Πιθανόν στο άκουσμα των λέξεων «όρια» και «πειθαρχία», αρκετοί γονείς, να φέρνουν στο μυαλό τους αυστηρές μεθόδους που ακολουθούσαν οι γονείς σε παλιότερες εποχές, όμως πολλές είναι οι έρευνες σήμερα οι οποίες υποστηρίζουν ότι εφαρμόζοντας ήρεμα και σταθερά την πειθαρχία, προστατεύουμε το παιδί μας! Ουσιαστικά τα όρια σημαίνουν Αγάπη και Φροντίδα.
Το παιδί έχει ανάγκη από κανόνες, όρια και κατευθυντήριες γραμμές από τους γονείς του ή τους σημαντικούς άλλους (κηδεμόνες, παππούδες κτλ), καταρχάς για να μάθει τρόπους συμπεριφοράς, που είναι κοινωνικά αποδεκτοί, χρησιμοποιώντας κατανόηση και συμπάθεια. Ένα παιδί έχει ανάγκη από πειθαρχία, ώστε να νιώσει ασφάλεια, να μπορέσει να οριοθετήσει τον εαυτό του και τον χώρο του μέσα στον οποίο ζει και να μπορέσει σταδιακά να αυτονομηθεί κάνοντας τα δικά του βήματα στη ζωή.
Μέσα από την καθοδήγηση των γονέων και των σημαντικών άλλων, το παιδί μαθαίνει να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του. Υιοθετεί συμπεριφορές και τρόπους που βλέπει στο περιβάλλον του και κυρίως τις συμπεριφορές των γονέων του που αποτελούν το βασικότερο πρότυπο όταν το παιδί βρίσκεται σε μικρή ηλικία.
Οι αποτυχημένες προσπάθειες οριοθέτησης και πειθαρχίας πολύ πιθανόν να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες συμπεριφορές όπως είναι η επιθετική και η βίαιη συμπεριφορά ή και στην εμφάνιση οποιασδήποτε άλλης δυσλειτουργικής συμπεριφοράς.
Όταν οι γονείς είναι επικριτικοί, επιθετικοί, αυθαίρετοι και ασυνεπείς τότε ο στόχος της πειθαρχίας και της οριοθέτησης χάνει την ουσία του. Επίσης, εάν οι γονείς είναι βίαιοι και επιθετικοί προς τα παιδιά τους, τότε αποτελούν ένα αρνητικό πρότυπο γι’ αυτά. Ουσιαστικά παρουσιάζουν τις συμπεριφορές εκείνες που θέλουν να σταματήσουν τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να γίνεται ένας φαύλος κύκλος.
Οι προσπάθειες των γονιών για οριοθέτηση και πειθαρχία είναι περισσότερο αποδοτικές όταν παρουσιάζουν:
- ενσυναίσθηση,
- σωστές δεξιότητες επικοινωνίας,
- ικανότητα αλλαγής των πρακτικών διαπαιδαγώγησης τους, εάν είναι αρνητικές ή λιγότερο αποτελεσματικές,
- σεβασμό στον διαφορετικό χαρακτήρα του κάθε παιδιού τους και
- θέτουν ρεαλιστικούς στόχους για τα παιδιά τους.
Στόχος του κάθε γονιού δεν πρέπει να είναι το να έχει ένα υπάκουο και υποχωρητικό παιδί, εξάλλου πολλά παιδιά ακολουθούν τους κανόνες και την πειθαρχία γιατί φοβούνται χωρίς να κατανοούν την λογική πίσω από αυτούς.
Εάν τα παιδιά δεν κατανοήσουν τον πραγματικό σκοπό των κανόνων και των συνεπειών, θεωρώντας ότι τους επιβάλλονται, τότε δεν θα μπορέσουν να τους ακολουθήσουν και να τους εφαρμόσουν στην καθημερινότητα τους.
Αναπτύσσοντας συγκεκριμένες δεξιότητες όπως είναι:
α) η προσοχή
β) η επιβράβευση
γ) η αποδοχή και
δ) η αγνόηση,
και ακολουθώντας συγκεκριμένες κατευθύνσεις όπως είναι:
α) ο καθορισμός ξεκάθαρων και θετικών ορίων
β) ο καθορισμός σταθερών ορίων
γ) ο καθορισμός ορίων που είναι προσαρμοσμένοι στην ηλικία του παιδιού
δ) η συζήτηση γύρω από τα όρια
ε) η εξήγηση του γιατί πίσω από το κάθε όριο και
στ) η προετοιμασία των γονιών για τις δοκιμές των ορίων
βοηθούν τους γονείς να πετύχουν τον στόχο τους, δηλαδή να θέσουν όρια και πειθαρχία στα παιδιά τους με επιτυχία και κατ’ επέκταση να μεγαλώσουν χαρούμενα και ευτυχισμένα παιδιά!
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ!!!
Το να είναι κανείς γονιός δεν είναι εύκολη υπόθεση! Οι περισσότεροι γονείς συμφωνούν ότι τα όρια είναι σημαντικά στη ζωή του παιδιού τους, όμως, για πολλούς λόγους, τους είναι αρκετά δύσκολο να τα θέσουν και να τα τηρήσουν. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις οι γονείς να μπορούν να εντοπίζουν την αδυναμία αυτή και να ζητούν τη βοήθεια και τη συνεργασία ειδικού (π.χ Σχολικού/ Εκπαιδευτικού Ψυχολόγου).
Τώνια Κάσινου, Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολόγος