Μετάφραση
Αδύνατο να μάθεις ανθρώπου κανενός φρόνημα, γνώμη και ψυχή, προτού ν ’ακονιστεί στην εξουσία και στο νόμο.

Σοφοκλής

Η φράση αυτή βρίσκεται στην αρχή του πρώτου επεισοδίου της Αντιγόνης, όπου ο Κρέοντας απευθύνει το λόγο του στο χορό. Καλύπτει τους στίχους 175 έως και 177 και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σημεία του λόγου του. Ο Κρέοντας με το λόγο του αυτό προσπαθεί να πείσει τους γέροντες του χορού για την αξιοπιστία του καθώς επίσης εμφανίζει τον εαυτό του ως τον ιδεατό ηγέτη .Έτσι, με τους στίχους αυτούς επικυρώνει την αξία του ως νομοσεβή και αφοσιωμένο πολιτικό, καθώς λέει ότι δεν μπορείς να μάθεις το φρόνημα και την ψυχή κανενός ανθρώπου αν δεν εντριβεί με τα πολιτικά πράγματα, δηλώνοντας έτσι ποσό δύσκολο είναι να είναι κανείς πολιτικός αφού έρχεται διαρκώς αντιμέτωπος με πειρασμούς όπως το χρήμα και τη διαφθορά. Με αυτόν τον τρόπο εξυψώνει τον εαυτό του εφόσον δηλώνει έμμεσα ότι αυτός αντιστάθηκε σε όλα αυτά, και έτσι, προετοιμάζει ψυχολογικά τους γέροντες του χορού ώστε να εγκρίνουν την απόφασή του για την τύχη των δύο νεκρών αδελφών. Για αυτό λοιπόν , η παρουσία των στοίχων αυτών είναι καθοριστική για την έκβαση του επιθυμητού αποτελέσματος για τον Κρέοντα.
Επιπρόσθετα, οι στίχοι αυτοί εκτός από τη σημασία τους στο λόγο του Κρέοντα, περικλείουν και ένα βαθύτερο νόημα : Η άσκηση εξουσίας αποκαλύπτει την αξιοσύνη του ηγέτη δηλαδή την ηθική του υπόσταση, τη γενναιότητά του στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, τις διοικητικές και νομοθετικές του ικανότητες και την πολιτική του ευθυκρισία.

Η ταφή του νεκρού Πολυνείκη από την Αντιγόνη

Διαχρονία

Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα ο ρόλος των πολιτικών είναι η ενασχόληση με τα κοινά. Έτσι, πολλές φορές έρχονται αντιμέτωποι με τα προσωπικά τους συμφέροντα και τις ηθικές τους αξίες έτσι ώστε να εκπροσωπήσουν επάξια το σύνολο των πολιτών. Εκεί ακριβώς έγκειται η δυσκολία του ρόλου τους και από εκεί πηγάζει η πολυπλοκότητα των αποφάσεών τους.
Σήμερα που στη χώρα μας βιώνουμε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης ο ρόλος των πολιτικών είναι καθοριστικός για την διεκπεραίωση των φλεγόντων ζητημάτων. Αυτό είναι ακριβώς το σημείο στο οποίο θα κριθεί η αξιοπιστία τους και η εντιμότητά τους.
Για αυτό λοιπόν, το νόημα της φράσης : Αδύνατο να μάθεις ανθρώπου κανενός φρόνημα, γνώμη και ψυχή, προτού να ακονιστεί στην εξουσία και στο νόμο είναι απόλυτα διαχρονικό καθώς εκφράζει κάθε εποχή και ιδιαίτερα τη σημερινή η οποία απαιτεί από τους πολιτικούς άκαμπτο φρόνημα και σκληρή προσπάθεια για την επανάκαμψη της χώρας.
Παπαδοπούλου Αναστασίας Β3

ἀλλ᾽ ἡ γὰρ ἐκτὸς καὶ παρ᾽ ἐλπίδας χαρὰ ἔοικεν ἄλλῃ μῆκος οὐδὲν ἡδονῇ, Στίχος {392-393}

‘Ομως η ξαφνική και ανέλπιστη χαρά από όλες τις χαρές έχει περίσσια γλύκα

Στο β΄ επεισόδιο έχουμε το διάλογο μεταξύ Κρέοντα και φύλακα, όπου ο πρώτος ανακοινώνει στον Κρέοντα την σύλληψη της Αντιγόνης. Η συναισθηματική κατάσταση του φύλακα είναι διαφορετική από το α’ επεισόδιο όπου ήταν φοβισμένος και τρομαγμένος. Νιώθει ανακουφισμένος και παραδίδει θριαμβευτικά την Αντιγόνη καθώς έτσι απαλλάσσεται ο ίδιος από τις κατηγορίες. Νιώθει τόσο χαρούμενος και υπερήφανος για το κατόρθωμά του που δεν τον ενδιαφέρει για την κατάληξη της Αντιγόνης. Μάλιστα το γνωμικό των στίχων {392-393} [ Όμως η ξαφνική και ανέλπιστη χαρά από όλες τις χαρές έχει περίσσια γλύκα] εκφράζει όλη την χαρούμενη ψυχική διάθεση του που βρίσκεται σε πλήρη αντίφαση με την επικείμενη τιμωρία της Αντιγόνης.
Οι στίχοι αυτοί έχουν διαχρονική ισχύ καθώς σχετίζονται με την ανθρώπινη ψυχολογία και τα ανθρώπινα συναισθήματα τα οποία δεν αλλάζουν ουσιαστικά όσα χρόνια κι’ αν περάσουν. ‘Έτσι το συναίσθημα της χαράς μεγεθύνεται όταν αυτή είναι ξαφνική και απρόσμενη και αυτό το στοιχείο της έκπληξης δημιουργεί εντονότερα συναισθήματα. Ειδικά όταν μεταβαίνουμε από αρνητικά συναισθήματα όπως στενοχώρια, φόβος σε ανακούφιση και χαρά – όπως στην περίπτωση του φύλακα – τότε την χαρά την νιώθουμε πράγματι μεγαλύτερη. ΡΙΤΚΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΑ Β3

ΣΤΙΧΟΣ(523) “Oύτοι συνέχθειν,αλλά συμφιλείν έφυν.”
“Δεν γεννήθηκα για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά την αγάπη”

Στην στιχομυθία των στίχων (508-525) του Β’ επεισοδίου κορυφώνεται η σύγκρουση του Κρέοντα με την Αντιγόνη καθώς και η δραματική ένταση. Ο Κρέοντας εκπλήσσεται με την ψύχραιμη ομολογία της Αντιγόνης και προσπαθεί να την ταπεινώσει με ύβρεις και απειλές. Ο εγωισμός του δεν τον αφήνει να δει τα υψηλά κίνητρα της Αντιγόνης που είναι το να υπηρετεί το θείο δίκαιο και τις ηθικές αξίες. Μάλιστα στην γεμάτη χαιρεκακία δήλωσή του ότι ο εχθρός παραμένει εχθρός και αφού πεθάνει (στ.522),η Αντιγόνη απαντά με ένα γνωμικό που εκφράζει όλη την κοσμοθεωρία της
{Δεν γεννήθηκα για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά την αγάπη.}
Η σημασία των στίχων αυτών ισχύει σε κάθε εποχή και μάλιστα στην εποχή μας ακόμη περισσότερο, καθώς έχουν επικρατήσει ο εγωισμός και η αποξένωση στις ανθρώπινες σχέσεις.
Η αγάπη ενισχύει την ανθρώπινη επικοινωνία, την κάνει ουσιαστική και καταργεί κάθε είδους ρατσισμό και έχθρα. Θα λυθούν πολλά προβλήματα της ανθρωπότητας αν το κίνητρο των πράξεων μας είναι η αγάπη. Το μήνυμα λοιπόν αυτό που ακούστηκε χιλιάδες χρόνια πριν το έχουμε ανάγκη και σήμερα πιο πολύ από ποτέ.
Ναλμπάντη Κωνσταντίνα Β3′

Στοιχεία για την παράσταση της Αντιγόνης που ανέβασε το Εθνικό Θέατρο με πρωταγωνίστρια τη Λυδία Κονιόρδου θα βρείτε αν περιηγηθείτε στον παρακάτω ιστοχώρο:

Μια «άλλη» συνάντηση των μαθητών και των μαθητριών των τμημάτων Β3 και Β4 του 1ου ΓΕΛ Σερρών με την Αντιγόνη του Σοφοκλή.

Μέσα από τις σελίδες ενός ψηφιακού ημερολογίου συνομιλούμε με το κείμενο και την ηρωίδα και πειραματιζόμαστε σε νέες διαδρομές ανακάλυψης και μύησης στο μάθημα της Αρχαίας ελληνικής Τραγωδίας.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες ελεύθερα επιλέγουν και σχολιάζουν την αγαπημένη τους φράση από την τραγωδία συνθέτοντας με το λόγο και την εικόνα τη δική τους σελίδα για την Αντιγόνη.

Σύλια Ζέττα

Φιλόλογος,  1 ΓΕΛ Σερρών

Το Ημερολόγιο της Αντιγόνης φιλοδοξεί να γίνει η κιβωτός των αγαπημένων φράσεων ή στίχων των μαθητών από τα τμήματα Β3 και Β4 του 1ου Λυκείου Σερρών.
Αποφασίσαμε όλοι μαζί μετά από την πρόταση της φιλολόγου μας κ.Σύλιας Ζέττα να καταγράψουμε και να αναλύσουμε τους αγαπημένους μας στίχους από το κείμενο της Αντιγόνης του Σοφοκλή, οικοδομώντας μια πιο προσωπική σχέση με τα διαχρονικά νοήματα της τραγωδίας.