…προσπαθούμε να φτιάξουμε λέξεις

Μάρτης είναι, νάζια κάνει…

πότε κλαίει… πότε γελάει!

    Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει σημαντικές έρευνες  οι οποίες έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη της προοπτικής του αναδυόμενου γραμματισμού για την αρχική εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής. Ο γραμματισμός σύμφωνα με αυτή την προοπτική προκύπτει από την παρατήρηση και τη συμμετοχή του παιδιού σε σκόπιμες πρακτικές ανάγνωσης και γραφής τόσο στο σπίτι, όσο και σε άλλα περιβάλλοντα. Πολλοί θεωρητικοί ισχυρίζονται ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα εγγραμματισμού μαθαίνουν γρηγορότερα από τα άλλα να διαβάζουν και να γράφουν.

O γραπτός λόγος αποτελεί μέρος της πραγματικότητας του παιδιού . Από πολύ μικρά τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το γραπτό λόγο που συναντούν στον κοινωνικό τους περίγυρο ,διαμορφώνουν  αντιλήψεις, εμπειρίες, προσωπικές πεποιθήσεις και αποκτούν ένα μεγάλο μέρος των δεξιοτήτων ανάγνωσης και γραφής .

Η συμβολή των γονιών στην κατάκτηση του αλφαβητισμού θεωρείται σημαντική αφού κοντά τους  τα παιδιά αποκτούν πολλές και βασικές γνώσεις και εμπειρίες , ενώ η στάση τους καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα και την ποσότητα αυτών των γνώσεων. Η ανάγνωση βιβλίων από τους γονείς οδηγεί στη γνώση τρόπων πρόσληψης νοήματος από το περιβάλλον και αποτελεί συγχρόνως σημαντικό γεγονός γραμματισμού που βοηθά στη δημιουργία προτύπων συμπεριφοράς. Η ανάγνωση βιβλίων προτείνεται και στο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στο νηπιαγωγείο. To να διαβάζουμε στα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι πολύ χρήσιμο, διότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται τον τύπο και τη δομή του γραπτού λόγου (Teale, 1984), ενώ αναπτύσσουν συγχρόνως γλωσσικές δεξιότητες, δεξιότητες γραμματισμού και ικανότητα σκέψης (Block, 1999). Το πρόγραμμα προσπαθεί γενικά να ενθαρρύνει και να υποστηρίξει την εξοικείωση των παιδιών με όλες τις εκφάνσεις της γλώσσας που αφορούν τον προφορικό και γραπτό λόγο, αφού η σχέση που αναπτύσσεται με την ανάγνωση και τη γραφή στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού στο νηπιαγωγείο θεωρείται καθοριστική για τη μελλοντική σχολική εξέλιξη. Στην ανάπτυξη του καθημερινού προγράμματος για το νηπιαγωγείο προσφέρονται πολλές ευκαιρίες για την προώθηση γλωσσικών γνώσεων και ικανοτήτων καθώς η μαθησιακή διαδικασία που προτείνεται στηρίζεται στην ενίσχυση και ενθάρρυνση ενός διαλόγου αλληλεπίδρασης μεταξύ παιδιών και εκπαιδευτικού, αλλά και παιδιών μεταξύ τους.

Η καθιέρωση της δανειστικής βιβλιοθήκης, είναι σημαντική γιατί προσφέρει στα παιδιά δυνατότητες για την προώθηση δραστηριοτήτων της γλώσσας. (Νικολέττα Γκλιάου-Χριστοδούλου)

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

Δείξτε στα παιδιά το εξώφυλλο του βιβλίου και ζητήστε τους να προβλέψουν το περιεχόμενο.

Προτρέψτε τα, να διαβάσουν τον τίτλο του βιβλίου ή να αναγνωρίσουν σε αυτόν γνωστές τους λέξεις ή γράμματα.
Παροτρύνετε τα παιδιά να μιλήσουν για τις δικές τους εμπειρίες, οι οποίες σχετίζονται με την υπόθεση του βιβλίου.

Παροτρύνετε τα παιδιά να σχολιάζουν την ιστορία καθώς την ακούν.

Αναλύστε ότι είναι απαραίτητο, έννοιες και λέξεις του κειμένου που δεν καταλαβαίνουν.
Απευθύνετε πότε-πότε ερωτήσεις, για να ελέγξετε κατά πόσο τα παιδιά κατανοούν το νόημα της ιστορίας.
Ζητήστε από τα παιδιά να προβλέψουν σε ορισμένα σημεία της ιστορίας τι θα συμβεί αργότερα, επαναλάβετε στοιχεία της ιστορίας, να ζωγραφίσουν εικόνες σχετικές με το κείμενο , να «εξερευνήσουν» γράμματα και λέξεις ή να αντιγράψουν μερικές απ’ αυτές.

Με αφορμή ένα παιδάκι που έφερε μια μέρα ένα παραμύθι και το «διάβασε» το ίδιο στην τάξη, αποφασίσαμε με τα παιδιά να ορίσουμε κάποιες ημέρες να φέρνουν ένα παραμύθι στην τάξη, που τους αρέσει πολύ, και να το «διαβάζουν» στα άλλα παιδιά με τον δικό του πάντα τρόπο.

Μια τέτοια δραστηριότητα συμβάλλει στην ανάπτυξη της προφορικής επικοινωνίας των παιδιών, μαθαίνουν να διηγούνται, να αφηγούνται, να αναλαμβάνουν ρόλους και να κατανοήσουν την σημασία του βιβλίου ως μέσω ψυχαγωγίας και άντλησης γνώσεων.