Συντεταγμένες: 12°02′06″S 77°01′07″W

Λίμα
Σημαία Έμβλημα
Ύμνος: Himno de Lima[1]
Λίμα 12°3′0″S 77°2′0″W
Χώρα	Περού[2]
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Λίμας
Ίδρυση	18  Ιανουαρίου 1535[3]
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Jorge Muñoz (2019–2022)
Έκταση	2 672,28 km²
Υψόμετρο	154 μέτρο
Ταχ. κωδ.	15001
Τηλ. κωδ.	01
Ζώνη ώρας	UTC−5
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε)

Η Λίμα είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη του Περού. Είναι το πολιτικό, πολιτιστικό, οικονομικό και βιομηχανικό κέντρο της χώρας. Επίσης, είναι η πέμπτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη στη Λατινική Αμερική, μετά την Πόλη του Μεξικού, το Σάο Πάολο, το Μπουένος Άιρες και το Ρίο ντε Τζανέιρο.

Η πόλη βρίσκεται σε μια κοιλάδα την οποία διασχίζει ο ποταμός Ρίμακ (Rímac), στην ερημική ακτή της χώρας και δίπλα στο λιμένα του Ειρηνικού Καγιάο (Callao). Ιδρύθηκε από τον Ισπανό κατακτητή Φρανσίσκο Πισάρρο (Francisco Pizarro). Είναι γνωστή και ως «Πόλη των Βασιλέων», αφού για περισσότερους από τρεις αιώνες υπήρξε η σημαντικότερη πόλη στη Νότια Αμερική. Στη Λίμα σήμερα κατοικεί περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού του Περού. Η μητροπολιτική περιοχή καλύπτει και το λιμένα Καγιάο.

Ιστορία

Το Πατσακάμακ ήταν σημαντικό θρησκευτικό κέντρο πριν την έλευση των Ισπανών κονκισταδόρ

Την προκολομβιανή περίοδο η περιοχή που σήμερα βρίσκεται η πόλη κατοικούνταν από ιθαγενείς φυλές που τον 15ο αιώνα ενσωματώθηκαν στην Αυτοκρατορία των Ίνκα.  Το 1532 μια ομάδα Ισπανών κονκισταδόρ με επικεφαλής τον Φρανσίσκο Πιζάρο νίκησε τον αυτοκράτορα των Ινκα Αταxουάλπα και πήρε τον έλεγχο της αυτοκρατορίας. Ο Πιζάρο που είχε ορισθεί από το ισπανικό στέμμα κυβερνήτης όλων των εκτάσεων που κατακτούσε, επέλεξε την κοιλάδα Ρίμακ για να ιδρύσει την πρωτεύουσα του στις 18 Ιανουαρίου 1535 με την ονομασία Σιουδάδ ντε λος Ρέγιες (ισπανικά: Ciudad de los Reyes, δηλαδή Πόλη των Βασιλέων). Τον Αύγουστο του 1536 επαναστατημένοι Ίνκα με αρχηγό τον Μάνκο Ίνκα πολιόρκησαν την πόλη αλλά ηττήθηκαν από τους Ισπανούς και τους ιθαγενείς συμμάχους τους.

Η Λίμα έγινε σημαντική πόλη όταν ορίσθηκε πρωτεύουσα της Αντιβασιλείας του Περού και έδρα του Αουδιένθια Ρεάλ (Audiencia Real) το 1543.  Κατά την διάρκεια του επόμενου αιώνα η πόλη άνθισε όντας το κέντρο ενός εκτεταμένου εμπορικού κέντρου που ένωνε την Αντιβασιλεία του Περού με την υπόλοιπη Αμερική, την Ευρώπη και την Άπω Ανατολή. Η απειλή των πειρατών και των κουρσάρων στον Ειρηνικό Ωκεανό οδήγησε στην κατασκευή τειχών στα 1684-87. Το 1687 έγινε μεγάλος σεισμός που κατέστρεψε τα περισσότερα κτήρια της πόλης και σηματοδότησε σημείο καμπής στην ιστορία της πόλης διότι συνέπεσε με ύφεση στο εμπόριο και οικονομική άνοδο άλλων πόλεων, όπως το Μπουένος Άιρες.

Το 1746 μεγάλος σεισμός προκάλεσε σημαντικές καταστροφές και οδήγησε σε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ανοικοδόμησης υπό την επίβλεψη του αντιβασιλέα Χοσέ Αντόνιο Μάνσο δε Βελάσκο.  Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, ιδέες του Διαφωτισμού σχετικά με την δημόσια υγεία και τον κοινωνικό έλεγχο διαμόρφωσαν την ανάπτυξη της πόλης. Εκείνη την περίοδο οι Βουρβονικές Μεταρρυθμίσεις έπληξαν την οικονομία της πόλης που απώλλεσε το μονοπώλιο του υπερπόντιου εμπορίου καθώς και τον έλεγχο της πολύ σημαντικής σε ορυκτά περιοχής του Άνω Περού.  Η οικονομική συρρίκνωση έκανε την τοπική ελίτ εξαρτώμενη από το στέμμα και την εκκλησία και κατά συνέπεια απρόθυμη να επιδιώξει ανεξαρτησία.

Το 1820 συνδυασμένη δύναμη Χιλιανών και Αργεντίνων πατριωτών με επικεφαλής τον στρατηγό Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν αποβιβάστηκε νοτίως της Λίμα, χωρίς να της επιτεθεί. Αντιμέτωπος με ναυτικό αφοπλισμό και την δράση ανταρτών στην ενδοχώρα, ο αντιβασιλέας Χοσέ δε λα Σέρνα ε Ινοχόσα την εγκατέλειψε τον Ιούλιο του 1821 προκειμένου να σώσει τον βασιλικό στρατό. Φοβούμενο γενική εξέγερση, την οποία δεν είχε μέσα να καταστείλει, το δημοτικό συμβούλιο κάλεσε τον Σαν Μαρτίν να εισέλθει στην πόλη και υπέγραψε Διακήρυξη Ανεξαρτησίας κατόπιν απαίτησης του.  Αυτό δεν ήταν το τέλος της σύρραξης, με την πόλη να αλλάζει χέρια πολλές φορές μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Μετά την ανεξαρτησία, η Λίμα έγινε πρωτεύουσα της Δημοκρατίας του Περού όμως η οικονομική ύφεση και οι πολιτικές αναταραχές εμπόδισαν την αστική ανάπτυξη. Η κατάσταση άλλαξε στα 1850 όταν η αύξηση των δημόσιων και των ιδιωτικών εσόδων από την εξαγωγή γκουανό οδήγησαν στην ραγδαία ανάπτυξη της πόλης. Την ίδια περίοδο διευρύνθηκε το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς, αυξάνοντας τις κοινωνικές εντάσεις. Κατά την διάρκεια του Πολέμου του Ειρηνικού (1879-1883) χιλιανά στρατεύματα κατέλαβαν την πόλη και λεηλάτησαν τα μουσεία, τις βιβλιοθήκες και τα εκπαιδευτικά ιδρύματά της. Την ίδια περίοδο ο όχλος επιτίθονταν και λεηλατούσε τις περιουσίες των εύπορων και των ασιατικής καταγωγής κατοίκων.  Μετά τον πόλεμο, η πόλη μπήκε σε περίοδο ανανέωσης και επέκτασης που κράτησε μέχρι την δεκαετία του 1920. Εκείνη την περίοδο η ρυμοτομία της άλλαξε με την κατασκευή μεγάλων λεωφόρων που την ένωναν με τις γειτονικές πόλεις.

Στις 24 Μαΐου 1940, ισχυρός σεισμός  κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Η δεκαετία του 1940 ήταν επίσης η αρχή ταχύτατης ανάπτυξης και αστικοποίησης καθώς μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού των Άνδεων μετανάστευσε στην πόλη που είχε καλύτερες προοπτικές εύρεσης εργασίας και εκπαίδευσης. Ο πληθυσμός που έφτανε τις 600 χιλιάδες το 1940 έφτασε τα 1,6 εκατομμύρια το 1960 και τα 4,8 εκατομμύρια το 1980.