Σπάνια ένα ντοκιμαντέρ γίνεται διεθνής είδηση, όμως αυτό συνέβη με «Το παιχνίδι του θανάτου», που προβλήθηκε πρόσφατα στη Γαλλία. Ο σκηνοθέτης Κριστόφ Νικ έστησε ένα τηλεπαιχνίδι με ερωτήσεις μνήμης, στο οποίο συμμετείχαν 80 παίκτες. Σύμφωνα με τους κανόνες του σόου, οι παίκτες έπρεπε να τιμωρήσουν εκείνον που θα απαντούσε λανθασμένα, υποβάλλοντάς τον σε ηλεκτροσόκ. Αργότερα, έμαθαν ότι το ηλεκτροσόκ ήταν εικονικό και το θύμα, που σφάδαζε κι εκλιπαρούσε να τον λυπηθούν, ήταν ένας ηθοποιός.
Μαϊμού το τηλεπαιχνίδι, ανατριχιαστικά αληθινές όμως ήταν οι αντιδράσεις των παικτών, από τους οποίους το 81% υπάκουσε στους κανόνες, ενώ κανένας από το πολυπληθές κοινό στο στούντιο δεν διαμαρτυρήθηκε. Το τηλεπαιχνίδι ήταν επανάληψη ενός πολύ γνωστού πειράματος του κοινωνικού ψυχολόγου Στάνλεϊ Μίλγκραμ που είχε διεξαχθεί στις αρχές του ’60 στο Γέιλ με τη συμμετοχή 500 εθελοντών από τους οποίους υπάκουσε το 61%. Σκοπός εκείνου του πειράματος ήταν η διερεύνηση των μηχανισμών υποταγής των ανθρώπων στις παράλογες εντολές μιας νόμιμης ή μάλλον νομιμοποιημένης εξουσίας. Νωπή ήταν τότε η δίκη του Αϊχμαν και αρκετοί επιστήμονες προσπαθούσαν να κατανοήσουν τους μηχανισμούς που οδηγούν έναν «τρομακτικά φυσιολογικό» άνθρωπο στο να διαπράξει τα πιο φρικτά εγκλήματα, απλώς εκτελώντας τις εντολές των ανωτέρων του.
Στο πείραμα του Μίλγκραμ, η εξουσία ήταν η επιστήμη, τώρα είναι η τηλεόραση, που όχι μόνον επιτρέπει κάθε εξευτελισμό και βαρβαρότητα αλλά καθιστά τον παίχτη –και το κοινό– συνένοχο, καταδότη, βασανιστή, δήμιο. Τον μοχλό που υποτίθεται ότι διοχετεύει ηλεκτρικό ρεύμα (60 έως 460 βολτ, ανάλογα με τις αποτυχημένες απαντήσεις) δεν τον τραβάει η «παραγωγή» του σόου, αλλά ο πλησίον, ο συμπαίχτης, ο σύντροφος, μολονότι έχει προειδοποιηθεί ότι η ηλεκτροπληξία μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.
Διαβάστε τη συνέχεια στην Καθημερινή
Άρθρα (RSS)
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.