Μαρ 09
28
Twitter: η άλλη «δημοσιογραφία»
ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ | 28 Μαρτίου, 2009 | Γράψτε σχόλιο
Κάποτε χαρακτηριζόταν ενοχλητική υποκουλτούρα, σήμερα αρχίζει να γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού και μιντιακού περιβάλλοντος. Το Twitter έχει διεισδύσει μέσα σε εφημερίδες, εταιρείες και πολιτικές εκστρατείες. Ολα έγιναν πολύ γρήγορα. Το Twitter ξεκίνησε σαν μικρή εταιρεία όπου οι χρήστες μπορούσαν να ανανεώνουν το προφίλ τους, ακριβώς όπως στο Facebook. Τα μηνύματα περιορίζονται στις 140 λέξεις.
Στα μέσα του 2008, η εταιρεία, που έχει έδρα το Σαν Φρανσίσκο, εμφανιζόταν σε άρθρα εφημερίδων και είχε προσφορές εξαγοράς αξίας 500 εκατ. δολαρίων. Σήμερα διαθέτει περίπου 6 εκατομμύρια χρήστες, μια αύξηση της τάξης του 900% σε σχέση με το 2007.
Οι επιθέσεις στη Βομβάη
Πολλοί θεωρούν ότι το Twitter έγινε δημοφιλές λόγω του ρόλου που έπαιξε στις τρομοκρατικές επιθέσεις στη Βομβάη τον περασμένο Νοέμβριο. Για άλλους έγινε δημοφιλές εξαιτίας της απόφασης του Δαλάι Λάμα να αρχίσει να το χρησιμοποιεί. Αλλοι πάλι θεωρούν ότι η εκτεταμένη χρήση του από τα κανάλια και πολλές μεγάλες εταιρείες συμβάλλει στη δημοτικότητά του. Η χρήση του είναι κοινός τόπος για όλους, από πολιτικούς μέχρι εκδοτικούς οίκους και ενδεικτικό της δημοφιλίας του αποτελεί το γεγονός ότι στις αρχές του χρόνου εκδόθηκε ένας οδηγός για το πώς να γράφει κανείς στο Twitter.
Το Twitter, όμως, αναδεικνύει τις λιγότερο κολακευτικές πλευρές της αμερικανικής κουλτούρας: ανάγκη για συνεχή προσοχή, πολύ μικρό χρόνο συγκέντρωσης και έλλειψη ουσίας στο αποκορύφωμά της. Αρχικά το Twitter και οι χρήστες του ήταν απλώς ενοχλητικοί και σχετικά περιθωριοποιημένοι. Τώρα υπάρχει κόσμος που μιλάει σοβαρά για «δημοσιογραφία στο Twitter» και «κριτική μέσω του Twitter». Αυτό που αρχικά έμοιαζε με περιορισμένο φαινόμενο στο Ιντερνετ, έχει αρχίσει να μοιάζει με επίθεση κατά της ικανότητάς μας να σκεφτόμαστε ολοκληρωμένα και να συντάσσουμε ολοκληρωμένες προτάσεις.
Σωκρατική εφαρμογή…
Οι υπερασπιστές του Twitter απορρίπτουν τέτοιες επικρίσεις. Λένε ότι τέτοια επιχειρήματα χρησιμοποιούνται κατά του Ιντερνετ και των εφαρμογών του επί χρόνια. Επιπλέον, οι υπερασπιστές του Twitter ισχυρίζονται ότι αυτοί που επικεντρώνουν την κριτική τους στο πόσο κενά είναι τα μηνύματα στο Twitter, αγνοούν τα οφέλη τής συνεχούς χρήσης του. Ο Κλάιβ Τόμσον, υποστηρικτής του Twitter, blogger, και δημοσιογράφος που ασχολείται με θέματα τεχνολογίας παραδέχεται ότι η συντριπτική πλειονότητα των μηνυμάτων στο Twitter είναι ανούσια. Υποστηρίζει, όμως, ότι το Twitter είναι η ύστατη σωκρατική εφαρμογή. Η πράξη τού να σταματάει κανείς πολλές φορές την ημέρα για να παρατηρήσει τι νιώθει και τι σκέφτεται, μπορεί, έπειτα από κάποιο καιρό, να γίνει ένα είδος φιλοσοφικής πράξης. Είναι, τελικά, σαν να ακολουθεί κανείς το ρητό «γνώθι σαυτόν». Η ύπαρξη του κοινού καθιστά αυτή την πράξη τού στοχασμού πιο διεισδυτική.
Ο Τόμσον, βέβαια, δεν μας λέει γιατί η ύπαρξη του κοινού κάνει τον στοχασμό πιο διεισδυτικό -ούτε αποσαφηνίζει την έννοια του διεισδυτικού στοχασμού. Ούτε αναφέρεται καν στο γεγονός ότι 140 χαρακτήρες μπορεί να είναι αρκετοί για να δηλώσει κανείς ένα ασήμαντο γεγονός, αλλά οπωσδήποτε όχι αρκετοί για να στοχαστεί κανείς. Αλλά το να παίρνει κανείς στα σοβαρά ανθρώπους σαν τον Τόμπσον δεν είναι απαραίτητο, γιατί οι πιο πειστικές αποδείξεις για την κενότητα του Twitter βρίσκονται στο ίδιο το δίκτυο. Εκεί μπορεί κανείς να δει με τι μοιάζει η πράξη τού «διεισδυτικού στοχασμού». Μοιάζει κάπως έτσι: «Κάποιος έφτιαξε καφέ και μυρίζει ωραία. Πρέπει να αντισταθώ». «Συνεχίζω θεραπεία για την ουροδόχο κύστη. Το καλό της κατάστασης είναι ότι έχασα 5 κιλά από τότε που ξεκίνησα δίαιτα» κ.ο.κ.
Η «ποίηση των υπολογιστών»
Η πιο εκνευριστική υπεράσπιση του Twitter είναι ότι το κοινωνικό δίκτυο είναι ένα είδος τέχνης. Οι υποστηρικτές του λένε ότι η ικανότητα να επικοινωνείς σε 140 χαρακτήρες, είναι ένα είδος ποίησης της εποχής των υπολογιστών. Ο Τόμσον γράφει ότι οι χρήστες τού Twitter προσπαθούν να περιγράψουν τις δραστηριότητές τους με έναν τρόπο που να είναι ενδιαφέρων για τους άλλους. Συνεπώς, τα μηνύματα είναι μια μορφή φιλολογίας ή ένα είδος τέχνης. Πολλοί ισχυρίζονται ότι το Twitter θα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο ως εργαλείο για τη «δημοσιογραφία των πολιτών». Ο Ρόρι Ο’Κόνερ, ο οποίος έχει μελετήσει τον αντίκτυπο των αποκαλούμενων «κοινωνικών δικτύων» (social networks) στον κλάδο των ΜΜΕ, συμπέρανε ότι ιστοσελίδες σαν το Twitter όχι μόνο αποτελούν συμπλήρωμα στα παραδοσιακά ΜΜΕ, αλλά και τα παραγκωνίζουν, αναφέροντας ως παράδειγμα ότι η πρώτη φωτογραφία τού αεροπλάνου που προσθαλασσώθηκε στον ποταμό Χάντσον στη Νέα Υόρκη δημοσιεύτηκε στο Twitter.
Είναι αλήθεια ότι το Twitter έχει χρησιμοποιηθεί για να δημοσιευτούν πληροφορίες κατά τη διάρκεια κρίσεων. Καθιστά όμως το γεγονός αυτό την ενασχόληση με το Twitter δημοσιογραφία; Οταν ο κόσμος άρχισε να τηλεφωνεί σε συντάκτες εφημερίδων για να τους δώσει κάποια πληροφορία, αρχίσαμε να μιλάμε για «δημοσιογραφία των τηλεφωνικών δικτύων»; Οταν οι «Λος Αντζελες Τάιμς» άρχισαν να δημοσιεύουν πληροφορίες στο Twitter για τις μεγάλες πυρκαγιές που μαίνονταν στην πολιτεία, προσέφεραν απλώς μια υπηρεσία πληροφοριών στους αναγνώστες, η οποία ήταν συμπληρωματική της κανονικής κάλυψης γεγονότων. Δεν ήταν, ας ελπίσουμε, «το μέλλον της δημοσιογραφίας». Διάφορες προσπάθειες να χρησιμοποιηθεί το Twitter ως μέσο δημοσίευσης κανονικών ρεπορτάζ (το περιοδικό Slate π.χ. προσπάθησε να καλύψει έτσι τους Ολυμπιακούς Αγώνες) είχαν αστεία αποτελέσματα και εγκαταλείφθηκαν γρήγορα.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 28/03/2009
Θα πρέπει να είστε συνδεδεμένος για να υποβάλλετε σχόλιο.
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.