Πώς να καλλιεργήσουμε την ψυχική υγεία των παιδιών;

Το να μην εγκαταλείπεις την προσπάθεια στη μέση είναι κάτι που μαθαίνεται, δεν το φέρνουμε μαζί μας. Σκεφτείτε το: Πόσα παιδιά ξέρετε που εγκατέλειψαν την προσπάθεια να περπατήσουν; Ή να μιλήσουν; Ή να τραφούν; Ποιος είναι πιο επίμονος από ό,τι ένα παιδί που πραγματικά θέλει κάτι; Το πρώτο ένστικτο ενός παιδιού είναι να προσπαθεί ξανά και ξανά και ξανά μέχρι να τα καταφέρει.

Δυστυχώς, τα περισσότερα παιδιά σήμερα έχουν «διδαχθεί» από εμάς – τους λεγόμενους «μεγάλους» στη ζωή τους – να ενεργούν σε αντίθεση αυτού του πιο ενστικτώδους γνωρίσματος τους.

Ένα άτομο – παιδί ή ενήλικας – εγκαταλείπει την προσπάθεια όταν ο φυσικός ή/και συναισθηματικός πόνος εάν συνεχίσει θα είναι μεγαλύτερος από την ευχαρίστηση. Είναι τόσο απλό.

Έτσι, το κλειδί για την επιμονή και επιτυχία είναι να βοηθήσετε το παιδί σας να επιστρέψει στο έμφυτο ένστικτο που του υποβάλλει να προσπαθεί ξανά και ξανά και να μην βλέπει την αποτυχία ως το τέλος της προσπάθειας, αλλά ως μια πρόκληση που μπορεί να αναλάβει.

Ενώ αυτές οι δεξιότητες, οι στρατηγικές και τα γνωρίσματα του χαρακτήρα έρχονται εκ φύσεως σε μερικούς ανθρώπους και όχι σε άλλους, μπορεί κάποιος να τα διδαχθεί και να τα αποκτήσει.

Ιδού λοιπόν πέντε συμβουλές για να μάθετε τα παιδιά σας να μην εγκαταλείπουν την προσπάθεια όταν αντιμετωπίζουν αντιξοότητες.

1. Βρείτε το «γιατί», όταν το παιδί εγκαταλείψει μια προσπάθεια.
Ρωτήστε τον εαυτό σας: Αν κάτι δεν είναι σημαντικό για μένα, πόση σκέψη, προσπάθεια και συναίσθημα θα έβαζα για να το πετύχω; Τώρα κάντε αυτό το ερώτημα σε ένα παιχνίδι με τα παιδιά σας. Τι είναι αυτά που εγκαταλείπουν και γιατί θέλουν να εγκαταλείψουν την προσπάθεια; Τίνος απόφαση ήταν να αρχίσει η προσπάθεια: δική σας ή δική τους; Με άλλα λόγια, ποιου είναι το «γιατί» αυτό; Όπως αναφέρεται στο βιβλίο του ίδιου συγγραφέα «10 μυστικά για να ενισχύσετε τα παιδιά και να ξυπνήσετε το παιδί μέσα σας», τα παιδιά σας δεν είναι μια μικρογραφία σας. Μπορεί ή και όχι να απολαμβάνουν τα ίδια πράγματα με σας.

2. Εστίαση στις δυνατότητες θετικής κατάληξης της προσπάθειας.
Εκεί που εστιάζει το μυαλό, γίνεται πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, έχουμε την τάση να παίρνουμε αυτό που σκεφτόμαστε. Έτσι, το ερώτημα είναι αν, την ώρα της προσπάθειας, εσείς και τα παιδιά σας είστε επικεντρωμένοι στο επιθυμητό αποτέλεσμα ή στην έλλειψη επιτυχίας; Αν μείνουν συγκεντρωμένα στο τελικό αποτέλεσμα, είναι πιο εύκολο για τα παιδιά σας να πάρουν μια ανάσα και να συνεχίσουν την προσπάθεια μετά από μια αποτυχία που διαβλέπουν.

3. Συσχετίστε παλαιότερες αποτυχίες με τις επιτυχίες στις οποίες τελικά οδήγησαν οι αποτυχίες αυτές.
Το σπουδαίο πράγμα για το ανθρώπινο μυαλό είναι ότι συνειδητοποιούμε τι σημαίνει κάτι για μας όταν αυτό συμβεί και έχουμε να αποφασίσουμε πως θα αντιδράσουμε. Σκεφτείτε το εξής: Πώς βλέπουν τα παιδιά σας την προσπάθεια που είχαν κάνει για να πετύχουν σε κάτι το οποίο τελικά δεν τελείωσε με τον τρόπο που αυτά θα ήθελαν; Ως αποτυχία ή επιτυχία; Αν τα παιδιά σας μπορέσουν να συσχετίσουν κάθε αποτυχημένη προσπάθεια με μια επιτυχία, και να δουν την αποτυχία όχι ως αποτυχία, αλλά ως μια επιτυχία στη διαδικασία απάλειψης τρόπων πως να ΜΗΝ κάνουν κάτι, τότε θα αισθάνονται καλύτερα για την αποτυχία και δεν θα την αντιμετωπίζουν ως κάτι που πρέπει να αποφεύγουν. Άλλωστε, οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι στον κόσμο είναι συνήθως αυτοί που αποτύγχαναν πιο συχνά και όμως συνέχιζαν την προσπάθεια.

4. Δώστε προσοχή στη γλώσσα που χρησιμοποιείτε γύρω από το θέμα της αποτυχίας.
Οι λέξεις έχουν νόημα, αλλά εσείς και τα παιδιά σας έχετε την ευχέρεια να επαναπροσδιορίσετε το προσωπικό σας νόημα στις λέξεις, όπως «αποτυχία», για να τις μετατρέψετε σε λέξεις ενίσχυσης από λέξεις που προκαλούν ζημιά. Αυτό πηγαίνει χέρι-χέρι με τη συσχέτιση που αναφέρεται πιο πάνω. Η αλλαγή στη γλώσσα θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στη συναισθηματική σας κατάσταση.

5. Διδάξτε δια του παραδείγματος.
Τίποτα δεν διαβρώνει την αξιοπιστία ενός γονέα περισσότερο από το να είναι υποκριτής. Δεν μπορείτε να ζητάτε από τα παιδιά σας να είναι ή να κάνουν κάτι που εσείς δεν είστε διατεθειμένος να είστε ή να κάνετε. Γνωρίζουμε όλοι ότι το «κάνε αυτό που λέω, όχι αυτό που κάνω» δεν δουλεύει όταν πρόκειται για την ανατροφή των παιδιών.

Πηγή: www.yahoo.com

Πιθανόν στο άκουσμα των λέξεων «όρια» και «πειθαρχία», αρκετοί γονείς, να φέρνουν στο μυαλό τους αυστηρές μεθόδους που ακολουθούσαν οι γονείς σε παλιότερες εποχές, όμως πολλές είναι οι έρευνες σήμερα οι οποίες υποστηρίζουν ότι εφαρμόζοντας ήρεμα και σταθερά την πειθαρχία, προστατεύουμε το παιδί μας! Ουσιαστικά τα όρια σημαίνουν Αγάπη και Φροντίδα.

Το παιδί έχει ανάγκη από κανόνες, όρια και κατευθυντήριες γραμμές από τους γονείς του ή τους σημαντικούς άλλους (κηδεμόνες, παππούδες κτλ), καταρχάς για να μάθει τρόπους συμπεριφοράς, που είναι κοινωνικά αποδεκτοί, χρησιμοποιώντας κατανόηση και συμπάθεια. Ένα παιδί έχει ανάγκη από πειθαρχία, ώστε να νιώσει ασφάλεια, να μπορέσει να οριοθετήσει τον εαυτό του και τον χώρο του μέσα στον οποίο ζει και να μπορέσει σταδιακά να αυτονομηθεί κάνοντας τα δικά του βήματα στη ζωή.

Μέσα από την καθοδήγηση των γονέων και των σημαντικών άλλων, το παιδί μαθαίνει να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του. Υιοθετεί συμπεριφορές και τρόπους που βλέπει στο περιβάλλον του και κυρίως τις συμπεριφορές των γονέων του που αποτελούν το βασικότερο πρότυπο όταν το παιδί βρίσκεται σε μικρή ηλικία.

Οι αποτυχημένες προσπάθειες οριοθέτησης και πειθαρχίας πολύ πιθανόν να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες συμπεριφορές όπως είναι η επιθετική και η βίαιη συμπεριφορά ή και στην εμφάνιση οποιασδήποτε άλλης δυσλειτουργικής συμπεριφοράς.

Όταν οι γονείς είναι επικριτικοί, επιθετικοί, αυθαίρετοι και ασυνεπείς τότε ο στόχος της πειθαρχίας και της οριοθέτησης χάνει την ουσία του. Επίσης, εάν οι γονείς είναι βίαιοι και επιθετικοί προς τα παιδιά τους, τότε αποτελούν ένα αρνητικό πρότυπο γι’ αυτά. Ουσιαστικά παρουσιάζουν τις συμπεριφορές εκείνες που θέλουν να σταματήσουν τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να γίνεται ένας φαύλος κύκλος.

Οι προσπάθειες των γονιών για οριοθέτηση και πειθαρχία είναι περισσότερο αποδοτικές όταν παρουσιάζουν:

1. ενσυναίσθηση,
2. σωστές δεξιότητες επικοινωνίας,
3. ικανότητα αλλαγής των πρακτικών διαπαιδαγώγησης τους, εάν είναι αρνητικές ή λιγότερο αποτελεσματικές,
4. σεβασμό στον διαφορετικό χαρακτήρα του κάθε παιδιού τους και
5. θέτουν ρεαλιστικούς στόχους για τα παιδιά τους.

Στόχος του κάθε γονιού δεν πρέπει να είναι το να έχει ένα υπάκουο και υποχωρητικό παιδί, εξάλλου πολλά παιδιά ακολουθούν τους κανόνες και την πειθαρχία γιατί φοβούνται χωρίς να κατανοούν την λογική πίσω από αυτούς.

Εάν τα παιδιά δεν κατανοήσουν τον πραγματικό σκοπό των κανόνων και των συνεπειών, θεωρώντας ότι τους επιβάλλονται, τότε δεν θα μπορέσουν να τους ακολουθήσουν και να τους εφαρμόσουν στην καθημερινότητα τους.

Αναπτύσσοντας συγκεκριμένες δεξιότητες όπως είναι:

α) η προσοχή
β) η επιβράβευση
γ) η αποδοχή και
δ) η αγνόηση,

και ακολουθώντας συγκεκριμένες κατευθύνσεις όπως είναι:

α) ο καθορισμός ξεκάθαρων και θετικών ορίων
β) ο καθορισμός σταθερών ορίων
γ) ο καθορισμός ορίων που είναι προσαρμοσμένοι στην ηλικία του παιδιού
δ) η συζήτηση γύρω από τα όρια
ε) η εξήγηση του γιατί πίσω από το κάθε όριο και
στ) η προετοιμασία των γονιών για τις δοκιμές των ορίων

βοηθούν τους γονείς να πετύχουν τον στόχο τους, δηλαδή να θέσουν όρια και πειθαρχία στα παιδιά τους με επιτυχία και κατ’ επέκταση να μεγαλώσουν χαρούμενα και ευτυχισμένα παιδιά!

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ!!!

Το να είναι κανείς γονιός δεν είναι εύκολη υπόθεση! Οι περισσότεροι γονείς συμφωνούν ότι τα όρια είναι σημαντικά στη ζωή του παιδιού τους, όμως, για πολλούς λόγους, τους είναι αρκετά δύσκολο να τα θέσουν και να τα τηρήσουν. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις οι γονείς να μπορούν να εντοπίζουν την αδυναμία αυτή και να ζητούν τη βοήθεια και τη συνεργασία ειδικού (π.χ Σχολικού/ Εκπαιδευτικού Ψυχολόγου).

Τώνια Κάσινου, Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολόγος