Η τέχνη και ειδικότερα το θέατρο είναι ίσως το ουσιαστικότερο μάθημα γιατί έχει μια μοναδική δυναμική η οποία μπορεί να επιδράσει καταλυτικά στην διαμόρφωση της συνείδησης του ανθρώπου.
Με το σκεπτικό αυτό το σχολείο μας τίμησε δυο φορές με την παρουσία του (στις 2 Απριλίου για τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου και στις 18 Απριλίου για τους μαθητές της Β΄ Λυκείου) την σπουδαία παράσταση Ένας εχθρός του λαού του Ερρίκου Ίψεν από τον καλλιτεχνικό οργανισμό Μορφές Έκφρασης του ηθοποιού Θωμά Κινδύνη.
Ήταν ένα από αυτά τα έργα-αριστουργήματα που γράφουν ανεξίτηλα πάνω στη συνείδηση και την σημαδεύουν. Μια δυνατή παράσταση που θα μας μείνει αξέχαστη και ένας Ίψεν συγκλονιστικός και επίκαιρος όσο ποτέ άλλοτε.
Το έργο γραμμένο το 1882 είναι σαν να γράφτηκε σήμερα και με αυτή την έννοια είναι λυπηρό να συνειδητοποιούμε ότι η κοινωνία έχει παραμείνει στην ίδια στασιμότητα όσο και αν φαινομενικά μας ξεγελά η τεχνολογική εξέλιξη.
Το κυρίαρχο ζήτημα που θέτει το έργο είναι η δυσανεξία του κοινωνικού σώματος στην αλήθεια και το βούλιαγμά του στον βούρκο της απάθειας με τα εκάστοτε βολικά ψέματα.
Μέχρι να βρεθεί ένας έντιμος άνθρωπος ο οποίος αρνείται να εθελοτυφλεί, αρνείται να κάνει ότι δεν βλέπει και αναλαμβάνει τον αγώνα να αποκαταστήσει την αλήθεια με κάθε τίμημα. Στην προκειμένη περίπτωση, ο άνθρωπος αυτός είναι ο κεντρικός ήρωας του έργου, ο γιατρός Θωμάς Στόκμαν, ο οποίος αποδεικνύει με την στάση ζωής του ότι το χρέος προς την αλήθεια και τις αξίες είναι αδιαπραγμάτευτο. Ακόμα και αν είναι μόνος του, ο άνθρωπος αυτός δεν λυγίζει και ας έχει απέναντί του μια ολόκληρη τοπική κοινωνία η οποία κατευθυνόμενη από μια διεφθαρμένη εξουσία και έναν διαπλεκόμενο τύπο, τον στιγματίζει ως «εχθρό του λαού».
«Πολεμάμε για την αλήθεια. Γι’ αυτό είμαστε μόνοι μας. Αλλά αυτό μας κάνει δυνατούς!»
λεει με γενναιότητα ο Θωμάς Στόκμαν και στη συνέχεια δηλώνει με αποφασιστικότητα:
«Από σήμερα θα σας μάθω τι μπορεί να κάνει ένας ελεύθερος άνθρωπος.»
Ενώ στο τέλος του έργου, μιλώντας στην κόρη του, εστιάζει στο μέλλον της κοινωνίας, στην νέα γενιά, και στην αναγκαιότητα να εκπαιδευτεί στην αλήθεια:
«Να σώσουμε τα παιδιά, Πέτρα. Αν θέλεις να μου συμπαρασταθείς, ας αρχίσουμε από τα παιδιά. Πρέπει να τους μάθουμε να γίνουν λεύτεροι και τίμιοι άνθρωποι που κάποτε θα στείλουν κατ’ ανέμου όλους αυτούς τους κομματαρχίσκους, όλους αυτούς τους λιμασμένους λύκους που μας στερούνε τη ζωή και την αλήθεια, που τα ’χουν διαλύσει όλα, που έχουν διαβρώσει τις συνειδήσεις».
Το μήνυμα του έργου είναι ότι για τον άνθρωπο με ακέραια και άθικτη την συνείδηση δεν υπάρχουν ψευτο-διλήμματα όταν έρχεται αντιμέτωπος με το ψέμα και την αδικία. Και επίσης σε εκείνη την κρίσιμη στιγμή ο καθένας μας οφείλει να ορθώσει μέσα του έναν Θωμά Στόκμαν και να γίνει σύμφωνα με τον Ίψεν «ένας εχθρός του λαού» προκειμένου να προασπίσει την αλήθεια και να αφυπνίσει συνειδήσεις.
Κλείνοντας θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε ξανά τους ηθοποιούς του θιάσου για την πολύ ζεστή και όμορφη συζήτηση που είχαν με τους μαθητές και τους συνοδούς καθηγητές μετά το τέλος της παράστασης.
………………..
Ο Ερρίκος Ίψεν (Henrik Ibsen, 1828 – 1906) ήταν Νορβηγός δραματικός συγγραφέας και ποιητής, ένας από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας. Τον χαρακτηρίζει η έντονη διάθεση να θίξει ευαίσθητα θέματα της εποχής του, όπως τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, το κόστος που συνεπάγεται η προσπάθεια διατήρησης του πλούτου και του κοινωνικού status, καθώς και ζητήματα ηθικής τάξης.
…………………
Συντελεστές της παράστασης:
Μετάφραση: Ρένα Κοντογιάννη
Ελεύθερη απόδοση – Σκηνοθεσία: Νίκος Περέλης
Σκηνογραφία – Ενδυματολογία: Θεοδόσης Δαυλός
Μουσική: Γιάννης Μεταλλινός
Διανομή:
Θωμάς Στόκμαν: Θωμάς Κινδύνης
Πέτερ Στόκμαν: Νίκος Περέλης
Άσλακσεν: Γιάννης Λιακάκος
Χόβσταντ: Παύλος Εμμανουηλίδης
Μπίλλινγκ: Μανώλης Γεραπετρίτης
Μόρτεν Κιλλ: Νικόλαος Λάμπρου
Κατερίνα Στόκμαν: Βλασία Βερβέρη
Πέτρα Στόκμαν: Νάνσυ Κλαμπάτσα
