Δεκ 08

28

Η μεγαλοπρέπεια του «Ω Κενταύρου»

ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ | 28 Δεκεμβρίου, 2008 | Γράψτε σχόλιο

Ενα νέο εντυπωσιακό πορτρέτο του σφαιρωτού αστρικού σμήνους «Ωμέγα Κενταύρου», φωτογραφημένο από το τηλεσκόπιο Max Planck/ESO στο Αστεροσκοπείο La Silla στη Χιλή, μας έστειλε στις αρχές του μήνα το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO). Στη διάρκεια του 2008 το σφαιρωτό αυτό σμήνος φωτογραφήθηκε επανειλημμένα από διάφορα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια λόγω των νέων ανακαλύψεων που εντοπίστηκαν στο εσωτερικό του.

Η μεγαλοπρέπεια του «Ω Κενταύρου»

 

Πρόκειται για το μεγαλύτερο από τα σφαιρωτά σμήνη του Γαλαξία μας με διάμετρο 150 ετών φωτός, το οποίο από τη Γη μας φαίνεται να έχει το μέγεθος της Πανσελήνου.

 

Παρόλο που σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια φαίνεται μόνο από το νότιο ημισφαίριο, σημαντικό τμήμα του αστερισμού του Κενταύρου είναι ορατό και από την Ελλάδα και κυρίως από τις νότιες περιοχές της, ενώ συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο με τους 48 αστερισμούς που κατέγραψε πριν από σχεδόν δύο χιλιετίες ο Πτολεμαίος.

 

Εντυπωσιακά σώματα
Στην περιοχή του ουρανού που καλύπτει ο αστερισμός του Κενταύρου κρύβονται πολλά ενδιαφέροντα και εντυπωσιακά ουράνια σώματα όπως, για παράδειγμα, και ο Εγγύτατος του Κενταύρου ο οποίος, σε απόσταση μόλις 4,3 ετών φωτός, είναι το πλησιέστερο άστρο στη Γη μετά τον Ηλιο.

 

Εάν μάλιστα παρατηρήσετε προσεκτικά, μπορείτε να διακρίνετε επίσης και μια αχνή γαλακτόχρωμη κουκκίδα που μοιάζει με άστρο, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για το σφαιρωτό σμήνος «Ωμέγα Κενταύρου».

 

Το Ωμέγα Κενταύρου βρίσκεται σε απόσταση περίπου 17.000 ετών φωτός μακριά από τη Γη και είναι το μεγαλύτερο, το φωτεινότερο και πιο όμορφο από τα 160 περίπου σφαιρωτά σμήνη που έχουν εντοπιστεί να περιφέρονται στην αχανή άλω του Γαλαξία μας. Πρόκειται δηλαδή για μια αστρική πολιτεία σε έναν πυκνό σφαιρικό σχηματισμό ο οποίος περιλαμβάνει δέκα εκατομμύρια άστρα, περιλαμβάνει δηλαδή δέκα φορές περισσότερα υλικά από τα υπόλοιπα σφαιρωτά σμήνη.

 

Για να το πούμε κάπως διαφορετικά, τα άστρα στο κέντρο αυτού του σμήνους είναι τόσο πολύ στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο ώστε σε μια σφαίρα με ακτίνα δέκα ετών φωτός είναι συσσωρευμένα περισσότερα από 45.000 άστρα, ενώ σε μια ανάλογη περιοχή του ιδίου μεγέθους στη διαστημική μας γειτονιά με τον Ηλιο στο κέντρο της περιλαμβάνει 11 μόνο άστρα!

 

Επειδή κατά κανόνα τα άστρα που εμπεριέχονται στα σφαιρωτά σμήνη είναι πολύ μεγαλύτερης ηλικίας από τον Ηλιο, η μελέτη τους είναι σημαντική όχι μόνο για την ιστορία της εξέλιξης του Γαλαξία μας αλλά κι επειδή μας παρέχουν κι ένα κατώτατο όριο για την ίδια την ηλικία του Σύμπαντος.

 

Την περασμένη άνοιξη, μάλιστα, το Διαστημικό Τηλεσκόπιο «Χαμπλ» επικουρούμενο από το επίγειο τηλεσκόπιο «Τζέμινι Νότου» εντόπισαν στο εσωτερικό του μια μικρομεσαία Μαύρη Τρύπα με μάζα 40.000 άστρων σαν τον Ηλιο μας.

 

Μια αστρογένεση που κράτησε 2 δισ. χρόνια

Το «Ωμέγα Κενταύρου» είχε εντοπιστεί από την αρχαιότητα ακόμη όταν ο Πτολεμαίος το είχε χαρακτηρίσει ως ένα λαμπρό άστρο.

 

Πολύ αργότερα, το 1677, ο Εντμουντ Χάλεϊ το αναφέρει ως ένα νεφέλωμα, ενώ το 1830 ο Τζον Χέρσελ το αναγνώρισε ως ένα σφαιρωτό σμήνος.

 

Τα σφαιρωτά σμήνη είναι τόσο αρχέγονα ώστε ολόκληρη σχεδόν η αρχική τους περιεκτικότητα σε αέρια και σκόνη έχει ήδη μετατραπεί σε άστρα, γεγονός που σημαίνει ότι η δημιουργία νέων άστρων στο εσωτερικό τους έχει πλέον σταματήσει.

Εχουν κοινή προέλευση αλλά πρακτικά παραμένουν βαρυτικά συνδεδεμένα μεταξύ τους σχεδόν για πάντα, αφού θα πρέπει να περάσουν άλλα 10 δισεκατομμύρια χρόνια προκειμένου κάποια από αυτά να χάσουν τα άστρα τους.

 

Συνήθως τα περισσότερα αστρικά σμήνη αυτού του τύπου εμπεριέχουν άστρα της ίδιας περίπου ηλικίας και χημικής σύνθεσης.

 

Ωστόσο, τα άστρα του αινιγματικού Ωμέγα Κενταύρου δεν φαίνεται να σχηματίστηκαν ταυτόχρονα.

 

Μια σχετικά πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι τα άστρα αυτού του σφαιρωτού σμήνους γεννήθηκαν σε διαφορετικές εποχές αστρογένεσης, σε μια περίοδο που διήρκεσε τουλάχιστον επί δύο δισεκατομμύρια έτη και έδωσαν στα άστρα του σμήνους διαφορετικές περιεκτικότητες σε βαρύτερα στοιχεία. Το γεγονός αυτό ώθησε ορισμένους αστρονόμους να υποθέσουν ότι το Ωμέγα Κενταύρου είναι στην πραγματικότητα το υπόλειμμα του πυρήνα ενός μικρού νάνου γαλαξία του οποίου τα εξωτερικά αστρικά στρώματα συγχωνεύτηκαν με τον δικό μας Γαλαξία.

Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο: http://www.ethnos.gr
Σχετικός δεσμός:http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11386&subid=2&tag=8400&pubid=2018822



Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

«
»