Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα: Α) Μια παιδική ιστορία για τη ζωγραφιά της Λήδας
(Πρόκειται για την εικόνα στο εξώφυλλο του βιβλίου «Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα», της Ελένης Α. Ηλία, εκδ. Ηριδανός 2012, που έχει εικονογραφήσει η Λήδα Βαρβαρούση)
Κάποιο αγοράκι που το έλεγαν Μικρό Πρίγκιπα, έκοψε ένα λουλούδι από ένα κήπο που ήταν πολύ κοντά στη θάλασσα και το έδωσε σε ένα κοριτσάκι κι έμειναν έτσι να βλέπουν μαζί τη θάλασσα, θαύμαζαν την ωραία ηρεμία της.
Το κοριτσάκι είχε πρωτοδεί το αγόρι, καθώς αυτό ερχόταν από μακριά. Είχε φύγει από το παλάτι του, που ήταν σε άλλον πλανήτη, γιατί ήθελε να μην είναι πια πρίγκιπας αλλά ένας κανονικός άνθρωπος. Ένας φρουρός του είχε την ιδέα να μην είναι πια πρίγκιπας, για να έχει μια καλύτερη ζωή.
Τότε που συναντήθηκαν ο Μικρός Πρίγκιπας και το κοριτσάκι, εκείνο δεν είχε πια μέρος να κοιμηθεί, γιατί ο κήπος του βρώμισε, είχε γεμίσει σκουπίδια. Όμως ευτυχώς που το κοριτσάκι είχε προλάβει να πάρει όλα τα λουλούδια από εκεί και να τα φυτέψει σε γλάστρες. Στον κήπο είχαν απομείνει πια μόνο τα δέντρα.
Αφού το κοριτσάκι δεν είχε καταφύγιο στη γη να μείνει, όταν νύχτωσε, τα δύο παιδιά έφυγαν μαζί για το σπίτι του αγοριού στον άλλον πλανήτη και πήραν μαζί τους όλες τις γλάστρες, για να τις φροντίζουν. Ταξίδεψαν εκεί με το αεροπλάνο του Μικρού Πρίγκιπα.
Ένας πιλότος είχε μάθει στο Μικρό Πρίγκιπα να το οδηγεί, που η δουλειά του είναι να μαθαίνει τους πρίγκιπες να πιλοτάρουν, για να πηγαίνουν εκδρομές.
Όταν όμως έφυγε το κοριτσάκι με το Μικρό Πρίγκιπα, οι κακοί έκοψαν τα δέντρα του κήπου του.
Τα δέντρα τα αγόρασαν οι παντογνώστες, για να φτιάξουν ένα σπιτάκι στο χωριό του Χριστού.
Έπειτα οι γλάροι καθάρισαν ολόκληρο τον κήπο από τα σκουπίδια.
Όταν ο κήπος καθαρίστηκε, το κοριτσάκι γύρισε πίσω. Πήρε μαζί του και τα λουλούδια, για να ξαναφτιαχτεί ο κήπος, όπως ήταν πριν. Το κοριτσάκι το έφερε ο Μικρός Πρίγκιπας με το αεροπλάνο αλλά δεν μπορούσε να μείνει κι εκείνος μαζί του στον κήπο, γιατί έπρεπε το αεροπλάνο να το γυρίσει πίσω στον πλανήτη του.
Οι παντογνώστες πήγαν στον κήπο το σπιτάκι που είχαν φτιάξει με τα δέντρα του, για να μείνει σε αυτό το κοριτσάκι.
Ο Μικρός Πρίγκιπας παίρνει συχνά το αεροπλάνο του και έρχεται για να βλέπει το κοριτσάκι. Δεν μένει όμως για πολύ, πρέπει να γυρίζει πάντα στον πλανήτη του. Το κοριτσάκι δεν τον ακολουθεί εκεί, γιατί έχει να φροντίζει τον κήπο.
Κάποτε θα παντρευτούν αλλά ούτε τότε θα ζήσουν μαζί. Το κοριτσάκι θα παραμείνει στον κήπο και ο Μικρός Πρίγκιπας θα πηγαινοέρχεται με το αεροπλάνο από τον πλανήτη του για να το βλέπει.
Για την αναλυτικότερη παρουσίαση της δραστηριότητας βλέπε τη δημοσίευση με τίτλο “Η Λογοτεχνία στο Νηπιαγωγείο” στο iliaeleni’s blog
Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα: Β) Εικονογράφηση από παιδιά
Έχω φτάσει σε τούτη την παραλία, την ήσυχη το Καλοκαίρι κι ερημική τις υπόλοιπες εποχές, ελπίζοντας να απολαύσω το ηλιοβασίλεμα. (Ελένης Α. Ηλία, Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα, εκδ.Ηριδανός, 2012, κεφ.: Φτάνοντας στην «έρημο», σ.11)
Μόλις κατέβηκα από το λεωφορείο, κυριολεκτικά όρμησα προς το μονοπάτι που οδηγεί στην παραλία ( κεφ.: Υπόσχεση, σ.13)
Ένα κοριτσάκι ως πέντε-έξι χρονών βγαίνει από το νερό… (κεφ. Το δώρο του δειλινού, σ.15)
-Από πού έρχεσαι;
……………
-Έρχομαι από το νησί…
…………….
-Ποιο απ’ όλα τα νησιά;
………………
-Από το νησί με τον κήπο. (ό.π., σ. 16)
Αναζητώντας τον αόρατο τραγουδιστή, εξερευνούσα εκστασιασμένη τους χοντρούς κορμούς… Τελικά εντόπιζα με πολύ κόπο ένa-ένα τα μέλη μιας πολυπληθούς χορωδίας… (κεφ.: Ο κήπος των αισθήσεων, σ.18)
Όλα τα παιδιά του οικισμού συγκεντρώνονταν εδώ, για να νιώσουν τον ενθουσιασμό των πειρατών που έβρισκαν κρυμμένους θησαυρούς (ό.π.)
Κι ο πολυτιμότερος θησαυρός του κήπου μου δεν ήταν άλλος από τα τζιτζίκια, που τα φυλακίζαμε μέσα σε σκοτεινά σπιρτόκουτα (ό.π.)
… προτιμούσα να παίζω με τις φιλενάδες μου, τις πορτοκαλιές, άκακες πασχαλίτσες (ό.π., σ. 19)
…δεν έμπαινα ποτέ στο χώρο όπου έπεφτε ο ίσκιος από το πυκνό φύλλωμα της τεράστιας συκιάς… Για μένα ήταν το πανίσχυρο βασίλειο τεράστιων εντόμων, που πραγματοποιούσαν μαζικά θορυβώδεις επιθέσεις εναντίον όποιου θεωρούσαν εισβολέα… (ό.π.)
Στις αναμνήσεις μου από τον κήπο χωρούσαν και άπειρα άλλα. Τα τεράστια σαλιγκάρια με τα τόσο καλόγουστα χρωματισμένα καβούκια τους,… (ό.π., σ. 20)
Η ξύλινη κούνια που κρεμόταν με χοντρά σκοινιά απ’ τα κλαριά της ψηλότερης ακακίας (ό.π.)
Ένιωθα βέβαιη πως άκουγα την ίδια την καρδιά του κήπου, που διαλαλούσε την αγάπη του για μένα (ό.π.)
Ταξίδεψα με τους γονείς μου μακριά απ’ το νησί, για να δούμε τον άρρωστο παππού (κεφ.: Ένα αντίο σε εκκρεμότητα, σ. 21)
Κι όταν επιτέλους τα βλέφαρά μου έγειραν βαριά, ονειρεύτηκα ό,τι επιθυμούσα περισσότερο, το αντάμωμα μαζί του (ό.π.)
-Ο μπαμπάς; Ρώτησα και τα πόδια μου δεν με κρατούσαν…
-Έφυγε για το νησί. (ό.π.)
Μεταγωγικά αεροπλάνα και αρματαγωγά πλοία μετέφεραν στο νησί στρατιωτικές δυνάμεις… (ό.π., σ. 22)
Το Σεπτέμβρη που όλα ήταν πια ήρεμα, αντί να φύγουμε για το νησί, ξεκίνησα μαθήματα σε καινούριο σχολείο… (ό.π.)
-Δεν είναι μέρος εδώ για παιχνίδι μικρή, το μάλωναν αυστηρά οι ηλικιωμένοι (κεφ.: Φόβος, σ.25)
-Άμυαλο παιδί! Κατέληγαν πάντα οι κάτοικοι… (ό.π.)
Ο κήπος τότε ανάσανε λυτρωμένος, σκορπίζοντας παντού απλόχερα το άρωμά του και στολίστηκε με τα λαμπερότερα χρώματα,… (ό.π., σ. 26)
Οι δύο παντογνώστες… άρχισαν να πετσοκόβουν τις δύστυχες τριανταφυλλιές. (κεφ.: Οι Παντογνώστες, σ.29)
Πάνω στη μανία τους για το τερατώδες αποτέλεσμα, που το καταλόγιζαν ο ένας στον άλλο, προκαλούσαν όλο και μεγαλύτερες καταστροφές. (ό.π.)
Έτσι μαρτύρησαν οι τριανταφυλλιές. Το Κοριτσάκι κι όλα τ’ άλλα πλάσματα του κήπου τις θρήνησαν για καιρό. (ό.π.)
Το κοριτσάκι άργησε να διαπιστώσει ότι ο άντρας κρυβόταν ανάμεσα στις πικροδάφνες, για να παρακολουθεί τους γείτονες. (κεφ.: Ο Ασήμαντος, σ. 30)
-Τον μπαμπά μας δεν τον φοβούνται πια.
-Δεν τον υπολογίζουν, δεν είναι σπουδαίος.
-Είμαστε τα παιδιά ενός ασήμαντου ανθρώπου. Τι κρίμα!… (ό.π., σ. 31)
Πριν φύγει οριστικά, μπήκε έξαλλος στο παρτέρι με τα μοσχομπίζελα κι άρχισε να τα ποδοπατά και να τα κλωτσά μανιασμένα. (ό.π.)
-Καλώς ήρθατε, είπε ευγενικά το Κοριτσάκι στην κοπέλα, που πλησίαζε προς το σπίτι, κρατώντας μια μοντέρνα τσάντα κ ένα κομψό βαλιτσάκι. (κεφ.: Η Πολυάσχολη, σ. 33)
Το Κοριτσάκι, όποτε την έβλεπε να βγαίνει για τις δουλειές της, την πλησίαζε με την ελπίδα να της μιλήσει για τον κήπο. (ό.π.)
…η γυναίκα άφησε το σπίτι αιφνιδίως, επειδή οι επαγγελματικές της υποχρεώσεις την οδήγησαν αλλού. (ό.π., σ. 34)
Το Κοριτσάκι, όταν είδε πως τα δίδυμα δωδεκάχρονα παιδιά τους ήταν αρκετά ψηλότερα από κείνο, υπολόγιζε πως θα φτάνουν άνετα τα τζιτζίκια πάνω στους κορμούς των δέντρων. (κεφ.: Άνθρωποι με οθόνες, σ. 35)
Όποτε περνούσαν ανάμεσα στις ακακίες, τα κεφάλια τους ήταν σκυμμένα πάνω στις μικροσκοπικές, φορητές οθόνες που κρατούσαν. (ό.π.)
Όλη η οικογένεια περνούσε τον περισσότερο χρόνο της πάνω σε παρόμοιες, μεγαλύτερες σε μέγεθος οθόνες. (ό.π.)
…στο παρτέρι που άνθιζαν άλλοτε οι τριανταφυλλιές, απέμειναν στοιβαγμένα πολλά ακόμη αντικείμενα. (κεφ.: Καταναλωτές, σ. 37)
Προς το παρόν θα μπορούσαν να παίζουν κρυφτό ανάμεσα στα τεράστια πακέτα. (ό.π.)
Όσο ο καιρός περνούσε τόσο ο χώρος του κήπου και μαζί και οι δυνατότητες για παιχνίδι περιορίζονταν δραματικά. (όπ., σ. 38)
Έτσι ο κήπος δεν άργησε να μετατραπεί σε σκουπιδότοπο. (ό.π., σ. 39)
…στο σπίτι εγκαταστάθηκε ο νέος του κάτοικος. Διάφοροι άνθρωποι με μικρόφωνα, κάμερες και φωτογραφικές μηχανές, άρχισαν να πηγαινοέρχονται, να τον φωτογραφίζουν, να του παίρνουν συνεντεύξεις. (κεφ.: Διάσημος, σ. 40)
-Σκούρα τα βλέπω τα πράγματα, φώναξε το δέντρο στις ακακίες. (ό.π., σ. 42)
…το Κοριτσάκι κούρνιασε στην αγκαλιά που έφτιαχναν με τους κορμούς τους οι τρεις ακακίες κι έκλαψε καθισμένο στο χώμα ώσπου αποκοιμήθηκε. (ό.π., σ. 43)
Το επόμενο σχέδιο του διάσημου ήταν μια πισίνα ακριβώς στο κέντρο του κήπου. (ό.π.)
Οι γλάροι πετούσαν για ώρα… Βλέποντας το Κοριτσάκι πολύ το συμπόνεσαν και κρώζοντας έσπασαν πρώτοι τη σιωπή:
-Έλα μαζί μας Κοριτσάκι. (κεφ.: Η αποκάλυψη, σ. 45)
-Αφού περιπλανήθηκε στο σύμπαν και στη γη, στη μεγαλύτερή της έρημο συνάντησε έναν άντρα. Προσπαθούσε μόνος να επισκευάσει το αεροπλάνο του… (ό.π., σ. 46)
Πήρα το Κοριτσάκι απ’ το χέρι, αποφασισμένη να συναντήσουμε την Αλεπού μαζί… Βαδίσαμε προς τη φωλιά της. Φτάνοντας εκεί, μου φάνηκε σαν να μας περίμενε. (κεφ.: Η συνάντηση, σ. 47).
-Η θάλασσα είναι μία και φτάνει παντού, μου απάντησε η Αλεπού. (ό.π., σ. 48)
Το μόνο που βλέπω καθαρά είναι η εικόνα της Αλεπούς να κείτεται πάνω στο δρόμο. (κεφ.: Επιστροφή, σ. 49)
Ίσως βγήκε εκεί στην άσφαλτο, για να με υποδεχθεί. (ό.π., σσ. 49-50)
Μα ο ουρανός είναι γεμάτος αστέρια. Πρώτη φορά τα βλέπω τόσο λαμπερά… Έχω την εντύπωση πως αν απλώσω το χέρι μου, θα τ’ αγγίξω. (ό.π., σ. 50)
Μα πότε πρόλαβαν να συγκεντρωθούν τόσοι άνθρωποι, τέτοια ώρα, σε αυτόν τον εξοχικό δρόμο …; (ό.π.)
Έχουμε περιτριγυρίσει το σώμα της Αλεπούς. Το κοιτάζουμε τρυφερά. (ό.π.)
Από εκείνη τη στιγμή δεν έχω αποχωριστεί ποτέ το Κοριτσάκι. Όπου και αν βρίσκομαι, είναι μαζί μου. Ανασαίνουμε τα μεθυστικά αρώματα του κήπου μας… (Επίλογος, σ. 52)
Στον κήπο μας βρίσκεται και μια φωλιά, για να έρχεται η Αλεπού, όποτε θέλει. (ό. π.)
Περισσότερα στοιχεία βλέπε στη δημοσίευση με τίτλο “Η Λογοτεχνία στο Νηπιαγωγείο” στο iliaeleni’s blog
Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα: Γ) Ζωγραφίζοντας το άγνωστο τέλος της ιστορίας
Αφού μετά από πέντε κεφάλαια του βιβλίου αναγνώστηκε τελευταίο το κεφάλαιο με τίτλο «Αποκάλυψη» του τρίτου μέρους, ζητήθηκε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν ένα σκίτσο με το χρώμα που θεωρούσαν κυρίαρχο στο κεφάλαιο αυτό. Το σκίτσο θα έπρεπε να αναπαριστά την εξέλιξη της ιστορίας σύμφωνα με το κάθε παιδί-αναγνώστη.
Σε κάποιες από τις ζωγραφιές διακρίνουμε το Κοριτσάκι ξανά ευτυχισμένο μέσα στον αναγεννημένο κήπο.
Σε άλλες ζωγραφιές το Κοριτσάκι εμφανίζεται να βρίσκει την ευτυχία, ακολουθώντας τους γλάρους «στους δρόμους της θάλασσας».
Τέλος, σε κάποια ζωγραφιά το Κοριτσάκι οδηγείται στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα, όπου στο τριαντάφυλλο εκείνου βρίσκει παρηγοριά για τον κατεστραμμένο κήπο.
Για την ολοκληρωμένη παρουσίαση της δραστηριότητας βλέπε τη δημοσίευση με τίτλο “Εκπαιδευτικά προγράμματα για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο: 1. Αναγνώσεις με… χρώμα!” στο iliaeleni’s blog
Δ) Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα: Κάνε την ανάγνωση συναρπαστικό παιχνίδι !…
α) Σε μια ομάδα διαβάζει δυνατά το κείμενο κάποιος από τα μέλη, κατά προτίμηση διαφορετικός σε κάθε κεφάλαιο. Σε ένα συγκεκριμένο σημείο, η ανάγνωση διακόπτεται ξαφνικά και όποιος από τους ακροατές επιλέγεται από τον αναγνώστη, μεταβάλλεται σε αφηγητή, που συνεχίζει την ιστορία από το σημείο που έχει διακοπεί, όπως ο ίδιος επιθυμεί. Όταν ολοκληρώσει την αφήγησή του, συνεχίζεται η ανάγνωση του κεφαλαίου από το βιβλίο, κατά την οποία διαπιστώνονται οι ομοιότητες και οι διαφορές με την αφήγηση που προηγήθηκε.
Η επιλογή του αφηγητή από τον αναγνώστη μπορεί να γίνει πετώντας μια μπάλα, κυλώντας ή επιδίδοντας ένα συμβολικό για το κεφάλαιο αντικείμενο κ. ο. κ. Το αντικείμενο ή η μπάλα επιστρέφεται από το μέλος της ομάδας όταν ολοκληρώνει την αφήγησή του, ώστε να δηλώσει ότι μπορεί να συνεχιστεί η ανάγνωση του κειμένου.
β) Σε ένα αναγνωστικό ζευγάρι τα δύο πρόσωπα εναλλάσσονται στους ρόλους του αναγνώστη και του αφηγητή στα διαδοχικά κεφάλαια. Όταν ο πρώτος σταματά την ανάγνωση από το βιβλίο σε ένα συγκεκριμένο σημείο, ο άλλος ξεκινά την αφήγησή του από το σημείο αυτό.
γ) Ο μοναχικός αναγνώστης, προκειμένου να παίξει στη δραστηριότητα, θα έχει σημειώσει από πριν στο βιβλίο το υποδεικνυόμενο σημείο που πρέπει να σταματήσει σε κάθε κεφάλαιο. Όταν φτάσει στο σημείο αυτό, θα κλείσει το βιβλίο και θα γράψει τη συνέχεια της ιστορίας. Όταν ολοκληρώσει, θα συνεχίσει την ανάγνωση, προκειμένου να συγκρίνει κατά πόσο η αφηγηματική εκδοχή του προσεγγίζει αυτή του κειμένου.
Σημείωση: Το πλέον σημαντικό για την επιτυχία της προτεινόμενης δραστηριότητας είναι η επιλογή του κατάλληλου σημείου για τη διακοπή της αφήγησης σε κάθε κεφάλαιο. Κατάλληλο θεωρείται το σημείο που η συνέχεια της ιστορίας είναι απρόβλεπτη, απροσδόκητη από τον αναγνώστη.
Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε ενδεικτικά ένα σημείο ανά κεφάλαιο του βιβλίου «Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα», όπου θα μπορούσε να διακοπεί η ανάγνωση, προκειμένου να δοθεί ο λόγος στο πρόσωπο που αναλαμβάνει να αφηγηθεί τη συνέχεια. Η επιλογή των σημείων έγινε ασφαλώς με στόχο οι αφηγήσεις που θα προκύψουν να αποκλίνουν σημαντικά από το παραπάνω λογοτεχνικό κείμενο.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Κεφ. Φτάνοντας στην «έρημο»:
΄Εχω φτάσει σε τούτη την παραλία, ελπίζοντας… (σ. 11)
Κεφ. Υπόσχεση:
Περπάτησα ξελαφρωμένη, αργά, σχεδόν τελετουργικά στο όριο της θάλασσας με την ξηρά, ακολουθώντας … (σ. 13)
Κεφ. Το δώρο του δειλινού:
…σιγά-σιγά καταλαβαίνω ότι πλησιάζει προς την παραλία. Τελικά κατορθώνω να ξεχωρίσω… (σ. 15)
Κεφ. Ο κήπος των αισθήσεων:
Χάρη στην ηχηρή και δύσκολα ορατή παρουσία των τζιτζικιών, ο κήπος μου συχνά μετατρεπόταν σε… (σ. 18)
Κεφ. Ένα αντίο σε εκκρεμότητα:
Πετάχτηκα από το κρεβάτι μου τρομερά αναστατωμένη… (σ. 21)
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Κεφ. Φόβος:
Το ηλικιωμένο ζευγάρι έβλεπε τον κήπο… (σ. 25)
Κεφ. Οι παντογνώστες:
Οι δύο παντογνώστες δεν σταμάτησαν όμως εκεί… (σ. 29)
Κεφ. Ο Ασήμαντος:
Το Κοριτσάκι άργησε να διαπιστώσει ότι ο άντρας κρυβόταν ανάμεσά στις πικροδάφνες, για να… (σ.30)
Κεφ. Η Πολυάσχολη:
Οι ελπίδες που είχε το Κοριτσάκι αναπτερώθηκαν… (σ. 34)
Κεφ. Άνθρωποι με οθόνες:
-Πρέπει να ειδοποιήσω τα τζιτζίκια να είναι πολύ προσεκτικά, σκέφτηκε το Κοριτσάκι… (σ. 35)
Κεφ. Καταναλωτές:
-Θέλεις να παίξουμε κρυφτό; Υπάρχουν καταπληκτικές κρυψώνες… (σ. 37)
Κεφ. Διάσημος:
Ο άνθρωπος σκέφτηκε για μερικά δευτερόλεπτα… (σ. 41)
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Κεφ. Η αποκάλυψη:
-Μα εγώ μόνο στον κήπο μπορώ να ζήσω, είπε το Κοριτσάκι απελπισμένο… (σ. 45)
Κεφ. Η συνάντηση:
Θέλω ν’ αποτελειώσω κάτι… (σ. 47)
Κεφ. Επιστροφή:
Αυτό που αντίκρισα μου είναι αδιανόητο… (σ. 49)
Επίλογος:
Αναλογίζομαι συχνά την Αλεπού. Ίσως να θυσιάστηκε για να… (σ. 52)
Ε. Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα: Φτιάξε το παζλ του κήπου (περιβαλλοντικό πρόγραμμα) :
1ο στάδιο: Μετά την ανάγνωση του κεφαλαίου με τίτλο «Ο κήπος των αισθήσεων» είτε από τον εκπαιδευτικό είτε από τους μαθητές, οι τελευταίοι το εικονογραφούν τμηματικά. Κάθε παράγραφος αναφέρεται σε ένα διαφορετικό μέρος-στοιχείο του κήπου. Κάθε μαθητής επιλέγει να εικονογραφήσει μία διαφορετική παράγραφο. Όταν όλες οι ζωγραφιές τοποθετηθούν μαζί, συνθέτουν το παζλ του κήπου. Η τοποθέτηση γίνεται ομαδικά από τους μαθητές ύστερα ενδεχομένως από δοκιμές, με βάση την αφηγηματική περιγραφή. Με τη συμβολή της τεχνολογίας το παζλ απαθανατίζεται, καθώς στο επόμενο στάδιο θα τροποποιηθεί σημαντικά. Το 1ο στάδιο θα μπορούσε να συνδυαστεί με δραματοποίηση. Κάθε μαθητής έχοντας μπροστά του αναρτημένο το παζλ, υποδύεται το παιδί ή τα διάφορα φυτά και αναφέρεται σε α΄ ενικό πρόσωπο στις εντυπώσεις του από τη ζωή στον κήπο. Όλες οι αφηγήσεις είτε καταγράφονται με τη συμβολή της τεχνολογίας είτε αποδίδονται στη συνέχεια με τη μορφή γραπτού κειμένου από τον ίδιο το μαθητή.
2ο στάδιο: Διαβάζονται σε διαδοχικές συνεδρίες τα κεφάλαια του δεύτερου μέρους, κατά τον ίδιο τρόπο με αυτόν στο 1ο στάδιο. Τα παιδιά εικονογραφούν είτε ατομικά είτε χωρισμένα σε υποομάδες το καθένα από τα κεφάλαια αυτά. Οι ζωγραφιές αντικαθιστούν σταδιακά τα κομμάτια του παζλ. Έτσι αποδίδεται εικαστικά η σταδιακή καταστροφή του κήπου από τους ανθρώπους που τον κατοικούν διαδοχικά. Κατά την ολοκλήρωση του β΄ μέρους όλα τα κομμάτια που είχαν τοποθετηθεί αρχικά στο παζλ έχουν αντικατασταθεί, αποδίδοντας την ολοσχερή καταστροφή του κήπου. Και αυτή η εικόνα του κατεστραμμένου κήπου απαθανατίζεται ώστε να είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμη για σύγκριση με την προηγούμενη. Σε αυτό το 2ο στάδιο, με ερέθισμα το παζλ του κήπου, όπως έχει πλέον διαμορφωθεί ύστερα από τις παρεμβάσεις και τις δραστηριότητες των κατοίκων, η δραματοποίηση περιλαμβάνει εκτός από τους ρόλους του παιδιού και των φυτών αυτούς ακόμη των διαφόρων κατοίκων, που σε α΄ ενικό πρόσωπο παρουσιάζουν τις εντυπώσεις τους από την αλληλεπίδρασή τους με τον κήπο. Κάθε μαθητής επιλέγει το ρόλο που θα υποδυθεί και αναφέρεται στον κατεστραμμένο κήπο μέσα από την οπτική του ρόλου του. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα να αναφερθεί γραπτά στην αναγνωστική εμπειρία του ως συγκεκριμένο αφηγηματικό πρόσωπο και στη συνέχεια να διαβάσει στην ολομέλεια το κείμενό του. Σε επόμενη φάση οι μαθητές μοιράζονται όλους τους ρόλους, δηλαδή του παιδιού, των φυτών και των κατοίκων και αυτοσχεδιάζουν. Η παντομίμα ή οι διάλογοι μεταξύ τους βιντεοσκοπούνται, για να αξιοποιηθούν με ποικίλους τρόπους σε επόμενες φάσεις.
3ο στάδιο: Οι μαθητές θέτουν ως στόχο τους την αποκατάσταση-αναγέννηση του κήπου. Συνθέτουν ομαδικά μια ιστορία με το θέμα αυτό, κάνοντας ειδική μνεία σε καθένα από τα μέρη-στοιχεία του κήπου. Καταγράφουν την ιστορία τους, την εικονογραφούν και αντικαθιστούν για μια ακόμη φορά τα κομμάτια του παζλ. Σε αυτό το τελευταίο στάδιο τα παιδιά αποδίδουν ως θεατρικό δρώμενο την ιστορία τους αναφορικά με την αποκατάσταση του κήπου. Επαναλαμβάνουν αρκετές φορές τη διαδικασία και παρουσιάζουν στο τέλος την ιστορία τους με μορφή ανοιχτής θεατρικής παράστασης.
Επισημάνσεις
Κάθε στάδιο έχει αυτοτέλεια, ώστε η ολοκλήρωσή του να μπορεί να συνιστά και ολοκλήρωση του περιβαλλοντικού προγράμματος.
Επίσης κάθε στάδιο μπορεί να εμπλουτιστεί με πολλά επιπλέον στοιχεία στον τομέα των δραστηριοτήτων, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ομάδας που θα το υλοποιήσει, π.χ. μουσική επένδυση για κάθε παζλ ή σύνθεση τραγουδιού (μελωδίας και στίχων).
Τα παραπάνω προγράμματα παρουσιάζονται αναλυτικά στο iliaeleni’s blog