ΚΑΠΟΥ ΘΑ ΣΥΝΑΝΤΗΘΟΥΜΕ … ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΣΥΜΠΑΝ ΖΟΥΜΕ. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα
Ελένη Α. Ηλία, Δρ. Λογοτεχνίας, Συγγραφέας
Η παρούσα εισήγηση της Ελένης Α. Ηλία, παρουσιάστηκε στο 4ο συνέδριο του Νέου Παιδαγωγού, στην Αθήνα, 1 και 2 Απριλίου 2017. Περιλαμβάνεται στα Πρακτικά του 4ου Συνεδρίου: «Νέος Παιδαγωγός»
Μορφή: e-Book/pdf
ISBN: 978-618-82301-2-5, στο Ε ́ ΜΕΡΟΣ (ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ), σελ. 3433-3439.
Δικτυακή διεύθυνση ανάρτησης τόμου (link): http://users.sch.gr/synedrio/Praktika_Synedriou_04_Synedrio_Neos_Paidagogos_2017.pdf
Περίληψη
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Κάπου θα συναντηθούμε… στο ίδιο σύμπαν ζούμε» σχεδιάστηκε για νήπια. Υλοποιήθηκε με μαθητές δημόσιου νηπιαγωγείου κατά το σχ. έτος 2016-2017. Βασίζεται στο λογοτεχνικό πρότυπο του Μικρού Πρίγκιπα του Εξυπερύ. Όπως ο Μικρός Πρίγκιπας, ο κύριος ήρωας του ομώνυμου βιβλίου συναντήθηκε στην έρημο με τον πιλότο-αφηγητή του έργου, έτσι και κάθε νήπιο φαντάστηκε και παρουσίασε στους συμμαθητές του μια παρόμοια δική του συνάντηση με τον λογοτεχνικό ήρωα. Απαντώντας στις ερωτήσεις του εκπαιδευτικού, καθόρισε επίσης τις περιστάσεις και την αιτία αυτής της συνάντησης. Στόχος του προγράμματος να συνεχίσουν τα νήπια την αφήγηση του έργου, σύμφωνα με την επιθυμία τους. Η επιθυμία των νηπίων είναι κοινή και συνίσταται στην επιλογή της αισιόδοξης αφηγηματικής εκδοχής, η οποία περιλαμβάνει την επιστροφή του Μικρού Πρίγκιπα στη Γη και τη συνάντησή του και με άλλους ανθρώπους.
Εισαγωγή
Η δημιουργικότητά μας κατά την αναγνωστική διαδικασία( Iser 1990, σσ.44-45), σε συνδυασμό με την τεράστια παιδαγωγική δύναμη της λογοτεχνίας, εφόσον μας μεταδίδει εμπειρίες, βιώματα (ό. π., σσ. 104, 281) υπαγορεύουν το σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων που επικεντρώνονται σε λογοτεχνικά κείμενα. Το λογοτεχνικό πρότυπο συνιστά το δυνατότερο ερέθισμα της παιδικής –και όχι μόνο- φαντασίας (Ηλία, 2004, σ. 167). Εμπνέει, απογειώνει, απελευθερώνει δυνάμεις και ικανότητες. Η ταύτιση με τα λογοτεχνικά πρόσωπα (Booth, 1987, σσ. 278-281, 378) προσφέρει τη δυνατότητα να συμμετέχεις προσωπικά στις αφηγηματικές καταστάσεις, να αντιδράς συγκινησιακά σε αυτές και να εκφράζεις χωρίς αναστολές τον εαυτό σου, αναφερόμενος στα συναισθήματα και τις προσδοκίες που σου προξενεί το λογοτέχνημα (Ηλία, 2007, σ. 20).
Η φαντασία των νηπίων ειδικότερα, όταν τροφοδοτείται από λογοτεχνικά κείμενα, γίνεται ανεξάντλητη, γεγονός που αποτυπώνεται σε σχετική έρευνα που πραγματοποίησα στο παρελθόν με μαθητές Νηπιαγωγείου, Α΄, Β΄ και Γ΄ Δημοτικού (Ηλία, 2006, σσ. 20-25). Καθώς δε το κυρίαρχο στοιχείο της παιδικής φύσης είναι η ανάγκη και η διάθεση για παιχνίδι (Χουιζίνγκα, 1989, σσ. 20-28), φροντίζουμε να προσδώσουμε στο εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα παιγνιώδη διάσταση (Ποσλανιέκ, 1992, σ. 18). Το τρίτο στοιχείο του προγράμματος είναι ότι εκφράζει απολύτως τους συμμετέχοντες. Σχεδιάστηκε αποκλειστικά από το δάσκαλο της τάξης όπου υλοποιείται, και προσαρμόστηκε στο συγκεκριμένο μαθητικό δυναμικό. Έτσι τόσο ως προς το σχεδιασμό όσο και ως προς την υλοποίησή του απηχεί τα χαρακτηριστικά, τις κλίσεις, τις προτιμήσεις και τις διαθέσεις του συνόλου των μελών της σχολικής τάξης όπου εκτυλίσσεται, μαθητών και δασκάλου.
Ταυτότητα του προγράμματος
Η εκπαιδευτική μας δράση για το σχ. έτος 2016-2017 πραγματοποιείται αποκλειστικά στο πλαίσιο του προαιρετικού προγράμματος του Νηπιαγωγείου, που αναπτύσσεται από τη μία μ.μ. έως τις τέσσερις μ.μ. στο 1ο Νηπιαγωγείο Ασπροπύργου. Οι συμμετέχοντες μαθητές είναι δεκαεπτά, από τους οποίους οι δέκα είναι κορίτσια, οι τρεις είναι προνήπια, οι δύο έχουν συμμετάσχει και κατά την περσινή χρονιά σε ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα, ένας δεν γνωρίζει σχεδόν καθόλου την ελληνική γλώσσα και ένας επαναφοιτά, επειδή αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα άρθρωσης.
Στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος
Συνεργασία του συνόλου των μαθητών για την επίτευξη ενός κοινού, ομαδικά αποδεκτού σκοπού ( την εκπλήρωση και της επιθυμίας του Μικρού Πρίγκιπα και της επιθυμίας του πιλότου )
Τοποθέτηση του κάθε νηπίου στο επίκεντρο της ομάδας των συμμαθητών του και κατ’ επέκταση προώθηση της επαφής και επικοινωνίας μεταξύ όλων των νηπίων.
Συνειδητοποίηση των λογοτεχνικών έργων και ηρώων ως διαχρονικών και οικουμενικών σημείων αναφοράς.
Εξοικείωση με το παγκόσμιο λογοτεχνικό πρόσωπο-σύμβολο του Μικρού Πρίγκιπα και μύηση στις πολιτισμικές, ανθρωπιστικές αξίες που ενσαρκώνει.
Η λεκτική ανάπτυξη και ειδικότερα η καλλιέργεια της αφηγηματικής ικανότητας .
Η καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης των μαθητών.
Η κατανόηση της σύνδεσης ανάμεσα στον προφορικό και το γραπτό λόγο, της ιδιότητας του γραπτού λόγου να αναπαριστά τον προφορικό.
Καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, ως συνέπεια της απόλαυσης που προσφέρει ο δημιουργικός ρόλος του αναγνώστη.
Μεθόδευση
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αναφέρεται στον Μικρό Πρίγκιπα του Εξυπερύ σαν λογοτεχνικό πρότυπο και παγκόσμιο σύμβολο της παιδικής αθωότητας (Ηλία, 2012, σσ. 45-46). Ο τίτλος που δώσαμε στην εκπαιδευτική δράση μας «Κάπου θα συναντηθούμε… στο ίδιο σύμπαν ζούμε», συνιστά παράφραση του ρεφραίν γνωστού τραγουδιού (Δεν μπορεί, δεν μπορεί,/κάπου θα συναντηθούμε./ Δεν μπορεί, δεν μπορεί,/ στο ίδιο σπίτι ζούμε). Ενώ όμως στο τραγούδι το χιούμορ (Βελουδή, 1983, σ. 45) προκύπτει από το γεγονός ότι αδυνατούν να συναντηθούν μεταξύ τους δύο άνθρωποι που κατοικούν στο ίδιο σπίτι, στον τίτλο του προγράμματος το χιούμορ απορρέει από τον τρόπο που αναφερόμαστε στο σύμπαν. Αν και αυτό είναι απέραντο, το αντιμετωπίζουμε σαν να επρόκειτο για μια γειτονιά. Αυτή δε η θεώρηση του σύμπαντος βασίζεται στο γεγονός ότι σε αυτό κατοικεί ένα ιδιαίτερα αγαπητό μας πρόσωπο, ο Μικρός Πρίγκιπας, ήρωας του Εξυπερύ, που ταξίδεψε από το μακρινό πλανήτη του έως τη γη μας, για να αποκτήσει φίλους. Στην τάξη μας γνωρίσαμε την ιστορία του Μικρού Πρίγκιπα μέσα από αφήγηση, που συνοδεύτηκε όχι μόνο από τις εικόνες του ίδιου του συγγραφέα αλλά και από τις πρόσφατες και εντυπωσιακότερες της ιταλίδας εικονογράφου Laura Zannoni , στη σύγχρονη ιταλική έκδοση Rusconi Libri S. p. A. Αυτό που προβλημάτισε περισσότερο τα νήπια από την ιστορία του Μικρού Πρίγκιπα, είναι η επιστροφή του στον πλανήτη του. Εστίασαν ιδιαίτερα την προσοχή τους στον τρόπο που ο ήρωας επέλεξε για να ξαναγυρίσει εκεί, στη «βοήθεια» δηλαδή που του πρόσφερε το δηλητηριώδες φίδι, δαγκώνοντάς τον. Ως συνέπεια της επίδρασης που είχε στα νήπια το συγκεκριμένο αφηγηματικό σημείο, δώσαμε μεγάλη έμφαση στον επίλογο του Εξυπερύ, όπου ο αφηγητής παρακαλεί τους αναγνώστες, αν συναντήσουν το Μικρό Πρίγκιπα, να του γράψουν αμέσως πως ξαναγύρισε, για να πάψει να είναι λυπημένος (Κουλουμπή-Παπαπετροπούλου, 1993, σσ. 81-85). Τα νήπια δέχτηκαν με ενθουσιασμό και χαρά την πρότασή μας να αφηγηθούν στον πιλότο του έργου του Εξυπερύ δικές τους συναντήσεις με τον Μικρό Πρίγκιπα, προκειμένου να τον κάνουν χαρούμενο. Πέρα ωστόσο από την επιβεβαίωση των νηπίων προς τον πιλότο για την επιστροφή του Μικρού Πρίγκιπα στη Γη, τα νήπια με τις αφηγήσεις τους επιδίωξαν παράλληλα να συμβάλλουν προσωπικά στην πραγματοποίηση της επιθυμίας του μικρού Πρίγκιπα να γνωρίσει φίλους.
Μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης του έργου του Εξυπερύ, οι μαθητές προχώρησαν τόσο σε ομαδικές όσο και σε ατομικές αφηγήσεις (Huck κ. ά., 1979, σσ. 679-713 και Μπαρντώ, 1990, σ. 27) με θέμα τις δικές τους συναντήσεις με τον Μικρό Πρίγκιπα. Η σειρά των συναντήσεων καθορίστηκε από τον παράγοντα τύχη. Το αποτέλεσμα της κλήρωσης καταγράφηκε σε έναν πίνακα, όπου κάθε ονόματος προηγήθηκε η αρίθμηση, που αναφερόταν στη σειρά με την οποία κληρώθηκε. Τις αφηγήσεις κατέγραφε ο δάσκαλος είτε χειρόγραφα είτε στον υπολογιστή. Η διαδικασία απ’ την οποία προέκυψαν τα παιδικά κείμενα είναι αυτή των ερωταποκρίσεων. Ο δάσκαλος, που είναι ένας πολύ προσεκτικός ακροατής, διατύπωνε ερωτήσεις, διευκρινιστικές συνήθως, σε σχέση με τις προηγούμενες απαντήσεις που έχει λάβει (Pascucci και Rossi, 2002, σσ. 16-23). Είναι αυτονόητο πως όσο πληρέστερες είναι οι απαντήσεις των νηπίων τόσο περιορίζεται ο αριθμός των ερωτήσεων του δασκάλου, σύμφωνα με τη διδακτική αρχή της φθίνουσας καθοδήγησης (Ματσαγγούρας, 2001, σσ. 180-182, 199-203). Για κάθε νήπιο, προηγήθηκε ομαδική αφήγηση των συμμαθητών του, αναφορικά με αυτήν τη συνάντηση και ακολούθησε η ατομική αφήγησή του με το ίδιο θέμα. Έτσι όλα τα νήπια έγιναν οι συμπρωταγωνιστές του Μικρού Πρίγκιπα όχι μόνο στη δική τους αφήγηση αλλά και σε αυτή των συμμαθητών τους, που τα αφορούσε. Όταν ολοκληρωνόταν κάθε ομαδική αφήγηση, τα νήπια έδιναν συλλογικά σε αυτήν έναν τίτλο.
Προαναγγείλαμε στα νήπια τη δημοσίευση των αφηγήσεων τους στο ιστολόγιο του νηπιαγωγείου, προκειμένου αυτό να λειτουργήσει ως επιπλέον κίνητρο για τη συμμετοχή τους στη δράση. Επιπλέον δείξαμε στα νήπια αναρτημένα στο ιστολόγιο του νηπιαγωγείου μας ομαδικά και ατομικά κείμενα μαθητών προηγούμενων ετών, διαβεβαιώνοντάς τα ότι μπορεί να διαβαστούν από ανθρώπους σε ολόκληρη τη γη. Η σταθερή επιλογή μας για πολύπλευρη ανάδειξη και αξιοποίηση των παιδικών ιστοριών (Ηλία και Ματσαγγούρας, 2006, σσ. 312-313), διαπιστώθηκε από τα νήπια και στη συνέχεια μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος.
Αποτελέσματα
Εντελώς ενδεικτικά εδώ παρατίθενται οι πρώτες αφηγήσεις, με βάση την κλήρωση. Προηγούνται οι ομαδικές αφηγήσεις και ακολουθούν οι ατομικές.
Ομαδικές αφηγήσεις
ΠΑΡΕΑ ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΠΡΙΓΚΙΠΑ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ
Ο Μικρός Πρίγκιπας πέταξε από τον πλανήτη του ένα γράμμα στη γη, που έγραφε ότι θέλει να συναντήσει το Μάριο. Ο Μικρός Πρίγκιπας παρακολουθεί από τον πλανήτη του όλους τους ανθρώπους και αυτές τις μέρες παρακολουθεί ειδικά το Μάριο. Θέλει να συναντηθεί με όλους, για να γίνουν φίλοι. Ο Μάριος όταν πήρε το γράμμα, ανέβηκε στο διαστημόπλοιο, για να φτάσει στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Μέσα στο διαστημόπλοιο ο Μάριος βρήκε το τριαντάφυλλο του Μικρού Πρίγκιπα. Ένας κλέφτης που είχε διαβάσει το γράμμα, έκλεψε από το διάστημα το διαστημόπλοιο και το πήγε έξω από το σπίτι του Μάριου. Ο ίδιος κλέφτης είχε γίνει αόρατος κι είχε κλέψει και το τριαντάφυλλο. Όταν έφτασε ο Μάριος στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα, ο Μικρός Πρίγκιπας τον ρώτησε πώς περνάει στη γη. Ο Μάριος είπε ότι περνάει όμορφα και θα επιστρέψει για να είναι κοντά στους γονείς του που αγαπάει, και για να παίζει με τους φίλους του. Τότε ο Μικρός Πρίγκιπας σκέφτηκε πριν φύγει ο Μάριος, να πάνε οι δυο τους πετώντας μέχρι το φεγγάρι, για να κάνουν φίλους τους αστροναύτες που θα βρουν εκεί. Οι τρεις αστροναύτες που ήταν στο φεγγάρι, έβλεπαν τα δύο παιδιά να φτάνουν πετώντας και είπαν «ας τους κάνουμε φίλους, αφού κατάφεραν κάτι πολύ δύσκολο, να φτάσουν πετώντας εδώ». Ο Μικρός Πρίγκιπας είπε και στους αστροναύτες το σχέδιο του να γνωρίσει όλους τους ανθρώπους, επειδή πιστεύει ότι όλοι είναι καλοί και οι αστροναύτες συμφώνησαν μαζί του.
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΒΡΑΧΙΟΛΙΑ
Ο Μικρός Πρίγκιπας πηγαίνει το πρωί έξω από το σπίτι της Ιωάννας, επειδή έχει έρθει η σειρά της να συναντηθεί μαζί του. Περίμενε απέξω ήσυχος, για να καταλάβει απ’ όσα θα άκουγε, αν η Ιωάννα ήταν στο σπίτι. Όταν κατάλαβε ότι δεν την πρόλαβε, ακολούθησε το άρωμά της, για να την βρει. Η Ιωάννα με το μπαμπά της πριν από το σχολείο πέρασαν από το super-market για να πάρουν τυρί. Όταν ο μπαμπάς της πιάνει σειρά για το ταμείο, ο Μικρός Πρίγκιπας την βρίσει μόνη της σε ένα διάδρομο και την πλησιάζει. Η Ιωάννα τον αναγνωρίζει αμέσως και τον ρωτάει αν θα ήθελε να της χαρίσει ένα βραχιόλι με την εικόνα του. Εκείνος της απαντάει ότι θα πρέπει να περιμένει να έρθει η νύχτα. Όταν η Ιωάννα κοιμάται, ονειρεύεται ότι ο Μικρός Πρίγκιπας είναι στο δωμάτιό της. Το κορίτσι αμέσως ξυπνάει. Ο Μικρός Πρίγκιπας έχει μπει στ’ αλήθεια μέσα στο δωμάτιο και μόλις η Ιωάννα ξυπνάει, αυτός κρύβεται, για να μην τον δει. Όταν την ξαναπαίρνει ο ύπνος, βγαίνει από την κρυψώνα του, την σηκώνει κοιμισμένη στην αγκαλιά του, την βάζει μέσα σε μια βάρκα και κάνει κουπί μέχρι που φτάνουν στη Μύκονο. Εκεί, ανάμεσα στα φύλλα ενός δέντρου έχει κρύψει το τελευταίο βραχιόλι. Όταν το φοράει στο χέρι της Ιωάννας, εκείνη ξυπνάει. Ο Μικρός Πρίγκιπας κάνει ξανά κουπί και πάνε με τη βάρκα πίσω. Την Ιωάννα την παίρνει πάλι ο ύπνος μέχρι να φτάσουν. Ο Μικρός Πρίγκιπας έχει κουραστεί πολύ και κοιμάται ολόκληρη την ημέρα μέχρι να νυχτώσει ξανά. Τότε βλέπει όνειρο μια νεράιδα, που του δίνει ένα κέρμα, γιατί έπεσε ένα δόντι του. Με αυτό το κέρμα ο Μικρός Πρίγκιπας θα αγοράσει κι άλλα βραχιόλια, αφού αυτό που χάρισε στην Ιωάννα ήταν το τελευταίο που είχε. Τα βραχιόλια τα αγοράζει από μια γυναίκα, που τα φτιάχνει με το γιο της σε μια σπηλιά. Ζωγραφίζουν πάνω το Μικρό Πρίγκιπα, γιατί θέλουν να τον δουν οι άνθρωποι που είναι τόσο όμορφος. Ο Μικρός Πρίγκιπας κάθε νύχτα μοιράζει τα βραχιόλια μόνο σε όσα παιδιά τον γνωρίζουν.
ΤΟ ΔΟΝΤΙ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΡΙΓΚΙΠΑ
Η Μιχαέλα με τους γονείς της είχε πάει το Σάββατο στα μαγαζιά, για να ψωνίσει ρούχα. Ο Μικρός Πρίγκιπας τριγύριζε εκεί. Πεινούσε και έψαχνε ένα μέρος για να φάει. Όπως προχωρούσε, γύρισε το κεφάλι του και την είδε. Είπε στη Μιχαέλα, αν μπορεί, να μιλήσουν λίγο οι δυο τους. Εκείνη όμως δεν ήθελε να απαντήσει, για να μην την ρωτήσουν οι γονείς της πού τον ξέρει. Αφού ο Μικρός Πρίγκιπας έφαγε κάτι, έτρεξε μήπως την προλάβει. Όταν είδε ότι είχε φύγει, γύριζε γύρω-γύρω, για να την βρει. Την είδε στο μπαλκόνι της να παίζει με μια φίλη της. Τότε ο Μικρός Πρίγκιπας έριξε στην πόρτα ένα λάσο που είχε μαζί του και την άνοιξε. Οι γονείς της έπιναν καφέ και ρώτησαν τη Μιχαέλα ποιος είναι. Αυτή τους είπε «Είναι ο Μικρός Πρίγκιπας που διαβάσαμε την ιστορία του στο σχολείο και θέλει να μιλήσουμε επειδή ξέρει ότι τον αγαπάω και τον εκτιμάω». Τότε οι γονείς την τον κέρασαν μπισκοτάκια. Όταν ο Μικρός Πρίγκιπας μπήκαν με τη Μιχαέλα στο δωμάτιό της, εκείνη του πάτησε το πόδι κατά λάθος. Ο Μικρός Πρίγκιπας γλίστρησε, έπεσε και χτύπησε το δόντι του. Πήγε στον οδοντίατρο κι εκείνος του έβαλε σιδεράκια. Άρεσαν στο Μικρό Πρίγκιπα και γελούσε το ίδιο όπως πριν. Όταν η Μιχαέλα τον είδε με τα σιδεράκια, του είπε ότι είναι πολύ όμορφος.
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΣΤΟ ΛΟΥΝΑ ΠΑΡΚ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
Ο Μικρός Πρίγκιπας το Σάββατο πήγε στο λουνα παρκ κι εκεί συνάντησε τη Λάουρα. Ήταν πολλά παιδιά σε αυτό το λουνα παρκ, γιατί έχει πάρα πολλά παιχνίδια. Ο Μικρός Πρίγκιπας όμως μίλησε μόνο στη Λάουρα, επειδή εκείνη γνώριζε, τα άλλα παιδιά τού ήταν ξένα. Η Λάουρα είχε φύγει από τον πλανήτη της κι είχε κατέβει στη γη, επειδή εκεί έβρεχε συνέχεια. Κάποτε, η Λάουρα στον πλανήτη της είχε αφήσει για πολλή ώρα το φαγητό στη φωτιά και κάηκε το σπίτι της. Τότε η Λάουρα λυπήθηκε πολύ κι έτσι ο Μικρός Πρίγκιπας την πήρε στον πλανήτη του. Όταν το σπίτι της επισκευάστηκε, την ειδοποίησαν στο κινητό κι εκείνη γύρισε στον πλανήτη της. Αλλά έχασε το κινητό της κι έτσι με τον Μικρό Πρίγκιπα επικοινωνούσε πια με το skype μέχρι που βρέθηκαν σε αυτό το λουνα παρκ. Ανέβηκαν στη ρόδα αλλά ο Μικρός Πρίγκιπας ζαλίστηκε. Η Λάουρα ειδοποίησε για να σταματήσουν τη ρόδα κι ύστερα πιάστηκαν χέρι-χέρι και ανέβηκαν στο ίδιο αλογάκι. Όταν κατέβηκαν κι από κει, η Λάουρα αγόρασε για το Μικρό Πρίγκιπα ένα μπαλόνι κι έπαιξαν με αυτό. Μόλις βαρέθηκαν, ανέβηκαν σε ένα διαστημόπλοιο που με αυτό είχε φτάσει στη γη ένας εξωγήινος, για να γυρίσουν στους πλανήτες τους. Το οδηγούσε η Λάουρα αλλά έπεσε πάνω στα σπίτια μας και τα κατάστρεψε και το έδειξε η τηλεόραση. Έσπασε το αριστερό της χέρι κι ο Μικρός Πρίγκιπας την πήγε στο νοσοκομείο. Εκεί όμως κόλλησαν αρρώστια κι έτσι δεν έχουν φύγει ακόμα από τη γη.
Η ΤΟΥΜΠΑ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΡΙΓΚΙΠΑ
Η Κατερίνα επισκέφτηκε τον Μικρό Πρίγκιπα στον πλανήτη του. Χρησιμοποίησε ένα διαστημόπλοιο, που της είχαν χαρίσει, για να πηγαίνει παντού. Η Κατερίνα όταν το πήρε, δεν το χρησιμοποιούσε, επειδή δεν ήξερε. Όταν είδε στην τηλεόραση πώς το οδηγούσαν, έμαθε κι αυτή. Τότε το πήρε και πήγε στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Πάρκαρε το διαστημόπλοιο στο παρκινγκ που είχε ο Μικρός Πρίγκιπας δίπλα στο σπίτι του. Αυτό το παρκινγκ το είχε χτίσει για τα διαστημόπλοια των φίλων του, που πάνε να τον επισκεφτούν. Όταν η Κατερίνα έφτασε στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα, τον βρήκε να κάνει τούμπες. Ήταν πολύ χαρούμενος που θα γνώριζε μια καινούρια φίλη. Η Κατερίνα του είπε να σταματήσει τις τούμπες αλλά αυτός συνέχιζε μέχρι που χτύπησε. Τότε η Κατερίνα τον πήρε αγκαλιά, τον έβαλε στο διαστημόπλοιο και τον έφερε στο σπίτι της, για να τον φροντίσει η μαμά της. Όταν βρήκαν ανοιχτό φαρμακείο, του έδωσαν το φάρμακο κι έγινε καλά. Τότε έφυγε για διακοπές στην Κρήτη. Επειδή εκεί του αρέσει πολύ, θα μείνει για εκατό χρόνια. Η Κατερίνα του έχει χαρίσει ένα κινητό και από αυτό της τηλεφωνάει. Μια μέρα της αγοράζει ένα δώρο από ένα μαγαζί και της το στέλνει.
ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΡΙΓΚΙΠΑ
Ο Σάμπρι έφτιαξε μόνος του έναν πύραυλο, για να πάει στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Τα κατάφερε, γιατί έβλεπε ένα χάρτη με οδηγίες. Όταν έφτασε εκεί, βρήκε τον Μικρό Πρίγκιπα να φτιάχνει ένα διαστημόπλοιο, για να έρθει στη γη, να συναντήσει το Σάμπρι. Είχαν γνωριστεί στο ίντερνετ και κανόνισαν να συναντηθούν. Πήγαν μαζί στη θάλασσα του πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα, που είναι μπλε, στρογγυλή και μικρή. Όπως έμπαιναν για να κολυμπήσουν, έπεσε μία βόμβα και τραυμάτισε τον Μικρό Πρίγκιπα. Ο Σάμπρι δεν ήξερε τι να κάνει, πήρε τον πύραυλό του και γυρνούσε στο διάστημα. Κοίταζε αριστερά, κοίταζε δεξιά μήπως βρει κάποιο νοσοκομείο να τον πάει. Σταμάτησε σε έναν πλανήτη που κάποιος φορούσε ένα καπέλο, που έγραφε ότι ήταν γιατρός. Ο Σάμπρι τον ρώτησε αν έχει κλείσει. Εκείνος είπε όχι και έτσι ο Σάμπρι του πήγε τον Μικρό Πρίγκιπα. Όταν ο γιατρός τον έκανε καλά, ξαναγύρισαν στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα και έπαιξαν σκάκι. Δεν πήγαν πάλι για μπάνιο, για να μην φύγει το αυτοκόλλητο που έβαλε ο γιατρός. Ο Σάμπρι θα μείνει για πάντα με τον Μικρό Πρίγκιπα, γιατί χωρίς αυτόν και τη βοήθειά του ο Μικρός Πρίγκιπας δεν θα είχε γίνει καλά τότε που τον χτύπησε η βόμβα.
Ατομικές αφηγήσεις
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΠΡΙΓΚΙΠΑ
- Πήγα στο φεγγάρι πετώντας κι εκεί συναντήθηκα με τον Μικρό Πρίγκιπα. Παίξαμε μαζί στην Παιδική Χαρά του φεγγαριού. Βρήκαμε εκεί κι άλλα παιδιά από άλλους κόσμους και πλανήτες. Γίναμε φίλοι τους και παίξαμε μαζί τους. Η Παιδική Χαρά αυτή είναι καινούργια. Την έφτιαξε το φεγγάρι, γιατί σκέφτηκε ότι αν το έκανε αυτό, ο Μικρός Πρίγκιπας θα του έδινε βραβείο. Το φεγγάρι ήξερε ότι είχα πει στο Μικρό Πρίγκιπα να συναντηθούμε εκεί για να παίξουμε και κατάλαβε ότι θα άρεσε πολύ του Μικρού Πρίγκιπα να υπάρχει παιδική χαρά.
- Ο Μικρός Πρίγκιπας ήρθε και με βρήκε στο σπίτι μου. Φορέσαμε στολές αστροναυτών. Η μαμά μου μάς έδωσε να φάμε τοστ, ζελέ και μπισκότα. Ύστερα ανεβήκαμε στο ποδήλατό μου. Εγώ κάθισα μπροστά κι εκείνος από πίσω και με κρατούσε. Τότε πάτησα ένα κουμπί που έχει το ποδήλατο και άνοιξαν αμέσως φτερά. Το ποδήλατο ταξίδευε στο διάστημα. Φτάσαμε στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Εκεί ήρθαν μερικοί εξωγήινοι να μας επισκεφτούν. Αφού μας είπαν τα ονόματά τους και τους γνωρίσαμε, τους κεράσαμε κι αυτούς.
- Με την αδερφή μου μυρίζουμε τα λουλούδια στο βάζο που είναι στο σπίτι μας. Ο Μικρός Πρίγκιπας περνά απέξω. Θέλει κι αυτός να μυρίσει τα λουλούδια μας, για να ξέρει τι άρωμα έχουν. Είναι περίεργος αν θα μυρίζουν σαν το δικό του λουλούδι που είναι κόκκινο, επειδή τα δικά μας είναι ροζ. Όταν τα μυρίζει, μας λέει ότι έχουν το ίδιο άρωμα με το λουλούδι του. Έτσι μένει εκεί, για να τα μυρίσει κι άλλο. Όταν του λέω ότι έχω ένα δικό μου ζωάκι, μού ζητάει να το δει. Βλέπει το περιστέρι μου αλλά ούτε τότε φεύγει. Του έχω πει πως η μαμά μου έχει μέσα στην κοιλιά της μωράκι. Θα περιμένει να το δει κι αυτό. Θέλει πρώτα να γεννηθεί το μωρό κι ύστερα να φύγει.
- Με τη γιαγιά μου πήγαμε στη θάλασσα με το αυτοκίνητο. Κάναμε μπάνιο κι ύστερα καθίσαμε στην παραλία και φάγαμε μπανάνες και άλλα φρούτα. Δεν υπήρχε εκεί άλλος κόσμος. Είδαμε μόνο μια βάρκα που ερχόταν στην παραλία. Μέσα ήταν μόνος του ο Μικρός Πρίγκιπας κι έκανε κουπί. Ήρθε κοντά μας. Κρατούσε σοκολάτες. Με ρώτησε «Έχεις πλαστελίνη;» Πήρα τις σοκολάτες και του έδωσα πλαστελίνη. ‘Εφυγε με τη βάρκα, για να πάει στο νησί που περίμενε ο φίλος του. Εκεί είχαν αφήσει το διαστημόπλοιό τους. Με αυτό θα φύγουν για τον πλανήτη του Μικρού πρίγκιπα, που θα παίζουν με την πλαστελίνη.
- Συνάντησα τον Μικρό Πρίγκιπα στον πλανήτη του. Έφτασα εκεί με το αεροπλάνο μου. Μού έδωσε η μαμά μου χρήματα, για να αγοράσω το αεροπλάνο και να πάω με αυτό στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα να τον δω. Όταν έφτασα εκεί ο Μικρός Πρίγκιπας δεν με περίμενε, ήταν έκπληξη. Μού είπε μπράβο για το αεροπλάνο μου. Μού ζήτησε να πάμε στην παιδική χαρά. Αλλά εγώ δεν ήθελα. Έχω ξαναπάει εκεί και ξέρω ότι η κούνια είναι σπασμένη. Θα μείνω για πάντα κοντά στον Μικρό Πρίγκιπα, για να παίζουμε μαζί. .
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Οι στόχοι που θέσαμε αναφορικά με το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα επιτεύχθηκαν στο σύνολό τους, όπως αποδεικνύεται από την παράθεση των αποτελεσμάτων του προγράμματος, δηλαδή των παιδικών αφηγήσεων. Το ενδιαφέρον για το πρόγραμμα διατηρήθηκε αδιάπτωτο σε όλη τη διάρκειά του. Η ανυπομονησία των νηπίων να έρθει η σειρά τους, ήταν τέτοια που κάθε φορά που ολοκλήρωναν μια ιστορία, κατέφευγαν στην καρτέλα όπου αναγραφόταν η σειρά των ονομάτων τους με βάση την προηγηθείσα κλήρωση, για να διαπιστώσουν πόσο πλησίαζε η μέρα για τη δική τους συνάντηση με τον Μικρό Πρίγκιπα.
Εξίσου εντυπωσιακό είναι το ότι όλα τα νήπια-ακροατές παρακολουθούσαν με τεράστιο ενδιαφέρον τις αφηγήσεις των συμμαθητών τους, γεγονός που αποδεικνύεται από την πλήρη συνάφεια, την αλληλουχία, τη συσχέτιση ανάμεσα στις συμμετοχές όλων των νηπίων στην ίδια ομαδική αφήγηση.
Στην ελεύθερη απασχόληση, που συνιστά μέρος του ημερήσιου προγράμματος, αλλά και στα κενά ανάμεσα στις προγραμματισμένες δραστηριότητες, οι ερωταποκρίσεις μεταξύ των νηπίων, οι οποίες αναφέρονταν στο θέμα του προγράμματος, αναδείχθηκε σε μία από τις προσφιλέστερες δραστηριότητες. Το νήπιο μάλιστα το οποίο ρωτούσε το συμμαθητή του, υποδυόταν ότι κατέγραφε τις απαντήσεις, μιμούμενο την καταγραφή από τη δασκάλα. Οι δε ερωτήσεις ήταν πλήρως σχετικές με τις απαντήσεις που είχαν προηγηθεί. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα θεωρούμε ότι θα μπορούσε άνετα να υλοποιηθεί σε οποιοδήποτε νηπιαγωγείο, καθώς και στις τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, δίνοντας την ευκαιρία στους μικρούς μαθητές να εκφράσουν την αισιοδοξία τους για την εκπλήρωση της επιθυμίας του πιλότου να επιστρέψει ο Μικρός Πρίγκιπας στη Γη, καθώς και της επιθυμίας του Μικρού Πρίγκιπα να γνωρίσει περισσότερους φίλους και έτσι να επικοινωνήσουν ουσιαστικότερα με τους συμμαθητές τους αλλά και με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον τους, μέσω της ηλεκτρονικής ή έντυπης παρουσίασης του προγράμματος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βελουδή, Γ. (1983). Αναφορές. Έξη νεοελληνικές μελέτες. Αθήνα: Φιλιππότης.
Booth, W.C. (1987). The Rhetoric of Fiction. Middlesex: Penguin Books.
Ηλία, Ε.Α. και Ματσαγγούρας Η. Γ. (2006). Από το παιχνίδι στο λόγο: Παραγωγή παιδικών κειμένων μέσα από παιγνιώδεις δραστηριότητες. Στο Π. Παπούλια-Τζελέπη, Α. Φτερνιάτη, Κ. Θηβαίος (Επιμ), Έρευνα και Πρακτική του Γραμματισμού στην Ελληνική Κοινωνία (σσ. 307-317). Πρακτικά Συνεδρίου: Ελληνικά Γράμματα.
Ηλία, Ε. Α. (2004). «Η ανάγνωση-διδασκαλία της Λογοτεχνίας ως παιχνίδι φαντασίας και έκφραση της προσωπικότητας», Διαδρομές, τ. 15.
Ηλία, Ε. Α. (2006). «Η δημιουργική αφήγηση/γραφή με ερέθισμα λογοτεχνικά κείμενα. Μια εξελικτική προσέγγιση», Διαδρομές, τ. 82.
Ηλία, Ε. Α. (2007). «Μαθητές και δάσκαλοι από τη λογοτεχνική ανάγνωση στη δημιουργική αναδιήγηση», Διαδρομές, τ. 85.
Ηλία, Ε. Α. (2012). Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα. Αθήνα: Ηριδανός.
Huck, C., Hepler, S. και Hickman, J. (1979). Children’s Literature in the Elementary School: Holt Rinehart And Winston.
Iser, W. (1990). The Implied Reader. Patterns of Communication in Prose Fiction from Bunyan to Beckett. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
Κουλουμπή-Παπαπετροπούλου, Κ. (1993). «Ο Μικρός Πρίγκιπας ξαναγυρίζει κοντά μας, αναζητεί ανθρώπους», Επιθεώρηση Παιδικής Λογοτεχνίας, τ. 8: Βιβλιογονία.
Ματσαγγούρας, Η. Γ. (2001). Η Σχολική Τάξη, τ. Β΄ : Κειμενοκεντρική Προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα.
Μπαρντώ, Κ. (1990). «Το μάθημα της Λογοτεχνίας», Το Δέντρο, τ. 56-57.
Pascucci, M. και Rossi, F. (2002). «΄Oχι μόνο γραφέας», Γέφυρες, τ. 6.
Ποσλανιέκ, Κ. (1992). Να δώσουμε στα παιδιά την όρεξη για διάβασμα, μτφρ. Στ. Αθήνη. Αθήνα: Καστανιώτης.
Χουιζίνγκα, Γ. (!989). Ο άνθρωπος και το παιχνίδι, μτφρ. Σ. Ροζάκης – Γ. Λυκιαρδόπουλος. Αθήνα: Γνώση
