ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΑ ΤΑ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΦΑΣΗΣ ΙΙΙ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΡΕΜΔΕΣΙΒΙΡΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΙΟΓΕΝΟΥΣ ΠΝΕΜΟΝΙΑΣ COVID-19

Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης
Ομότιμος Καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του ανθρώπου
Τμήμα Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Η εμφάνιση του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2 στην πόλη Wuhan της Κίνας έχει προκαλέσει παγκόσμια πανδημία ιογενούς πνευμονίας COVID-19. Σε όλο τον κόσμο γίνονται προσπάθειες για να υποστηριχθούν προγράμματα «ταχείας επίλυσης» με στόχο την ανάπτυξη φαρμάκων κατά του ιού SARS-CoV-2. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε (20/3/2020) μεγαλεπήβολο πρόγραμμα κλινικών δοκιμών σε όλον τον κόσμο, που ονομάζεται ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, για να διαπιστώσει ποιο από 4 ελπιδοφόρα θεραπευτικά πρωτόκολλα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της ιογενούς πνευμονίας COVID-19. Ως πρώτο στόχο αξιολόγησης έθεσε τη χρήση της αντιικής ένωσης ρεμδεσιβίρης που παρασκευάζεται από την εταιρεία Gilead. Η εταιρεία είχε χρηματοδοτήσει και ξεκινήσει μεγάλες κλινικές μελέτες Φάσης III για την αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας του φαρμάκου σε 1000 περίπου άτομα που έχουν διαγνωστεί με COVID-19. Στο πρόγραμμα αξιολόγησης αυτής της χημικής ένωσης συμμετέχει και η Ελλάδα.
Τι γνωρίζαμε; Η ρεμδεσιβίρη είναι ένα νουκλεοτιδικό ανάλογο που αναστέλλει τη λειτουργία της RNA-εξαρτώμενης πολυμεράσης RNA και ως εκ τούτου και τον πολλαπλασιασμό του ιικού γενετικού υλικού, δηλ. του RNA. Η χρήση της στις δύο πρώτες φάσεις αξιολόγησης (Ι και ΙΙ), δηλ. σε κυτταροκαλλιέργειες και ζώα, είχε δείξει αποτελεσματική δραστικότητα έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2.
Τι έδειξαν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα φάσης ΙΙΙ; Τα αποτελέσματα χορήγησης της ρεμδεσιβίρης σε 53 ασθενείς δημοσιεύτηκαν (10/4/2020) στο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine. Ειδικότερα:
Από τους 53 ασθενείς των οποίων τα δεδομένα αναλύθηκαν, 22 ήταν από τις ΗΠΑ, 22 από την Ευρώπη ή τον Καναδά και 9 από την Ιαπωνία. Κατά την θεραπευτική αγωγή όλοι είχαν κάποιαs μορφήs μηχανική υποστήριξη της αναπνοής τους. Κατά τη διάρκεια παρακολούθησης 18 ημερών, από την πρώτη χορήγηση της ρεμδεσιβίρης, παρατηρήθηκε βελτίωση στην κλινική εικόνα σε 36 από τους 53 ασθενείς, δηλ. σε ποσοστό 68% των περιπτώσεων.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει αποδεδειγμένη θεραπεία για την ιογενή πνευμονία COVID-19. Δεν μπορούμε να βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα για αποτελεσματική θεραπεία της ασθένειας από αυτά τα προκαταρκτικά δεδομένα, αλλά οι παρατηρήσεις από αυτή την ομάδα ασθενών που έλαβαν την ουσία είναι ελπιδοφόρες. Συνεχίζονται οι κλινικές δοκιμές σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών για πιθανή επικύρωση ή αμφισβήτηση αυτών των ευρημάτων.
*Βιβλιογραφία. J. Grein, et al. N. (10/4/2020) Compassionate Use of Remdesivir for Patients with Severe Covid-19. New England Journal of Medicine DOI: 10.1056/NEJMoa2007016
**Through the Compassionate Use Program Published in New England Journal of Medicine
businesswire.com: https://www.businesswire.com/news/home/20200410005181/en/