Ο πιο σημαντικός στόχος της εκπαίδευσης είναι το να αποκτήσουν τα παιδιά τις δεξιότητες εκείνες που χρειάζονται, όχι απλά για την επιβίωσή τους, αλλά και για την πλήρη ανάπτυξη των κοινωνικών και συναισθηματικών ικανοτήτων τους.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο το νηπιαγωγείο μας δουλεύει για δεύτερη συνεχή χρονιά κάθε Πέμπτη το καινοτόμο πρόγραμμα «Βήματα για τη Ζωή» της Νάντιας Κουρμούση, νηπιαγωγού, Msc Αγωγής Υγείας και υπ. διδάκτωρος του Παν/μίου Ιωαννίνων, και του Βασίλη Κούτρα, αν. καθηγητή Αγωγής Υγείας του Π.Τ.Ν. του Παν/μίου Ιωαννίνων. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ανάπτυξη στα παιδιά δεξιοτήτων, όπως η αναγνώριση και διαχείριση συναισθημάτων, η ενσυναίσθηση, η ικανότητα για άρνηση αλλά και η επίλυση προβλημάτων.

Το πρόγραμμα αυτό ενσωματώνεται στο φανερό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου:

• σχολικό ωράριο,
• διδακτέα ύλη (Αναλυτικό Πρόγραμμα),
• μεθοδολογία διδασκαλίας κ.α.

αλλά κυρίως στο κρυφό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου:

• ήθος-κουλτούρα που εκφράζει η ατμόσφαιρα του σχολείου,
• κώδικας πειθαρχίας του σχολείου,
• επικρατούντα πρότυπα συμπεριφοράς,
• στάσεις νηπιαγωγών απέναντι στα νήπια.

Παράλληλα ενημερώνονται και οι γονείς με επιστολές που δίνουμε στο σπίτι για το περιεχόμενο του κάθε μαθήματος, αλλά και για τις πρακτικές που μπορούν και εκείνοι να ακολουθήσουν για να ενισχύσουν τη μάθηση αυτή.

Τα συναισθήματα είναι βασικό κομμάτι του προγράμματος. Ως συναίσθημα ορίζεται κάθε οξεία αλλαγή στους σωματικούς και γνωστικούς μηχανισμούς μας.

Τα συναισθήματα που επεξεργαζόμαστε με τα νήπια είναι:

• Χαρά
• Λύπη
• Θυμός
• Φόβος

Όταν ένα συναίσθημα είναι έντονο, ενεργοποιούνται τρία συστήματα διεργασιών :

1. η βιολογική αντίδραση, ανεξέλεγκτα από τη θέληση (Π.χ. δραστηριότητα του νευρικού συστήματος, της καρδιάς, έκκριση ορμονών, εγκεφαλική δραστηριότητα κ.α). Μερικές φορές η αντίδραση αυτή είναι τόσο έντονη που το άτομο δεν μπορεί να προχωρήσει στα επόμενα στάδια.
2. η συναισθηματική ρύθμιση – διαδικασία αυτοελέγχου και διαχείρισης του συναισθήματος
3. η ικανότητα διαχωρισμού της εκδήλωσης του συναισθήματος, σε αποδεκτές και μη αποδεκτές συμπεριφορές

Δραστηριότητες

Ξεκινήσαμε με συζητήσεις σχετικά με τα σημάδια που φανερώνουν πως νιώθει ο άλλος, η αλλαγή στη φωνή, στο στόμα, στα μάτια, στο σχήμα του σώματος.

Επινοήσαμε και παίξαμε ένα παιχνίδι που μοιάζει με τη παραδοσιακή τυφλόμυγα και το ονομάσαμε «Μάντεψε πως νιώθω». Το νήπιο στη μέση με τα μάτια κλειστά από ένα μαλακό μαντήλι ακουμπάει τα κεφάλια των συμμαθητών του. Όταν σταματήσει σε κάποιο παιδί πρέπει εκείνο να εκφράσει ένα συναίσθημα με ήχο π.χ. κλάμα εάν λυπάται κ.λπ. Το παιδί με το μαντήλι πρέπει να μαντέψει τι νιώθει το παιδί που έχει ακουμπήσει. Εάν το βρει γίνεται αυτό αρχηγός.

Κατασκευάσαμε μάσκες με όλα τα συναισθήματα με τον εξής τρόπο:

Ζωγραφίσαμε πρόσωπα με τις αντίστοιχες εκφράσεις π.χ. θυμωμένο, τις κόψαμε, κολλήσαμε πάνω μαλλιά με τούλι, γκοφρέ, μαλλί κ.α. και τις στερεώσαμε σε ξυλάκια.

 Παίξαμε κουκλοθέατρο με τις μάσκες αυτές επινοώντας αυτοσχέδια σενάρια σχετικά με τα συναισθήματα.

Κατασκευάσαμε σε ξύλινες επιφάνειες χαρούμενα πρόσωπα με πλαστελίνες όλων των χρωμάτων

Διαβάσαμε παραμύθια σχετικά με τα συναισθήματα με τους εξής τίτλους:

• Ο μεγάλος θυμός της Νέλης
• Η Κατερίνα και ο αόρατος στο σκοτάδι
• Το αρκουδάκι που δεν φοβάται το νοσοκομείο
• Νικάω το φόβο
• Το λυπημένο αρκουδάκι
• Θυμώνω
• Όταν λυπάμαι
• Αυτό που νιώθω

Και ακόμη συνεχίζουμε….