Άρθρα κατηγορίας ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΑ

Η προέλευση του ονόματος «Ψωροκώσταινα»

Το όνομα «Ψωροκώσταινα»  το χρησιμοποιούμε σήμερα, όταν θέλουμε να περιγράψουμε την ανέχεια και τη φτώχεια και ειδικότερα όταν θέλουμε να καταδείξουμε κάποιον ή κάτι ως τον «φτωχό συγγενή» ενός συνόλου, ή με άλλα λόγια τον «τελευταίο τροχό της αμάξης». Στις μέρες μας, συνήθως χρησιμοποιούμε απαξιωτικά αυτή τη λέξη όταν πρόκειται να στηλιτευθεί μια κακομοιριά, υποχωρητικότητα, ανοργανωσιά, αδυναμία και φτώχεια που κάποιοι θεωρούν ότι χαρακτηρίζει την Ελλάδα της νεότερης ιστορίας.

Όμως, η Ψαροκώσταινα ή Ψωροκώσταινα, ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο της νεοελληνικής ιστορίας και μάλιστα μια ηρωική και αξιέπαινη γυναίκα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 η οποία αφιέρωσε τη ζωή της στην υπηρεσία της πατρίδος.

Όταν το 1821 καταστράφηκε η πόλη των Κυδωνιών, της  Μικράς  Ασίας, μετά από την αποτυχημένη επαναστατική κίνηση που επιχειρήθηκε, ο πληθυσμός της σφάχτηκε και το σύνολό του εγκατέλειψε την όμορφη πόλη με ντόπια ή ψαριανά καράβια. Στην χαλασιά αυτή κατάφερε να σωθεί η Πανώρεια Χατζηκώστα, μια όμορφη αρχόντισσα με μεγάλη περιουσία. Κατά αγαθή συγκυρία ένας ναύτης τη βοήθησε και μαζί με άλλους την ανέβασαν σ’ ένα καράβι που ξεμπάρκαρε στα Ψαρά.

Τόσο τον άντρα της, τον Κώστα Αϊβαλιώτη, που ήταν πάμπλουτος έμπορος, όσο και τα παιδιά της, τους έσφαξαν μπρος τα μάτια της οι Τούρκοι. Στα Ψαρά λοιπόν, όπου βρέθηκε (γι’ αυτό ονομάστηκε Ψωροκώσταινα) πάμφτωχη και ολομόναχη, οι συντοπίτες της και κυρίως ο Βενιαμίν ο Λέσβιος (δάσκαλος της Ακαδημίας των Κυδωνιών) την βοήθησαν και την προστάτεψαν. Γιατί όμως έγινε πανελλήνια γνωστό το παρατσούκλι της Πανώρειας; Στην εποχή του Καποδίστρια σε μια συνεδρίαση της Συνέλευσης, κάποιος παρομοίασε το Ελληνικό Δημόσιο με την Ψωροκώσταινα. Ο συσχετισμός «άρεσε» και κάθε φορά που αναφερόντουσαν στο θέμα του Δημοσίου το ονόμαζαν «Ψωροκώσταινα». Λίγο αργότερα όταν ανέλαβαν την εξουσία οι Βαυαροί και διέλυσαν τα άτακτα στρατιωτικά τμήματα των αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, η φράση «τι να περιμένει κανείς από την Ψωροκώσταινα;» πέρασε στην ιστορία. Οι αγωνιστές αποκαλούσαν την αντιβασιλεία ειρωνικά «Ψωροκώσταινα» και οι Βαυαροί από την πλευρά τους όταν ήθελαν να απαντήσουν σε όσους ζητούσαν τη βοήθεια του κράτους για να συντηρηθούν έλεγαν περιφρονητικά: «Όλοι από την Ψωροκώσταινα ζητούν να ζήσουν». Το παρατσούκλι το οποίο απέδιδε την άθλια οικονομική κατάσταση της χώρας, από τότε και έως τις ημέρες μας αναφέρεται συχνά.

Μάλιστα το 1942, κατά τη συνεδρίαση της πρώτης Βουλής κάποιος βουλευτής χαρακτήρισε και πάλι την Ελλάδα Ψωροκώσταινα. Όλοι είχαν αποδεχθεί πλέον τον χαρακτηρισμό. Έναν περιφρονητικό χαρακτηρισμό ο οποίος έγινε αποδεκτός και στη σημερινή πολιτική ορολογία. Χαρακτηρισμός, που για όσους γνωρίζουν την ιστορία, δεν είναι απαξιωτικός, διότι η Πανώρεια Χατζηκώνστα η επονομασθείσα Ψωροκώσταινα υπήρξε μια αξιομίμητη πατριώτισσα με λεβεντιά και φιλότιμο.

Κασνάκη Μαριάννα Α” τάξη

ΠΗΓΗ:

Ημέρα του Οριγκάμι / …ο συμβολισμός του πελαργού

Η Ημέρα του Οριγκάμι (Origami Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Νοεμβρίου. Ξεκίνησε από την Ιαπωνία και επεκτάθηκε διεθνώς για να τιμηθεί η πανάρχαια γιαπωνέζικη τέχνη του Οριγκάμι.

origami arxaioΗ Ημέρα του Οριγκάμι (Origami Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Νοεμβρίου. Ξεκίνησε από την Ιαπωνία και επεκτάθηκε διεθνώς για να τιμηθεί η πανάρχαια γιαπωνέζικη τέχνη του Οριγκάμι, δηλαδή του περίτεχνου διπλώματος του χαρτιού, με το οποίο κατασκευάζονται διάφορα καλλιτεχνήματα. Να σημειώσουμε ότι στην τέχνη του οριγκάμι δεν επιτρέπεται το κόψιμο του χαρτιού.

Το Οριγκάμι δεν είναι μόνο εικαστική τέχνη και τρόπος διασκέδασης, αλλά έχει εφαρμογές και σε τομείς όπως τα μαθηματικά, η αρχιτεκτονική, η ιατρική (ως μέθοδος θεραπείας) κ.α.

Στην Δύση διαδόθηκε από την αμερικανίδα Λίλιαν Οπενχάιμερ (1898-1992), στα μέσα του περασμένου αιώνα, γι’ αυτό αρκετοί λάτρεις της τέχνης ξεκινούν τους εορτασμούς για την Ημέρα του Οριγκάμι, από τις 24 Οκτωβρίου, την γενέθλια ημέρα της Οπενχάιμερ.

Η λέξη «origami» είναι σύνθετη (ori=δίπλωμα + gami=χαρτί).

Πηγή: https://www.sansimera.gr/worldays/478

Χάρτινοι Γερανοί ως Σύμβολο Ειρήνης στον κόσμο

Στην Ιαπωνία, την Κίνα και την Κορέα, ο γερανός πιστεύεται ότι ζει για 1.000 χρόνια, αντιπροσωπεύει την καλή τύχη και τη μακροζωία και τα φτερά του πιστεύεται ότι παρέχουν προστασία. Οι Ιάπωνες αγαπούν ιδιαίτερα τον γερανό και συχνά τον αναφέρουν ως το «πουλί της ευτυχίας». Εξασκούν το origami και δωρίζουν τις χάρτινες δημιουργίες τους σε φίλους και συγγενείς. Σήμερα, το origami συνεχίζει να είναι ένα δημοφιλές χόμπι στην Ιαπωνία και σε όλο τον κόσμο.

Χαρακτηριστική ιστορία στην Ιαπωνία αποτελεί η ζωή της Sadako Sasaki, ενός νεαρού κοριτσιού που έζησε στην Χιροσίμα το 1945 και πέθανε από λευχαιμία. Η Sadako και η οικογένειά της ζούσαν στη Χιροσίμα ένα μίλι από το σημείο όπου έπεσε η βόμβα. Όπως και όλοι οι κάτοικοι της Χιροσίμα, η οικογένεια Sasaki ήρθε αντιμέτωπη με οικονομικές δυσκολίες, έλλειψη τροφής και αβεβαιότητα για το μέλλον. Η Sadako ήταν ένα χαρούμενο υγιές παιδί, γρήγορη δρομέας και δημοφιλής στους συμμαθητές της. Στην ηλικία των δώδεκα ετών εμφάνισε τα πρώτα συμπτώματα λευχαιμίας και η εισαγωγή της στο νοσοκομείο κρίθηκε αναγκαία. Η ίδια καθ’ όλη την διάρκεια της παραμονής της στο νοσοκομείο παρέμεινε αισιόδοξη και γεμάτη ελπίδα.
Με δική της πρωτοβουλία η Λέσχη Νέων του Ερυθρού Σταυρού έδωσε στην Sadako και στα άλλα παιδιά που έμεναν στο νοσοκομείο γερανούς origami. Οι γερανοί Origami πιστεύεται ότι βοηθούν τους ανθρώπους που ήταν άρρωστοι να γίνουν ξανά καλά. Όπως λέει η ιαπωνική λαογραφία ένας γερανός μπορεί να ζήσει για χίλια χρόνια, και ένα άτομο που διπλώνει έναν γερανό origami για κάθε έτος της ζωής ενός γερανού θα εκπληρωθεί μια επιθυμία του. Η ιστορία των γερανών origami ενέπνευσε την Sadako. Είχε ένα νέο πάθος και σκοπό να πραγματοποιήσει την επιθυμία της να γίνει ξανά καλά διπλώνοντας χίλιους γερανούς origami. Έτσι η Sadako έφτιαξε συνολικά χίλιους τριακόσιους γερανούς ώστε η μια και μοναδική της επιθυμία, να θεραπευτεί, να πραγματοποιηθεί. Η ίδια όμως απεβίωσε την ίδια χρόνια στο δωμάτιό της. Οι γερανοί από το 1945 αποτελούν παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης.

Η ιστορία της Sadako έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής και προσαρμόστηκε σε μυθιστορήματα, παιδικά βιβλία, ταινίες, anime, ακόμη και τραγούδια, που την έκαναν το σύμβολο όλων «των παιδιών της βόμβας». Στη μνήμη των παιδιών αυτών μέσα στο πάρκο Peace Memorial Park υπάρχει μνημείο αφιερωμένο σε αυτά. Στην κορυφή του έχει ένα άγαλμα ύψους εννέα μέτρων που δείχνει την Sadako. Στην ανοιχτή της αγκαλιά είναι ένας χρυσός γερανός. Το άγαλμα αφιερώθηκε στις 5 Μαΐου 1958, την Ημέρα του Παιδιού. Στη βάση του μνημείου υπάρχει η ακόλουθη επιγραφή:

«Αυτή είναι η κραυγή μας

Αυτή είναι η προσευχή μας

για την οικοδόμηση της ειρήνης στον κόσμο»

Πηγή κειμένου:Πρότυπο Γενικό Λύκειο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης

Φώτιος Κόντογλου

Ὁ Φώτιος Κόντογλου, γεννήθηκε στὶς Κυδωνίες (Ἀϊβαλί) τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, στὶς 8 Νοεμβρίου 1895, ὡς τὸ τέταρτο παιδὶ τῆς οἰκογενείας τοῦ Νικολάου Ἀποστολέλη καὶ τῆς Δέσποινας Κόντογλου. Ἕνα χρόνο μετὰ τὴ γέννησή του πεθαίνει ὁ πατέρας του καὶ τὴν κηδεμονία του ἀναλαμβάνει ὁ θεῖος του ἱερομόναχος π. Στέφανος Κόντογλου, ἡγούμενος τοῦ οἰκογενειακοῦ μονυδρίου τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς. Ἀπὸ ἀγάπη καὶ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ θείου του, ἔλαβε ὡς ἐπώνυμο, τὸ ἐπίθετο τῆς οἰκογένειας τῆς μητέρας του. Τὸ 1906 τελείωσε τὸ δημοτικὸ σχολεῖο τῆς Κάτω Χώρας καὶ ἐνεγράφη στὸ γυμνάσιο τοῦ Ἀϊβαλί. Πρὶν ἀκόμα τελείωσει τὸ γυμνάσιο μαζὶ μὲ τοὺς συμμαθητές του Στρατῆ Δούκα καὶ Πάνο Βαλσαμάκη, ἐξέδωσε τὸ πολυγραφημένο περιοδικὸ «Μέλισσα». Τὸ Σεπτέμβριο τοῦ 1913 ὁ θεῖος του τὸν ἐγγράφει στὴ Σχολὴ Καλῶν Τεχνῶν. Κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Α´ Παγκοσμίου Πολέμου ἡ οἰκογένειά του ἀναγκάζεται νὰ τοῦ διακόψει τὸ ἐπίδομα σπουδῶν καὶ μαζὶ μὲ τὸ συμμαθητή του Σπύρο Παπαλουκᾶ, ἐργάζονται σὲ φωτογραφεῖα καὶ βάφουν θεατρικὰ σκηνικά. Μὲ τὴν καταστροφὴ τοῦ Ἀϊβαλίου (1914–1917) χάνει τὴ μητέρα καὶ τὸ θεῖο του, διακόπτει τὶς σπουδές του καὶ μεταβαίνει στὴν Εὐρώπη ὅπου ἐργάζεται ὡς ἀνθρακωρύχος. Παραμένει στὸ Παρίσι καὶ συνεργάζεται μὲ τὴν ἐφημερίδα Illustration. Τὸ 1919 ἐπιστρέφει στὸ Ἀϊβαλὶ ὅπου διδάσκει γαλλικὰ στὸ Παρθεναγωγεῖο τῆς πόλης. Μετὰ τὴ Μικρασιατικὴ Καταστροφὴ (1922) ἐγκαταστάθηκε μόνιμα στὴν Ἀθήνα. Ἀρχίζει νὰ δημιουργεῖ καὶ νὰ ὀργανώνει τὶς πρῶτες ἐκθέσεις ἔργων του.

Τὸ 1927 παντρεύεται τὴ συμπατριώτισσά του Μαρία Χατζηκαμπούρη καὶ τὸν ἴδιο χρόνο ἀναλαμβάνει τὴν ἐπιμέλεια τοῦ περιοδικοῦ «Φιλικὴ Ἑταιρεία». Δυὸ χρόνια μετὰ γεννιέται ἡ κόρη του Δέσπω καὶ ἀρχίζει συνεργασία μὲ τὰ περιοδικὰ «Ἑλληνικὰ Γράμματα» καὶ «Νέα Ἑστία», ἐνῷ συνεχίζει τὴ φιλοτέχνηση σκηνικῶν. Τὸ 1930 προσελήφθη ἀπὸ τὸ Βυζαντινὸ Μουσεῖο Ἀθηνῶν, ὡς τεχνικὸς ἐπόπτης τῶν συλλογῶν του. Τὸ 1932 κτίζει τὸ σπίτι του στὴν ὁδὸ Βιζυηνοῦ 16 (περιοχὴ Κυπριάδου), ὅπου μαζὶ μὲ τοὺς μαθητές του Γιάννη Τσαρούχη καὶ Νίκο Ἐγγονόπουλο ζωγραφίζουν μὲ νωπογραφίες ἕνα δωμάτιό του. Τὸ 1933 τὸν βρίσκει στὴν Αἴγυπτο, ὅπου ἐργάζεται γιὰ τὸ Κοπτικὸ Μουσεῖο καὶ τὸ 1934 συμμετέχει στὴν 19η Biennale τῆς Βενετίας. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Κατοχῆς ἀναγκάζεται νὰ πουλήσει τὸ σπίτι του γιὰ ἕνα σακὶ ἀλεύρι! Τὰ πρῶτα μετακατοχικὰ χρόνια (1944–1950) εἶναι χρόνια λογοτεχνικῆς καὶ εἰκαστικῆς δημιουργίας. Συμμετέχει σὲ ὁμαδικὲς ἐκθέσεις ζωγραφικῆς, ἐκδίδονται πολλὰ ἀπὸ τὰ βιβλία του, ἐνῷ τὴ δεκαετία 1950-60 βρίσκεται στὴ κορύφωση τῆς ἁγιογραφικῆς του δραστηριότητας.

Ἐπιστέγασμα τοῦ πλούσιου λογοτεχνικοῦ καὶ καλλιτεχνικοῦ του ἔργου, ἦταν ἡ ἀπονομὴ τοῦ παρασήμου, τοῦ Ταξιάρχη τοῦ Βασιλικοῦ Τάγματος τοῦ Φοίνικος (1960). Ἡ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν στὶς 24 Μαρτίου 1965, τοῦ ἀπένειμε τὴν ἀνώτατη διάκρισή της, τὸ «Ἀριστεῖο Γραμμάτων καὶ Τεχνῶν». Ἦταν μέλος τοῦ Καλλιτεχνικοῦ Ἐπιμελητηρίου Ἑλλάδος καὶ τῆς Ἑταιρείας Ἑλλήνων Λογοτεχνῶν. Ὁ Φώτης Κόντογλου ἐπέστρεψε στὸ Δημιουργό, στὶς 4 τὸ μεσημέρι τῆς 13ης Ἰουλίου 1965, στὸ νοσοκομεῖο «Εὐαγγελισμός», ὅπου νοσηλευόταν ἀπὸ τὶς ἀρχὲς Ἰουνίου, μετὰ ἀπὸ σοβαρὸ αὐτοκινητιστικὸ δυστύχημα στὴ περιοχὴ τοῦ Φαλήρου. Τὴν ἐξόδιο ἀκολουθία του τέλεσε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος Χρυσόστομος, τὸ ἀπόγευμα τῆς 14ης Ἰουλίου, στὸν ἱερὸ κοιμητηριακὸ ναὸ τοῦ Α´ Νεκροταφείου Ἀθηνῶν, ὅπου ἔγινε καὶ ἡ ταφή του. Ἐπικηδείους λόγους ἐκφώνησαν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν, ὁ Μητροπολίτης Μυτιλήνης Ἰάκωβος καὶ ὁ Ἀκαδημαϊκὸς Ἠλίας Βενέζης. Μετὰ τὴν ἐκταφή του ἡ ἀνακομιδὴ τῶν ὀστῶν του ἔγινε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς Νέας Μάκρης.

Πηγή:http://users.uoa.gr/~nektar/arts/

Πιο πολλές πληροφορίες: http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/fwths_kontogloy/

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/fwths_kontogloy/to_parsimo_ths_polhs.htm

 

Εργασία στη Γεωγραφία: Η ιστορία του ροκφόρ… από τον Άρη Πασχάλη, μαθητή του Ε1

Η ιστορία του ροκφόρ

Ο μύθος λέει ότι κάποτε, στη νότια Γαλλία ζούσε ένας νεαρός βοσκός. Μια μέρα όπως καθόταν και έτρωγε το κολατσιό του, είδε μία όμορφη βοσκοπούλα. Την ακολούθησε στους λόφους του Aveyron, εγκαταλείποντας μαζί με τα ζώα του το κολατσιό του, ψωμί και τυρί, σε μια από τις σπηλιές της περιοχής.

Όταν επέστρεψε στη σπηλιά, μετά από μήνες, το γεύμα του είχε πλέον μουχλιάσει. Το τυρί είχε μια γαλαζοπράσινη μούχλα. Όμως στην πείνα του, διαπίστωσε ότι το απλό κατσικίσιο τυρί του, στο οποίο είχαν πέσει σπόροι από το ψωμί, είχε μετατραπεί σε εξαίσιο έδεσμα.

Έτσι ανακαλύφθηκε το τυρί ροκφόρ.

 

Άρης Πασχάλης