Ε1
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Τα μαθητούδια της Ε1 τάξης εκπόνησαν την εργασία ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.
Πατήστε πάνω στον παρακάτω σύνδεσμο για να τη δείτε.
ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΕΦΤΑΣΑΝ ΣΤΗΝ Ε1 ΤΑΞΗ
Το εργαστήρι του Άη Βασίλη μετακόμισε στην Ε1 τάξη του σχολείου μας. Τα μαθητούδια του τμήματος με τη βοήθεια της δασκάλας τους Πόπης Κουμεντάκου άρχισαν να στολίζουν την τάξη με τις δημιουργίες τους. Απολαύστε τες.
Τα υπέροχα μαθητούδια της Ε1 τάξης του σχολείου μας στόλισαν την τάξη τους. Το φως των εορτών λάμπει στα προσωπάκια και στις καρδιές τους.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
Οι μαθητές του Ε1 του σχολείου μας με τη δασκάλα τους κα. Πόπη εκπόνησαν την εργασία : Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΔΙΗΓΕΙΤΑΙ: Ο ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ
ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ 84 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ
ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ, ΤΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ, ΟΙ ΠΛΑΤΕΙΕΣ, ΔΙΗΓΟΥΝΤΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ.
84 χρόνια μετά!
Πατήστε πάνω στον παρακάτω σύνδεσμο. Κλικάρετε και με δεξί κλικ μεταβείτε στον ιστότοπο.
https://blogs.sch.gr/2dimpeir/files/2024/10/Ο-ΠΕΙΡΑΙΑΣ-ΔΙΗΓΕΙΤΑΙ-Ο-ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ-ΠΟΛΕΜΟΣ-ΚΑΙ-Η-ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ-ΚΑΤΟΧΗ-2024.pptx
Οι μαθητές του τμήματος δημιούργησαν αφίσες με τις εργασίες τους και τις τοποθέτησαν στον πίνακα του 2ου ορόφου, έξω από την τάξη τους. Δείτε δείγμα της εξαίρετης δουλειάς τους.
Το «Όχι» του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά στο τελεσίγραφο που απέστειλαν οι Ιταλοί τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940, σηματοδότησε την εμπλοκή της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τις καταστροφικές συνέπειες που ήρθαν εξαιτίας αυτής.
Η χώρα μας εισήλθε σε μια μακρά περίοδο παρακμής, θρηνώντας εκατομμύρια ζωές, βιώνοντας βαθιά οικονομική ύφεση και μπαίνοντας σε έναν καταστροφικό εμφύλιο. Αυτή η περίοδος ήταν εξίσου καταστροφική για όλη την Ευρώπη, αν όχι για ολόκληρο τον πλανήτη.
Κάθε αριθμός από αυτούς που ψάξαμε, βρήκαμε και παραθέτουμε, αντικατοπτρίζει τον παραλογισμό και τη ματαιότητα του πολέμου και εξηγεί γιατί ο κόσμος χρειάστηκε δεκαετίες για να συνέλθει από την πλέον πολύνεκρη διαμάχη στην ιστορία της ανθρωπότητας.
219 ήταν η μέρες Αντίστασης της Ελλάδας.
25.000 με 30.000 ήταν οι Έλληνες στρατιώτες που έπεσαν στο μέτωπο.
Σε 750.000 υπολογίζονται συνολικά οι Έλληνες που έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του πολέμου, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτό το νούμερο, εκτός από τους στρατιώτες, τους αμάχους και όσους πέθαναν από τις κακουχίες.
10% είναι το ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της χώρας που χάθηκε κατά τον πόλεμο.
70-85 εκατ. άνθρωποι υπολογίζεται ότι πέθαναν ως αποτέλεσμα του πολέμου, με το ποσοστό που αντιστοιχούσε στον τότε παγκόσμιο πληθυσμό (περίπου 2,3 δισ.) να αγγίζει το 3%.
50-55 εκατ. ήταν οι στρατιώτες κι οι άμαχοι που σκοτώθηκαν ενώ οι υπόλοιποι θάνατοι οφείλονται στην κακουχία και τις ασθένειες που κυριάρχησαν μετά τον πόλεμο.
20-27 εκατ. υπολογίζονται οι νεκροί στη Σοβιετική Ένωση, που ήταν η πρώτη χώρα σε απώλειες κατά τον πόλεμο. Στη δεύτερη θέση της τραγικής λίστας η Κίνα με 15-20 εκατ.
Σχεδόν 7,5 εκατ. Γερμανοί σκοτώθηκαν εξαιτίας της παράνοιας του Χίτλερ.
30 ήταν οι χώρες που ενεπλάκησαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στον πόλεμο.
24.000 ήταν οι Βρετανοί στρατιώτες που έστειλε στην Ελλάδα ο Τσόρτσιλ για να αποτρέψει την εισβολή των Γερμανών. Επιπλέον, ήρθαν 34.000 Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί, 5.000 Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, καθώς και Άραβες, Εβραίοι και Παλαιστίνιοι εθελοντές.
310 ήταν οι κάτοικοι που εκτελέστηκαν από τους ναζί στο πρώτο Ολοκαύτωμα στην Κάνδανο Χανίων. Την ίδια μέρα σκότωσαν άλλα 25 άτομα στο Κοντομάρι και στη συνέχεια έγιναν άλλες 123 εκτελέσεις σε Αλικιανό, Περιβόλια, Λουτρά, Παγκαλοχώρι και Παλαιοχώρα.
69.151 είναι συνολικά οι Έλληνες Εβραϊκής καταγωγής που οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
2.000 είναι αυτοί που επέστρεψαν στη χώρα.
154 γυναικόπαιδα εκτελούνται τον Ιούλιο του 1943 στη Μουσσιώτιτσα Ηπείρου. Τον επόμενο μήνα, εκτελούν 317 κατοίκους στο Κομμένο Άρτας.
97 εξ αυτών είναι παιδιά από 1-15 ετών και 119 είναι γυναίκες.
451 εκτελούνται τον Σεπτέμβριο σε Βιάννο και Ιεράπετρα.
296 είναι τα γυναικόπαιδα του Διστόμου που πέφτουν νεκρά από τα γερμανικά πυρά στις 10 Ιουνίου του 1944.
1.104 είναι οι νεκροί στα Καλάβρυτα, στις 13 Δεκεμβρίου 1943, στη μεγαλύτερη σφαγή αμάχων.
200.000 είναι (κατά προσέγγιση) οι άνθρωποι με αναπηρία που δολοφονήθηκαν από τον Χίτλερ. Τα άτομα αυτά δεν ταίριαζαν στην εικόνα της ανώτερης φυλής που ήθελαν να χτίσουν οι ναζί και εξοντώθηκαν με πρόγραμμα ευθανασίας, το οποίο ονομάστηκε Τ-4. Οι καταδικασμένοι ασθενείς μεταφέρονταν σε έξι ιδρύματα σε Γερμανία και Αυστρία, όπου εκτελούνταν σε ειδικά κατασκευασμένους θαλάμους αερίων. Τα βρέφη με αναπηρίες και τα μικρά παιδιά δολοφονούνταν με ένεση που περιείχε θανατηφόρα δόση ή αφήνονταν να λιμοκτονήσουν. Τα σώματα των θυμάτων αποτεφρώνονταν σε μεγάλους φούρνους, τα γνωστά σε όλους μας κρεματόρια.
60% ήταν το ποσοστό των δημόσιων κτιρίων και των σχολείων που δεν υπήρχαν στην Πολωνία μετά τον πόλεμο.
21 εκατ. υπολογίζονται οι πρόσφυγες στην Ευρώπη.
13,6 εκατ. είναι ο συνολικός αριθμός στρατιωτών που αποτελούσαν τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
4 τρισ. Δολάρια, με βάση τα σημερινά δεδομένα σε ό,τι αφορά στον πληθωρισμό των ΗΠΑ, υπολογίζεται ότι είναι το κόστος του πολέμου.
30% είναι το ποσοστό των κατοικιών που καταστράφηκαν στη Βρετανία, ενώ 20% υπολογίζεται ότι είναι σε Γαλλία, Βέλγιο και Ολλανδία.
1 είναι ο παράφρων βασικός υπεύθυνος για όλα τα παραπάνω…
Γράφει ο Κώστας Ζοργιός
25η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821
Οι μαθητές της Ε1 τάξης του σχολείου μας με τη δασκάλα τους κα. Μαργαρίτα βρήκαν πληροφορίες για τους ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης και δημιούργησαν αφίσες με τις οποίες στόλισαν την αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου για την Επετειακή Εκδήλωση των τάξεων Στ και Ε1.
Τα Χριστούγεννα στόλισαν με όμορφες κατασκευές την Ε1 τάξη του σχολείου μας. Τα υπέροχα παιδιά της τάξης με τη βοήθεια της δασκάλας τους κας. Μαργαρίτας κατασκεύασαν ημερολόγια, στεφάνια, δεντράκια, βάζα, διακοσμητικά χριστουγέννων και στόλισαν και τον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης τους. Θαυμάστε τη δουλειά τους.
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ
Να τα πούμε;
Τα κάλαντα είναι συνυφασμένα με τις πιο τρυφερές αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων. Εκτός ότι αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι των εορτών των Χριστουγέννων είναι και το έθιμο που αφορά, όσο κανένα άλλο, στα μικρά παιδιά.
Η σύνδεση τους με την ελληνική αρχαιότητα, η απαγόρευση τους κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων και η καθιέρωση τους από την εποχή του Όθωνα ως αναπόσπαστο κομμάτι του Δωδεαημέρου, που περικλείει τις γιορτές των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανίων, υφαίνεται μέσα από την ιστορική διαδρομή που ακολουθεί.
Τι είναι τα κάλαντα
Τι είναι όμως τα κάλαντα και πώς εξελίχθηκαν στη σημερινή τους μορφή;
Οι λαογράφοι κάνουν λόγο για εθιμικά τραγούδια του λαού που ψάλλονται από μικρά παιδιά και από ενήλικους άνδρες την παραμονή των τριών μεγάλων γιορτών της Χριστιανοσύνης. Οι καλαντιστές τριγυρνούν είτε μόνοι, είτε κατά ομάδες (φίλων, σχολείων, σωματείων, χορωδιών, ακόμα και ομίλων) και επισκέπτονται σπίτια, καταστήματα, δημόσιους χώρους κλπ με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου μεταλλικού τριγώνου, αλλά και άλλων μουσικών οργάνων.
Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό, στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που αναμένεται και καταλήγουν σε ευχές. Χαρακτηριστική είναι η καθαρεύουσα γλώσσα στην οποία ψάλλονται, αποδεικνύοντας την άμεση σύνδεσή τους με τους Βυζαντινούς χρόνους και τις Καλένδες του Ιανουαρίου, που γιορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα.
Οι στίχοι των καλάντων εξιστορούν μυθοποιημένα τα ιστορικά γεγονότα κι αναφέρονται σε μια σειρά από έθιμα και δοξασίες του λαού, όπως π.χ. για τους καλικάντζαρους κα. Οι καλαντιστές εύχονται μ΄ αυτό τον τρόπο υγεία, χαρά, ευτυχία, τύχη, προκοπή και καλή σοδειά όσους επισκέπτονται.
Τα κάλαντα ως έθιμο στην Ελλάδα
Τα κάλαντα είναι το μοναδικό έθιμο που διατηρείται ακόμη ακέραιο σε ολόκληρη τη χώρα, ηπειρωτική και νησιωτική, με αμέτρητες παραλλαγές (έχουν καταμετρηθεί γύρω στις 30) και προσαρμογή στον τοπικό χαρακτήρα κάθε περιοχής (εθνικά ή αστικά, τοπικά ή παραδοσιακά). Σήμερα, εκτός από τα πατροπαράδοτα κάλαντα έχουν καθιερωθεί και διάφορα αγγλοσαξωνικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, μερικά από τα οποία έχουν μεταγλωττιστεί στα ελληνικά και χρησιμοποιούνται συχνά, επιπρόσθετα με τα παραδοσιακά.
Τα κάλαντα και το «χριστουγεννιάτικο» δένδρο στην …αρχαιότητα και το Βυζάντιο
Η ρίζα της λέξης κάλαντα προέρχεται από τη λατινική «calenda», που σημαίνει αρχή του μήνα και παραπέμπει στην Πρωτοχρονιά του Ιανουαρίου, όταν, δηλαδή, ξεκίνησε να γιορτάζεται κατά τη Ρωμαϊκή εποχή (2ο π.Χ. αιώνα), ενώ έως τότε εορταζόταν τον Μάρτιο.
Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι σχετίζονται με τον ύμνο που έψαλλαν τα παιδιά στην αρχαιότητα, κατά τη διάρκεια του εθίμου της «Ειρεσιώνης» (από τη λέξη είρος -έριον=μαλλί-), σύμφωνα με το οποίο περιέφεραν ένα κλαδί ελιάς, η αγριελιάς (κότινο) στολισμένο με γιρλάντες από λευκό και κόκκινο μαλλί και κρεμασμένους τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα και δημητριακά, εκτός από μήλα κι αχλάδια), καθώς και φιάλες με λάδι και μέλι, που αποτελούσε μέρος της γνωστής αθηναϊκής γιορτής «Πυανέψια», ή «Πυανόψια», προς τιμήν του Απόλλωνα (με θυσία καρπών και φρούτων για την προστασία της σποράς και της συγκομιδής).
Η «Ειρεσιώνη» περιφερόταν στους δρόμους την έβδομη ημέρα του Πυανεψίωνος μηνός (22 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου) από «αμφιθαλή» παιδιά, τα οποία, δηλαδή, κατάγονταν από τους ίδιους γονείς (και δεν ήταν ετεροθαλή) και έψαλλαν στα σπίτια, παίρνοντας φιλοδώρημα από το νοικοκύρη, ενώ στη συνέχεια πήγαιναν στα δικά τους για να την κρεμάσουν πάνω από την εξώπορτα, καίγοντας την παλιά, που παρέμενε επί ένα χρόνο!
Το θεοκρατικό καθεστώς του Βυζαντίου, καταδίκασε το έθιμο ως ειδωλολατρικό και απαγόρευσε την τέλεσή του. Ωστόσο, οι Έλληνες που ταξίδευαν πολύ, το μετέδωσαν στους βόρειους λαούς, οι οποίοι λόγω έλλειψης ελαιόδεντρων, στόλιζαν κλαδιά από δέντρα που φύονταν στις περιοχές τους, όπως τα έλατα.
Αιώνες αργότερα, επανεισάχθηκε στην Ελλάδα από τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Όθωνα στη χώρα μας, ως δικό τους χριστουγεννιάτικο έθιμο! Έτσι λοιπόν, η ελιά της αρχαίας ελληνικής «Ειρεσιώνης» μετατράπηκε στο έλατο της νεότερης εποχής, το οποίο πρωτοστολίστηκε το 1833 στα ανάκτορα του Ναυπλίου, βάζοντας στο περιθώριο το σύμβολο της ναυτικής Ελλάδας, το καραβάκι, που είχε στο μεταξύ επικρατήσει ως έθιμο.
Ας σημειωθεί, πως τα κάλαντα διατηρήθηκαν στο Βυζάντιο και αφομοιώθηκαν από τον Χριστιανισμό ως επίφαση, μεταβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό τον αρχικό τους χαρακτήρα. Εκείνο που παρέμεινε, πάντως, αμετάβλητο κατά την διάρκεια των αιώνων, είναι το φιλοδώρημα. Στις μέρες μας αποτελεί, κυρίως, ένα συμβολικό χρηματικό ποσό, για το καλό του χρόνου ή για κάποιο σκοπό, ενώ παλαιότερα προσφέρονταν φαγώσιμα (γλυκά, πίτες, αμύγδαλα, καρύδια, ρόδια), κάτι που συμβαίνει ακόμη στην επαρχία.
Στο παρελθόν, τέλος, όσοι έψελναν τα κάλαντα κρατούσαν κι ένα χάρτινο ομοίωμα καραβιού που συσχετιζόταν με το πλοίο των Ανθεστηρίων της αρχαιότητας, το οποίο συμβόλιζε τον ερχομό του Διονύσου (θεού της βλάστησης, του οίνου, της χαράς και του κεφιού), κάνοντας επίκληση για καρποφορία και καλή σοδειά. .
Τα κάλαντα του Δωδεκαημέρου
Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα αποτελούν μια δοξασία στη θεία γέννηση του Ιησού Χριστού, η οποία εξιστορείται από τους στίχους:
«Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη Θείαν Γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων
ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων».
Οι …παράξενοι στίχοι στα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς δεν μοιάζουν να έχουν ιδιαίτερη σύνδεση με τη γιορτή, μιας και το μόνο στοιχείο είναι ο Άγιος Βασίλης. Σύμφωνα με το θρύλο, που ταξιδεύει πίσω στο Μεσαίωνα, πρόκειται για μια ιστορία αγάπης, όταν οι άνθρωποι των χαμηλών κοινωνικών τάξεων, δεν είχαν δικαίωμα να μιλούν στους αριστοκράτες, παρά μόνο να τους τραγουδούν κατά την διάρκεια των γιορτών: ένα φτωχό παλληκάρι αποκαλεί μια νέα αριστοκράτισσα ψηλή δενδρολιβανιά, επειδή φορούσε τα ψηλά κωνικά καπέλα της εποχής και την παρομοιάζει με τον θόλο της εκκλησίας. Διερωτάται, γιατί δεν τον καταδέχεται, ενώ την θεωρεί φτιαγμένη από ζάχαρη.
Οι σύγχρονοι στίχοι, ωστόσο, είναι παραλλαγμένοι, με αποτέλεσμα η ιστορία πίσω από το τραγούδι να έχει χαθεί, δίνοντας τη μεγαλύτερη έμφαση στον πρωταγωνιστή …Άγιο Βασίλη, αγνοώντας το νόημα των αυθεντικών, που παρατίθενται μαζί με τους γνώριμους:
«Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά, «Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά
ψηλή μου δεντρολιβανιά ψηλή μου δενδρολιβανιά
κι αρχή καλός μας χρόνος κι αρχή καλός μας χρόνος
εκκλησιά με τ’ άγιο θόλο. εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνο.
Άγιος Βασίλης έρχεται Αρχή που βγήκε ο Χριστός
και δε μας καταδέχεται Άγιος και πνευματικός,
από την Καισαρεία στη γη να περπατήσει
συ σ΄αρχόντισσα κυρία. και να μας καλοκαρδίσει
Βαστάει πένα και χαρτί Άγιος Βασίλης έρχεται
ζαχαροκάντιο ζυμωτή κι όλους μας καταδέχεται,
χαρτί και καλαμάρι από την Καισαρεία,
δες και με, δες και με το παλικάρι» συ’ σαι αρχόντισσα κυρία.
Βαστά εικόνα και χαρτί
ζαχαροκάντιο, ζυμωτή
χαρτί και καλαμάρι
δες και με το παλικάρι»
Τέλος, με τα κάλαντα των Θεοφανίων ολοκληρώνεται η εορταστική περίοδος των δώδεκα ημερών:
«Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός
η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθετ’ η κυρά μας, η Παναγιά,
όργανο βαστάει, κερί κρατεί
και τον Άη Γιάννη παρακαλεί
“Άη Γιάννη αφέντη και βαπτιστή,
βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί,
Ν’ ανεβώ επάνω στον ουρανό
να μαζέψω ρόδα και λίβανο»
Οι μαθητές της Ε1 και Στ τάξης του σχολείου μας με την καθοδήγηση των δασκάλων τους κυρίας Μαργαρίτας και κυρίας Πόπης στόλισαν την αίθουσα εκδηλώσεων με δημιουργίες τους, για την εορτή που ετοιμάζουν για να τιμήσουν την 50η επέτειο της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 2023 και ώρα 8:30 στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου από τις τάξεις Ε1, Ε2, Στ. Την επιμέλεια της διοργάνωσης έχουν η μουσικός του σχολείου κα. Μάχη, η δασκάλα της Στ τάξης κα. Πόπη, η δασκάλα της Ε1 τάξης κα. Μαργαρίτα και η δασκάλα της Ε2 τάξης κα. Μαρία.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΩΤΑΣ
Εδώ Πολυτεχνείο…
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
Πολυτεχνείο! Εδώ καλώ
βοήθεια, πρόφτασε,λαέ,
βοήθεια, πρόφτασε,λαέ,
σκοτώνουν τα παιδιά σου, οϊμέ!
Τα νιάτα που έστησαν εδώ
του Αγώνα τραγικόν χορό
και τραγουδούν τη Λευτεριά,
σου τα σκοτώνουν τα παιδιά.
Της βίας ο δούλος ο μωρός
δουλέμπορος, φονιάς μιαρός,
σκοτώνει, λαέ, τα τέκνα σου,
τ’ αγόρια, τα κορίτσια σου.
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
τα νιάτα σέρνουνε χορό.
Της Επιστήμης τα παιδιά
και τραγουδάν τη Λευτεριά.
Εδώ της νιότης ο άξιος νους,
που χτίζει θέατρα, ναούς,
σκεδιάζει ιδέες και μηχανές
και δένει το αύριο με το χτες,
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
μέσα στης τέχνης το ιερό
σκοτώνει η βία τα παιδιά
που τραγουδούν τη Λευτεριά.
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
γίνεται ανήκουστο κακό!
Της βίας ο δούλος ο μωρός
του Χάρου μαύρος έμπορος,
σφάζει τα τέκνα του λαού.
τη νιότη, την ελπίδα του,
το άνθος του αύριο, τον καρπό
της τέχνης και της γνώσης, ω!
Εδώ Πολυτεχνείου κραυγή
καλούν το Χρέος κι η Τιμή
Λαέ μας, βοήθα τα παιδιά.
Ο αγώνας για τη Λευτεριά.
Οι μαθητές της Ε1 τάξης του σχολείου μας με τη δασκάλα τους κα. Μαργαρίτα Λαμπαδαρίδου μέσα από τις εργασίες τους, οι οποίες τοποθετήθηκαν έξω από την τάξη τους στον πίνακα ανακοινώσεων του 2ου ορόφου, τίμησαν τους ήρωες του έπους του ΄40. Δείτε τη δουλειά τους.
Τα αποτελέσματα του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου σε μια εικόνα:
Νέες γυναίκες με γκρίζα ή κάτασπρα μαλλιά
(Σεράγεβο, Γιουγκοσλαβία, 1946). Εδώ, όπως και στο Βελιγράδι, βλέπω στους δρόμους πολλές νέες γυναίκες με γκρίζα ή κάτασπρα μαλλιά. Τα πρόσωπά τους βασανισμένα αλλά ακόμα νεανικά, ενώ το σχήμα του σώματός τους προδίδει σαφέστατα τη νεανικότητά τους. Μου φαίνεται ότι καταλαβαίνω ποιες επιπτώσεις είχε ο τελευταίος πόλεμος σε αυτές τις ασθενικές και εύθραυστες υπάρξεις […]. Είναι κρίμα. Τίποτε δεν θα μπορούσε να μιλήσει πιο καθαρά στις μελλοντικές γενιές από αυτά τα νεανικά γκρίζα μαλλιά, από τα οποία έκλεψαν την αμεριμνησία της νιότης. Ας έχουν τουλάχιστον σαν μνημείο τη σύντομη αυτή σημείωση.
Ivo Andric, Conversation with Goya: Bridges, Signs, Λονδίνο 1990, σ. 50.
Πηγή: E. Hobsbawn, Η εποχή των άκρων, μτφρ. Β. Καπετανγιάννης, Θεμέλιο, Αθήνα 1995, σ. 37.
Οι μαθητές της Ε΄ τάξης μέσα από ψηφιακές εργασίες και εικαστικές δημιουργίες τίμησαν τους ήρωες του 1940 και το ιστορικό ΟΧΙ
Ο ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ (μέρος α΄) Με αφορμή τη συμπλήρωση 82 χρόνων από την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου και τη Γερμανική κατοχή που ακολούθησε, η Ε΄ τάξη του 2ου Δ. Σχ. Πειραιά σας παρουσιάζει την εργασία της: «Ο Ελλη… Μετάβαση σε αυτό το Sway Ο ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ (μέρος β΄) Η οδός 28ης Οκτωβρίου βρίσκεται στον Δήμο Πειραιώς στη Δραπετσώνα. Ονομάστηκε έτσι για να τιμήσει την ηρωική εκείνη ημέρα που ο !ελληνικός λαός δια στόματος του πρωθυπουργού της Ιωάννη Μετα… Μετάβαση σε αυτό το Sway -
Μικρός Τύμβος (17 Νοεμβρίου 1973)
Δίχως τουφέκι και σπαθί, με το ήλιο στο μέτωπο,
υπήρξατε ήρωες και ποιητές μαζί. Είστε το Ποίημα.Απλώνοντας το χέρι μου δεν φτάνει ως εκεί
που ωραία λουλούδια τις μορφές σας
Λιτανεύει ο αέρας της αρετής. Ω παιδιά μου,Μπροστά σ’ αυτό το ποίημα μετράει μόνο η σιωπή.
Νικηφόρος Βρεττάκος (1911 – 1991)Οι μαθητές του τμήματος τίμησαν τη Δημοκρατία, την Ελευθερία, την Ισότητα και τη Δικαιοσύνη, μέσα από το αφιέρωμα που ετοίμασαν για τον ξεσηκωμό των Φοιτητών του Πολυτεχνείου στις 17 Νοέμβρη 1973.
49 χρόνια μετά…
https://blogs.sch.gr/2dimpeir/files/2022/11/ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-1973-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-2022-2.pptx
3. Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου…
Οι μαθητές της Ε΄ τάξης και η δασκάλα τους ετοιμάζονται να υποδεχτούν την πιο λαμπρή γιορτή του χρόνου. Στόλισαν την τάξη τους, άναψαν τα λαμπάκια του δέντρου τους και σιγά σιγά μετατρέπουν την τάξη τους σε ένα γιορτινό εργαστήρι.
4. Το εργαστήρι μας ξεκίνησε τη λειτουργία του. Πρώτη κατασκευή ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΣΕ ΞΥΛΟ ΚΟΠΗΣ. Οι μικροί δημιουργοί έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους. Και είναι μόνο η αρχή…
5. Το εργαστήρι μας συνεχίζει τη λειτουργία του. Δεύτερη κατασκευή ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΒΑΖΟ ΜΕ ΑΛΑΤΙ. Οι μικροί δημιουργοί μου δεν κρύβουν τη χαρά και το ταλέντο τους.
6. Τρίτη κατασκευή για τα μαθητούδια της Ε΄ τάξης, τους μικρούς μου δημιουργούς. ΜΠΟΥΚΑΛΙ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΝΤΕΚΟΥΠΑΖ. Το εργαστήρι γεμίζει σιγά σιγά από πανέμορφες δημιουργίες.
7. Το εργαστήρι της Ε΄ τάξης συνεχίζει τη λειτουργία του. Τα μαθητούδια του τμήματος έχουν μετατρέψει την τάξη σε εργαστήρι του Αϊ-Βασίλη.
8. Τέταρτη κατασκευή των καλλιτεχνών του τμήματος ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΠΙΑΤΕΛΑ. Καλλιτεχνικές φύσεις τα μαθητούδια της τάξης.
9. Πέμπτη κατασκευή από τους καλλιτέχνες του τμήματος ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΣΤΕΦΑΝΙ.
10. Τα μαθητούδια της Ε΄ τάξης συνεχίζουν. Έκτη κατασκευή. ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΚΑΡΤΑ
11. Έβδομη και τελευταία κατασκευή για τους μικρούς καλλιτέχνες του τμήματος ΤΑ ΞΩΤΙΚΑ.
12. Οι δημιουργίες των μικρών καλλιτεχνών της Ε΄ τάξης, λίγο πριν μεταφερθούν στα σπίτια τους.
13. Οι μαθητές του τμήματος παρουσιάζουν την εργασία τους για τα Χριστούγεννα με τον τίτλο “Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου”.
| ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (α΄ μέρος) | |
| Ἡ Γέννησίς Σου, Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ τό φῶς τό τῆς γνώσεως. ἐν αὐτῇ γάρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες ὑπό ἀστέρος ἐδιδάσκοντο, Σέ προσκυνεῖν τόν Ἥλιον τῆς ∆ικαιοσύνης, καί σέ… | |
|
| ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (β΄ μέρος) | |
| https://www.youtube.com/watch?v=JMjaF8XY2X0 | |
|
14.
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ (30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ)
Τούς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας τῆς τρισηλίου Θεότητος, τούς τήν
οἰκουμένην ἀκτῖσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας, τούς μελιρρύτους
ποταμούς τῆς σοφίας, τούς τήν κτίσιν πᾶσαν, θεογνωσίας νάμασι
καταρδεύσαντας, Βασίλειον τόν μέγαν καί τόν θεολόγον Γρηγόριον, σύν
τῷ κλεινῷ Ἰωάννῃ, τῷ τήν γλῶτταν χρυσορρήμονι, πάντες οἱ τῶν λόγων
αὐτῶν ἐρασταί, συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν˙ αὐτοί γάρ τῇ Τριάδι ὑπέρ
ἡμῶν ἀεί πρεσβεύουσιν.
Απόδοση
Αυτά τα τρία φωτεινά αστέρια που παίρνουν λάμψη από τον Θεό αυτούς που
φώτισαν την οικουμένη με τη θεϊκή διδασκαλία αυτά τα ποτάμια της σοφίας,
που ξεδίψασαν όλη την πλάση με τη γνώση του Θεού τον Μέγα Βασίλειο,
τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον ξακουστό Ιωάννη που τα λόγια του ήταν
χρυσάφι, όλοι εμείς που θαυμάζουμε τη σοφία τους, ας μαζευτούμε να τους
τιμήσουμε με ύμνους, γιατί αυτοί πάντοτε παρακαλούν τον Θεό για μας.
Οι μαθητές της Ε΄ τάξης τίμησαν τους 3 Ιεράρχες, τους προστάτες των γραμμάτων εκπονώντας εργασία με τίτλο ” ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΙΣΤΟΙ ΦΩΣΤΗΡΕΣ, ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ “.
Στη συνέχεια κόλλησαν τις εργασίες τους στον πίνακα ανακοινώσεων έξω από την τάξη τους στον 2ο όροφο του σχολείου.
15. “Καλώς τον μήνα τον κουτσό, τον πιο μικρό απ΄ όλους, μας φέρνει κρύα και βροχές μα και τις Αποκριές.”
Τα αγαπημένα μαθητούδια της Ε΄ τάξης, στόλισαν την τάξη μας, εκπόνησαν εργασία για την Απόκρια και το Καρναβάλι, και φιλοτέχνησαν βάζα με αποκριάτικες κουτάλες, αλλά και αποκριάτικες γύψινες μάσκες! Υπέροχα παιδιά και καλλιτεχνικές φύσεις!
16. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΗΜΕΡΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ 6/3
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μελετήθηκε για πρώτη φορά το 1978 στη Νορβηγία και 9 χρόνια μετά, το 1987, σε πολλά επιστημονικά περιοδικά εμφανίζεται ο σχετικός όρος “bullying”.
Ενώ σαν φαινόμενο επισημαίνεται και καταγράφεται τη δεκαετία του 1970, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι εμφανίζεται και τότε. Εξάλλου αποτελεί μια ακόμη έκφραση της βίαιης συμπεριφοράς η οποία υπάρχει με τη γέννηση του ανθρώπου.
Στο φαινόμενο του bullying εμπλέκονται πολλά μέρη
- Το παιδί που δέχεται βία
- Το παιδί ή ομάδα παιδιών που ασκεί βία
- Τα παιδιά θεατές
- Οι εκπαιδευτικοί
- Οι γονείς
Στην ουσία αναφέρεται στην βία μεταξύ παιδιών. Στην ιστορία του Όλιβερ Τουίστ – που διαδραματίζεται τον 19ο αιώνα – υπάρχουν πολλά στοιχεία βίας μεταξύ παιδιών τα οποία επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Τα μυθιστορήματα για το Αγγλοσαξωνικό εκπαιδευτικό σύστημα όπου ο εκφοβισμός των μεγαλύτερων είναι αποδεκτό καθεστώς
Σύμφωνα με τον Olweus σχολική βία και σχολικός εκφοβισμός παρατηρείται όταν ένα παιδί «εκτίθεται, κατ’ επανάληψη και σε διάρκεια χρόνου, σε αρνητικές πράξεις από ένα ή περισσότερα άτομα.»
Ο όρος «αρνητική πράξη» αναφέρεται στην πράξη εκείνη με την οποία «ένα άτομο προκαλεί εσκεμμένη βλάβη ή συναισθηματική δυσκολία σε άλλο άτομο, μέσω σωματικής επαφής, λεκτικώς ή με άλλους τρόπους.»
Μια σημαντική παράμετρος που τίθεται είναι η έννοια της επανάληψης. Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Δεν είναι ένας απλός τυχαίος καβγάς μεταξύ δυο παιδιών στη σχολική αυλή. Επίσης περιλαμβάνει ανισορροπία δύναμης ή εξουσίας μεταξύ του παιδιού που εκφοβίζει και του παιδιού που εκφοβίζεται
Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης είναι η δεύτερη σημαντική παράμετρος. Οι πράξεις σχολικού εκφοβισμού έχουν αποτέλεσμα ή θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα σωματική βλάβη ή συναισθηματικές δυσκολίες (δυσκολίες συμπεριφοράς) πάνω στο παιδί.
Η τελευταία παράμετρος έχει να κάνει με τις μορφές του σχολικού εκφοβισμού ο οποίος μπορεί να είναι σωματικός, λεκτικός ή με οποιαδήποτε άλλη μορφή.
Γενικά το Bullying μπορεί να περιλαμβάνει
- Άσκηση φυσικής βίας, χτυπήματα, τσιμπήματα, δαγκωνιές, σπρωξίματα,
- Εσκεμμένο ή συχνό αποκλεισμό μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες, κοινωνική απομόνωση ή αποκλεισμό
- Σεξουαλική παρενόχληση
- Χρησιμοποίηση υβριστικών ή περιπαικτικών εκφράσεων, πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία
- Απειλές και εκβιασμό
- Υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος
- Κλοπές ή και Ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος
- Επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων
- Διάδοση κακοηθών και ψευδών φημών
- Ηλεκτρονικό bullying cyber bullying (Το cyberbullying περιγράφεται ως “η επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεων βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών” Το Cyberbulling εμφανίζεται συχνότερα σε ιστότοπους όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εφήβων)
- http://www.e-abc.eu/gr/sholikos-ekfovismos/
Οι μαθητές της Ε τάξης με τη δασκάλα τους κα. Πόπη μίλησαν για τον σχολικό εκφοβισμό, τα είδη του καθώς και τον τρόπο αντιμετώπισης. Στη συνέχεια παρακολούθησαν ένα βιντεάκι στο οποίο η Δρ. Κωνσταντίνα Κωστάκου, ψυχολόγος της Υποδ. Προστασίας Ανηλίκων σε συνεργασία με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, απαντά σε 10 ερωτήσεις σχετικά με τον Σχολικό Εκφοβισμό. Τέλος έφτιαξαν αφίσα. Δείτε το φωτογραφικό υλικό.
17.
Ο Μοριάς παίρνει τα όπλα
Η 17η Μαρτίου του 1821 είναι μία από τις ενδοξότερες ημέρες του Αγώνα των Ελλήνων για την Ελευθερία.
Από τις 24 Φεβρουαρίου, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έχει κηρύξει από τη Μολδοβλαχία την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και λίγες ημέρες αργότερα η φλόγα αυτή ξεπηδά και στον ελλαδικό χώρο.
Στις 17 Μαρτίου 2021, υψώνεται, στην Τσίμοβα της Μάνης (σημερινή Αρεόπολη), στη θέση Κοτρώνι, εμπρός από την Εκκλησία των Παμεγίστων Ταξαρχών, από Πελοποννήσιους οπλαρχηγούς και πρόκριτους της Μάνης η σημαία της Επανάστασης, ένα λευκό πανί με έναν κυανό σταυρό στη μέση και με χρυσά γράμματα γραμμένα ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ και ΝΙΚΗ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ. Κι έγραφε Νίκη ή Θάνατος και όχι Ελευθερία ή Θάνατος, γιατί οι Μανιάτες ήταν πάντα ελεύθεροι. Ουδέποτε υποδουλώθηκαν στους Τούρκους. Την ίδια ημέρα ο Υψηλάντης υψώνει τη σημαία της επανάστασης στο Βουκουρέστι, ενώ σύμφωνα με πολλές ιστορικές πηγές, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί τα άρματα των επαναστατών και το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα.
Ένα από τα κομβικότερα σημεία στην εξέλιξη των γεγονότων ήταν η στάση που θα επέλεγε να κρατήσει ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο ισχυρότερος των προκρίτων του Μοριά και αυτό, το γνώριζε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καλύτερα απ’ τον καθένα.
Το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», της 28ης Οκτωβρίου του 1930 αναφέρει:
«Ο Κολοκοτρώνης με τοn Μούρτζινο και τους άλλους δικούς του αρχίζει, από τη Σκαρδαμούλα, την κίνησι για μια σύσκεψι των προεστών της Μάνης, στις Κιτριές με το Μαυρομιχάλη. Γνωρίζει σ’ όλους τα γραφόμενα του Υψηλάντη. Τονίζει το μεγάλο κίνδυνο να χαθεί ο αγώνας. Θέλει να φέρη τον Πετρόμπεη αντιμέτωπο της κοινής βοής, να τον φιλοτιμήση, να τον παρασύρη. Μερικά περιστατικά έρχονται να τον βοηθήσουν».
Το καθοριστικότερο από αυτά τα «περιστατικά» είναι η άφιξη στις Κιτριές του Γρηγόριου Δικαίου, του Παπαφλέσσα.
«Ενώνοντας την προσπάθειά του με τον Κολοκοτρώνη, ενεργεί τη σύσκεψι των Κιτριών. Χρειάστηκαν πολλές συνεδριάσεις για να καταφέρουν τον Πετρόμπεη. Ούτε ο Κολοκοτρώνης, ούτε ο Αναγνωσταράς, ούτε ο Νικηταράς ήτανε σ’ αυτές της συνεδριάσεις. Ήταν ξένοι, είχαν καμία θέσι. Ο Δικαίος μόνο παρουσιάστηκε σαν «προσωρινός αντιπρόσωπος του επιτρόπου της Αρχής».
Με την ιδιότητα λοιπόν του απεσταλμένου του επικεφαλής της Φιλικής Εταιρείας, Αλέξανδρου Υψηλάντη, ο Παπαφλέσσας έβαλε όλη του την πειθώ, που σε μεγάλο βαθμό βασιζόταν στην τέχνη της εξαπάτησης, προκειμένου να πείσει τον Μαυρομιχάλη να εγκρίνει την έναρξη της επανάστασης. Για καλή τύχη των Ελλήνων, ο Παπαφλέσσας γνώριζε το «κουμπί» του Μαυρομιχάλη.
Διηγείται ο Αμβρόσιος Φραντζής: «Καθώς ο ίδιος έλεγεν ύστερον, αυτός τον ηπάτησεν, υπισχνούμενος αυτώ ενόρκως πολλάς επισήμους ωφελείας και επί πάσαις αυταίς ότι ο αντιπρόσωπος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας Αλέξανδρος Υψηλάντης θέλει αποκαταστήση τον Μαυρομιχάλην κύριον της Πελοποννήσου».
Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης πείσθηκε.
«Ως της δεκαεπτά Μαρτίου έπρεπε σύμφωνα με της αποφάσεις που επήραν, να ετοιμασθούν και να σηκώσουν τ’ άρματα στη Μάνη. (…) Ο Αναστάσης Μαυρομιχάλης κι ο Πικουλάκης παρουσιάζονται στον καϊμακάμη (σ.σ. της Τριπολιτσάς). Δίνουν υπόσχεση ότι, αν τους αφήση να κατέβουν στη Μάνη, θα μπορέσουν μαζί με τον πατέρα τους να σβύσουν οποιοδήποτε κίνημα παρουσιαζότανε».
Ο καϊμακάμης επιτρέπει μόνο στον Πικουλάκη να φύγει από την Τριπολιτσά, δίνει όμως την άδεια στον Αναστάση Μαυρομιχάλη, γιο του Πετρόμπεη «να πάρη όλα τα γεννήματα και τα λάδια, που ήταν στης δημόσιες αποθήκες, να στρατολογήση και να χτυπήση κάθε αντάρτη».
Έτσι, ο Αναστάσης Μαυρομιχάλης όχι μόνο συγκροτεί στρατό αλλά έχει και την άδεια των Οθωμανών.
Εν τω μεταξύ στην Τσίμοβα, στην πλατεία του χωριού, οι Μανιάτες ορθώνουν το λάβαρο της επανάστασης και ο ιερέας του ναού των Ταξιαρχών ευλογεί τα όπλα των επαναστατών.
«Ορκίζομαι,
εις το όνομα του Παντοδύναμού μας Θεού,
εις το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού
και της Αγίας Τριάδος,
να χύσω και την υστέραν ρανίδα του αίματός μου,
υπέρ πίστεως και Πατρίδος.
»Ορκίζομαι,
να μη βλέψω εις τα όπισθεν
εάν δεν αποδιώξω τον εχθρόν της Πατρίδος
και της Θρησκείας μου.
»Ορκίζομαι,
«Ή Ταν ή επί Τας» και «Νίκη ή Θάνατος»
υπέρ Πίστεως και Πατρίδος».
Οι μαθητές της Ε τάξης και η δασκάλα τους κα. Πόπη τίμησαν τους ήρωες προγόνους μας γνωρίζοντας ότι οι λαοί προχωρούν μπροστά με οδηγό την ιστορία τους. Μίλησαν για την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και δημιούργησαν μία παρουσίαση, την οποία έβαλαν έξω από την τάξη τους στον πίνακα ανακοινώσεων του 2ου ορόφου. Δείτε φωτογραφικό υλικό από την παρουσίασή τους.
18. Πάσχα Κυρίου Πάσχα
“Μεγάλη Δευτέρα, μεγάλη Μέρα
Μεγάλη Τρίτη, ο Χριστός εκρίθη
Μεγάλη Τετάρτη, ο Χριστός εχάθη
Μεγάλη Πέμπτη, ο Χριστός ευρέθη
Μεγάλη Παρασκευή, ο Χριστός στο καρφί
Μεγάλο Σάββατο, ο Χριστός στην ταφή
Μεγάλη Λαμπρή, κόκκινο αυγό και αρνί.
Διανύουμε τις τελευταίες εβδομάδες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής του Πάσχα και τα μαθητούδια της Ε΄ τάξης με τη δασκάλα τους κα. Πόπη ξεκίνησαν τις πασχαλινές κατασκευές. Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό από τα έργα τους.
| [ O Xριστός και τα παιδιά ] | Πηνελόπη Δέλτα |
| [ Aν δεν γίνετε σαν τα παιδιά… ]
Πηγαίνοντας [προς τη Γαλιλαία] εδίδασκε ο Iησούς τους μαθητές του και τους έλεγε, [ Aφήσετε τα παιδάκια να έρχονται σε μένα ] Γυναίκες πολλές μαζεύουνταν ν’ ακούσουν [τον Iησού] και πολλές τον ακολουθούσαν, και όσες είχαν παιδιά τού τα έφερναν και τ’ ακουμπούσαν στα πόδια του για να τα ευλογήσει. Kαι μια μέρα μαζεύτηκαν τόσα πολλά, που οι μαθητές θύμωσαν με τις μανάδες και γύρευαν να διώξουν τα παιδιά. Mα το αντιλήφθηκε ο Iησούς και αγανάκτησε. Mάλωσε τους μαθητές και τους είπε, |
 |
| (από το βιβλίο: Πηνελόπη Δέλτα, H ζωή του Xριστού, Tυπογραφείον «Eστία», 1925) |
19. Οι μαθητές της Ε΄ τάξης και η δασκάλα τους έφτιαξαν στεφάνια πρωτομαγιάτικα για την τάξη τους και το σχολείο με λουλούδια που έφεραν τα μαθητούδια μας για να εορτάσουν την Πρωτομαγιά.
Ο μαγεμένος Μάης
Η Πρωτομαγιά ανοιξιάτικη γιορτή, πολύ πριν γίνει εργατική γιορτή, κοντά πάντοτε στο Πάσχα, συνδυάζει αρχέγονα λατρευτικά στοιχεία που σχετίζονται με τη λατρεία των νεκρών (Λεμούρια, Ροζάρια) και την αναγέννηση της φύσης. Θεωρείται παρετυμολογικά ευνοϊκή για τα μάγια, όπως και ολόκληρος ο μήνας Μάιος.
Το μαγιάτικο στεφάνι
Το στεφάνι που πλέκεται την παραμονή της Πρωτομαγιάς είναι το μοναδικό σχεδόν έθιμο, που εξακολουθεί να μας δένει με την παραδοσιακή πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης με πανάρχαιες ρίζες πλούσια σε εκδηλώσεις σε παλιότερες εποχές. Το στεφάνι κατασκευαζόταν με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κρανιάς ή κλήματος και στολιζόταν με λουλούδια και θαλερά κλαδιά από καρποφόρα δέντρα (αμυγδαλιά με αμύγδαλο, συκιά με τα σύκα, ροδιά με ρόδι ) αλλά και στάχυα από σιτάρι και κριθάρι, κρεμμύδι και σκόρδο για το μάτι.
Η χρησιμοποίηση πρασινάδας και όχι τόσο λουλουδιών με σκοπό τη μετάδοση της θαλερότητας και της γονιμότητάς τους στον άνθρωπο είναι το κύριο χαρακτηριστικό των μαγιάτικων συνηθειών. Στον αγροτικό μάλιστα χώρο δεν ήταν απαραίτητο το πλέξιμο στεφανιών αλλά η τοποθέτηση πάνω από την πόρτα του σπιτιού δέσμης από χλωρά κλαδιά ελιάς, συκιάς, νερατζιάς, πορτοκαλιάς κ.ά. μαζί με λουλούδια. Απαραίτητη ήταν η ύπαρξη μεταξύ των λουλουδιών και χλωρών κλαδιών φυτών αποτρεπτικών του κακού, όπως τσουκνίδα, σκόρδο, δαιμοναριά, αγκάθια. Σε ορισμένες περιοχές οι μαγικές ενέργειες για υγεία συνοδεύονται από ομαδικές εκδηλώσεις, όπως αγερμούς (παιδιά στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας κλαδιά καρποφόρων δένδρων έλεγαν τραγούδια του Μάη:
Μάη, Μάη χρυσομάη,
τι μας άργησες;
να μας φέρεις τα λουλούδια
και την άνοιξη;
ή
Μάη, Μάη δροσερέ κι Απρίλη λουλουδάτε (με τα ρόδα) κ.ά.
Στην Κέρκυρα για παράδειγμα περιέφεραν κορμό τρυφερού κυπαρισσιού στολισμένου με λουλούδια, μαντήλια, κορδέλες και φρούτα της εποχής (μούσμουλα) και χορταρικά. Αυτό ήταν το μαγιόξυλο .
Η Πρωτομαγιά είναι εθιμικά μια από τις δημοφιλέστερες γιορτές του ελληνικού λαού ιδιαίτερα στο βορειοελλαδικό χώρο. Ο βαρύς χειμώνας, ο οποίος συνήθως επικρατεί στη Μακεδονία και κυρίως στην κατ’ εξοχήν ορεινή περιοχή της, με τις πολλές βροχές, τα χιόνια, τον παγετό, το δυνατό κρύο και τις ομίχλες, κάνει εντονότερη την προσδοκία της άνοιξης και του καλοκαιριού. Έτσι την Πρωτομαγιά γιορτάζεται χαρακτηριστικά και πανηγυρικά η βελτίωση του καιρού, η επικράτηση της άνοιξης και η επικείμενη έλευση του καλοκαιριού, η αναγέννηση προπαντός της φύσης.
Η Πρωτομαγιά στη Δυτική Μακεδονία συνδέεται με ποικίλα έθιμα γονιμικού κυρίως χαρακτήρα, και τραγούδια. Έτσι, στη Βλάστη Κοζάνης πρωΐ πρωΐ αδειάζουν τα αγγεία και φέρνουν φρέσκο νερό από τη βρύση. Τα παιδιά κόβουν κλάδους οξυάς και τους φέρνουν στους γύρω από το χωριό λόφους, όπου κυρίως τα κορίτσια στήνουν χορούς, « πιάνοντας το Μάη». Στολίζουν τις μέσες τους με λυγαριές, για να μην τους πονάει τον Ιούνιο στον θερισμό. Στο Τσακνοχώρι Βοϊου στολίζουν τις πόρτες των σπιτιών με πρασινάδες, ενώ στη Γαλατινή κρεμούν στη βρύση ένα πράσινο κλαδί και τρώνε κάτι πρωΐ – πρωΐ, για να « μην τους τσακίσ΄ ο κούκος».
Στην πόλη της Φλώρινας πρωϊ ανεβαίνουν στον λόφο του Αγίου Παντελεήμονα και συναγωνίζονται ποιος θα μαζέψει πρώτος λουλούδια, να φτιάξουν στεφάνια που στεφανώνονται οι ίδιοι και φροντίζουν και να τα κρεμάσουν πρώτοι στην εξώπορτα του σπιτιού τους και να πιάσουν πρώτοι τον Μάη, για το καλό, για γούρι. Εκεί στον λόφο οι Φλωρινιώτες παραδοσιακά μέχρι σήμερα χαίρονται τη φύση, χορεύουν και τραγουδούν. Επικαλούνται επίσης τον άγιο Ιερεμία, που γιορτάζει τη Πρωτομαγιά, για να φύγουν από τα σπίτια τους ποντίκια, φίδια κλπ. με την έλευση του Μάη. Έτσι χτυπώντας τον μασά, ένα μέλος της οικογένειας, γυρίζει την παραμονή όλο το σπίτι και τους βοηθητικούς χώρους του φωνάζει μεταξύ άλλων: «Γιερεμία, συντελεία στα ποντίκια ( ή στα φίδια κλπ. )», ή «φύγετε γάτες, φίδια, ποντίκια, γιατί έρχεται ο Μάης ».
Και στα τραγούδια της Πρωτομαγιάς οι κάτοικοι της Δυτικής Μακεδονίας θεωρούν τον Μάη ως τον κατ’ εξοχήν μήνα της άνοιξης και τον προπομπό του καλοκαιριού. Έτσι το παρακάτω πολύ γνωστό και ευρύτατα διαδεδομένο τραγούδι το τραγουδούν την Πρωτομαγιά στην Κοζάνη και αλλού, όταν οι οικογένειες γυρίζουν στολισμένες με πρασινολούλουδα από την εξοχή. Είναι η εποχή που με τη βελτίωση του καιρού είναι πλέον εφικτά τα μακρινά ταξίδια και η επιστροφή των ξενιτεμένων στο γενέθλιο τόπο τους:
Τώρα Μαγιά, τώρα δροσιά, τώρα το καλοκαίρι,
Τώρα φουντώνουν τα κλαριά και βγάζ΄ η γη χορτάρι,
τώρα κι ο ξένος βούλεται να πάγει στα δικά του.
Νύχτα σελώνει τ’ άλογο, νύχτα το καλιγώνει.
Βάζει τα πέταλα αργυρά, καρφιά μαλαματένια.
Βάζει τα φτερνιστήρια του, ζώνει κι του σπαθί του
Κι η κόρη που τον αγαπά κρατεί κερί και φέγγει.
Με το ‘να χέρι το κερί, με τ’ άλλο το ποτήρι
κι όσα ποτήρια τον κερνά, τόσες βουλές του λέει:
– Πάρε μ΄, αφέντη μ΄, πάρε με κι εμένανε κοντά σου,
να μαγειρεύω να δειπνάς, να στρώνω να κοιμάσαι,
να γίνω κι ασημόκουπα να πίνεις το κρασί σου.
Εσύ να πίνεις το κρασί κι εγώ να λάμπω μέσα.
– Κει που πηγαίνω, κόρη μου, γυναίκες δεν διαβαίνουν,
Κει ’ναι λύκοι στα βουνά και κλέφτες στα ντερβένια
κι εσένα παίρνουν, κόρη μου, κι εμένα με σκλαβώνουν.
Σε χορευτικό τραγούδι ακολουθεί παραλλαγή του από τον Πελεκάνο Βοϊου, ο λαός εκδηλώνει την προσμονή του για τον Μάη και την άνοιξη που φέρνει:
Μάη, Μάη , χρυσομάη, τι μας άργησες και δεν φάνηκες,
να μας φέρεις τα λουλούδια και την άνοιξη;
Λούσου κι άλλαξε, μπεΐνα, κοντά μου πλάγιασε.
Για ’τος, για ’τος από πέρα, με τριαντάφυλλα, με καρόφυλλα.
Σε άλλο τραγούδι, πολύ διαδεδομένο επίσης στον δυτικομακεδονικό χώρο, ο Μάης θεωρείται ο μήνας, που παράλληλα με το ξύπνημα της φύσης μετά τη βαρυχειμωνιά, προκαλεί διέγερση ερωτικών αισθημάτων, γι’ αυτό και διατυπώνονται σχετικές συμβουλές. Άλλωστε γενικότερα ο Μάης, καθώς έχει συνδεθεί παρετυμολογικά με τη μαγεία, είναι μήνας συνδεδεμένος με ποικίλες προλήψεις και δεισιδαιμονίες.
Κι εμείς το Μάη τον ξέρουμε πως είναι σκανταλιάρης,
που σκανταλίζει όμορφες χήρες και μαυρομάτες !
Το Μάη κρασί μην πίνετε, όξω μην κοιμηθείτε.
Τρία παιδιά παλάβωσαν και πήραν τα σοκάκια.
Σέρνουν ψωμί για τα σκυλιά και κρέας για τ’ αγρίμια,
σέρνουν κι αγαποβότανο γι΄ αυτές τις μαυρομάτες.
Στο παρακάτω τραγούδι από τα πολλά σχετικά της επαρχίας Βοϊου Κοζάνης, διατυπώνονται οι προσδοκίες όχι μόνο του ανθρώπου, αλλά και των άλλων ζωντανών οργανισμών, από τον όμορφο μήνα της άνοιξης, που στ΄ όνομά του εξυμνούνται οι ομορφιές της φύσης και της ζωής:
Απρίλη, Απρίλη δροσερέ, Μάη καμαρωμένε,
σε μήνυσαν, Μάη μου, τα πρόβατα ν΄ αξιώνεις ( = αυξάνεις ) τα χορτάρια,
Σε μήνυσαν οι όμορφες ν΄ αξιώνεις τα λουλούδια,
σε μήνυσαν και τα πουλιά της άνοιξης τ΄ αηδόνια
ν΄ αξιώνεις τα κοντά κλαδιά και τα ψιλά δενδράκια.
Την ίδια μέρα οι γυναίκες συνηθίζουν να συγκεντρώνουν τα χόρτα που χρησιμοποιούν για τα φάρμακα (βότανα) και να βγάζουν το ασπρόχωμα ή ασημόχωμα που προορίζεται για λούσιμο όλο το χρόνο. Πιστεύουν ότι έτσι η ψώρα και οι λειχήνες εξαλείφονται. Μάλιστα η εξαγωγή του χώματος αυτού από συγκεκριμένο σημείο γινόταν με συμμετοχή πολλών γυναικών μαζί και με τραγούδια.
Ο σεβασμός προς τους νεκρούς, οι οποίοι ευρίσκονται ακόμη πάνω στη γη και ετοιμάζονται να ξαναμπούν στους τάφους οδηγεί τις γυναίκες στα νεκροταφεία προκειμένου να καθαρίσουν τους τάφους από τα χόρτα, να τους ασβεστώσουν και να τους περιποιηθούν, να ανάψουν κεριά και όταν γυρίσουν στα σπίτια να φτιάσουν πίττα που μοιράζουν στη γειτονιά και στους φτωχούς για συχώριο.
Στον καταραμένο τόπο το Μάη χαλαζώνει……
Το χαλάζι, όπως είναι γνωστό, προκαλεί μεγάλες καταστροφές στη γεωργική παραγωγή, όταν μάλιστα πέφτει την εποχή που ανθίζουν τα φυτά (αμπέλια, δέντρα) ή ωριμάζουν οι καρποί τους. Αυτός είναι και ο λόγος που ο γεωργός το θεωρεί κατάρα και θεομηνία, όπως εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς από σχετικές παροιμίες και παροιμιώδεις εκφράσεις π.χ. «στον καταραμένο τόπο το Μάη μήνα χαλάζι ρίχνει», «αντά ’πρεπε δεν έβρεχε κι ο Μάης χαλαζώνει».
Ειδικότερα ο λαός πιστεύει ότι με το χαλάζι εκδηλώνεται η οργή του θεού για κάποιο ηθικό παράπτωμα των ανθρώπων. Τέτοια παραπτώματα που μπορούν, σύμφωνα πάντοτε με τη λαϊκή αντίληψη, να προκαλέσουν χαλαζοθύελλα είναι πολλά. Αναφέρω ενδεικτικά την παραβίαση της αργίας ορισμένων εορτών, την εγκατάλειψη νόθου παιδιού, δοξασία με πλατειά διάδοση σε χαλαζόπληκτες ελληνικές περιοχές αλλά και στον ευρωπαϊκό χώρο, τον ανόσιο έρωτα μεταξύ συγγενών εξ αίματος, όπως συχνά αναφέρεται στα δημοτικά μας τραγούδια, την εξωμοσία χριστιανού, τη φθορά εκκλησιαστικής – μοναστηριακής περιουσίας.
Ο γεωργός για να αποφύγει την καταστροφή του μόχθου του ο γεωργός καταφεύγει στη μαγεία, στη θρησκεία αλλά συνήθως και στα δύο μαζί. Με τη βοήθεια της μαγείας επιχειρεί «να καταδέσει το χαλάζι», να το «καρφώσει» και να το «γυρίσει πίσω» χρησιμοποιώντας μέσα και τους τρόπους, όπως πυροστιά, μαυρομάνικο μαχαίρι, κεριά και άνθη του Επιταφίου, κόκκινο αβγό του Πάσχα, επωδές, που χρησιμοποιεί, όπως είναι γνωστό, και σε άλλες περιστάσεις.
Άγιοι προστάτες από το χαλάζι
Τη βοήθεια της θρησκείας εξασφαλίζει με την αυστηρή τήρηση της αργίας ορι-σμένων εορτών ή μνήμης αγίου, που θεωρείται προστάτης από το χαλάζι και θεωρεί την παραβίασή της από τις πιό σοβαρές αιτίες για τη χαλαζόπτωση. Έτσι π.χ. τηρούνται αυστηρά σαν αργίες από τους αμπελουργούς και τους κηπουρούς σ’όλες σχεδόν τις χαλαζόπληκτες περιοχές η Μεγάλη Πέμπτη, η Πέμπτη της Διακαινησίμου, η ημέρα της Αναλήψεως, της Πεντηκοστής. Αυτές τις ημέρες δεν πλένουν, δεν απλώνουν ρούχα, δεν λούζονται, δεν γνέθουν και δεν πηγαίνουν στο αμπέλι.
Άη Γιάννης ο Χαλαζιάς
Στην Κεντρική Ελλάδα «κρατούν την αργία του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (8 Μαίου), που τον λένε μάλιστα «χαλαζιά», γιατί πιστεύουν ότι ο άγιος «στέλνει το χαλάζι και καταστρέφει τα σπαρτά». Στη Μακεδονία την αργία του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Ελένης που «φυλάει από το χαλάζι. Το σηκώνει στο μανίκι της», ενώ στην περιοχή της Γορτυνίας τη γιορτή της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Αντωνίου.
Σε διάφορες άλλες περιοχές καταφεύγουν σε αγίους που θεωρούνται γενκότερα προστάτες της βλαστήσεως από ασθένειες ή δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όπως ο άγιος Τρύφων και ο Προφήτης Ηλίας ή τοπικούς αγίου, όπως ο άγιος Αχίλλειος (Κόνιτσα), ο Κοσμάς ο Αιτωλός (Ήπειρος), ο άγιος Αρσένιος (Παραμυθιά Θεσπρωτίας). Ενώ όμως η λατρεία των αγίων που προαναφέρθηκαν είναι περιορισμένη τοπικά, η λατρεία του αγίου Χριστοφόρου, ως προστάτη από το χαλάζι, καλύπτει όλο το βορειοελληνικό χώρο, από την Ήπειρο μέχρι την Ανατολική Θράκη.
Ειδικότερα στην Ήπειρο πιστεύεται ότι ο άγιος Χριστόφορος «γυρίζ’ με το χαλάζ’ στον κόρφο», για αυτό και τηρούν την αργία της γιορτής του (9 του Μάη) με μεγάλη αυστηρό-τητα. «Έχ’ νι σκόλ’ όλοι, γιατί πεισμών’ ου άγιους». «…Επειδή πολλοί ζητούσι με εις πόλιν έχειν ή χώραν ή αγρόν, ή εν οιωδήποτε τόπω μη επέλθη αυτοίς εκεί, Δέσποτα, χάλαζα, μηδέ θυμός μηδέ αφορία αμπέλου, αλλ’ ει και ποτε ηδικούντο, απελθόντος μου εκείσε, φύλαξον τους τόπους αυτών, όπως ούτοι αφθόνως λαμβάνουσι τας αιτήσεις αυτών…» Του Αγίου Χριστοφόρου δε μπαίνουν στους κήπους και στα χωράφια, γιατί, αν δουλέψουν, «θα πέση χαλάζι και θα τους χαλάσει τη σοδειά» «Ο Αη Χριστόφορος, λένε, στέκεται με το χαλάζι στο χέρι» και αλλού πως το έχει στην ποδιά του το χαλάζι κι ίσια το ρίχνει, άμα εργαστείς στη γιορτή του».
Από την ίδια περιοχή προέρχεται μια παράδοση που αιτιολογεί την καθιέρωση της αργίας στις 9 Μαϊου: Όταν ακόμη η ημέρα δεν είχε καθιερωθεί ως αργία, θέλησε ο άγιος Χριστόφορος να παρουσιαστεί στο θεό και να παραπονεθεί, αλλά ο φύλακας άγγελος της Πύλης τον ρώτησε τί θέλει και μαθαίνοντας την αιτία τον συμβούλεψε: – Αφού δε σου κρατούν την ημέρα, χτύπα τους με λιθάρια από δω ψηλά. – Πού να βρω τα λιθάρια, εδώ δεν έχουμε, είπε ο άγιος. – Έχουμε το χαλάζι. Έτσι και έγινε. Επήρε το μεγαλύτερο χαλάζι χτύπησε τους γεωργούς και κατάστρεφε τους αγρούς και τους κήπους τους. Από τότε κρατούν την ημέρα αυτή» .
Στη Μακεδονία (περιοχή Πέλλης) «για να μη πέφτει χαλάζι και καταστρέφει τα σπαρτά, τα δέντρα – ακόμη και τα ζώα σκοτώνει – φυλάνε την ημέρα του αγίου Χριστοφόρου». Και στη Χαλκιδική «εκείνη την ημέρα οι γεωργοί δεν οργώνουν». Στο χωριό Καρπερό των Γρεβενών στις 9 Μαϊου η λειτουργία συνοδεύεται από δημοτελή θυσία και «εγκατόρυξη» (ταφή) των υπολειμμάτων από την από κοινού κατανάλωση του σφαγίου. «Συγκεντρώνονται οι κάτοικοι της περιοχής στο εξωκλήσι του Αγίου Χριστοφόρου και μετά τη λειτουργία θυσιάζουν ένα μαύρο αρνί. Η θυσία γίνεται σ’ ένα λάκκο κοντά στο άγιο βήμα, σκεπασμένο με μια πέτρα. Στο λάκκο αυτό χύνεται το αίμα, το δέρμα και τα κόκκαλα του αρνιού μετά από το κοινό τραπέζι».
Όταν υπάρχει κίνδυνος να πέσει χαλάζι μαζεύεται ο κόσμος στον άγιο Χριστόφορο. Έρχεται και ο παπάς. «Ανοίγουν και βγάζουν μερικά κόκκαλα από μέσα. Ο παπάς φέρνει την εικόνα του αγίου Χριστοφόρου. Την ακουμπάει πάνω στην πέτρα, ανάβει και μια λαμπάδα, διαβάζει την ευχή και το σύννεφο δια-λύεται». Η τελετή της εκταφής των οστών του θυσιασθέντος ζώου συνηθίζεται και σε περιπτώσεις ανομβρίας στην ίδια περιοχή. Τη γιορτή τηρούσαν και οι Τούρκοι… Στη Θράκη για τον ίδιο σκοπό και με την ίδια αυστηρότητα τηρούν την αργία του αγίου.
Στο Φανάρι Κομοτηνής «κάθε χρόνο στη γιορτή τ’ αποβραδύ έκαμναν αγρυπνία και την ώρα που έβγαινε τ’ άστρο, ο αυγερινός, ανέβαιναν έξω στα χωράφια κι έκαμναν δέησι να μη ρίχνει χαλάζι. Κείν’ τη μέρα δεν δούλευαν κι οι Τούρκοι του Γιαπατζή. Ρωτούσανε πότε ήτανε η γιορτή τ’ για να μη δουλέψουν».
Στην Κομοτηνή, τέλος, όπως αναφέρει ο Στίλπων Κυριακίδης, «του Χριστοφόρου δε δ’ λεύουν». Είνι για του χαλάζ’». Ο άγιος Χριστόφορος (250 περ. π.Χ.) ανήκει στους λαϊκούς μάρτυρες τόσο της Ανατολικής όσο και της Δυτικής Εκκλησίας και θεωρείται από το ελληνικό λαό καθώς και τους ευρωπαϊκούς λαούς προστάτης από διάφορες συμφορές, όπως είναι οι επιδημίες, η κακοκαιρία, τα ατυχήματα κ.ά. Η εικονογραφική παράδοση είναι διττή. Η μία τον θέλει Κυνοκέφαλο, επειδή ήταν πολύ όμορφος και παρακάλεσε το Θεό να τον κάνει άσχημο.
Η σύνδεσή του με τα απότομα καιρικά φαινόμενα, όπως είναι η χαλαζόπτωση, αποτελεί ενδεχομένως ένα στοιχείο για την συσχέτισή του με τους αιγυπτιακούς Κυνοκεφάλους δαίμονες. Στην απόδοση της ιδιότητας του προστάτη από το χαλάζι στον άγιο Χριστόφορο συνετέλεσε προφανώς η εποχή που γιορτάζει (9 Μαϊου) που θεωρείται η πιο κρίσιμη για τις επιπτώσεις της χαλαζόπτωσης στη γεωργική παραγωγή. Η άλλη παράδοση τον παριστάνει με κανονικά χαρακτηριστικά να κουβαλάει στον ώμο το Χριστό, τον οποίο περνάει από ένα ποτάμι (Χρι-στοφόρος).
Ως Χριστοφόρος είναι σήμερα ο προστάτης των αυτοκινητιστών. Στο εύλογο ερώτημα, γιατί η λατρεία του αγίου αυτού εντοπίζεται ειδικά στο Βόρειο Ελληνικό χώρο, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τη σχετική έρευνα τόσο σε έντυπα όσο και στο χειρόγραφο υλικό του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, και γιατί έχει τέτοια διάδοση σε σύγκριση με την περιορισμένη τοπικά λατρεία άλλων αγίων, την απάντηση δίνει η διάδοση της λατρείας του αγίου Χριστοφόρου στον βορειοελληνικό χώρο οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν την εποχή της εορτής του αγίου ή σε τοπική λατρεία του αγίου, προερχομένη από τη Μ. Ασία (Καππαδοκία), που απλώθηκε στο χώρο αυτό, όπου επικρατούν οι ίδιες δυσμενείς συνθήκες κλίματος. Την υπόθεση αυτή ενισχύει και η παρουσία εικόνων του αγίου Χριστοφόρου σε ναούς των Μικρασιατών Ελλήνων προσφύγων στους τόπους όπου εγκαταστάθηκαν.
Στο ερώτημα εξ άλλου, γιατί αποδίδεται στον άγιο η ιδιότητα του προστάτη από το χαλάζι, η απάντηση θεωρούμε ότι δίδεται από τη διήγηση που υπάρχει στο συναξάριο του αγίου – που σώζεται σε κώδικα του ΙΑ΄ αιώνα – και απηχεί ασφαλώς παλαιότερη παράδοση, όπου αναφέρεται ότι ο άγιος σε προσευχή του προς τον θεό, όταν τον οδηγούσαν στο μαρτύριο είπε: «Κύριε, δος χάριν τω σώματί μου, ίνα πας ο έχων λείψανόν μου φανερώς δύναται δι αυτού απελαύνειν τους δαίμονας. Αλλά και επειδή πολλοί ζητούσι με εις πόλιν έχειν ή χώραν ή αγρόν, ή εν οιωδήποτε τόπω μη επέλθη αυτοίς εκεί, Δέσποτα, χάλαζα, μηδέ θυμός μηδέ αφορία αμπέλου, αλλ’ ει καί ποτε ηδικούντο, απελθόντος μου εκείσε, φύλαξον τους τόπους αυτών, όπως ούτοι αφθόνως λαμβάνουσι τας αιτήσεις αυτών… Και ήλθεν αυτώ φωνή εκ του ουρανού. Κατά το αίτημά σου έσται σοι, και ου μη λυπήσω σε έως του αιώνος. Και εν τούτω θαυμασθήσει..»
Οι Μάηδες στο Πήλιο…
Στο Πήλιο ο ερχομός του Μάη γιορταζόταν παλιότερα– και αναβίωσε κάποιες φορές από το 1957 και εξής στη Μακρινίτσα – με ιδιαίτερες εκδηλώσεις. Κατά μία περιγραφή, την παλαιότερη, του Ζωσιμά Εσφιγμενίτη το 1892 «Τη α΄ Μαϊου άγουσι τινές νουμηνίαν μετημφιεσμένοι και προσωπιδοφορημένοι όντες εν συνεταιρισμώ και συνοδεία δέκα έως δώδεκα, ων έκαστος φέρει ίδιον όνομα, ως ιατρός, γενίτσαρος, αράπης κτλ. Έχοντες μεθ’ εαυτών και νεανίαν τινά όλον κεκαλυμμένον δι’ ανθέων, όν ονομάζουσι « μαγιόπουλον» και περιερχόμενοι ανά τας οδούς και ρύμας του χωρίου άδουσι και χορεύουσιν επί προαιρετική αμοιβή.
Τα αδόμενα δε ιδιόρρυθμα άσματα εισί τάδε:
Μάη μου, Μάη δροσερέ κι Απρίλη λουλουδάτε,
Ο Μάης με τα τριαντάφυλλα κι Απρίλ’ς με τα λουλούδια,
Όλον τον κόσμο γέμουσι τ’ άθη και το λουλούδι,
Το νιόνε περικύκλουσες μες της κυράς την πόρτα.
Άνοιξε, πόρτα της κυράς, πόρτα της μαυρομάτας,
Να μπω να διώ τη λιγυρή, πώς στρώνει, πώς κοιμάται,
Πώς στρώνει στα τριαντάφυλλα, κοιμάται στα λουλούδια.
Πώς να την πω να σηκωθεί, πώς να την πω να κάτσει.
Να την ειπώ αγιόκλημα, το κλήμα κόμπους έχει,
Να την ειπώ τριαντάφυλλο κι από τ’ αγκάθι βγαίνει,
Να την ειπώ βασιλικό κι από τη μυρουδιά του.
Ακόμη: Αφέντη κι αφεντούτσικε, πέντε φορές αφέντη,
Λύσε τ(ο), αφέντη μ’, λύσε το, το χρυσομάντηλό σου,
Κι αν έχεις γρόσια δός μας τα, φλουργιά μη τα λυπάσαι,
Κι αν τα λυπάσαι τα φλουριά, δός μας δεκαπεντάρια.
Δός μας τα, αφέντη, δός μας τα, να πούμε για την υγειά σου,
Για την υγειά σ’, αφέντη μου, για την καλή χρονιά σου,
Να ζήσης χρόνους εκατό και να τους ξεπεράσεις,
Κι απ’ τους διακόσιους κι εμπροστά, ν’ ασπρίσεις, να γεράσεις,
Ν’ ασπρίσεις σαν τον Όλυμπο, σαν τ’ άσπρο περιστέρι. Και του χρόνου.
Το έθιμο έχει ζωγραφίσει στις αρχές του 20ού αιώνα ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, ενώ ο Γεώργιος Αδρακτάς κάνοντας λόγο για την σηροτροφία (καματερός) στο Πήλιο αναφέρεται στη συνήθεια των γυναικών για προληπτικούς λόγους «κατά την πρωτομαγιάν αποσπώσιν εκ του μάη ήτοι του παιδός, όστις εστολισμένος δι’ ανθέων χορεύει κατά την πρώτην του Μαϊου προ των οικιών υπό τον ήχον τυμπάνου, τεμάχιον ορμαθιάς από μαϊολούλουδα, ταύτα δε μετά χαράς κρεμώσιν εις την πρώτην σταντοσιάν, επειδή τούτο θεωρείται ως συντελεστικόν καλής εσοδείας».
Περιγραφή των Μάηδων στο Πήλιο μας δίνει το 1931 στη Νέα Εστία ο Γιάνης Κορδάτος. Μετά την αναβίωσή τους (1957) οι περιγραφές είναι πολλές (Κ. Λιάπης, Αποστολία Νάνου-Σκοτεινιώτη. Δ. Λαμπαδάρης, Κ. Καρυδάκης κ.ά.) και αφορούν σε όλα τα χωριά του Πηλίου.
Σύμφωνα με τις καταγεγραμμένες πληροφορίες ομάδες ανδρών ντυμένων με διάφορα ρούχα και προσωπίδες παράσταιναν τον αράπη, το γιατρό, το γέρο και τη γριά, τον φουστανελά, τον γενίτσαρο, τη χανούμισσα και στη μέση πάντοτε έναν νέο στολισμένο με λουλούδια, που κρατούσε ένα ξύλο στολισμένο επίσης με λουλούδια, το μαγιόξυλο. Η ομάδα συνοδευόταν από οργανοπαίχτες με ζουρνά, νταούλι, βιολί και περιερχόταν τα σπίτια και τα μαγαζιά και παρίστανε πως ο νέος πέθαινε και ο γιατρός με τη βοήθεια και της γριάς τον ξανάφερναν στη ζωή. Τραγουδούσαν και τα παραπάνω τραγούδια.
Ως προς τις λεπτομέρειες οι περιγραφές που διαθέτουμε διαφέρουν μεταξύ τους. Ωστόσο κοινό στοιχείο που χαρακτηρίζει το μαγικοθρησκευτικό δρώμενο του Πηλίου και το συνδέει με ανάλογα ανοιξιάτικα δρώμενα του ελληνικού χώρου (Ζαφείρης, Φουσκοδέντρι, «Πεθαμένος») είναι η συμβολική μιμική αναπαράσταση θανάτου και ανάστασης στο αποκορύφωμα της άνοιξης και στην αρχή της καρποφορίας. Όπως έχει γράψει για την παλιά « Αθηναϊκή Πρωτομαγιά » ο Δημ. Καμπούρογλους, η « η πρώτη Μαϊου συνεκέντρωσε την ελπίδα της βλαστήσεως, την χαράν της ανθίσεως και την αθανασίαν της καρπώσεως, εκπροσωπήσασα συμβολικώς και την άνοιξιν ολόκληρον».
*Η Δρ Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, είναι τ. Διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών
https://www.kathimerini.gr/society/907434/protomagia-ta-ethima-to-magiatiko-stefani-kai-ta-archegona-latreytika-stoicheia/
20. Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ
Κάθε χρόνο τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου γιορτάζεται η Ημέρα της Μητέρας!
Η αγάπη της μητέρας προς το παιδί της είναι απεριόριστη, είναι ένα δέσιμο που ξεκινά από την εγκυμοσύνη και διαρκεί μία ολόκληρη ζωή! Η “μητέρα, μανούλα, μαμά” είναι πάντοτε ο φύλακας άγγελος μας, η φίλη, η σύμβουλος, η υπομονετική παρουσία που κάποιες φορές επιλέγει ακόμη και να στέκεται αόρατα δίπλα μας, ωθώντας μας στο να παίρνουμε μόνοι μας τις αποφάσεις. Η αγκαλιά της είναι πάντοτε ανοιχτή όσα χρόνια και αν περάσουν με την ίδια λαχτάρα και αγάπη!
Η Γιορτή της Μητέρας έχει καθιερωθεί ανά τον κόσμο στη σύγχρονη εποχή, και στην Ελλάδα η γιορτή της μητέρας συνδέθηκε με την εορτή της Υπαπαντής (2 Φεβρουαρίου). Τότε η ορθόδοξη εκκλησία γιορτάζει την Παναγία με τον Ιωσήφ που πηγαίνουν τον 40ήμερο Ιησού στο Ναό για ευλογία. Πρόκειται για μία κίνηση που ακόμα σήμερα κάνουν οι χριστιανές μητέρες (Σαραντισμός). Ο παράλληλος εορτασμός της μητέρας ξεκίνησε το 1929 με προφανή τον συμβολισμό. Όμως κατά την δεκαετία του 1960, ο εορτασμός ατόνησε και ενισχύθηκε η δυτική συνήθεια εορτασμού της 2ης Κυριακής του Μαΐου. Η εκκλησία όμως επιμένει στην παλαιά ημέρα εορτασμού και διοργανώνει σχετικές εκδηλώσεις.
Από την αρχαιότητα
Οι πρώτες αναφορές για Γιορτή της Μητέρας και της μητρότητας έρχονται από την αρχαία Ελλάδα.
Η μητέρα Γη (Γαία) σύζυγος του Ουρανού είναι η προσωποποίηση της φύσης, που γεννά όλο τον κόσμο και λατρεύεται σαν η υπέρτατη θεότητα. Η λατρεία περνά στη συνέχεια στην κόρη της, Ρέα, σύζυγο και αδερφή του Κρόνου. Η Ρέα λατρεύεται σαν η «Μητέρα των Θεών», καθώς φαίνεται να είναι η πρώτη, που γέννησε με τοκετό και ανάθρεψε τα παιδιά της με μητρικό γάλα. Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν τιμές στη Ρέα κάθε άνοιξη, καθώς ήταν και θεά της γης και της γονιμότητας.
Στη σύγχρονη εποχή
Ιστορικά, η Γιορτή της Μητέρας προέρχεται από ένα αμερικανικό κίνημα των γυναικών-μητέρων με το όνομα «Ημέρα Φιλίας της Μητέρας» (Mother’s Friendship Day) που ιδρύθηκε το 1865 υπό την Aνν Ριβς Τζάρβις (Ann Reeves Jarvis) κατά τη διάρκεια του Αμερικάνικου εμφύλιου πολέμου (1861-1865). Το κίνημα των γυναικών δραστηριοποιήθηκε υπέρ της ειρήνης με διάφορες ακτιβιστικές δραστηριότητες και συνέχισε τις δράσεις ακόμα και μετά τη λήξη του πολέμου όπως ο αγώνας για την επανένωση οικογενειών που είχαν χωριστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Η κόρη της, Άννα Ριβς Τζάρβις (Anna Reeves Jarvis) θέλοντας να τιμήσει τη μητέρα της η οποία πέθανε το 1905 συνέχισε το έργο που ξεκίνησε για να αφήσει μια μέρα που θα τιμά όλες τις μητέρες.
H Τζάρβις επέλεξε το λευκό γαρύφαλο ως το λουλούδι-σύμβολο της Ημέρας της Μητέρας, επειδή «το λευκό του χρώμα συμβολίζει την αλήθεια, την αγνότητα και τη φιλευσπλαχνία της μητρικής αγάπης· το άρωμά του, τη μνήμη και τις προσευχές της».
Στις 10 Μαΐου του 1908, λοιπόν, οικογένειες συμμετείχαν σε εκδηλώσεις στην πόλη καταγωγής της Tζάρβις στην περιοχή Γκράφτον στη Δυτική Βιρτζίνια, καθώς επίσης και στη Φιλαδέλφεια –όπου ζούσε η Τζάρβις τότε- και σε άλλες πόλεις.
Χάρη στις προσπάθειες της, η Ημέρα της Μητέρας άρχισε να γιορτάζεται σε ολοένα και περισσότερες πόλεις και πολιτείες των ΗΠΑ, μέχρι που ο πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον το 1914 όρισε ως επίσημη ημέρα εορτασμού της Ημέρας της Μητέρας τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου.
Η κόρη της Άνν Τζάρβις, Άννα, σίγουρα όταν ξεκινούσε αυτό το φόρο τιμής προς τη μητέρα της και θέλοντας να συνεχίσει το έργο της, δεν περίμενε τις καταναλωτικές διαστάσεις που θα έπαιρνε στο δυτικό κόσμο αυτή η ημέρα. Ο καταναλωτισμός και η εμπορικότητα άρχισαν να καλύπτουν το αρχικό νόημα της γιορτής, και παρά τις προσπάθειες της Άννας να μποϊκοτάρει τον καταναλωτισμό εκείνης της ημέρας, δεν μπόρεσε να κατευνάσει αυτό το κύμα.
Η ουσία της γιορτής σήμερα
Ο καταναλωτισμός του τελευταίου αιώνα είναι πλέον δεδομένος, σκοπός όμως σε τέτοιου είδους γιορτές δεν είναι να εστιάζουμε στις πωλήσεις των επιχειρήσεων σε δώρα, κάρτες, λουλούδια, αυτό άλλωστε αποτελεί κομμάτι της κοινωνίας μας που ο καθένας επιλέγει να το χρησιμοποιήσει με το δικό του τρόπο, σκοπός είναι να κάνουμε ορατή την αγάπη και το σεβασμό μας σε αυτό το πρόσωπο που λέγεται “μητέρα” κάθε ημέρα της ζωής της, και με αφορμή αυτή την παγκόσμια ημέρα ο καθένας μας να επιλέξει την δική του κίνηση αγάπης προς το πρόσωπο της!
