Δαίσκω-Διάσκω-Διδάσκω

Οι σχέσεις μας με το περιβάλλον μας είναι ένας τομέας που απαιτεί μια αδιάκοπη μάθηση. Οποιοδήποτε επάγγελμα και αν ασκούμε χρειάζεται να μαθαίνουμε πώς να ανταποκρινόμαστε στις αλλαγές που συμβαίνουν σε αυτό. Η εκπαίδευση οφείλει να είναι μια διεργασία όπου παρέχονται κάτω από οργανωμένες συνθήκες μάθηση και υποστήριξη σε όποιον θέλει να μάθει.

Το φάσμα των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων μπορεί να κυμαίνεται από το ένα άκρο στο οποίο βρίσκονται σχεδιασμένα προγράμματα διδασκαλίας-μάθησης με στενούς στόχους (κατάρτιση), έως το άλλο άκρο στο οποίο βρίσκονται προγράμματα ή δραστηριότητες που επιχειρούν να μας πείσουν ότι υπάρχει «ορθός » τρόπος να σκέπτεται κανείς και να αισθάνεται(καθοδήγηση). Ανάμεσα σε αυτά τα άκρα υπάρχει μεγάλη περιοχή της εκπαίδευσης όπου ο εκπαιδευτικός οφείλει να κινείται ως καθοδηγητής. Εκεί ανάλογα με την αυτογνωσία του μπορεί να καταδείξει ότι υπάρχουν τρόποι πολλοί και διάφοροι, σκέψης και δράσης και όπου μπορεί να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη της επιλογής και του αυτό-προσδιορισμού. Εδώ ο εκπαιδευτής οφείλει να είναι αποτελεσματικός δηλαδή ανάλογα με την ομάδα που έχει, να εφαρμόσει την κατάλληλη θεωρία μάθησης(συμπεριφοριστική – γνωστική – ανθρωπιστική) ή συνδυασμό θεωριών για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η βαθιά γνώση των θεωριών θα του δώσει την δυνατότητα να εφαρμόσει την αποδοτικότερη διαδικασία για να πετύχει το επιθυμητό μαθησιακό αποτέλεσμα.  Κατά την διεργασία της μάθησης –εκπαίδευσης οι εκπαιδευόμενοι αντιμετωπίζουν διάφορους φραγμούς. Υπάρχουν τρία βασικά είδη φραγμών τα οποία προέρχονται α)από την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι συμμετέχοντες  β) από τα μαθησιακά προγράμματα τα οποία παρακολουθούν και γ) από εσωτερικούς παράγοντες που προκύπτουν από τις στάσεις που μπορεί να έχουν οι εκπαιδευόμενοι απέναντι στον εαυτό τους.⁽⁴⁾ Ο εκπαιδευτής ενηλίκων ως εμψυχωτής οφείλει να βοηθήσει τους εκπαιδευόμενους να απελευθερωθούν από τους φραγμούς που υπάρχουν στη συμμετοχή τους στη μάθηση.    Ως φίλος  ο εκπαιδευτής οφείλει να εστιάσει στους φραγμούς της προσωπικότητας του εκπαιδευόμενου. Αν και όλοι οι φραγμοί προέρχονται από την ίδια ψυχολογική και συναισθηματική υστέρηση, είναι χρήσιμο να κάνουμε διαχωρισμό ανάμεσα σε εκείνους που σχετίζονται με την προσωπικότητα και σε εκείνους που σχετίζονται με τις προϋπάρχουσες γνώσεις. Ένας από τους βασικούς στόχους του εκπαιδευτή ενηλίκων πρέπει να είναι η σύνταξη καταλόγου με τα γενικά χαρακτηριστικά των ενηλίκων, ο έλεγχος των πληροφοριών που υπάρχουν  προκειμένου να ανακαλύψει ποιες δεν ισχύουν για την δική του ομάδα αλλά και ο προσδιορισμός άλλων ιδιαιτεροτήτων των μελών. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να βελτιώνει και να αναπτύσσει το πρόγραμμα των εργασιών. Σύμφωνα με τις απόψεις του Rogers ⁽⁵⁾ υπάρχουν επτά χαρακτηριστικά που ισχύουν για ένα μεγάλο μέρος των ενηλίκων εκπαιδευομένων, ανεξάρτητα από την κατάσταση τους ή την εξέλιξη τους ή το πολιτισμικό περιβάλλον τους.

I.      Είναι όλοι εξ ορισμού ενήλικοι

II.      Βρίσκονται σε εξελισσόμενη πορεία ανάπτυξης

III.      Κουβαλούν σύνολο εμπειριών και αξιών

IV.      Έρχονται με δεδομένες προθέσεις

V.      Έρχονται με ορισμένες προσδοκίες για την εκπαίδευση

VI.      Έχουν ανταγωνιστικά ενδιαφέροντα

VII.      Έχουν διαμορφωμένα μοντέλα μάθησης

Παρατηρούμε πως κάθε ομάδα μπορεί να έχει ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων με τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ο εκπαιδευτής οφείλει να ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες ώστε να αυξηθεί το επίπεδο αυτό-εκπλήρωσης , της προοπτικής και της αυτονομίας τους. Η εκπαιδευτική διεργασία για να είναι αποτελεσματική πρέπει να συμβαδίζει με τη διεργασία της ωρίμανσης. Δεν μπορεί ο ενήλικος να αντιμετωπίζεται σαν παιδί, εκτός και τούτο γίνει σκόπιμα όταν κάποια στιγμή θέλουμε να καταργήσουμε την τυπική ατμόσφαιρα και να εξασφαλίσουμε περισσότερη συμμετοχή των εκπαιδευομένων. Επειδή οι ενήλικοι βρίσκονται σε συνεχή ανάπτυξη και εξέλιξη, με τη φιλική στάση που μπορούμε να κρατήσουμε θα καταφέρουμε να εκτιμήσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τη θέση στην οποία βρίσκεται ο καθένας τους και τον τρόπο με τον οποίο έφθασαν έως εδώ. Καθένας από τους εκπαιδευόμενους φέρνει μαζί του ένα φάσμα εμπειριών και γνώσεων οι οποίες έχουν κάποια σχέση με το περιεχόμενο του προγράμματος. Αυτή η εμπειρία δεν πρέπει ούτε να υποτιμάται ούτε να αγνοείται από τον εκπαιδευτή, ο οποίος χρειάζεται να δείχνει κάποια ευαισθησία. Η σωστή συνεργασία μπορεί να οδηγήσει στην εξασφάλιση βαθιάς και στέρεης μάθησης. Αξίες εμπειρίες και γνώσεις δεν είναι πάντοτε κατάλληλες ή χρήσιμες για την απαιτούμενη μάθηση. Τα χρήσιμα και σωστά πράγματα πρέπει να επιβεβαιωθούν και να ενισχυθούν ενώ τα ακατάλληλα να απομακρυνθούν με την διεργασία της απομάθησης που είναι ένα αρκετά δύσκολο έργο. Οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι που συμμετέχουν σε κάποια προγράμματα έρχονται με δεδομένες προθέσεις και προσδοκίες. Το φάσμα των προθέσεων τους εκτείνεται ανάμεσα στην ικανοποίηση κάποιας αόριστης και ατελώς διατυπωμένης αίσθησης και στην επιθυμία αντιμετώπισης κάποιου σαφώς διατυπωμένου προβλήματος, ενώ οι προσδοκίες τους συνήθως βασίζονται στην εμπειρία τους από τα σχολικά χρόνια ή στην εκπαίδευση που έλαβαν από τότε που έφυγαν από το σχολείο. Το πρόβλημα του εκπαιδευτή είναι η αντιμετώπιση μιας μικτής ομάδας. Εδώ ο διαμεσολαβητικός του ρόλος είναι σημαντικός ώστε να καταφέρει να εξισορροπήσει της ανάγκες της μιας με την άλλη υποομάδα, ενώ ταυτόχρονα να παραμείνει πιστός στο πρόγραμμα. Συμπερασματικά θα  μπορούσαμε να πούμε  ότι το καθήκον του εκπαιδευτή είναι διττό. Αφενός να δημιουργεί διαρθρωμένες μαθησιακές ευκαιρίες για τους εκπαιδευόμενους αφετέρου να επιδιώκει με διάφορους τρόπους να προχωρεί πέρα από αυτές.

Κάτω από : Γενικά