Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου
Η Κυρά Σαρακοστή είναι ένα παλιό ελληνικό έθιμο, που πλέον έχει εκλείψει στις μέρες μας. Αποτελεί ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο, φτιαγμένο άλλοτε από ζυμάρι και άλλοτε από χαρτί, που χρησιμοποιούσαν οι παλιότεροι για να μετρούν τις εβδομάδες, από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι την Κυριακή του Πάσχα. Τα επτά πόδια της Κυράς Σαρακοστής σηματοδοτούν τις επτά εβδομάδες, ένα πόδι για κάθε εβδομάδα. Κάθε Σάββατο κόβουμε κι ένα πόδι. Το τελευταίο πόδι το αφαιρούμε το Μεγάλο Σάββατο, το βάζουμε μέσα σ’ένα ξερό σύκο ή καρύδι κι όποιος το βρει του φέρνει γούρι!
Στον Πόντο, η κυρά-Σαρακοστή ήταν μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που το κρεμούσαν απ’ το ταβάνι και πάνω του είχαν καρφωμένα επτά φτερά κότας, ώστε να αφαιρούν ένα φτερό κάθε εβδομάδα. Εδώ το έθιμο ονομαζόταν “Κουκουράς”, ο οποίος ήταν και ο φόβος των παιδιών!
Εύξεινος Λέσχη Χαρίεσσας
Η Κυρά Σαρακοστή έχει σταυρωμένα χέρια, επειδή προσεύχεται, δεν έχει στόμα γιατί νηστεύει, δεν έχει αυτιά για να μην ακούει.
Την κυρά Σαρακοστή
που ‘ναι έθιμο παλιό,
οι γιαγιάδες μας τη φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό,
μα το στόμα της ξεχνούσαν,
γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά,
κόβαν’ ένα τη βδομάδα
μέχρι να ‘ρθει η Πασχαλιά.
Έπειτα, φτιάξαμε τα Μαρτάκια μας, για να καλωσορίσουμε τον Μάρτη. Πλέξαμε τις κόκκινες και άσπρες κλωστές σε ζευγάρια και υποσχεθήκαμε να τα αφήσουμε σε ένα κλαδάκι όταν τελειώσει ο μήνας του Μαρτίου, για να το πάρουν τα χελιδόνια να φτιάξουν τις φωλιές τους.
