Terra Computerata

Του Κωστα Δεληγιαννη – Καθημερινή

Φανταστείτε πως όλα τα προγράμματα που χρησιμοποιείτε σάς ακολουθούν όπου κι αν βρίσκεστε: μπορούν να «τρέξουν» στο κινητό σας τηλέφωνο, ώστε να ενημερώνετε οποιαδήποτε στιγμή τις βάσεις δεδομένων σας, στο τερματικό ενός internet-cafe για να κάνετε διορθώσεις στις παρουσιάσεις σας, είτε στο μηχάνημα οποιουδήποτε φίλου και γνωστού ώστε να συνεχίσετε τα έγγραφά σας ακριβώς από εκεί που τα έχετε αφήσει. Αυτό ακριβώς υπόσχεται η τεχνολογία του «υπολογιστικού νέφους» (cloud computing), που δίνει τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε χρήστη να απεπλακεί από τα… δεσμά του desktop ή του laptop του.

Αρκεί να επιλέξει κάποια από τις διαδικτυακές εφαρμογές οι οποίες αξιοποιούν τη συγκεκριμένη τεχνολογία· σε αυτή την περίπτωση, ούτε το λογισμικό που χρησιμοποιεί αλλά ούτε και τα ίδια τα δεδομένα θα αποθηκεύονται πλέον στο PC του. Αντίθετα, θα βρίσκονται διάσπαρτα σε ένα («νεφελώδες») δίκτυο από υπολογιστές, κέντρα δεδομένων και server, έτσι ώστε να έχει πρόσβαση στα αρχεία του και να τα επεξεργάζεται οποιαδήποτε στιγμή και από οποιαδήποτε συσκευή μπορεί να συνδεθεί στο Ιντερνετ. Και η γκάμα των υπηρεσιών από τις οποίες μπορεί να διαλέξει αυξάνονται ολοένα και περισσότερο, ξεκινώντας από πακέτα εφαρμογών γραφείου (όπως τα Google Docs, Zoho και Thinkfree) και φτάνοντας μέχρι προγράμματα επεξεργασίας φωτογραφιών (Picnik, Adobe Photoshop Express) και δημιουργίας παρουσιάσεων (Sliderocket).

Οπως φαίνεται μάλιστα από τα ονόματά τους, πίσω από πολλές από αυτές τις εφαρμογές βρίσκονται εταιρείες-κολοσσοί, όπως η Sun, η Amazon, η Google ή η ΙΒΜ, γεγονός που δείχνει ότι δεν υπολείπονται σημαντικά σε δυνατότητες συγκριτικά με τα αντίστοιχα προγράμματα που εγκαθιστούμε με τον συμβατικό τρόπο. Αλλωστε, όποιος χρησιμοποιεί τέτοιες εφαρμογές cloud computing έχει επίσης το πλεονέκτημα πως δεν χρειάζεται να πληρώνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα για νέες (και συχνά πανάκριβες) εκδόσεις του software, αλλά κι ότι μπορεί να αξιοποιεί σε μηχανήματα με υποτυπώδεις δυνατότητες. Κάτι που σημαίνει πως καθώς ο υπολογιστής πλέον θα πρέπει απλώς να παρέχει πρόσβαση στο Ιντερνετ, το cloud computing δίνει επίσης τέλος στον πονοκέφαλο και τα έξοδα για ολοένα ταχύτερους επεξεργαστές, καλύτερες μνήμες ή μεγαλύτερους σκληρούς δίσκους. Βέβαια, το πιο μεγάλο πλεονέκτημα όλων αυτών των υπηρεσιών είναι πως, στη βασική τους μορφή, προσφέρονται δωρεάν στον απλό ιδιώτη. Εξάλλου, η κύρια πηγή εσόδων των επιχειρήσεων που τις αναπτύσσουν είναι οι χρεώσεις που επιβάλλουν στους εταιρικούς τους πελάτες – πελάτες οι οποίοι, εκτός από εφαρμογές όπως η Google Docs, με τη βοήθεια του cloud computing μπορούν να «νοικιάζουν» και hardware: η Amazon, για παράδειγμα, μέσω της πλατφόρμας Elastic Compute Cloud μισθώνει υπολογιστική ισχύ σε εταιρείες για να «τρέξουν» τα δικά τους προγράμματα. Στοιχείο που, για πολλούς ειδικούς, συνεπάγεται ότι το «υπολογιστικό νέφος» όχι μόνο είναι εφικτό από τεχνολογικής άποψης, αλλά και οικονομικά βιώσιμο ώστε να αποτελέσει το μέλλον στον χώρο της πληροφορικής.

Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν με μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα αυτό το μέλλον, εστιάζοντας την κριτική τους κυρίως στο γεγονός ότι σήμερα στο Διαδίκτυο δεν υπάρχει ένα ενιαίο «σύννεφο» αλλά ένας… γαλαξίας δικτύων, μέσα από τα οποία κάθε εταιρεία προσφέρει προϊόντα τα οποία συνήθως είναι ασύμβατα με αυτά από τα «νέφη» των ανταγωνιστών της.

Οσο δεν λύνονται αυτά τα προβλήματα συμβατότητας, «στην πραγματικότητα λειτουργούν σαν κλειστά ιδιόκτητα συστήματα στα οποία, αν εγκλωβιστεί κανείς, στο μέλλον θα χρειάζεται να πληρώνει όλο και μεγαλύτερα ποσά για να χρησιμοποιεί τις ίδιες υπηρεσίες», προειδοποιούσε πριν από λίγους μήνες στον Guardian ο Richard Stallman, ιδρυτής του Ιδρύματος για την προώθηση του Ανοικτού Λογισμικού. Και αυτός δεν είναι ο μόνος κίνδυνος που διαβλέπουν ειδικοί σαν τον Stallman, τονίζοντας σε κάθε ευκαιρία πως μόνο για τα προσωπικά δεδομένα που βρίσκονται στον σκληρό μας δίσκο μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι είναι προστατευμένα. Γι’ αυτό και συνιστούν στους χρήστες να μην επιλέγουν τέτοιες υπηρεσίες όταν επεξεργάζονται ευαίσθητες πληροφορίες.

Οι εναλλακτικοί

Ανεξάρτητα από το αν η τεχνολογία cloud computing θα οδηγήσει τελικά σε πιο «ανοικτά» νέφη ή αντίθετα σε υπηρεσίες με μονοπωλιακά χαρακτηριστικά, το σίγουρο είναι πως οι ευρυζωνικές συνδέσεις δεν είναι ακόμη τόσο διαδεδομένες ώστε να μπορεί κανείς να απολαύσει τα οφέλη του «υπολογιστικού νέφους». Αλλωστε, όταν κανείς βρίσκεται εκτός Διαδικτύου, μπορεί εναλλακτικά να χρησιμοποιήσει κάποια από τα προγράμματα ανοικτού κώδικα τα οποία, πέρα από το ότι διατίθενται δωρεάν, έχουν μικρές απαιτήσεις σε hardware και βελτιώνονται από κοινότητες εθελοντών, οι οποίες συχνά αποδεικνύονται εφάμιλλες με τα τεχνικά επιτελεία πολλών εκ των γνωστότερων επιχειρήσεων ανάπτυξης λογισμικού.

Δεν είναι τυχαίο πως στο Διαδίκτυο κυκλοφορούν περισσότερα από 23.000 τέτοια προγράμματα, πολλά από τα οποία έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλή επειδή δεν χρειάζονται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις για να τα «τρέξει» κανείς. Εφαρμογές σαν το λειτουργικό σύστημα Ubuntu χρησιμοποιούνται ήδη όχι μόνο από εκατομμύρια χρήστες, αλλά και από δεκάδες υπηρεσίες και οργανισμούς, όπως η γαλλική αστυνομία ή το διεθνές αεροδρόμιο του San Francisco.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2009 στις 03:45 στην κατηγορία Διαδίκτυο, καινοτομία, λογισμικό, Τ.Π.Ε.. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια χρησιμοποιώντας το RSS 2.0 feed. Μπορείς να πας στο τέλος του άθρου και να αφήσεις σχόλιο. Τα pings προσωρινά δεν επιτρέπονται.