργειακή αποδοτικότητα, με ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ δημόσιου τομέα, τοπικής αυτοδιοίκησης και ενεργειακών κοινοτήτων, με πράσινα κριτήρια για τις δημόσιες συμβάσεις.

Πλανήτης στο χείλος του γκρεμού: Σε ύψη ρεκόρ οι 4 δείκτες – κλειδί της κλιματικής αλλαγής

rypansi 3 1021x576

Η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου, η άνοδος του επιπέδου των ωκεανών, η θερμοκρασία και η οξίνιση των ωκεανών έφτασαν σε νέα επίπεδα ρεκόρ την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με την έκθεση για την «Κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος το 2021» που συνέταξε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) Οι τέσσερις βασικοί δείκτες της κλιματικής αλλαγής έσπασαν νέα ρεκόρ το 2021, ανακοίνωσε σήμερα ο ΟΗΕ, προειδοποιώντας ότι το παγκόσμιο σύστημα ενέργειας οδηγεί την ανθρωπότητα στην καταστροφή. Η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου, η άνοδος του επιπέδου των ωκεανών, η θερμοκρασία και η οξίνιση των ωκεανών έφτασαν σε νέα επίπεδα ρεκόρ την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με την έκθεση για την «Κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος το 2021» που συνέταξε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO). «Το παγκόσμιο σύστημα ενέργειας είναι κατεστραμμένο και μας φέρνει ολοένα και πιο κοντά στην κλιματική καταστροφή», προειδοποίησε ο ίδιος, ζητώντας «να τερματιστεί η μόλυνση από τα ορυκτά καύσιμα και να επιταχυνθεί η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προτού καεί το μοναδικό μας σπίτι». «Το μόνο βιώσιμο μέλλον είναι το ανανεώσιμο. Τα καλά νέα είναι ότι η σανίδα σωτηρίας βρίσκεται μπροστά μας. Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια είναι ήδη διαθέσιμες και στις περισσότερες περιπτώσεις πιο φθηνές από τον άνθρακα και τα άλλα ορυκτά καύσιμα. Αν δράσουμε όλοι μαζί, η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να αναχθεί στο ειρηνευτικό σχέδιο του 21ου αιώνα», εκτίμησε ο Γκουτέρες. Ο WMO επεσήμανε ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα προκαλεί αλλαγές στη Γη, τους ωκεανούς και την ατμόσφαιρα, με βλαβερές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στα οικοσυστήματα. Το 2021 είναι μια από τις πιο ζεστές χρονιές που έχουν καταγραφεί ποτέ, με την παγκόσμια θερμοκρασία να ξεπερνά κατά μέσο όρο κατά 1,1 βαθμό Κελσίου αυτή της προβιομηχανικής εποχής.

«Το κλίμα μας αλλάζει μπροστά στα μάτια μας», δήλωσε ο επικεφαλής του WMΟ Πέτερι Τάαλας. «Η ζέστη που παγιδεύεται από τα αέρια του θερμοκηπίου που οφείλονται στον άνθρωπο θα ζεσταίνει τον πλανήτη για πολλές γενιές στο μέλλον. Η άνοδος του επιπέδου των θαλασσών, η ζέστη και η οξίνιση των ωκεανών θα συνεχιστούν για πολλές εκατοντάδες χρόνια αν δεν βρεθούν τρόποι να εξαλειφθεί ο άνθρακας από την ατμόσφαιρα», πρόσθεσε. Υπερθέρμανση Οι τέσσερις δείκτες- κλειδί της κλιματικής αλλαγής «συνθέτουν μια εικόνα ενός κόσμου που υπερθερμαίνεται», σημειώνει η έκθεση. Η συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου έσπασε νέο επίπεδο ρεκόρ το 2020, με το διοξείδιο του άνθρακα να φτάνει τα 413,2 μικροσωματίδια ανά εκατομμύριο (ppm) παγκοσμίως, αύξηση 149% σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Τα δεδομένα δείχνουν ότι τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα εξακολούθησαν να αυξάνουν το 2021 και στις αρχές του 2022. Εξάλλου και το μέσο επίπεδο της θάλασσας αυξήθηκε για να φτάσει το 2021 σε νέο ρεκόρ, αφού αυξανόταν κατά μέσο όρο 4,5 χιλιοστόμετρα ετησίως από το 2013 ως το 2021. Η θερμοκρασία των ωκεανών επίσης ανέβηκε, φτάνοντας σε επίπεδο ρεκόρ πέρυσι και ξεπερνώντας το ρεκόρ του 2020. Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι η τρύπα στο στρώμα του όζοντος στην Ανταρκτική είναι «εξαιρετικά βαθιά και εκτεταμένη», φτάνοντας τα 24,8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα το 2021. Ο Γκουτέρες πρότεινε πέντε δράσεις προκειμένου να δοθεί ώθηση στη μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: «να τερματιστούν οι επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα, να τριπλασιαστούν οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να καταργηθεί η γραφειοκρατία, να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός πρώτων υλών για τις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να χαρακτηριστούν αυτές οι τεχνολογίες παγκόσμια, δημόσια αγαθά, διαθέσιμα ελεύθερα.

Πηγή: https://twitter.com/WMO

 

Εξι ελληνικές πόλεις στο Πρόγραμμα «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις έως το 2030»

Bildschirmfoto 2022 02 19 um 09.10.49

Εξι ελληνικές πόλεις η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Καλαμάτα, τα Ιωάννινα, τα Τρίκαλα και η Κοζάνη επελέγησαν ανάμεσα σε 377 ευρωπαϊκές πόλεις για να συμμετάσχουν στο Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις έως το 2030 από και προς τους πολίτες», όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι 6 ελληνικές πόλεις, εντασσόμενες στο Πρόγραμμα, καλούνται να επιτύχουν σε λιγότερο από δέκα χρόνια τον στόχο της κλιματική ουδετερότητας, – δηλαδή 20 χρόνια νωρίτερα από όλη την υπόλοιπη Ευρώπη – αξιοποιώντας σημαντικούς κοινοτικούς πόρους με πολλά περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά, επενδυτικά, αναπτυξιακά και εκπαιδευτικά οφέλη. Ειδικότερα, μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ οι πόλεις θα μπορούν να υλοποιήσουν επενδύσεις που θα επιταχύνουν τη μετάβαση τους στην κλιματική ουδετερότητα και τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, να προωθήσουν ολιστικές λύσεις στον πολεοδομικό τους σχεδιασμό, να εφαρμόσουν έξυπνες τεχνολογίες, και ευέλικτα συστήματα διαχείρισης ενέργειας και να υιοθετήσουν φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο μετακίνησης και μεταφοράς. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τα τελευταία 2 χρόνια εργάζεται εντατικά για τον στόχο αυτόν και σε συνεργασία με τo EU Mission Board προετοίμασε τις περισσότερες ελληνικές συμμετοχές από τον Απρίλιο του 2020. Σημειώνεται ότι είχαν υποβληθεί 22 αξιόλογες αιτήσεις από ελληνικούς Δήμους / Φορείς Σύμπραξης Δήμων οι περισσότεροι εκ των οποίων συνάψει τον Ιανουάριο του 2022 Μνημόνιο Συνεργασίας για την Ευρωπαϊκή Αποστολή «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις μέχρι το 2030» με πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ για την επιτάχυνση της μετάβασής τους στην κλιματική ουδετερότητα και στον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, ανακάμπτοντας ταυτόχρονα από την πανδημία του κορωνοϊού. Τελικός στόχος της Ευρωπαϊκής Αποστολής είναι οι 100 επιλεγμένες πόλεις να συνεργαστούν μεταξύ τους και να λειτουργήσουν ως πρότυποι κόμβοι καινοτομίας για όλες τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις, αναπτύσσοντας ένα αποθετήριο καλών πρακτικών από επιτυχημένα έργα και επενδύσεις μεγάλης κλίμακας. Η πρωτοβουλία για τις 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030 θα λάβει συνολική χρηματοδότηση 360 εκατομμυρίων ευρώ από το πρόγραμμα Horizon Europe της περιόδου 2022-23, ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι δράσεις καινοτομίας προς την κλιματική ουδετερότητα. Οι δράσεις αυτές θα αφορούν πολλαπλούς τομείς, όπως η καθαρή κινητικότητα, η ενεργειακή απόδοση κι ο πράσινος αστικός σχεδιασμός. Επιπλέον θα προσφερθούν δυνατότητες ανάληψης κοινών πρωτοβουλιών και ανάπτυξης συνεργασιών στο πλαίσιο άλλων χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων της ΕΕ

Στο δίλημμα CNG ή LNG η απάντηση είναι περισσότερη εξοικονόμηση

revma energeia

Η Ευρωπαϊκή απάντηση στην ενεργειακή κρίση ήταν το σχέδιο RepowerEU το οποίο παρουσίασε αρκετές θέσεις για αντιμετώπιση σε βραχυχρόνιο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα του προβλήματος της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Η ραγδαία αύξηση των τιμών των ορυκτών καυσίμων, που ξεκίνησε ουσιαστικά σαν κρίση του φυσικού αερίου εδώ και 8 μήνες περίπου και εντάθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχει φέρει και αρκετές χώρες σε ενεργειακά αδιέξοδα. Οι χώρες φυσικά που είναι πιο ευάλωτες είναι αυτές που έχουν τα χαμηλότερα εισοδήματα, αυτές που δεν έχουν πολλές εναλλακτικές συνδεδεμένες στο ενεργειακό τους σύστημα και αυτές που δεν έχουν ολοκληρωμένο (ή κανέναν απολύτως) σχεδιασμό ανθεκτικότητας της οικονομίας. Μία τέτοια χώρα ακριβώς είναι και η Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή απάντηση στην ενεργειακή κρίση ήταν το σχέδιο RepowerEU το οποίο παρουσίασε αρκετές θέσεις για αντιμετώπιση σε βραχυχρόνιο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα του προβλήματος της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Το βασικό όμως που φάνηκε και σε αυτό το σχέδιο είναι ότι όλες οι λύσεις που προκρίνονται, είναι στο επίπεδο της προσφοράς ενέργειας, όπως με την αλλαγή προμηθευτών ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία σε LNG από άλλες χώρες, η αύξηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Αντίθετα, στο επίπεδο της ζήτησης φάνηκε ότι και πάλι δε δόθηκε η δέουσα σημασία και παρουσιάστηκε σαν συμπληρωματικό μέτρο, ενώ θα έπρεπε να είναι το πρωτεύον. Ο λόγος είναι απλός: το αυξημένο κόστος στα νοικοκυριά και τα οικονομικά αδιέξοδα οφείλονται στη χρήση ενέργειας και στις υψηλές τιμές, οπότε αν μειώνονταν διαρθρωτικά η ζήτηση (χωρίς να μειωθεί το επίπεδο των ενεργειακών υπηρεσιών), σίγουρα δε θα χρειαζόταν και η αύξηση της εισαγόμενης ποσότητας, επομένως και το συνολικότερο οικονομικό και κοινωνικό κόστος θα μειωνόταν. Όλα τα σενάρια πια (όπως και οι πρόσφατες εκθέσεις της Διεθνής Επιτροπής Ενέργειας και του IPCC) δείχνουν περίτρανα ότι ο οικονομικότερος τρόπος να μειωθεί το ενεργειακό κόστος στην οικονομία είναι μέσω των δράσεων ενεργειακής εξοικονόμησης με αρνητικό, πολλές φορές, κόστος σε σχέση με τις άλλες επενδύσεις που σχεδιάζονται.

Στο πλαίσιο αυτό, οι φιλόδοξοι και αναγκαίοι Ευρωπαϊκοί στόχοι για κλιματική ουδετερότητα θα πρέπει να παίξουν πρωτεύον ρόλο.

Για να πετύχουμε μάλιστα τους στόχους του πακέτου Fit-for-55 σαν Ευρώπη, θα πρέπει οι στόχοι των ΑΠΕ, της μείωσης ορυκτού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή και στη θέρμανση, και της ενεργειακής εξοικονόμησης στα κτίρια να ισχυροποιηθούν και να γίνουν απόλυτα δεσμευτικοί. Αντί για αυτό όμως, αρκετά κράτη μέλη δράττονται της ευκαιρίας, όπως και η Ελλάδα, να αγνοήσουν το ρόλο της ρύθμισης της ζήτησης και να παραμερίσουν – ή έστω να αιτηθούν παράταση των στόχων – και να δαπανήσουν τεράστια ποσά στην προσφορά με κύριο γνώμονα την ενεργειακή ασφάλεια, η οποία στο μεγαλύτερό της κομμάτι θα εξασφαλιστεί και πάλι από ορυκτά καύσιμα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το ενδιαφέρον για οικονομικά ασύμφορους αγωγούς και εξορύξεις ξαναφουντώνει ακόμα και στην Ελλάδα, και η χώρα είναι έτοιμη να θυσιάσει την πράσινη μετάβαση προς ένα μοντέλο πλήρους εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα. Η συσσώρευση δημόσιου κόστους από το άνοιγμα και κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων (όπως επιτάσσεται τώρα) καθώς και της Πτολεμαϊδας V με το κόστος των 2 δις Ευρώ για λίγα χρόνια ακόμα πριν μετατραπεί με νέο κόστος σε μονάδα φυσικού αερίου σίγουρα δεν αποτελεί σταθερή γραμμή ενός κράτους. Οι διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται η Ελληνική ενεργειακή αγορά, όπως με τον τρόπο λειτουργίας του χρηματιστηρίου ενέργειας που θα έπρεπε να επιτρέπει και μεγαλύτερη συμμετοχή διμερών συμφωνιών για μείωση τιμών (καθότι και ο αριθμός των παικτών δεν επιτρέπει τη λειτουργία μιας πραγματικής χρηματιστηριακής αγοράς), όπως επίσης και οι ταχύτερες επενδύσεις σε ΑΠΕ, θα έπρεπε να αποτελούν στόχο σε συνάφεια με τη ρύθμιση της ζήτησης.

Η διαχείριση της ζήτησης και η αντίστοιχη μείωσή της μέσω δράσεων ενεργειακής εξοικονόμησης έχει μείνει αρκετά πίσω.

Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα καταδικάστηκε το 2021 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μη εφαρμογή της Οδηγίας για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα του 2018 ενώ σε λίγους μήνες ξεκινάει και νέα Οδηγία με νέους υψηλότερους στόχους. Ενδεικτικό είναι ότι η χώρα αργεί υπερβολικά στα προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης (πχ. ακόμα και το τελευταίο Εξοικονομώ διαφημιζόταν από τον Μάρτιο του 21 και τελικά ξεκίνησε τον Δεκέμβριο εν μέσω του peak του COVID19 και όταν το κόστος των υλικών είχε ήδη αυξηθεί από τον πληθωρισμό). Αντίστοιχη ιστορία και για τα αλλα προγράμματα που προαναγγέλονται χωρίς τελικά να υλοποιούνται (πχ. οι φοροαπαλλαγές για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών που τελικά έμεινε μόνο στην εργασία και όχι στα υλικά κοκ). Επιπλέον, η Ελλάδα δε θα έχει πιάσει τους στόχους της περιόδου 2014-2020 για ενεργειακή εξοικονόμηση καθότι δεν υλοποίησε τα προγράμματα που είχε υποσχεθεί, ενώ ακόμα και το 2021 είναι αμφίβολο αν 60.000 κατοικίες δέχτηκαν ριζική αναβάθμιση… Αντίθετα, ήδη δαπανήθηκαν περισσότερα από 2 δισ. ευρώ για επιδοτήσεις λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου, χωρίς ουσιαστικά να λύνουν το πρόβλημα. Από την αρχή της κρίσης (Αύγουστος 2021), η χώρα είχε αρκετό χρονικό περιθώριο για να υλοποιήσει στοχευμένα μέτρα διαρθρωτικών σύντομων λύσεων ενεργειακών παρεμβάσεων στα ευάλωτα νοικοκυριά. Ένα είναι σίγουρο: Όσο και να θέλει η ελληνική πλευρά να μιλάει για πρόσκαιρο φαινόμενο, προφανώς είχε άγνοια των σεναρίων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας που δείχνουν αύξηση των τιμών σταθερά έως το 2050 (ίσως με μικρότερες πληθωριστικές πιέσεις) άρα προετοιμασία έπρεπε να είχε γίνει. Η διαχείριση της ζήτησης είναι ο πιο ουσιαστικός τρόπος για να μειώσουμε την ενεργειακή εξάρτηση, και το δυναμικό στην Ελλάδα είναι τεράστιο (για να μην αναφέρουμε και την ευκαιρία πραγματικής εργασίας και δημιουργίας νέων θέσεων). Τελικά, η άποψη ότι δεν προλαβαίνουμε για εξοικονόμηση ενέργειας τώρα, αλλά προλαβαίνουμε για εξορύξεις και γεωτρήσεις, είναι αν μη τι άλλω, ανεδαφική και εντελώς παραπλανητική.

Πηγή: ETERON

 

«Σοκαριστική» μέτρηση του μποζονίου W σε αμερικανικό επιταχυντή μπορεί να φέρει επανάσταση στη Φυσική

w08 95636fermilab

Μετά από δέκα χρόνια έρευνας, οι επιστήμονες του Εθνικού Εργαστηρίου Επιταχυντή Fermilab του υπουργείου Ενέργειας στο Ιλινόις των ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι πέτυχαν την πιο ακριβή έως τώρα μέτρηση της μάζας του μποζονίου W, ενός από τα θεμελιώδη υποατομικά σωματίδια. Η μέτρηση έχει διπλάσια ακρίβεια από την προηγούμενη καλύτερη μέτρηση, αλλά χαρακτηρίστηκε απρόσμενα «σοκαριστική», επειδή διαφέρει – είναι μεγαλύτερη κατά περίπου 0,1% – από αυτό που προβλέπει η κυρίαρχη θεωρία από τη δεκαετία του 1970, το Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model) της σωματιδιακής Φυσικής. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί αναστάτωση στην παγκόσμια κοινότητα των φυσικών και να ακούγονται – για μία ακόμη φορά – εκτιμήσεις ότι μπορεί να χρειαστούν σημαντικές αναθεωρήσεις, ίσως και μια πραγματική επιστημονική επανάσταση σχετικά με τον τρόπο που βλέπουμε την ύλη και το σύμπαν. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον πειραματικό σωματιδιακό φυσικό Ασουτός Κοτγουάλ του Πανεπιστημίου Ντιουκ της Β.Καρολίνα, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», δήλωσαν ότι αν η μέτρηση της μάζας του μποζονίου W επιβεβαιωθεί, τότε πιθανότατα θα πρέπει να γίνουν βελτιώσεις στο Καθιερωμένο Πρότυπο ή ακόμη και επεκτάσεις του σε νέες κατευθύνσεις. Θα χρειαστούν πάντως μελλοντικές μετρήσεις από άλλο επιστημονικό πείραμα για να φωτίσουν περισσότερο το ζήτημα. Το μποζόνιο W, που ανακαλύφθηκε το 1983, είναι «αγγελιοφόρος» ή φορέας της ασθενούς πυρηνικής δύναμης και ευθύνεται (μαζί με το «ξαδερφάκι» του, το μποζόνιο Ζ) για τις περισσότερες πυρηνικές διαδικασίες, όπως μέσα στον Ήλιο ή κατά τη διάσπαση των σωματιδίων. Η μάζα του είναι περίπου 80 φορές μεγαλύτερη από εκείνη ενός πρωτονίου. Με βάση τη νέα μέτρηση, είναι 80,433 MeV (μεγαηλεκτρονιοβόλτ), με περιθώριο σφάλματος μόλις συν/πλην 9,4 MeV. Η προηγούμενη καλύτερη μέτρησή του ήταν από το πείραμα ATLAS του CERN (80,370 MeV με περιθώριο σφάλματος συν/πλην 19 MeV). Η θεωρητική πρόβλεψη είναι για μάζα 80,357 MeV.

Ο εκπρόσωπος των ερευνητών καθηγητής Ντέηβιντ Τόμπακ του Πανεπιστημίου Α & Μ του Τέξας χαρακτήρισε «σοκαριστικά» τα ευρήματα και δήλωσε στο BBC ότι «αν επιβεβαιωθούν από άλλα πειράματα, ο κόσμος πρόκειται να δείχνει διαφορετικός. Θα πρέπει να υπάρξει μια μεταβολή παραδείγματος. Η ελπίδα είναι ότι ίσως αυτό το αποτέλεσμα πρόκειται να είναι αυτό που τελικά θα σπάσει το φράγμα». Ο άλλος εκπρόσωπος της επιστημονικής κοινοπραξίας καθηγητής Τζόρτζιο Κιαρέλι του Ιταλικού Εθνικού Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής δήλωσε ότι οι ερευνητές δεν πίστευαν στα μάτια τους, όταν είδαν τα αποτελέσματα των μετρήσεων. «Κανένας δεν το περίμενε. Νομίζαμε ότι κάναμε κάτι λάθος», είπε, αλλά παρά τις προσπάθειές τους στη συνέχεια, δεν βρήκαν κάποιο σφάλμα. Παρά τη μακροβιότητα του, το Καθιερωμένο Πρότυπο δεν μπορεί να εξηγήσει βασικά πράγματα στο σύμπαν, όπως η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια. Γι’ αυτό πολλοί επιστήμονες θεωρούν δεδομένο ότι είναι ανεπαρκές ως σφαιρική περιγραφή της φύσης, όμως δεν έχουν ακόμη βρει τον δρόμο προς μια Νέα Φυσική, καθώς αναζητούνται νέα σωματίδια και νέες δυνάμεις. Όλα τα μάτια στρέφονται πλέον προς τον μεγάλο επιταχυντή (LHC) του CERN στην Ευρώπη, ο οποίος πρόκειται να επαναλειτουργήσει μετά από τριετή συντήρηση και αναβάθμιση.

Άνοιγμα μενού
Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση