Τάξη ΣΤ΄/ Γλώσσα: Εν. 13η , Τρόποι ζωής και επαγγέλματα

Χτίστες
Τραγουδάνε οι χτίστες.
Να χτίζεις μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι.
Είναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη.
Των οικοδόμων η καρδιά
είναι σαν μια πλατεία για γιορτές,
λαμποκοπάει,
μα η σκαλωσιά δεν είναι
μια πλατεία για γιορτές,
εκεί ’ναι λάσπη κι άνεμος και χιόνι,
τα χέρια που ματώνουν.
Εκεί δεν είναι πάντα φρέσκο το ψωμί,
πάντα ο καφές ζεστός δεν είναι.
Να χτίζεις μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι,
μα είναι λεβέντες όλο πείσμα οι χτίστες,
κι η οικοδομή όλο ανεβαίνει,
μ’ έφοδο τον ουρανό κυριεύει,
ψηλά και πιο ψηλά, πάντα ψηλότερα.
Στο πρώτο κιόλας πάτωμα
αράδιασαν τις γλάστρες τα λουλούδια,
και πάνω στα φτερά τους τα πουλιά
τον ήλιο φέρνουνε στο πρώτο μπαλκονάκι…

Ναζίμ Χικμέτ
(Μετάφραση: Γιάννης Ρίτσος)

Εργασίες
1. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν οι χτίστες στη δουλειά τους;
(Απαντήστε με στίχους από το ποίημα)
2. Τι επιτυγχάνουν τελικά με την εργατικότητα, την υπομονή και το πείσμα τους;
(Στίχοι από το ποίημα)
3. Γράψτε κι εσείς τις δυσκολίες σ’ ένα επάγγελμα της επιλογής σας (π.χ. αγρότες, εργάτες, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, σιδεράδες, δάσκαλοι, γιατροί, νοσοκόμοι, δικηγόροι, ξυλουργοί, οδηγοί, ναυτικοί, έμποροι, ηθοποιοί, τραγουδιστές, υπάλληλοι, πωλητές, αστυνομικοί, τροχονόμοι, μάγειρες, ζαχαροπλάστες, σερβιτόροι, νοικοκυρές, ράφτες, γυμναστές, πιλότοι, ηλεκτρονικοί, ελαιοχρωματιστές, πυροσβέστες, ψαράδες, λαϊκατζήδες, κτηνοτρόφοι, πτηνοτρόφοι, μηχανικοί, χειριστές μηχανημάτων, στρατιωτικοί, ταξιτζήδες, μουσικοί, κ.α.).
4. Χρησιμοποιώντας τη φόρμα του ποιήματος “Χτίστες” φτιάξτε κι εσείς ένα όμοιο ποίημα για το επάγγελμα αυτό. (Φυσικά μπορείτε να προσθέσετε και δικούς σας στίχους.)

………………………………………………
Τραγουδάνε οι ……………………………………………………………
Να ………………………………………………………. μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι.
Είναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη.
Των ……………………………………. η καρδιά
είναι σαν μια πλατεία για γιορτές,
λαμποκοπάει,
μα ………………………………… δεν είναι μια πλατεία για γιορτές,
εκεί ’ναι ……………………………………………………………….
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
Εκεί δεν είναι πάντα …………………………………………………..
πάντα …………………………………….………………… δεν είναι.
Να ………………………………………………………… μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι,
μα είναι λεβέντες όλο πείσμα οι ………………………………………
και ……………………………………………………………………..
μ’ ………………………………………………………………………
………………………………………………………………………….
Στ… πρώτ… κιόλας ……………………………………………………
………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………..

Δάσκαλοι

Τραγουδάνε οι δάσκαλοι.
Να διδάσκεις τα παιδιά μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι.
Είναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη.
Των δασκάλων η καρδιά
είναι σαν μια πλατεία για γιορτές,
λαμποκοπάει,
μα η αίθουσα διδασκαλίας δεν είναι
μια πλατεία για γιορτές,
εκεί ’ναι προσπάθεια, σκέψη και στρατηγική,
οργάνωση, μεθοδικότητα.
Καρδιά, ψυχή, φωνή αναλώνουν τις δυνάμεις,
αγάπη κι αυστηρότητα παίζουν με τέχνη στο παιχνίδι.
Πλήθος τα συναισθήματα, πασχίζουν για τους «στόχους».
Εκεί δεν είναι πάντα δεδομένη η επιτυχία,
πάντα η μάθηση εύκολη δεν είναι.
Να διδάσκεις παιδικές, άδολες, αγνές ψυχές μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι,
μα είναι λεβέντες όλο υπομονή και πείσμα οι δάσκαλοι
κι οι μαθητές τους όλο προοδεύουν,
μ’ έφοδο τη γνώση κατακτούν
ψηλά και πιο ψηλά
ανεβαίνουν στις τάξεις του σχολείου.
Στην Πρώτη κιόλας τάξη
έμαθαν να γράφουν να διαβάζουν,
τους αριθμούς μετράνε ως το εκατό,
μπορούν και λογαριάζουν.
Με θέληση ήδη γράψανε
τις πρώτες προτασούλες,
βιβλία ωραία διάβασαν,
με χρώματα ζωγράφισαν.
Χειροτεχνίες έφτιαξαν,
τρελές δημιουργίες.
Παιχνίδια νέα παίξανε
τραγούδια τραγουδήσανε
και το σχολειό αγαπήσανε…

Ψαράδες

Τραγουδάνε οι ψαράδες.
Να ψαρεύεις ψάρια μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι.
Είναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη.
Των ψαράδων η καρδιά
είναι σαν μια πλατεία για γιορτές,
λαμποκοπάει,
μα το ψάρεμα δεν είναι μια πλατεία για γιορτές,
εκεί ’ναι θάλασσα, φουρτούνα, κύμα, κρύο,
αγριεμένος ο καιρός, μπουρίνια, καταιγίδες,
δίχτυα χιλιόμετρα μακριά, μεγάλα παραγάδια,
ρουφήχτρες επικίνδυνες, φάλαινες, καρχαρίες,
παγόβουνα που πλέουνε, ξέρες καραδοκούνε,
και ύφαλοι και σκόπελοι, μύτες ακρωτηρίων.
Η Σκύλα και η Χάρυβδη που πλοία καταπίνουν.
Εκεί δεν είναι πάντα σίγουρη η ψαριά
πάντα το φαγητό ζεστό δεν είναι.
Να ψαρεύεις σε θάλασσες κι ωκεανούς μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι,
μα είναι λεβέντες όλο πείσμα και δύναμη οι ψαράδες
τ’ αμπάρια τους γεμίζουν με ψαράκια και ψαρούκλες
μ’ έφοδο τη θάλασσα κατακτούν
μακριά, βαθιά και πιο βαθιά
τα ψάρια τους ψαρεύουν.
Στο πρώτο κιόλας ταξίδι
πιάσανε ξιφίες,
χταπόδια, ρέγγες, φάλαινες,
σαρδέλες και μαρίδες.
Μύδια, αχιβάδες, όστρακα
και ζωντανά σφουγγάρια,
πέρκες, ροφούς και κοκωβιούς,
μεγάλα καλαμάρια.
Χαρούμενοι επιστρέφουνε
ξανά στο λιμανάκι,
γλάροι τους υποδέχονται
με ήλιους στα φτερά τους.
Πόδι στη γη πατήσανε,
μάνες, γυναίκες και παιδιά,
αγκαλιάσανε, φιλήσανε
τη φρέσκια τους, λαχταριστή ψαριά
στην αγορά πουλήσανε…

Ναυτικοί

Τραγουδάνε οι ναυτικοί.
Να ταξιδεύεις θάλασσες, ωκεανούς μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι.
Είναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη.
Των ναυτικών η καρδιά
είναι σαν μια πλατεία για γιορτές,
λαμποκοπάει,
μα το πλοίο κι η θάλασσα δεν είναι
μια πλατεία για γιορτές,
εκεί ’ναι κύματα βουνά,
κούνημα, ζάλη, τρικυμία,
ατέλειωτο ταξίδι, άφαντη η στεριά,
κρύο, μπουρίνια, καταιγίδες,
θάλασσα μπλάβα, μεγάλα κήτη, θαλάσσια θεριά.
Κασέλες με φορτία, φόρτωμα, ξεφόρτωμα,
φασίνες, δουλειά στις μηχανές και βάρδιες μες στη νύχτα,
καημοί και νοσταλγίες για την πατρίδα,
λύπη του αποχωρισμού, η μοναξιά μεγάλη.
Εκεί δεν είναι πάντα φρέσκο το ψωμί
πάντα το φαγητό ζεστό δεν είναι.
Να ταξιδεύεις στον ωκεανό μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι,
μα είναι λεβέντες όλο θάρρος και πείσμα οι ναυτικοί
και το πλοίο τους ποτέ δε σταματά
μ’ έφοδο δρόμο στη θάλασσα ανοίγει
μακριά όλο και πιο μακριά πηγαίνει.
Στο πρώτο κιόλας λιμανάκι
να ’τοι, φτάσανε,
τα γλαροπούλια ένα σωρό
“Καλώς ορίσατε” τους λεν’
χαρούμενα κοντά τους.
Πολύτιμα εμπορεύματα αφήσανε,
δωράκια αγάπης πήρανε.
Στο πλοίο ξαναμπήκανε,
μαντίλια τους κουνήσανε
κι αυτοί γι’ αλλού κινήσανε…