Φεβ 09
25
Πιο καλή η μοναξιά;
ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ | 25 Φεβρουαρίου, 2009 | Γράψτε σχόλιο
Εχετε παρατηρήσει πώς έχουν αλλάξει τα δεδομένα για τον προσδιορισμό της παθολογίας της μοναξιάς, από τη στιγμή που ξεκίνησε η άνθηση των συστημάτων κοινωνικής δικτύωσης και το πόσο επιφυλακτικοί είμαστε όταν μιλάμε για κοινωνική αποξένωση και συνθήκες απομόνωσης στις σύγχρονες κοινωνίες;
|
Ακόμη και διαγωνισμοί ταχύτητας αποστολής μηνυμάτων μέσω κινητού τηλεφώνου διοργανώνονται τα τελευταία χρόνια και φυσικά οι νεαροί χρήστες «σκίζουν»! |
Ναι ή όχι, ο επίσημος ορισμός του νέου τύπου μοναξιάς δημοσιεύτηκε στο Facebook και επισημαίνει ότι για να θεωρηθεί μια κατάσταση παθολογική «πρέπει να περιλαμβάνει την αυτοαπομόνωση κάποιου, με τη συντροφιά μόνο των σκέψεών του για περισσότερα από 15 συνεχόμενα λεπτά, χωρίς επαφή με τη βοήθεια ηλεκτρονικών μέσων με άλλα άτομα ή οποιουδήποτε τύπου αμφίδρομη επικοινωνία μέσω ψηφιακών συσκευών». Για την ώρα ακούγεται απλώς σαν σενάριο, που δεν έχει βρει το κανάλι που θα το φιλοξενήσει στην πλήρη τουλάχιστον διάστασή του. Ομως το μέλλον πολλές φορές αποκαλύπτεται με εντυπωσιακότερο δυναμισμό από τις προβλέψεις μας.
«Εικονική» επαφή
Μόλις τις προηγούμενες μέρες ο ψυχολόγος Αρικ Σίγκμαν επισήμανε ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια στη Βρετανία έχει θεαματικά περιοριστεί ο χρόνος που αφιερώνεται στις επαφές πρόσωπο με πρόσωπο, από τις 6 στις 2 ώρες ημερησίως, με τη διαφορά να καλύπτεται υπέρ κάποιας «εικονικής» επαφής.
Οταν πριν από λίγες εβδομάδες θεωρήθηκε εντυπωσιακό το… σκορ που πέτυχε η Καλιφορνέζα Ρέινα Χάρντεστι, στέλνοντας 14.528 μηνύματα σε ένα μήνα, δόθηκε η αφορμή για να αποκαλυφθεί ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι ενήλικες στέλνουν κατά μέσο όρο 1.742 μηνύματα τον μήνα. Αναλόγως, όπως ανέφερε σχετικό ρεπορτάζ της ιταλικής εφημερίδας «Repubblica», στην Ιταλία έχει αυξηθεί κατά 50% το πλήθος των ατόμων που επιλέγουν προγράμματα με 1.000 sms. Κάτι που μεταφράζεται από εκείνους που μελετούν την κατάσταση στο ότι μερικά εκατομμύρια άνθρωποι διακόπτουν αυτό που κάνουν, κατά μέσο όρο 32 φορές την ημέρα, για να στείλουν μήνυμα από το κινητό τους. Σε αυτού του είδους την επικοινωνία προστίθενται φυσικά τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι επαφές στα chat rooms και βέβαια τα τηλεφωνήματα.
Κι ενώ όλο και λιγότερες είναι οι απευθείας επαφές μας, πρόκειται για μια πραγματικότητα που εξελίσσεται αντιστρόφως ανάλογα προς τον χρόνο που τελικά είμαστε «μόνοι». Οι ειδικοί (που αλίμονο κι αν δεν μας έδιναν τα φώτα τους) επιμένουν ότι τώρα είναι για πρώτη φορά εμφανή τα αποτελέσματα στην ψυχολογία μας και φυσικά σε ό,τι θα μπορούσαμε ακόμη να ορίζουμε ως «κοινωνικότητά» μας.
«Εχουμε περάσει από την ηθική του μοναχικού καβαλάρη σε μια πρακτική κατά την οποία οι άνθρωποι κατακλύζονται από ρεύματα πολλαπλών δεδομένων και αναπτύσσουν ένα άγχος στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στα sms και τα twitter, αλλά αυτή η ίδια διαδικασία τούς προκαλεί μεγαλύτερο άγχος» κι έτσι παγιδεύονται σε ένα φαύλο κύκλο.
Γενιά των SMS
Το να βρεθεί κανείς μόνος του ή τέλος πάντων να διεκδικήσει το δικαίωμα στη μοναξιά του αποτελεί πλέον μια ανάγκη απωθημένη ή και καταργημένη στην πράξη από τις νέες συνθήκες. Αν έχεις ένα λεπτό ελεύθερο μπορείς να στείλεις ένα sms, στα 5 να ακούσεις ένα τραγούδι, αν μάλιστα έχεις 10, παρακολουθείς ολόκληρο βίντεο. Η γενιά των δικτύων είναι θεωρητικά συνέχεια σε επαφή, αλλά αυτό είναι κάτι που μπορεί ακόμη να μην είμαστε σε θέση να συλλάβουμε στις πλήρεις του διαστάσεις. Φαίνεται ότι εκείνο που προέχει είναι μια ομογενοποίηση και ταυτόχρονα μια σωτήρια ουδετερότητα. Χθες μπορούσε να επιτευχθεί με ένα τηλεχειριστήριο. Σήμερα με ένα τηλέφωνο ή ένα πληκτρολόγιο.
Κι όμως. «Ο Καρτέσιος, ο Νεύτων, ο Σπινόζα, ο Καντ, ο Νίτσε, για να απαριθμήσουμε μερικούς, έζησαν μόνοι τους το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους. Για να αναπτύξουν τη σκέψη τους χρειάστηκαν μακρά διαστήματα ηρεμίας και περισυλλογής. Χωρίς “μπιπ” που θα διέκοπταν συνέχεια τον ειρμό της σκέψης τους», γράφει στη «Repubblica» ο Ρικάρντο Σταλιανό.
«Η δημιουργικότητα; Είναι κάτι που τα βρέφη αναπτύσσουν κατά την απουσία της μητέρας τους δημιουργώντας συμβολισμούς που τα εκφράζουν», επιβεβαιώνει ο ψυχολόγος Λουτσάνο ντι Γκρεγκόριο, συγγραφέας του βιβλίου «Η ψυχοπαθολογία του τηλεφωνήματος», «και ακόμη και οι ενήλικες μεγαλουργούν κατά την απουσία των άλλων, αναπτύσσοντας τη σκέψη τους. Αντίθετα, αν υποκαθιστούν την απουσία με μια μόνιμη πλασματική παρουσία μέσω sms χάνουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν τον “αφηρημένο” χρόνο και να ανακαλύψουν κάτι καινούργιο».
Πού να βρει κανείς χρόνο για να εξερευνήσει τον ίδιο του τον εαυτό και να καταφύγει στη «γωνιά» του για να αναπτύξει τη σκέψη του κι ύστερα να επικοινωνήσει ενδεχομένως ένα μήνυμα που θα έχει μεγαλύτερη αξία από την αγωνιώδη ανταπόκριση στη βιαιότητα της παραβίασης του χώρου και του χρόνου του. Ενα sms, ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και η μοναξιά σαν μαγική εικόνα εξαφανίζεται ή τέλος πάντων μετατίθεται «παραπέρα», εκεί όπου η εικονική πραγματικότητα δεν θα μπορέσει μάλλον ποτέ να φτάσει! *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 25/02/2009
Θα πρέπει να είστε συνδεδεμένος για να υποβάλλετε σχόλιο.
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.